pdf - Consello da Avogacía Galega

118
A devandita autora conclúe na súa análise que “podería pensarse que coa entrada en
vigor do novo ordenamento penal diminuíu a especial protección que merece o domicilio
particular”; no entanto, precisa que “a resposta punitiva aumenta co novo Código Penal
de 1995” porque todo feito delituoso cometido na morada da persoa que resulta ofendida,
que leva consigo unha entrada ilexítima no devandito domicilio, constituirá ademais
un delito de violación de morada e non unha mera circunstancia de agravación xenérica,
ou, de ser o caso, específica”. 279
Seguindo o razoamento anterior, impecable ao meu xuízo, xorde entón a dúbida de se
quen lexisla pretendía, naqueles supostos en que non se produce unha entrada ilexítima
senón que, pola contra, o lugar onde se perpetra o delito constitúe tamén o domicilio do
agresor, facer diminuír, ou mesmo facer desaparecer por completo, a histórica protección
que no noso ordenamento mereceu o domicilio particular. Ou dito doutro xeito: ¿a vivenda
familiar posúe a merecida protección de que historicamente foi obxecto? Ao meu ver,
a resposta necesariamente terá que ser afirmativa; o feito de que quen lexisla variase a
configuración das circunstancias no novo Código Penal non quere dicir necesariamente
que desaparecese esa especial protección, e avala esta opinión os diferentes tipos
penais vixentes no Código Penal de 1995, 280 e a propia vixencia e especial protección
outorgada polo texto constitucional no seu artigo 18. 281 Quen lexisla non deixou de protexer
o domicilio no noso ordenamento; soamente optou por un criterio máis xenérico,
sendo este a referencia á “circunstancia de lugar” sempre que “debilite a defensa do
ofendido” ou “facilite a impunidade do delincuente”. 282
279 Figueroa Navarro, M. C.: Las circunstancias agravantes de morada y lugar, Opera Prima, Madrid, 1998,
p. 51.
280 O artigo 202 do Código Penal castiga o particular que entre en morada allea; o artigo 203 castiga o
que entre contra a vontade do seu titular no domicilio dunha persoa xurídica; o artigo 534 do Código
Penal castiga o funcionario público que entre nun domicilio sen o consentimento do morador, e o artigo
241,2 e 3 recolle os supostos específicos de roubo en casa habitada ou dependencias de casa
habitada respectivamente.
281 O artigo 18 da Constitución española establece, no seu punto 1º, que “se garante o dereito á intimidade
persoal e familiar”, e no seu punto 2º que “o domicilio é inviolable”.
282 O Tribunal Supremo, en sentenza do 6 de abril de 1998, axuíza un suposto especialmente significativo
en relación coa posible aplicación desta agravante. No relato de feitos probados consta que o procesado,
tras unha discusión coa súa esposa, lle lanza un coitelo que se crava no pescozo da vítima,
seccionándolle a xugular. Tras a morte da vítima o acusado duchouse, cambiouse de roupa e abandonou
a vivenda, pechando a porta da rúa e dobrando a chave ata que rompeu, quedando o cabezal
na súa man, e por tanto a pechadura anulada, e impedindo o acceso a ela.
Malia todo, o fundamento terceiro da citada resolución considera non aplicable a circunstancia prevista
no punto 2º do artigo 22 do Código Penal coa seguinte argumentación: “no novo Código, amplíanse
as circunstancias de lugar e tempo a supostos distintos dos de despoboado e nocturnidade, nos
cales as características do lugar ou do momento cronolóxico determinen debilitacións da defensa do
ofendido ou impunidade para o delincuente. Será preciso que tales características locais ou temporais
se aproveiten para levar a efecto o delito, con diminución do risco de defensa por parte da vítima, e do
perigo de descubrimento do delito e da captura do delincuente polos axentes da policía... Non se dan
as esixencias obxectivas para estimar as agravantes, posto que non pode cualificarse de lugar propiciador
da indefensión e a impunidade o domicilio conxugal, polo feito de que nel, tratándose de casados
de hai pouco, estean só o marido e a muller.” Véxase a sentenza do Tribunal Supremo do 6 de
abril de 1998. RX 1998/6228.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres