Driftskalkyler

Mjølkeproduksjon på Hammer i Snåsa 

• 18-20 kyr, stn, vff, nrf 

• Beiter ; fulldyrka innmark og kulturbeite 

• Avdrått hhv. 5000/ 8000 liter pr år 

• Økologisk drift 

• Kraftfor % hhv. 24%/ 40 % 

• Mjølkekvote 90 tonn 

• 170 daa fulldyrka + 60 daa innmarkbeite + utmark 

• 22 mjølkebåsplassar i båsfjøs, 18-20 plassar t mjølkekyr 

19.05.2020

Kostnadar og inntekter 

som dekningsbidraget 

ikkje fanger opp v prod.auke 

• Frakt av grovfor 

• Frakt av frau (grense på spreieareal) 

• Kvotekjøp 

• Nytt fraulager (så vidt kapasitet v 90 tonn 

mjølkelevering) 

• Inntekt : alternativ inntening på ledig 

areal og tid i alternativ med 12 kyr : t.d. 

19.05.2020 

oppforing oksar, ammekyr, korn etc.

Økonomi ved ulike alternativ 

20 stn 

90t 

18 nrf 135 

t 

12 nrf 

90t 

20 stn 

90t ØKO 

18 nrf 

135 t 

ØKO 

12 nrf 

90 t 

ØKO 

DB 936 523 1 023 828 747 487 1050317 1110564 805 311 

frau frakt -25 000 -25 000 

mjølkkvote -55 000 -55 000 

fraukum -35 000 -35 000 

DB – xtra 

F.kostn 

936 523 908 828 747 487 1050317 995 564 805 311 

19.05.2020

Når er det aktuelt å sette inn gamle raser ? 

Nokre eksempel : 

• Begrensa kvote, men mykje grovfor og beite, ledig fjøsplass. Gamle 

raser kan produsere kvota og nytte ut beiter, auke kjøtproduksjon, litt 

mindre mjølk, meir tilskudd 

• Gamalt fjøs som passar best for mindre dyr 

• Har for lite grovfor (f.eks v opphør av leieavtaler på areal) – sette inn 

ku som et mindre og mjølker mindre (alternativ er meir kraftfor, 

høgare avdrått på nrf) 

• Hvis ein vurderer å auke produksjonen gir det ofte eit sprang i faste 

kostnader (slik føregåande kalkyle eksempel viser) ved 

investeringsbehov. Alternativet kan vere å halde fram med ein noko 

mindre produksjon og unngå eller utsette investeringar 

19.11.2019

Kalkyler på mjølkeproduksjon med Sidet trønderfe og Vestlandsk 

fjordfe på Hammer 

Vi ønsker her å sjå på økonomiske konsekvensar av rasevalg i mjølkeproduksjon på eit familiebruk. 

Gitt beskrankningar i grovfortilgang og fjøsplass, gjev Nrf eller Stn/ Vff (Sidet trønderfe og 

nordlandsfe/ Vestlandsk fjordfe) best økonomisk bidrag ? 

Forutsetningar 

Det er tatt utgangspunkt i produksjon på Hammer på Snåsa. 90 tonn kvote, 170 daa fulldyrka og 60 

daa innmarkbeite og utmark. Økologisk. 

Det er brukt avdrått på STN/Vff kyr på 5000 liter og 8000 liter for nrf. Ein skal vera merksam på at 

STN kyrne på Hammer er ei ung besetning, medan NRF kyrne har vori avla fram i generasjonar og er 

gode kyr. NRF kyrne fores «litt hardare» enn STN/ Vff, dvs høgare kraftfor %. Begge delar slår litt 

”urettferdig” ut for STN og gjev større skilnad i avdrått. Andel kraftfor, berekna som % foreiningar av 

totale foreiningar) ligg på 24 % for STN og 40 % for NRF. Det er brukt kraftforpris kr 3,90,- pr kg for 

ikkje-økologisk og 6,00,- for økologisk drift (for å samanlikne kalkylene) 

Det er teke utgangspunkt i at mjølkefjøset på Hammer har 22 båsar, og at ein kan ha 20 årskyr. Det 

stemmer bra med verkelegheita, da 1-2 båsar nyttast til kviger som skal insemineres eller kviger som 

nærmar seg kalving og skal lære seg ”rutinene” i mjølkefjøset. I praksis må det vera 1-2 båsplassar 

«til overs». 

6 ulike driftsopplegg på same areal og fjøs 

Med 20 båsar som beskrankning, har ein valget ; nrf eller stn ? Iflg regelverket kan ein ha noko 

mindre båsplassar for småvokste kyr, og kunne dermed fått inn 2 mjølkebåsplassar ekstra på 

Hammer, og kalkulert for 22 mjølkekyr i staden for 20 kyr, men her er altså brukt 20 kyr. 

Skal ein sette inn meir høgtytande nrf, så kan ein i teorien bruke 20 båsplassar til kyrne, men det vil 

da bli for lite plass i bingane til ungdyr. Nrf er betydeleg større, og i bingar blir det større plasskrav pr 

dyr. Difor er det brukt 18 kyr av nrf, som tilsvarar ein produksjon på 135 tonn. Dessutan går det noko 

meir grovfor pr ku, ca 10 % meir til høgtytande nrf (dekningsbidragskalkyle frå Tine rådgivning v 

Gunnar Nossum), og ein vil allerede med 18 kyr vere på grensa for kor mykje grovforareal som trengs 

i ØKO-alternativet, der ein må rekne betydeleg lågare avling. Avlingsnivået er ikkje hensynstatt i 

nokon av alternativa ved overgang til ØKOlogisk (alternativ 4,5,6). Det er gått ut frå at ein middels 

dyktig bonde vil greie å skaffe nok grovfor på 170 daa i alle alternativa. 

Det er brukt 3 rekneeksempel frå fjøset på Hammmer : 

Eksempel 1 og 4 (ØKO) : 20 STN kyr. 90 tonn i kvote. Nær grensa for grovfor ved økologisk drift 

(eks.4). 

Eksempel 2 og 5 (ØKO): 18 NRF kyr. 135 tonn i kvote. Nær grensa for grovfor ved økologisk drift (eks 

5).

Eksempel 3 og 6 (ØKO) : 12 NRF kyr. 90 tonn i kvote. Noko overskudd av grovfor, det er også noko 

overskudd på fjøsplass. Inntekt på alternativ utnytting av ledig fjøsplass og grovfor er ikkje medtatt i 

reknestykket. 

Diskusjon, eksempel 1 og 4 : 20 STN kyr. 90 tonn i kvote. 

I eksempel 1 er mjølkekvota på 90 tonn begrensande faktor. Her går det meir grovfor og beite, totalt 

om lag 75 000 Fem. 

I konvensjonell drift blir det da noko overskudd av grovfor, i økologisk opplegg er det berre akkurat 

nok grovfor. 

Eksempel 1 og 4 (20 stn/vff kyr, 90 tonn kvote) er dei driftsmåtane som kjem best ut økonomisk når 

ein reknar inn ekstra faste kostnadar og driftskostnadar. 

Som nevnt i innleiinga, kunne ein ha inntil 22 årskyr av stn/ vff ved å sette inn to ekstra 

mjølkebåsplassar, som faktisk er ei moglegheit ved bruk av småvokste Stn/Vff kyr. Det vil gje ein 

produksjon på 100 tonn og auke dekningsbidraget med 90 000,- på mjølkekyrne, men ein ville få 

utfordring med kapasiteten på binger og måtte selge eller slakte ungdyr i litt lågare alder. På 

økoalternativet (eksempel 4) ville det blitt for lite grovfor og ein ville måtte leie jord, kjøpe for eller 

auke kraftformengene. Det er ikkje rekna på. 

Diskusjon, eksempel 2 og 5 : 18 NRF kyr. 135 tonn i kvote. 

Hvis grovfor er begrensande faktor, og ein tek utgangspunkt i same grovfortilgang som i eksempel 1, 

så kan ein ha 18 NRF kyr, jfr eksempel 2. Fjøsplassen begrenser også til ca 18 NRF kyr, da kapasiteten 

på binger for ungdyr også er begrensa og bra utnytta i dag. Hvis ein skulle hatt berre NRF, så ville ein 

måtte nytta nokre fleire mjølkekubåsar til større kviger for å gje nok plass. Med 18 NRF kunne ein 

produsere ca 135 tonn. Som i eksempel 1 og 4, kjem ein opp mot grensa for om det er nok grovfor 

ved økologisk drift. Kalkylene brukt her skiller ikkje på avlingsnivå. 

