pdf - Consello da Avogacía Galega

174
O debate sobre o papel da vítima, a análise do “conflito” que deriva na súa dimensión
persoal para os partícipes, o monopolio do castigo e do tratamento do delito por parte do
Estado, ou incluso a posibilidade de integrar a conciliación autor-vítima no sistema penal
rexurdiu con forza nos últimos anos na ámbito da análise político-criminal, sobre todo
atendendo á análise previa da situación en que se desenvolven as vítimas das actividades
delituosas, previamente á importante proliferación de cambios lexislativos que se
produciron no ámbito penal nos últimos anos.
PÉREZ-SANZBERRO, no seu estudo sobre a “terceira vía”, refire esa posición da vítima
manifestando que “en mans da vítima queda na maioría dos casos a persecución dos delitos,
pero posteriormente queda sometida aos órganos da Administración de Xustiza que
representan o interese público na reprensión do delito, sen que apenas obteña a cambio
contrapartidas. Ás dubidosas posibilidades de que se vexan compensados os menoscabos
materiais sufridos hai que engadir a práctica imposibilidade de que o procedemento
penal proporcione algunha canle para a satisfacción dos danos morais relacionados con
estados ou sentimentos de humillación, ira, incomprensión, medo; sentimentos todos eles
que paralizan a posibilidade de reacción no sentido de facer asimilable dunha forma racional
e frutífera a experiencia vivida, e que, por outra parte, condiciona as relacións sociais
ao enchelas de prexuízos, discriminacións e distanciamento social”. 403
Tamén GARCÍA - PABLOS formula a necesidade de redefinir o delito como un conflito
entre tres protagonistas: o delincuente, a vítima e a comunidade, propoñendo unha
ampliación do actual catálogo de consecuencias xurídico-penais. 404
Unha actitude máis critica, sobre todo con respecto á reparación como pena aplicable ao
delito, pode observarse en MUÑOZ CONDE e GARCÍA ARÁN. Para estes autores, sen
que isto supoña un absoluto rexeitamento, “o dereito penal está presidido por fins preventivos
e de regulación social e non por unha finalidade compensatoria dos males inflixidos
ás vítimas; a pena non se aplica para reparar o dano ocasionado á vítima, senón
para confirmar ante os cidadáns a vixencia do dereito penal como protector de bens xurídicos
e, en definitiva, constatar a presenza do Estado na ordenación da convivencia,
como únicas vías para lograr os fins preventivos”. 405
Tamén TAMARIT mostrara as súas reticencias, sobre todo con respecto á vitimodogmática,
entendida esta como o intento de trasladar ao ámbito da dogmática xurídico-penal
as conclusións da vítimoloxía sobre a importancia da contribución da vítima á xénese e
o desenvolvemento do delito. Para este autor, algúns dos enfoques doutrinais que teñen
xurdido paralelos á análise da situación da vítima serían en principio rexeitables na medida
en que poidan representar un avance na privatización dos conceptos penais e ao final
provoquen unha redución da protección da vítima. 406
403 Pérez Sanzberro, G.: Reparación y conciliación en el sistema penal ¿apertura de una nueva vía?,
Comares, Granada, 1999, p. 13.
404 García-Pablos, A.: “El redescubrimiento de la víctima: victimización secundaria y programas de reparación
del daño. La denominada ” en CGPJ, Cuadernos de derecho judicial. La
Victimología, Madrid, 1993, p. 309 e ss.
405 García Arán, M.; Muñoz Conde, F.: Derecho penal. Parte general, 2ª ed., Tirant lo Blanch, Valencia.
406 Véxase Tamarit Sumilla, J. M.: La víctima en el derecho penal, Aranzadi, 1998, p. 225 e ss.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres