20.04.2013 Views

Parâmetros de qualidade da madeira e do carvão vegetal de ... - Ipef

Parâmetros de qualidade da madeira e do carvão vegetal de ... - Ipef

Parâmetros de qualidade da madeira e do carvão vegetal de ... - Ipef

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

cam em aumento <strong>de</strong>sses valores. A razão <strong>de</strong><br />

tal comportamento parece estar relaciona<strong>da</strong><br />

com a eliminação rápi<strong>da</strong> <strong>do</strong>s gases forma<strong>do</strong>s<br />

no leito <strong>de</strong> carbonização quan<strong>do</strong> a veloci<strong>da</strong><strong>de</strong><br />

é maior (VELLA et al., 1989).<br />

Reconhecen<strong>do</strong> a importância e potenciali<strong>da</strong><strong>de</strong><br />

<strong>do</strong> <strong>carvão</strong> <strong>vegetal</strong>, este estu<strong>do</strong> teve como objetivos<br />

analisar os parâmetros <strong>de</strong> quali<strong>da</strong><strong>de</strong> <strong>da</strong><br />

ma<strong>de</strong>ira <strong>de</strong> clone <strong>de</strong> Eucalyptus pellita F. Muell<br />

aos 5 anos <strong>de</strong> i<strong>da</strong><strong>de</strong> e as proprie<strong>da</strong><strong>de</strong>s físicas e<br />

químicas <strong>do</strong> <strong>carvão</strong> <strong>vegetal</strong> produzi<strong>do</strong> a partir<br />

<strong>de</strong>sta, bem como avaliar a influência <strong>do</strong> tempo<br />

e temperatura finais <strong>de</strong> carbonização.<br />

MATERIAIS E MÉTODOS<br />

Para a realização <strong>de</strong>ste estu<strong>do</strong>, foram utiliza<strong>da</strong>s<br />

ma<strong>de</strong>iras <strong>de</strong> clone <strong>de</strong> Eucalyptus pellita<br />

F. Muell com i<strong>da</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> 5 anos provenientes <strong>de</strong><br />

espaçamento 3,0 x 2,0 m, <strong>de</strong> plantios pertencentes<br />

à antiga Companhia Agrícola e Florestal<br />

Santa Bárbara (CAF), localiza<strong>do</strong>s no município<br />

<strong>de</strong> Martinho Campo, MG, cuja latitu<strong>de</strong> é<br />

<strong>de</strong> 19º 34’ 20’’S, longitu<strong>de</strong> <strong>de</strong> 45º 20’ 30’’W, e<br />

altitu<strong>de</strong> <strong>de</strong> 745 m.<br />

As árvores foram secciona<strong>da</strong>s em toretes <strong>de</strong><br />

aproxima<strong>da</strong>mente 70 cm <strong>de</strong> comprimento. Do<br />

centro <strong>do</strong>s toretes foram retira<strong>do</strong>s discos <strong>de</strong> 2,5<br />

cm <strong>de</strong> espessura, e em segui<strong>da</strong> subdividi<strong>do</strong>s em<br />

quatro partes, em forma <strong>de</strong> cunha, passan<strong>do</strong><br />

pela medula. Foram seleciona<strong>da</strong>s aleatoriamente<br />

duas partes <strong>de</strong> ca<strong>da</strong> disco e <strong>de</strong>stina<strong>do</strong>s à <strong>de</strong>terminação<br />

<strong>da</strong> <strong>de</strong>nsi<strong>da</strong><strong>de</strong> básica.<br />

O restante, <strong>do</strong>s toretes, foi transforma<strong>do</strong><br />

em cavacos e homogeneiza<strong>do</strong> para a realização<br />

<strong>da</strong>s análises físicas e químicas <strong>da</strong> ma<strong>de</strong>ira, bem<br />

como para a produção <strong>de</strong> <strong>carvão</strong> <strong>vegetal</strong>.<br />

Análises físico-químicas <strong>da</strong> ma<strong>de</strong>ira<br />

A <strong>de</strong>nsi<strong>da</strong><strong>de</strong> básica foi <strong>de</strong>termina<strong>da</strong> <strong>de</strong> acor<strong>do</strong><br />

com o méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> imersão em água, conforme<br />

<strong>de</strong>scrito por Vital (1984).<br />

Para a análise <strong>da</strong> composição química <strong>da</strong><br />

ma<strong>de</strong>ira as amostras foram primeiramente<br />

transforma<strong>da</strong>s em serragem em moinho tipo<br />

Wiley, conforme a norma TAPPI T257 om-92<br />

(1996). As análises foram efetua<strong>da</strong>s na fração<br />

<strong>de</strong> serragem, classifica<strong>da</strong>s em peneiras <strong>de</strong><br />

40/60 mesh (ASTM,1977) e condiciona<strong>da</strong>s a<br />

uma umi<strong>da</strong><strong>de</strong> relativa <strong>de</strong> 50 ± 2% e temperatura<br />

<strong>de</strong> 23 ± 1 ºC.<br />

Para <strong>de</strong>terminar o teor <strong>de</strong> extrativos <strong>da</strong> ma<strong>de</strong>ira<br />

<strong>de</strong> E. pellitta utilizou-se a norma TAPPI<br />

T204 om-88 (1996), com substituição <strong>do</strong> benzeno<br />

por tolueno.<br />

A composição química <strong>da</strong> ma<strong>de</strong>ira foi <strong>de</strong>termina<strong>da</strong><br />

em amostras livres <strong>de</strong> extrativos,<br />

após a extração em etanol/tolueno, etanol e<br />

água quente, <strong>de</strong> acor<strong>do</strong> com a Norma TAPPI<br />

T264 om-88 (1996).<br />

O teor <strong>de</strong> lignina foi <strong>de</strong>termina<strong>do</strong> pelo<br />

méto<strong>do</strong> Klason, modifica<strong>do</strong> <strong>de</strong> acor<strong>do</strong> com<br />

o procedimento proposto por Gomi<strong>de</strong> e Demuner<br />

(1986). A lignina solúvel em áci<strong>do</strong> foi<br />

<strong>de</strong>termina<strong>da</strong> a partir <strong>do</strong> filtra<strong>do</strong> resultante <strong>da</strong><br />

análise <strong>da</strong> lignina Klason através <strong>de</strong> leitura em<br />

espectrofotômetro <strong>de</strong> acor<strong>do</strong> com Goldschimid<br />

(1971). O teor <strong>de</strong> lignina total foi obti<strong>do</strong><br />

pela soma lignina residual mais a lignina solúvel<br />

em áci<strong>do</strong>. O percentual <strong>de</strong> holocelulose<br />

foi obti<strong>do</strong> por diferença.<br />

O po<strong>de</strong>r calorífico superior foi <strong>de</strong>termina<strong>do</strong><br />

por meio <strong>de</strong> uma bomba calorimétrica<br />

adiabática, conforme a Norma ABNT NBR<br />

8633 (1983).<br />

Carbonização <strong>da</strong> ma<strong>de</strong>ira em forno mufla<br />

Após as amostras serem transforma<strong>da</strong>s em<br />

cavacos em pica<strong>do</strong>r industrial, homogeneiza<strong>da</strong>s<br />

e secas ao ar livre <strong>de</strong>terminou-se o teor <strong>de</strong> umi<strong>da</strong><strong>de</strong><br />

em equilíbrio.<br />

Para a carbonização os cavacos foram coloca<strong>do</strong>s<br />

em cadinho metálico com capaci<strong>da</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

aproxima<strong>da</strong>mente 220g, aqueci<strong>do</strong> em forno<br />

elétrico (mufla), com controle <strong>de</strong> temperatura.<br />

O controle <strong>de</strong> aquecimento foi feito em seis diferentes<br />

marchas <strong>de</strong> carbonização (tratamentos)<br />

conforme a Tabela 1.<br />

Tabela 1. Temperatura e tempo <strong>de</strong> carbonização em função <strong>da</strong> marcha <strong>de</strong> carbonização.<br />

Table 1. Temperature and carbonization time as a function of carbonization run.<br />

Marcha<br />

150 200<br />

Temperatura (ºC)<br />

250 350 450 500 550<br />

Taxa <strong>de</strong> aquecimento<br />

(ºC/min)<br />

Tempo<br />

total<br />

1 1 hora 1 hora 1h30 1h30 30 min - - 1,36 5h30min<br />

2 1 hora 1 hora 1h30 1h30 1 hora - - 1,25 6 horas<br />

3 1 hora 1 hora 1h30 1h30 30 min 30 min - 1,38 6 horas<br />

4 1 hora 1 hora 1h30 1h30 1 hora 1 hora - 1,19 7 horas<br />

5 1 hora 1 hora 1h30 1h30 30 min 30 min 30 min 1,41 6h30min<br />

6 1 hora 1 hora 1h30 1h30 1 hora 1 hora 1 hora 1,14 8 horas<br />

Sci. For., Piracicaba, v. 38, n. 87, p. 431-439, set. 2010<br />

433

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!