Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kjelda, nr. 2 – 2009, årgang 18<br />
Gamal meieribygning på<br />
Vassenden<br />
Gamlemeieriet på Vassenden 2009. Her heldt Vassenden meieri til i åra 1897-1957.<br />
På Vassenden i Jølster står det eit<br />
lite hus som skil seg ut frå dei<br />
andre. Det ligg tett attmed vegen på<br />
den smale stripa mellom E39 <strong>og</strong><br />
Jølstra. Det bur ikkje folk <strong>og</strong> der er<br />
heller ikkje noka verksemd. Det<br />
spesielle med huset er at bygningen<br />
blei sett opp i 1897, <strong>og</strong> at dette var<br />
Vassenden meieri i 60 år.<br />
2009<br />
Den gamle meiribygningen er godt<br />
synleg frå riksvegen enten ein køyrer<br />
sørover eller nordover. Det eine brystet<br />
vender mot vegen, det andre mot<br />
elva Jølstra. Huset ser ut til å vera lite<br />
brukt. Ein snødag viser ingen spor<br />
inn til inngangsdørene. To av dørene i<br />
svala på nordsida er spikra føre. Ein<br />
kikk inn eit vindauga viser at huset<br />
blir brukt som lagerplass.<br />
Kring 1940<br />
Gamlemeieriet var noko heilt anna<br />
før i tida, då det kom mjølk inn til<br />
6<br />
meieriet <strong>og</strong> det blei ekspedert smør<br />
<strong>og</strong> ost til Førde <strong>og</strong> endå vidare. Eit<br />
fot<strong>og</strong>rafi frå kring 1940 viser eit hus<br />
som utvendig er mykje det same som<br />
i 2009. Den einaste skilnaden er at<br />
pipa er borte, <strong>og</strong> at dei to dørene på<br />
framsida er noko utvida. Derimot er<br />
det stor skilnad på aktiviteten ved<br />
huset: Det gamle fot<strong>og</strong>rafiet viser<br />
folk med hestar <strong>og</strong> meierispann. Ein<br />
damesykkel står ved døra på langveggen,<br />
kan henda meierska sin?<br />
Meieria i <strong>S<strong>og</strong>n</strong> <strong>og</strong> <strong>Fjordane</strong><br />
Meieriutviklinga i <strong>S<strong>og</strong>n</strong> <strong>og</strong> <strong>Fjordane</strong><br />
er i hovudtrekk denne: Dei første<br />
meieria starta opp på slutten av 1800talet<br />
som små grendemeieri. Fleire<br />
hadde kort levetid. Etter siste verdskrigen<br />
byrja utviklinga mot større<br />
meieri som avløyste fleire småmeieri.<br />
Denne utviklinga heldt fram til 2002<br />
då fylket stod att med to meieri, stormeieriet<br />
til Tine på Byrkjelo <strong>og</strong><br />
gamalostmeieriet i Vik. Frå det fyrste<br />
Av Hermund Kleppa<br />
meieriet i Vik i 1874 hadde då fylket<br />
hatt langt over 100 meieri.<br />
Vassenden meieri<br />
Meieriet som stod ferdig på<br />
Vassenden i 1897, viste seg å vera liv<br />
laga. Mange <strong>og</strong> etter måten store gardar<br />
sikra ei stabil drift. I 1957 vart<br />
gamlemeieriet avløyst av ein ny <strong>og</strong><br />
større meieribygning. Dette var i drift<br />
til 1976 då Vassenden meieri gjekk<br />
med i Firdameieriet (Sunnfjord<br />
Meieri), <strong>og</strong> mjølka vart frakta til<br />
Førde.<br />
Jubileumsskrift<br />
Styret i meieriet på Vassenden vedtok<br />
på eit møte 27. november 1975 å få<br />
laga eit s<strong>og</strong>eskrift. Formannen i styret,<br />
Bjarne Hamar, fekk oppgåva med å<br />
samla tilfang <strong>og</strong> å stå føre skrivinga.<br />
Resultatet blei heftet Vassenden Meieri<br />
1897-1976 på 32 sider som kom ut i<br />
1976. I det følgjande tek me med nokre<br />
spreidde noteringar frå heftet.
Change language