Med god grovforkvalitet kunne ein også produsere mellom 100 og 135 tonn på 18 mjølkebåsar med 

lågare kraftfor andel på Nrf. Det ville krevd større grovformengde, og dermed større areal og ein viss 

andel leid jord, i hvert fall ved ØKO drift. Konsekvensen ville blitt høgare arealtilkudd, men meir 

kostnad til frakt av for og drift av leiejord, og i tillegg truleg eit «sprang» i faste kostnadar og 

vedlikehald på ein større maskinpark. Det er ikkje rekna på. 

I eksempel 2 må ein rekne med kvotekjøp til ein pris på minst 15,- kr pr liter. Det vil utgjera 675 000,- 

kr i eksempel 2. Me har her brukt nedbetalingstid på 15 år. Med dagens rentefot kan ein rekne med 

ein årleg ekstrakostnad på rundt 55 000,- kr i eksempel 2. 

Me antek at høgtytande kyr med høgare forppptak skit meir enn moderat ytande kyr. Her antek me 

at frauproduksjonen er proporsjonal med totale foreiningar. På Hammer er fraukapasiteten fullt 

utnytta, sjølv med utekum på 700 m3 i tillegg til 2 gjødselkjellarar. Skal ein legge til grunn produksjon 

på 135 tonn som i eksempel 2, så må ein også rekne med investering i nytt gjødsellager. Oppsett av 

fraukum i stål med innvendig duk på 700 m3 kom på 200 000,- kr i 2004. Ein betongkum kjem nok på 

4-500 tusen i dag, sjølv ein mindre kum. Me snakkar da om ein årleg kostnad på rundt 30-50 tusen 

hvis me reknar med å forrente investeringa ila. 15 år.

På Hammer er også spreiearealet begrensande, i hvertfall i økologisk drift. Ved auka fraumengd, så 

må ein rekne med kostnadar på å flytte frau lenger unna, evt til eksternt lager. Me snakkar fort om 

ein ekstra årleg kostnad på 15-30 000,- kr. 

Diskusjon, Eksempel 3 og 6 : 12 NRF kyr. 90 tonn i kvote. 

I alternativ 3 og 6 med berre 12 Nrf kyr, blir det overskudd på både grovfor og fjøsplass sjølv om ein 

leverer 90 tonn mjølk. Vi ser at dette alternativet kjem klart dårlegare ut enn dei to andre alternativa, 

der ein utnyttar båsplass og kvote fullt ut (alternativ 1) og båsplass og grovfor fullt ut, men må kjøpe 

ekstra kvote (alternativ 2). Men så er det også betydeleg mindre arbeidskrevande med 12 kyr enn 18 

eller 20. Ein har også moglegheit for alternativ utnytting. Når det er overskudd på grovfor og 

fjøsplass, kan ein enten selge for, dyrke litt korn for modning eller fore opp oksar eller andre 

foringsdyr. Ingen av desse alternativa er rekna på. 

Ein kunne også drive produksjon på NRF meir ekstensivt, med lågare kraftfor andel enn 40 % i 

alternativ 3. Ein kunne godt produsere 90 tonn på 14 eller 15 kyr redusere kraftforbruken og auke 

grovforopptaket med redusert avdrått pr ku, innafor eit grovforareal på 170 daa. Dette er heller ikkje 

rekna på. 

Konklusjon 

Me ser at på mindre bruk som Hammer, så gjev det like god eller betre økonomi å bruke gamle rasar. 

Med NRF auker dekningsbidraget med hhv. 120 000/ 190 000,- men dette forsvinn i kvotekjøp og 

auka kostnadar i handtering av frau. 

Legg me inn tilskott og ekstra mjølkepris for økologisk mjølk, og også ekstra forkostnadar, så går 

reknestykket enda meir i favør dei gamle rasane. Det er nok fleire grunnar til at såpass som kring 20- 

30 % av mjølkebruka med gamle rasar driv økologisk. Økologisk drift lønner seg best med låg kraftfor 

andel, da den økologiske kraftforprisen er oppi nesten 6,- kr pr kg, mens kraftforprisen ellers ligg på 

underkant 4,- kr pr kg. Da er det ønskeleg med høgare andel grovfor og beite, og det passar STN og 

Vff rasene veldig bra. 

