O discurso acerca de los versos de Faria y Sousa no prólogo do ...
O discurso acerca de los versos de Faria y Sousa no prólogo do ...
O discurso acerca de los versos de Faria y Sousa no prólogo do ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
O <strong>discurso</strong> <strong>acerca</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>versos</strong> <strong>de</strong> <strong>Faria</strong> y <strong>Sousa</strong><br />
217<br />
Grammatici Hen<strong>de</strong>casyllabos appellant, inventi sunt a Graecis; tranlati<br />
ad Lati<strong>no</strong>s: & postea in rhythmos versi a Lusitanis, ante an<strong>no</strong>s quingentos.<br />
Recepti ab Italis, & Valentianis, ante quadringentos. Et ab Castellanis, ante<br />
trecentos. Et hoc respectu hujus anni millesimi sexcentesimi quinquagesimi.<br />
Un<strong>de</strong> colligitur, an Itali <strong>de</strong>beant vocari?».<br />
Primeiramente, Sarmiento não crê que o texto seja tão antigo como<br />
<strong>Faria</strong> y <strong>Sousa</strong> o <strong>de</strong>sejaria, «y en especial por haber <strong>no</strong>ta<strong>do</strong> que en materia<br />
<strong>de</strong> fechas, <strong>no</strong> es tan exacto este Autor como yo quisiera (…). Tampoco se<br />
halla en ellas [coplas] verso Hen<strong>de</strong>casýlabo perfecto; y si hay algu<strong>no</strong>, es<br />
fuera <strong>de</strong> intención; pues lo hay allí <strong>de</strong> todas medidas».<br />
Sobre esse assunto, Sarmiento aproveita a ocasião para <strong>de</strong>nunciar<br />
outra invenção feita por Aldrete, «sobre <strong>los</strong> libros <strong>de</strong> Granada, 127 citan<strong>do</strong> el<br />
verso Hen<strong>de</strong>casýlabo, o Sáphico <strong>de</strong> S. Cecilio, coetáneo <strong>de</strong> <strong>los</strong> Apóstoles,<br />
escrito en Castella<strong>no</strong>, v.g. La edad <strong>de</strong> la luz ya comenzada. Pero esto <strong>no</strong><br />
sería averiguar la verdad, si<strong>no</strong> imaginar, o fingir pruebas, para mantener un<br />
preocupa<strong>do</strong> dictamen». Em suma, Sarmiento representa em termos já atuais<br />
a ligação entre os <strong>de</strong>cassílabos indígenas e os <strong>de</strong>cassílabos que Navagero,<br />
e os italia<strong>no</strong>s, importaram na Espanha <strong>do</strong> séc.XVI.<br />
11. Em resumo. Na introdução <strong>do</strong> seu comentário às rimas camonianas,<br />
<strong>Faria</strong> y <strong>Sousa</strong> trata, entre outras coisas, da invenção <strong>do</strong> verso <strong>de</strong> onze<br />
sílabas correspon<strong>de</strong>nte ao hen<strong>de</strong>cassílabo italia<strong>no</strong>. Naturalmente, ele fala em<br />
primeiro lugar <strong>do</strong>s poetas italia<strong>no</strong>s, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Fe<strong>de</strong>rico II e a escola siciliana até<br />
ao stil nuovo, autores que ele lia na chamada Giuntina di rime antiche. Seu<br />
intuito, porém, é <strong>de</strong>monstrar que, na realida<strong>de</strong>, não foram os italia<strong>no</strong>s os<br />
primeiros a utilizar o <strong>de</strong>cassílabo. Por isso, aproveitan<strong>do</strong> uma mistificação<br />
criada pelo cronista valencia<strong>no</strong> Beuter com base <strong>no</strong> conheci<strong>do</strong> Prohemio<br />
<strong>de</strong> Santillana, ele começa por afirmar que Petrarca, ao usar <strong>de</strong>ste verso, se<br />
inspirou <strong>de</strong> Jordi <strong>de</strong> Sant Jordi.<br />
Segun<strong>do</strong> Beuter, com efeito, Jordi esteve <strong>no</strong> auge «por <strong>los</strong> años 1250».<br />
Mesmo assim, os sicilia<strong>no</strong>s continuariam a serem anteriores a ele. É a este<br />
ponto que <strong>Faria</strong> y <strong>Sousa</strong> apresenta a sua ‘prova’ <strong>de</strong>cisiva, recorren<strong>do</strong> a<br />
outra mistificação, o responsável da qual é o historia<strong>do</strong>r Bernar<strong>do</strong> <strong>de</strong> Brito,<br />
seu contemporâneo. Trata-se da Canção <strong>de</strong> Gonçalo Hermigues, que Brito<br />
127 Varias Antigüeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> España Africa y otras Provincias por el Doctor Bernar<strong>do</strong><br />
Aldrete, Canónigo en la Santa Iglesia <strong>de</strong> Cór<strong>do</strong>va. En Amberes, a costa <strong>de</strong> Juan Hanrey,<br />
1614, p. 304.