pdf - Consello da Avogacía Galega

É certo que suscita numerosas dúbidas á hora de valorar a súa introdución. A primeira
delas xorde ao observar na exposición de motivos da citada lei que, para xustificar a súa
introdución, se valore por parte do lexislador que se abre a posibilidade de impoñer pena
de prisión e de privación do dereito a ter e portar armas, co cal a razón parece que é unicamente
instrumental, motivo moi débil para proceder a unha modificación destas características;
tamén é dubidoso que non se estea vulnerando, como manifestaron xa outros
autores, o principio de proporcionalidade e os demais principios inspiradores do noso
dereito penal.
Non obstante, as dúbidas sobre a posible vulneración do principio de proporcionalidade
foron obxecto de análise polo Tribunal Constitucional, quen se pronunciou xa na cuestión
de inconstitucionalidade do artigo 153 segundo a redacción dada pola Lei 11/2003 de 29
de setembro, interposta polo maxistrado-xuíz titular do Xulgado de Instrución n.º 1 de
San Vicente de Raspeig, quen alegaba a súa posible contradición co principio de proporcionalidade
sancionadora penal, atendendo ao excesivo da contía da pena en relación
coa entidade do delito; resolución que acorda a inadmisión da cuestión de inconstitucionalidade
por ser notoriamente infundada. 393
O Tribunal Constitucional declara a inadmisión fundando a súa resolución en que, se ben
para “determinar se o lexislador penal vulnerou o principio de proporcionalidade tanto na
configuración dos tipos penais como en concreto na comparación directa entre o desvalor
do comportamento tipificado e a contía da sanción, ha de comprobarse que o ben xurídico
protexido pola norma e os fins mediatos e inmediatos de protección desta non están
constitucionalmente proscritos, nin son socialmente irrelevantes, debendo, ademais, ser a
pena idónea ou instrumentalmente apta para alcanzar estes fins, así como necesaria e en
sentido estrito proporcionada, isto é, requírese a existencia de proporción entre as respectivas
gravidades do delito e da pena... Polo tanto, nin os bens xurídicos protexidos pola
norma, nin os fins de protección desta están constitucionalmente proscritos, nin son
socialmente irrelevantes, nin en fin as penas previstas constitúen un instrumento non idóneo
cualitativamente para conseguir a desaparición de tales comportamentos delituosos...”,
argumentación que resulta reforzada polo recoñecemento do alto tribunal á “potestade
exclusiva do lexislador para configurar os bens penalmente protexidos, os comportamentos
penalmente reprensibles, e o tipo e a contía das sancións penais” .
Pero a dúbida máis relevante xorde á hora de delimitar os posibles suxeitos pasivos do
citado delito por canto se o novo delito previsto no artigo 153 nos remite ás persoas descritas
no artigo 173.2, tamén reformado, ímonos poder encontrar con que un maltrato
ocasional no ámbito familiar exercido polo pai ou nai de familia contra a empregada de
fogar que reside no domicilio, ou a labazada inferida ao fillo adolescente van poder ser
considerados como delito e poderase impoñer unha pena de tres meses de prisión, circunstancias
que nada teñen que ver coa grave problemática da violencia habitual no
ámbito familiar que historicamente afectou a mulleres e menores e cuxa busca de novos
instrumentos destinados á súa erradicación parecía que constituíra o motivo da citada
reforma.
Mesmo cando non creo que a reforma poida ser considerada precipitada, por canto moitos
dos aspectos nela reflectidos foran reclamados pola doutrina desde moito tempo atrás,
hai que interrogarse se era necesario o incremento punitivo de condutas que pouco teñen
393 Auto do 7 de xuño de 2004, Sala de Pleno do Tribunal Constitucional. Relator: Conde Martín de Hijas,
Vicente. N.º de recurso 458/2004. La Lei Juris: 1760/2004.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
169