pdf - Consello da Avogacía Galega

138
interpretación de que esteamos ante un delito de perigo, argumentando que co razoamento
anterior habería dificultades para facer operativa a cláusula concursal do artigo
153 do Código Penal, segundo a cal “sen prexuízo das penas que puideran corresponder
aos delitos ou faltas en que se concretaran os actos de violencia física ou psíquica”,
concluíndo esa autora na afirmación de que a contradición xorde porque o delito de violencia
habitual é un delito de resultado, na medida en que resulta absurdo castigar unha
violencia se non hai un resultado; razoamento que considero impecable, coa excepción
de que non necesariamente teña que ser o resultado a existencia dunha lesión física ou
psíquica, senón que puidera ser outro ben xurídico o que o autor pretendese vulnerar.
En conclusión, considero que estamos ante un tipo penal que protexe non os mesmos
bens persoais que se encontran tutelados polos concretos actos de violencia (a saúde e
a integridade, xa sexa física ou psíquica), senón por outro ben xurídico necesitado de
protección e que no seu caso o tipo penal protexería con independencia de que os actos
de violencia fosen exercidos contra todos os integrantes da unidade familiar ou contra un
só (por exemplo, nos supostos antes referidos en que a persoa agredida é a nai exclusivamente,
pero as graves secuelas psíquicas poderían ser sufridas polas fillas e fillos
menores).
Non obstante, foi exposto como un argumento máis para apoiar que o artigo 153 do
Código Penal (hoxe 173.2 do Código Penal) protexe a saúde e a integridade o feito de
que esas condutas previstas no delito de violencia habitual deban conter un plus de castigo
polo feito da existencia dunha relación de parentesco entre o que agride e as súas
posibles vítimas. Este argumento resultaría acorde coas palabras de quen lexisla expostas
na exposición de motivos da Lei orgánica 3/1989, do 21 de xuño, cando introduciu
por primeira vez este tipo penal, ao manifestar que se introduce o tipo penal:
“Respondendo á deficiente protección dos membros fisicamente máis débiles do grupo
familiar fronte a condutas sistematicamente agresivas a outros membros deste”.
Porén, considero que ese argumento non posúe peso específico suficiente para apoiar
que a saúde e a integridade constitúan o ben xurídico a protexer; é indubidable que a
familia constitúe o ámbito de relación interpersoal caracterizado polo respecto mutuo, a
confianza e a axuda e socorro mutuo; a familia constitúese no ámbito onde os seus membros
establecen o máis firme compromiso de protección, de colaboración, de axuda, o
lugar onde a solidariedade se manifesta en toda a súa amplitude e onde os esforzos polo
outro se levan a cabo xeralmente a título gratuíto 313 .
O exercicio da violencia neste ámbito constitúe a máis grave vulneración dos devanditos
principios, pero isto non xustifica a creación dun novo tipo penal baseado exclusivamente
en que a acción se comete dentro da relación familiar, sobre todo tendo en conta a
tendencia despenalizadora de condutas que no seu momento mantiñan unha clara vinculación
co ámbito familiar (adulterio, amancebamento), e claramente vinculadas tamén
con condicionamentos de orde moral, hoxe en día desterrados, ou máis recentemente o
parricidio, o infanticidio ou o aborto privilexiado.
A esta cuestión tamén se referiu MARÍN DE ESPINOSA CEBALLOS, manifestando así
mesmo que “a maior facilidade para a comisión do feito e a indefensión da vítima non
313 O propio Código civil impón no seu título VI a obrigación entre parentes de todo o que é indispensable
para o sustento, habitación, vestido e asistencia médica.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres