39466 Fervenzas interior nº 9.qxd - Seminario de Lingüística ...

AS PATEIRAS DO ASFALTO.
ALGUNHAS CONSIDERACIÓNS
SOBRE OS XITANOS ROMANESES EN
ESPAÑA
INTRODUCIÓN
Joaquín López Bustamante
Director da Revista de Investigación Xitana I Tchatchipen
Membro da Xunta Directiva de Unión Romaní
Romanía é o estado europeo no que vive un maior número de xitanos.
Aínda que o seu goberno só recoñeza “oficialmente” medio millón, en
Romanía viven entre dous millóns e dous millóns e medio de romà segundo
todos os cálculos, o que supón ao redor do 10% da poboación. Os xitanos
constitúen a minoría étnica máis numerosa daquel país e a de maior crecemento
demográfico. Unha comunidade secularmente marxinada, pobre,
analfabeta, desprotexida e especialmente vulnerábel. Unha comunidade
cuxa historia está marcada por dous espantosos sobresaltos: a escravitude e
o Holocausto.
Só hai que remontarse unhas cantas xeracións. Para os xitanos de
Romanía non está tan lonxe o recordo da escravitude, obrigados polos boiardos
a traballar a terra en condición de escravos, os amos podían castigalos
coa morte. En 1835, nos regulamentos orgánicos de Moldavia e Valaquia
podíase ler que os xitanos “non eran homes senón persoas que dependían
de outras, co seu patrimonio e a súa familia.” 1 A existencia de mercados de
escravos está moi documentada e algúns escravos xitanos, os chamados skopici,
eran, como escribe Joaquín Albaicín, “brutalmente castrados para que
serviran de cocheiros ás damas romanesas de alta liñaxe sen risco para os
seus maridos”. A manumisión dos xitanos que non estaban sometidos á clerecía
comezou en 1844. En 1855 Alejandro Ghyka conseguiu a liberación dos
200.000 escravos romaneses que seguían sendo propiedade dos clérigos.
Tras a escravitude, o seguinte capítulo desta historia romanesa da
infamia está protagonizado polas atrocidades do filonazi Antonescu, o
1 Monleón, José: Apuntes para una historia gitana en I Tchatchipen nº 43, Instituto Romanò.
Barcelona, 2003
107 f e r v e n z a s