pdf - Consello da Avogacía Galega

A vivencia da inxustiza que supón para as mulleres situarse sempre en último lugar xera
en moitas mulleres conflitos internos entre as propias necesidades e a atención aos
demais, conflitos derivados do sobreesforzo cotián en favor dos outros. Coa maternidade
sobre todo, afloran con vigor as normas, mandatos e sancións que definen o desenvolvemento
propio como egoísmo. O egoísmo foi un dos maiores tabús impostos ás
mulleres. Conforme se avanza no camiño da entrega, elimínase a individualidade, o desenvolvemento
e a independencia, e como consecuencia os sentimentos oscilan entre a
virtude de realizar o que lles “é propio” e a conciencia da inxustiza que isto supón. 337
Se a todo isto se lle agrega unha situación de violencia constante no ámbito desa relación,
a contradición entre “paz familiar” e “desenvolvemento persoal en liberdade” faise
máis evidente.
GÓMEZ VALVERDE describe estas contradicións sinalando que “o feito de que na nosa
cultura estivesen asimilados o significado muller e nai como se se confundisen na súa
significación ata o punto de ser o mesmo é algo que choca coas vivencias que as mulleres
teñen unha a unha. A experiencia da maternidade non esgota, nin moito menos, a
cantidade de vivencias e anhelos que habitan no corpo e na mente dunha muller e,
porén, parece como se un mandato social encuberto determinase que ser muller fose ser
nai e que desa característica privilexiada da maternidade, que a achegaba á natureza e
aos afectos inmediatos, derivasen todo o resto de propiedades atribuídas ás mulleres: a
súa particular sensibilidade, a súa capacidade para outorgar coidados, a súa abnegación
ou o seu sacrificio”. 338
En múltiples ocasións as mulleres vítimas da violencia habitual atravesan por un longo
proceso de indecisión ante o clima de violencia que sofren tanto elas como as súas fillas
e fillos, indecisión claramente influída pola falta de recursos económicos propios que lles
permitan desenvolverse de maneira independente do seu marido ou compañeiro, pola
dificultade de acceso a un mercado de traballo que despreza os colectivos de maior
idade ou carentes de formación, ou mesmo pola existencia de sentimentos contraditorios,
lexítimos sempre, que a fan dubidar entre permanecer e manter os seus fillos e fillas
nese clima de violencia ou abandonar ese marido ou compañeiro ao que se uniu nunha
determinada época cunha proxección de futuro e un proxecto de vida en común que se
336 Unha das manifestacións máis claras desa afirmación radica na dificultade, hoxe en día, de compatibilizar
a continuación dunha vida laboral co nacemento dun fillo. A isto refírese A. Ballester Pastor, na
súa análise da Ley 39/1999 de Conciliación de la Vida Familiar y Laboral, Tirant lo Blanch, Barcelona,
1999, p. 10, ao sinalar que “probablemente unha das principais carencias da nova regulación fose o
non afrontar o reto da igualdade real por medio de medidas de acción afirmativa, potenciando realmente
a asunción masculina das responsabilidades domésticas e familiares, ben directamente, ben
por medio de estratexias efectivas contra a segregación laboral e a discriminación salarial: e é que tan
evidente resulta que as responsabilidades familiares tradicional e socialmente admitidas e promovidas
frean o desenvolvemento profesional das mulleres como que unha peor situación de saída no mercado
de traballo ten o efecto perverso de estancalas e facelas forzosamente optar polo coidado doméstico”.
337 Véxase Lagarde e De los Ríos, M.: Claves feministas para la autoestima de las mujeres, Horas y
Horas, Madrid, 2000, p. 159.
338 Gómez Valverde, L.: “Otra forma de violencia: el corsé de las imágenes”, I Congreso Nacional A violencia
impide a Igualdade, Santiago de Compostela, 2000, p. 60.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
147