pdf - Consello da Avogacía Galega

Cada ano, a violación e a violencia doméstica cústalles ás mulleres de todo o
mundo a perda do equivalente de millóns de anos de vida saudable...". 1
Xa no ano 1994 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aborda de forma explícita o
fenómeno da violencia contra as mulleres e aproba a Declaración sobre a eliminación
da violencia contra as mulleres, definindo a violencia de xénero como "todo acto
de violencia baseado no xénero que ten como resultado posible ou real un dano físico,
sexual ou psicolóxico, incluídas as ameazas, a coerción ou a privación arbitraria
da liberdade, xa sexa que ocorra na vida pública ou na vida privada 2 " .
Sen pretender encontrar unha solución máxica ao gravísimo problema da violencia
contra as mulleres, si quixera expoñer unha serie de argumentos que quizais sirvan,
dalgunha forma, para determinar por que o ordenamento xurídico non resultou eficaz
neste campo e cales son as distintas alternativas que se ofrecen desde o Estado de
Dereito.
A análise sobre a problemática da violencia contra as mulleres e o seu tratamento
penal na normativa española debería comezarse preguntándonos por que o noso
ordenamento xurídico non serviu como instrumento para combater a violencia contra
as mulleres, cales son as opcións e alternativas, ata que punto hai que ter en
conta a decisión das vítimas e cal é o prezo que a sociedade no seu conxunto deberá
pagar pola elección do sistema para erradicala; e iso porque encontrar o camiño
que permita erradicar o exercicio da violencia nas relacións entre homes e mulleres
debería levarse a cabo sen que supoña o debilitamento dos principios esenciais do
dereito penal; non perder de vista esta premisa ha de constituír un obxectivo primordial.
Partindo destas premisas preséntase este traballo de investigación, que está estruturado
formalmente en tres capítulos. O primeiro deles analiza a relevancia que para
os distintos estamentos da sociedade española tivo a resposta que o ordenamento
xurídico previu ante o exercicio da violencia habitual dentro do seo do fogar, con
especial referencia ás distintas teorías que tratan de atopar a orixe e as causas do
exercicio destas condutas e o grao de tolerancia ante a súa reiteración.
Coa mirada posta na estrutura social, como punto de apoio básico para a consecución
e reprodución desta actividade delituosa, preséntase a necesidade de introducir
a perspectiva de xénero tanto na análise dogmática do tipo penal que castiga a conduta
delituosa, como na análise da resposta dada por cada un dos operadores xurídicos
que dunha ou outra forma interveñen na súa persecución; así, afóndase nas
distintas consideracións que a doutrina penal tivo en conta á hora de avaliar a resposta
dada por quen lexisla, o papel do ministerio público e a análise das resolucións
ditadas por xuíces, xuízas e tribunais, destacando, no seu último apartado, a existencia
dunha serie de propostas que cuestionan, novamente, a intervención do sis-
1 Fondo de Poboación das Nacións Unidas, División de Información e Relacións Externas.
http://www.unfpa.org/.
2 Asemblea Xeral das Nacións Unidas. Res. 48/104, ONU, 1994.