Eiliv Vinje - Universitetet i Bergen

246 KAP. 6
eller ein eller annan frå den store skaren av komediefigurar som, når alt kjem til alt -
ja, lenge før alt kjem til alt - bare kan tenka kroppens tankar og derfor skyr den
minste påminning om svelt, tørst, slit, juling. I dette tilfellet innrømmer
brevskrivaren at han ikkje tør stå inne for sitt syn på grunn av frykt for
ciceronianarane.
I motsetnad til dette markerer subjektet seg også som ein mann med
meiningars mot. Dette skjer i omtalen av standpunktet som paradoks. Denne tanken
blir i konteksten utanpåklistra, ikkje bare fordi den står i grell kontrast til den
komiske regresjonen, men også fordi det jo er ei gjengs, og ikkje ei avvikande
oppfatning som blir forfekta; sølvaldertanken er ikkje ny, det er ein gammal klisjé.
Brevet, kroppen, paradokset er måtar teksten gjer seg til på. Sølvaldertanken
og idealet om enkel stil blir såleis formulert innanfor rammene av eit (overtydeleg)
négligence-språk. Det enkle er bra, det er bra fordi det er tilgjort, seier Holberg, og
han gjer dette i eit språk som ope framstår som tilgjort.
Førestillinga om eit enkelt språk i Moralske Tanker
Eit enkelt språk er eit gjennomgåande tema i MTkr. Temaet inngår i ein artikulasjon
der simulering er viktig. Dette skal eg gjera nærmare greie for i det følgjande; først
ved ei lesing av MTkr III.85, deretter gjennom lesingar meir orienterte mot MTkr som
heilskap.
Moralske Tanker III.85
MTkr III.85 handlar om bruk av framandord i språket, eit spørsmål Holberg ofte
vender tilbake til (Liebenberg gir overblikk i ein merknad til Mindre poetiske Skrifter,
311). Her argumenterer han mot purismen, og til fordel for bruk av framandord.
Synspunktet blir for ein del lagt fram på grunnlag av res-verba-motsetnaden og eit av
argumenta for bruk av framandord er at språket skal vera pynta.
Jeg tilstaaer vel, at intet Europæisk Sprog er saa fattigt, at man jo derved
tilstrekkeligen kand tilkiende give sin Meening. Men vil man forsøge paa at giøre det
med Fynd og Ziirlighed, merker man strax en Mangel *