pdf - Consello da Avogacía Galega

100
A cuestión agora radica en analizar se os nosos tribunais dan ou non excesiva importancia
a unha serie de causas reiteradamente tidas en conta nos distintos procesos examinados.
Dentro das resolucións estudadas, as autoras do estudo destacan que “en
numerosas ocasións se ten considerado como elementos que operan no trastorno mental,
o fracaso afectivo, a tensión separatoria ou os celos non patolóxicos”. 222
É innegable que na vida dalgunhas persoas a existencia dun conflito que deriva nun fracaso
matrimonial ou de parella pode chegar a constituír a causa inmediata dun trastorno
emocional de gran importancia, sobre todo na persoa que sofre a ruptura como un
abandono; no entanto, na maior parte dos supostos o fracaso na relación de parella,
aínda que deriva normalmente nun desaxuste emocional, constitúe un episodio normalmente
superado co transcurso do tempo; a dúbida reside en se na sociedade española
actual e atendendo ao índice de rupturas e fracasos matrimoniais que se alcanzou nos
últimos anos, está xustificada unha consideración tan importante das consecuencias que
das rupturas derivan, como para que a atenuante de trastorno mental se aplique de
maneira tan xeneralizada polos nosos tribunais. 223
As persoas formamos parte dunha estrutura social que, ademais de fundamentarse en
condicionantes biolóxicos, instintivos e emocionais, se basea en condicionantes de
carácter cultural que constitúen o núcleo central das relacións entre os seus membros.
Estes factores esixen do individuo o desenvolvemento ao longo da súa vida, para facilitar
a convivencia, dunha serie de características como o autocontrol, a tolerancia ás frustracións
ou o control da agresividade, que se conforman como barreiras cognitivas,
sociais e intelectuais que tratan de evitar, en definitiva, actuacións máis ligadas a sociedades
máis primitivas. Como afirma MATALLÍN EVANGELIO, “o control emocional, inte-
222 A sentenza 3/1999, da Audiencia Provincial de Valladolid, do 4 de outubro, sinala que “ foi a mención
que a tarde anterior fixera a esposa de separarse e ir vivir a unha residencia o que lle produciu a este
último (o autor da morte) unha angustia xerada por esa idea que fixo que sufrise unha diminución
importante da capacidade de control dos seus actos e actuase baixo ese estado emocional que o
levou a darlle morte á súa esposa”. A pena foi neste suposto rebaixada nun grao. A sentenza
947/1996, do 21 de outubro, da Audiencia Provincial de Santa Cruz de Tenerife sinala: “...o acusado,
ao non lograr que a súa esposa volvese con el e manifestarlle esta que intentara os trámites de separación,
isto produciulle unha alteración anímica, sen chegar a anular a súa vontade e intelixencia, pero
si a diminuílas considerablemente no momento da súa reacción agresiva cara á súa esposa...”.
223 Segundo a memoria que o Consello Xeral do Poder Xudicial eleva ás Cortes Xerais do ano 2000, e
tendo en conta os datos referidos ao ano 1999, ditáronse por parte dos tribunais españois cincuenta
e nove mil cincocentas corenta e sete (59.547) sentenzas de separación; trinta e seis mil novecentas
(36.900) de divorcio, e cento trinta e tres (133) de nulidade matrimonial, o que ascende a un total de
noventa e seis mil cincocentas oitenta (96.580) sentenzas por ruptura. O total de matrimonios legalmente
constituídos no ano 1999 ascendeu a douscentos oito mil cento vinte e nove (208.129), segundo
os datos do Movemento Natural da Poboación fornecidos polo Instituto Nacional de Estatística
correspondentes ao ano 1999. Os datos correspondentes ao ano 2002 cifran en douscentos nove mil
sesenta e cinco (209.065) os matrimonios legalmente constituídos. Instituto Nacional de Estatística,
Movemento Nacional de Poboación http://www.ine.es/infoine. En canto aos datos correspondentes ás
rupturas e referidos ao ano 2002, producíronse en España setenta e tres mil cincocentas sesenta e
sete sentenzas de separación (73.567); corenta e unha mil seiscentas vinte e unha sentenzas de divorcio
(41.621); e cento oitenta e seis sentenzas de nulidade (186); cifras que supoñen un importante
incremento en relación ao ano 1999. Instituto Nacional de Estatística, Estatísticas xudiciais 2002,
http://www.ine.es/infoine.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres