pdf - Consello da Avogacía Galega

definicións de tortura, como atentado máis grave contra a integridade moral, consideran
a busca dunha finalidade ou a consecución dun propósito determinado o elemento esencial
do concepto; no suposto da tortura, historicamente concíbese como a práctica legal
integrada no proceso penal como medio de lograr unha confesión. 363
Porén, foi necesario delimitar o nivel de sufrimento que corresponde a cada unha das
tres categorías antes referidas, labor que foi levado a cabo á vez que se procedía á resolución
dos supostos formulados ante o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos, creando
un corpo doutrinal e xurisprudencial acerca das tres formas de tratamento ilícito: tortura,
tratos inhumanos e trato degradante. 364
Desta maneira, o Tribunal Europeo concibe a tortura como unha forma agravada de trato
inhumano que ocasiona sufrimentos físicos ou psíquicos moi graves e crueis. En cambio,
o Tribunal en ningún caso a apreciou. 365
En relación cos tratos inhumanos, o Tribunal Europeo concíbeos como unha escala intermedia
entre a tortura e os tratos degradantes, o cal esixe que o trato inhumano implique
sufrimentos físicos ou psíquicos graves, sen alcanzar o tope de gravidade que comporta
a tortura. Entre os supostos en que o Tribunal Europeo considerou a existencia de tratos
inhumanos, está o emprego dunha serie de técnicas de interrogatorio por parte do
Reino Unido. 366
Por último, o concepto de trato degradante dado polo Tribunal Europeo caracterízase
pola creación nas vítimas de sentimentos de temor, angustia e inferioridade, susceptibles
de humillalos, de envilecelos e de quebrantar, se é o caso, a súa resistencia física e
moral; 367 e se ben o que o separa dos conceptos anteriores radica na graduación da dor
363 Neste sentido véxase González González, R.: El control internacional de la prohibición de la tortura,
Universidade de Granada, 1998, p. 95.
364 Véxase De la Cuesta Arzamendi, J. L.: El delito de tortura, Bosch, Barcelona, 1990, p. 44. Véxase Cruz
Ros, J.: El Comité para la Prevención de la Tortura y el Convenio Europeo de Derechos Humanos: fijación
de los estándares para mejorar la protección de las personas privadas de libertad, Ene Ediciones,
Valencia, 2001, p. 92; Matellanes Rodríguez, N.: “El delito de tortura” en Nuevas cuestiones penales,
Colex, 2001, p. 124.
365 Véxase Muñoz Sánchez, J.: Los delitos contra la integridad moral, Tirant lo Blanch, Valencia, 1999, p.
35.
366 Caso Irlanda contra o Reino Unido. Sentenza do 18 de febreiro de 1978. Os procedementos utilizados
nos interrogatorios que foron obxecto de análise consistían no seguinte:
a.- Colocación de pé contra unha parede; obrigábanse os detidos a permaneceren, durante períodos
dalgunhas horas, nunha postura de tensión, cos brazos e pernas separados, fronte a unha parede,
apoiando nela os dedos por encima da cabeza, os membros inferiores moi separados e os pés cara
a atrás, de forma que o peso do corpo recaese principalmente sobre os dedos.
b.- Cubríase a cabeza dos detidos cun saco, que tiñan que levar sempre, salvo nos interrogatorios.
c.- Con anterioridade aos interrogatorios sometíanse os detidos a un grao insoportable de ruído.
e.- As condicións alimentarias eran moi deficitarias.
Non obstante, o Tribunal Europeo, por trece votos fronte a catro, considerou que non constituía un
suposto de tortura, senón de trato inhumano e degradante.
367 Sentenza do 18 de febreiro de 1987, punto 167.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
155