pdf - Consello da Avogacía Galega

nese ambiente familiar. Trátase de valores constitucionais que xiran en torno á necesidade
de tutelar a dignidade das persoas e a protección á familia.”
Polo contrario, argumentouse que o dereito penal estruturado sobre a categoría da tipicidade
e que se orienta cara á protección de bens xurídicos diferenciados que se organizan
nun sistema non pode asumir a dignidade humana como un ben xurídico específico
e diferenciado. 350
Así mesmo, o Tribunal Constitucional 351 manifestouse ao interpretar o contido do artigo
10 da Constitución española sinalando que “debe terse inicialmente en conta que o invocado
artigo 10.2 da Constitución española non recoñece un dereito fundamental susceptible
de amparo constitucional, senón que establece unha regra hermenéutica para a
interpretación dos dereitos fundamentais e liberdades públicas”.
O artigo 10 da Constitución española ten unha significación transcendental; primeiro porque
enuncia o que o propio Tribunal Constitucional denominou como dobre carácter dos
dereitos fundamentais, pois a afirmación, contida no seu apartado un, de que “a dignidade
da persoa, os dereitos inviolables que lle son inherentes, o libre desenvolvemento
da personalidade, o respecto á lei e aos dereitos dos demais é o fundamento da orde
política e da paz social” significa, tal e como o tribunal Constitucional destacou, dúas cousas
diferentes: “en primeiro lugar, os dereitos fundamentais son dereitos subxectivos,
dereitos dos individuos non só en canto garanten un status xurídico ou a liberdade nun
ámbito de existencia, e ao propio tempo son elementos esenciais dun ordenamento
obxectivo da comunidade nacional, en canto esta se configura como marco dunha convivencia
humana xusta e pacífica, plasmada historicamente no Estado de dereito e, máis
tarde, no Estado social de dereito ou o Estado social e democrático de dereito, segundo
a fórmula da nosa Constitución”. 352
350 Para L. Gracía Martín, “a dignidade humana é un atributo totalizador; ela debe explicarse como unha
síntese da totalidade de dimensións físicas e espirituais específicas da persoa humana, que no mundo
xurídico se traduce nunha pluralidade de bens xurídicos persoalísimos recoñecidos constitucionalmente
como fundamentais... Todo ben xurídico de carácter persoalísimo: vida, integridade física,
saúde persoal, liberdade, honor, é reconducible finalmente á dignidade da persoa, de modo que todo
atentado a calquera deses bens supón, sen dúbida, unha lesión do respecto debido á dignidade da
persoa”. Gracía Martín, L.: Comentarios al Código Penal, Tirant lo Blanch, Valencia, 1997, p. 419. Neste
mesmo sentido maniféstase Olmedo Cardenote, M.: El delito de violencia habitual en el ámbito doméstico:
análisis teórico y jurisprudencial, Atelier penal, Barcelona, 2001, p. 42. E. Marín de Espinosa
Ceballos utiliza a mesma argumentación para afirmar que “a dignidade da persoa non pode ser alegada
como un ben xurídico específico. A dignidade da persoa, pese a que se limite o seu contido, non
pode ser alegada como un ben xurídico específico tutelado polo dereito penal”; Marín de Espinosa
Ceballos, E.: La violencia doméstica. Análisis sociológico, dogmático y de derecho comparado,
Comares, Granada, 2001, p. 177. Tamén R. González González se refire a esta cuestión no seu estudo
sobre o control internacional da prohibición da tortura, cando ao analizar o ben xurídico protexido
polas normas internacionais manifesta que “a dignidade é algo máis que un ben xurídico; é considerado
un dos valores absolutos da existencia humana e, como tal, o fundamento doutros moitos dereitos”.
González González, R.: El control internacional de la prohibición de la tortura y otros tratos o
penas inhumanas o degradantes, Universidade de Granada, 1998, p. 54.
351 Sentenza do Tribunal Constitucional, en adiante STC 1996/21, do 12 de febreiro.
352 STC 25/1981, do 14 de xullo.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
151