39466 Fervenzas interior nº 9.qxd - Seminario de Lingüística ...

O primeiro problema manifestado case sempre nas investigacións
relacionadas coa inmigración é o das fontes relativas ás súas cifras. Este
problema está directamente relacionado co da conceptualización da inmigración
(falamos de “estranxeiros” ou de “inmigrantes”?) e, na nosa opinión,
é determinante para calquera uso posterior que pretendamos facer
dos datos obtidos. Algúns autores teñen abordado esta cuestión suxerindo a
necesidade de complementar os datos ofrecidos polos censos con outros
procedentes doutras fontes e a necesidade de actualizar os padróns
(Courgeau, 1992, Durá Guimerá, 1995). Xa son habituais os estudos que
recomendan o uso doutras técnicas de investigación social non cuantitativas
para afrontar a investigación sobre a inmigración como o método biográfico
(Jiménez, 1995; A.Pascual de Sans y J.Cardelus, 1990), ou a historia oral
(Valero Escandell, 1994).
Entre toda a bibliografía existente podemos destacar a que nos
ofrecen outras disciplinas científicas e que sempre será necesario coñecer
para poder construír un corpus teórico consistente en Traballo social con
poboación inmigrante.
Para comezar son interesantes algúns artigos centrados na análise da
inmigración dende unha perspectiva histórica (Alonso, 1991; Baltá y Llopart,
1990-91; Losada Campo, 1993; Roque, 1989). A historia ofrece neste senntido
normalmente explicacións xenéricas en torno aos fenómenos migratorios,
ás súas constantes e á súa especificidade en determinados contextos.
Son de destacar os estudos dos xeógrafos que adoiotan estudar a
inmigración en relación ao número de inmigrantes existentes nun territorio
e a súa incidencia na poboación total do país de acollida, en especial respecto
aos índices de natalidade e de envellecemento (Abellán, 1993;
Bodega, 1995). Os estudos dos demógrafos acostuman delimitar determinadas
zonas xeográficas (“a inmigración en Cataluña”, a “inmigración no
Levante”, etc.) ou atenden á incidencia de determinados colectivos de
inmigrantes dunha mesma nacionalidade, rexión ou etnia nun territorio (“os
magrebíes en El Ejido”, “os ecuatorianos en Murcia”, etc.). En menor cantidade
encontramos estudos que inciden no impacto demográfico que xera
o proceso migratorio nos propios países de orixe dos inmigrantes. Un aspecto
estudado por algúns autores ten sido a incidencia da inmigración no hábitat
urbano, así como o seu impacto na demanda de vivendas e a ocupación
de vivendas marxinais nas cidades (Lora-Tamayo, 1993; Módenes, 1993).
Os estudos demográficos achegan principalmente datos cuantitativos
sobre a inmigración en España. E adoitan ser a base doutras moitas investigacións
realizadas sobre a inmigración en España.
Outra das disciplinas que nos ofrece bibliografía especializada en
torno á inmigración é o Dereito. Nos artigos dos xuristas abórdase normalmente
o concepto de “inmigrante” e a súa posíbel identificación ou non á
de “estranxeiro”, e estabelécense os límites xurídicos de ambos conceptos,
142