pdf - Consello da Avogacía Galega

146
Ademais, quixera sinalar que resulta especialmente contraditorio manifestar hoxe en día
que a “paz familiar” é o ben suxeito a protección, cando historicamente o respecto á paz
familiar e o mantemento da unidade familiar foron os argumentos maiormente esgrimidos
en contra das mulleres que, tratando de fuxir dos graves episodios de violencia, provocaban
a ruptura desa unión. 333 A maior parte das mulleres que sufriron unha grave
problemática de violencia con prolongación no tempo tivo presente que a ruptura ou a
posta en coñecemento ante as forzas da orde pública desa situación orixinaría precisamente
a extinción da “paz familiar”, ou polo menos na súa proxección de cara ao exterior,
de cara ao resto da sociedade.
Xa nos anos setenta BAJO FERNÁNDEZ, ao estudar a circunstancia mixta de parentesco,
sinalaba que “resultaría grotesco fundamentar a pena de reclusión maior a morte
do parricidio en razón da necesidade de protexer a orde familiar”. 334
Esa consideración non é gratuíta; a familia foi precisamente o ámbito de sobreidentificación
feminina. As mulleres, historicamente, tiveron o deber social de transmitir a orde
familiar e manter o funcionamento do cotián, aínda que isto significara perpetuar unha
orde e un modo de vida que, mesmo cando fora asumido de maneira voluntaria e desexada,
provocaba unha constante limitación do desenvolvemento persoal. A protección
desa aparente “paz familiar” supuxo en moitas ocasións un elevado custo para aquelas
mulleres que viron como o mantemento da estrutura familiar se facía incompatible co seu
propio desenvolvemento individual. 335
Nas ideoloxías patriarcais da realización feminina, aínda está vixente a moral que considera
os logros familiares como o camiño das mulleres á felicidade, mesmo a custa do
seu propio desenvolvemento. As mulleres deben satisfacer primeiro as necesidades da
familia e de cada un dos seus membros antes que as propias. Incluso a autoafirmación
das mulleres se basea en ocasións nos logros dos seus familiares, aínda que elas non
obteñan logros semellantes e a súa autoestima decaia cos fracasos e problemas dos
outros. Iso supuxo para moitas mulleres un grave prexuízo, na medida en que tivo como
contrapartida o sacrificio de pospoñer os seus propios obxectivos a prol da familia, ou
mesmo supeditar a ruptura dunha relación conxugal mediatizada pola violencia á supervivencia
desa aparente unidade e paz familiar. 336
333 Lorente Acosta sinalou ao respecto que “non hai que esquecer que unha gran parte da sociedade culpabiliza
á muller, tanto pola agresión en si, xa que consideran que a precipitou por non comprender o
marido cando este ten problemas, cando bebe, ou por non cumprir correctamente coas súas tarefas
de ama de casa; como por tomar calquera tipo de iniciativa en contra del ou para saír da situación na
que se encontra. Esta actitude podería precipitar a ruptura da familia, do cal ela sería responsable,
subliñando máis, paradoxalmente, a súa decisión, que a conduta violenta do home”; Lorente Acosta:
Agresión a la mujer: Maltrato, violación y acoso, Comares, Granada, 1999, p. 103.
334 Bajo Fernández, M.: El parentesco en el derecho penal, Bosch, Barcelona, 1973, p. 63.
335 J. Delgado Martín, ao analizar a escasa colaboración da vítima cos órganos do sistema penal con posterioridade
á interposición da denuncia, concibe como un dos factores favorecedores da falta de colaboración
a importante relación de dependencia da vítima fronte ao agresor. Desde esta óptica afirma
que “pese aos cambios producidos nos últimos tempos, a muller segue sendo educada en actitudes de
afectividade e servizo, outorgándolles valor ás calidades de abnegación, servizo e sacrificio que farán
nacer o seu papel de sostedora da harmonía familiar”. Delgado Martín, J.: La violencia doméstica.
Tratamiento jurídico: problemas penales y procesales; la jurisdicción civil, Colex, Madrid, 2001, p. 116.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres