pdf - Consello da Avogacía Galega

2.- A necesaria atención aos intereses das vítimas
Malia as consideracións vertidas con anterioridade, é necesario chamar a atención ante
os importantes efectos, a prol da protección das vítimas, dunha das reformas levadas a
cabo no ano 2003: a lei reguladora da orde de protección.
Ante a constatación da situación de perigo e de indefensión en que se encontraban moitas
das vítimas tras iniciarse o correspondente procedemento penal, o lexislador levou a
cabo unha mellora nas medidas destinadas a tutelar de forma provisional a situación das
vítimas durante a tramitación do proceso, naquelas condutas enmarcadas no ámbito da
violencia habitual, tendo influído, por unha parte, o impulso do Consello Xeral do Poder
Xudicial tras a realización do informe a que xa se fixo referencia con anterioridade, a
manifesta preocupación da Unión Europea 400 e a presión das institucións e asociacións
coñecedoras das dificultades en que se desenvolven as vítimas; o que tivo como consecuencia
as reformas lexislativas postas en marcha no pasado ano 2003, reformas que
permitiron dotar a xuíces e tribunais dun instrumento áxil e eficaz, e cuxa utilización foi
moi significativa por parte dos órganos xurisdicionais.
Este impulso, destinado a dotar a vítima da protección necesaria, descansa no respecto
aos dereitos fundamentais recoñecidos pola Constitución, nomeadamente a tutela xudicial
efectiva previsto no artigo 24.1 da Constitución española e o dereito á integridade
física ou moral a que se refire o artigo 15 CE, o cal lle impón ao Estado a obriga de
garantir a protección da vítima, establecendo as condicións necesarias para garantir a
súa seguridade cando exista un risco grave de represalia ou de reiteración dos actos violentos.
401
Neste sentido, o número 24 da Carta de Dereitos dos Cidadáns ante a Xustiza proclama
o dereito da vítima a ser protexida de forma inmediata e efectiva polos xulgados e tribunais,
especialmente fronte a quen exerce violencia física ou psíquica no ámbito familiar.
402
Esta preocupación polos intereses da vítima, ben que foi posto de relevo inicialmente
polos movementos sociais que, dunha forma máis directa, asumían as demandas dos
colectivos prexudicados por unha determinada actividade delituosa, foi tamén obxecto de
estudo e análise por parte do dereito, sobre todo dirixido á busca de instrumentos xurídico-penais
que permitisen conciliar dalgunha forma a propia esencia do dereito penal
coas lexítimas expectativas de quen resultou profundamente lesionado nos seus intereses.
Neste sentido, a obra de VON HENTING “o criminal e a súa vítima” inicia a análise
do delito desde unha concepción interactiva entre autor e vítima, e das distintas clasificacións
de vítimas que con posterioridade a vítimoloxía desenvolveu.
400 Véxase o artigo 1 a) da Decisión Marco do Consello da UE do 15 de marzo de 2001, relativa ao estatuto
da vítima no proceso penal, que a define como “a persoa física que sufriu un prexuízo, en especial
lesións físicas ou mentais, danos emocionais ou un prexuízo económico, directamente causado
por un acto ou omisión que infrinxa a lexislación penal dun Estado membro”.
401 Véxase o artigo 8 da Decisión Marco do Consello da UE do 15 de marzo de 2001, relativa ao estatuto
da vítima no proceso penal.
402 Carta de Dereito dos Cidadáns ante a Xustiza, aprobada polo Pleno do Congreso dos Deputados na
súa sesión do 22 de abril de 2002 como proposición non de lei.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
173