39466 Fervenzas interior nº 9.qxd - Seminario de Lingüística ...

menos visíbeis de exclusión dos romà nos diferentes aspectos da vida
social.”
Romanía foi un dos países receptores das axudas económicas da Unión
Europea destinadas a programas de acción social coa minoría xitana –os programas
PHARE-. O certo é que todas estas medidas reveláronse claramente
insuficientes para garantir os dereitos dos xitanos romaneses, e para facer
efectiva a igualdade de oportunidades desta poboación, secularmente marxinada
e estigmatizada, no seu propio país.
O DESPREZO CARA Á CULTURA XITANA
Non hai outro país en Europa no que o xitano teña peor valoración
social. Dos flamantes líderes da ultradereita son de agardar os exabruptos
racistas, pero o antixitanismo tan enraizado historicamente na sociedade
romanesa explica que até Cioran e Mircea Eliade, os máis respectados intelectuais
romaneses, deixaran, de xeito significativo, opinións e comentarios
nos que os xitanos saímos bastante mal parados.
A falta de respecto pola identidade cultural dos xitanos púxose de
manifesto cando en 1995 o Ministerio de Asuntos Exteriores de Romanía tratou
de impedir, mediante un decreto, que os xitanos se chamen a si mesmos
rom, ou que usen a palabra “romanó” para chamar ao seu idioma, porque
“é posible confundilo co romanés” e iso pode levar a situacións inadmisíbeis.
A pretensión deses xenocidas culturais era que os xitanos foran chamados
tigani, que é un termo considerado polos propios xitanos coma despectivo.
A principios dos noventa naceron moitas organizacións ultranacionalistas
e de extrema dereita, en cuxas proclamas fascistas os xitanos foron
sempre obxecto das súas iras. O Partido da Grande Romanía, liderado por
Cornelio Vadim, obtivo nas eleccións xerais de 2000 o 22% dos votos, o que
situou á súa formación coma a segunda forza política do país co seu discurso
xenófobo e neofascista. Daquela púxose de moda o seguinte chiste: “no
contestador automático do teléfono de Cornelio Vadim ofrécense dúas
opcións: para os romaneses, pulse o 1; para húngaros e xitanos, pulse o
gatillo”.
Valeriu Nicolae e Hannah Slavik son os autores dun durísimo informe
sobre a situación dos xitanos en Romanía publicado en 2003 pola revista
Roma Rigths. 3 O que vén a continuación está extraído dese texto. Son as
opinións que sobre os xitanos teñen algúns cargos públicos de Romanía.
Entre comiñas, o que sae por esas bocas: “Hai que illar aos delincuentes
3 Nicolae, Valeriu e Slavik, Hannah: “Being a `Gypsy´: The Worst Social Stigma in Romania”
en Roma Rights. nº 1 e 2 – 2003. European Roma Rights Center. Budapest, 2003 (pp.213-
218)
111 f e r v e n z a s