Mange bruk med gamle raser forer mjølkekyrne på kulturbeite og naturbeite (forskjellige former for 

overflatedyrka beite) og utmarksbeite, som gjev atskillig mindre foreiningar pr daa enn fulldyrka eng, 

som kyrne i denne drifta beiter på. Dei gamle rasene har mindre avdrått som også vil påverkes 

mindre av meir ekstensiv foring enn høgtytande nrf. Kulturbeitene er reimeleg for, men krev ofte 

meir arbeidsinnsats enn inneforing. 

Som oppsummering kan vi seie at nesten like bra foringseffektivitet, høg grovfor/ beiteandel, lite 

kraftforkostnad og høgare tilskudd kan forklare dei brukbare økonomiske resultata med Stn/Vff, på 

tross av lågare avdrått. 

Hammer/ Snåsa, 13.06.2020

Dekningsbidrag for: Melk m/påsett STN 

(STN ‐ 90 tonn, 4 500 salgbart pr ku ‐‐> 20 årskyr) 

Produksjonsinntekter (inkl distriktstilskudd) 

20 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 

Leveranseavtale storfe 

Mengde Andel solgt Salgbart Pris Inntekt Sum 

5 000 0,90 4 500 6,45 29 025 

200 0,40 80 50,00 4 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

200 0,40 80 2,50 200 

Sum produksjonsinntekt Sum 35 025 700 500 

Variable kostnader 

Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 54 % 2 686 350 7,7 1,50 4 029 

Beite 22 % 1 100 250 4,4 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Natura drøv 19 24 % 1 200 6,00 7 200 

(Det forbrukes om lag 24 000 FEm kraftfôr i alt, delt på 20 blir det 1 200 FEm pr ku) 

Sum variable fôrkostnader 100 % 4 986 ‐‐‐‐ 12,1 ‐‐‐‐ 12 329 246 580 

Andre variable kostnader: 

Dyrlege, medisin, semin 2 000 

Forbruksartikler m.m. 1 000 

I alt 

Variable kostnader i alt Sum 15 329 306 580 

Dekningsbidrag 19 696 393 920 

Dekningsbidrag pr daa 1 631 

Dekningsbidrag pr liter 3,94 

Tilskudd 

Arealtilskudd 

Husdyrtilskudd 

Avløsertilskudd 

Driftstillegg 

"Pyramide tilskudd" 

Beite‐ og utmarksbeitetilskudd 

Tilskudd til bevaringsverdig raser 

ØKO‐tilskudd 

271 pr daa 3 272 65 443 

Avtrappende fra 4 888 til 770 pr dyr. 770 pr ungdyr 5 330 106 604 

85 800 pr bruk 4 290 85 800 

158 550 pr bruk 7 928 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 33 000 

2 474 49 480 

3 500 pr ku 3 500 70 000 

3 500 pr ku + 700 pr ungdyr 4 376 87 520 

Tilskudd 32 820 656 397 

Dekningsbidrag inkl tilskudd 52 516 1 050 317 



19.05.2020 Utarbeidet av Gunnar Nossum -Tine rådgiving Side 1

Dekningsbidrag for: Melk m/påsett 

(NRF ‐ 135 tonn, 7 500 salgbart pr ku ‐‐> 18 årskyr) 


18 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 



8 000 0,94 7 500 6,45 48 375 

250 0,40 100 50,00 5 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

250 0,40 100 2,50 250 



Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 44 % 2 986 350 8,5 1,50 4 478 

Beite 16 % 1 100 250 4,4 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Natura drøv 19 40 % 2 700 6,00 16 200 

(Snitt på 29 FEm pr 100 kg melk ‐‐> om lag 40 %) 





I alt 





Tilskudd 

Arealtilskudd 



Driftstillegg 




271 pr daa 3 504 63 073 


85 800 pr bruk 4 767 85 800 

158 550 pr bruk 8 808 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 29 700 

2 474 44 532 

3 500 pr ku + 700 pr ungdyr 4 376 78 768 

Tilskudd 31 051 558 923 








12,0 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 



8 000 0,94 7 500 6,45 48 375 

250 0,40 100 50,00 5 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

250 0,40 100 2,50 250 



Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 44 % 2 986 350 8,5 1,50 4 478 

Beite 16 % 1 100 250 4,4 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Natura drøv 19 40 % 2 700 6,00 16 200 






I alt 





Tilskudd 

Arealtilskudd 

271 pr daa 3 504 42 048 



Avløsertilskudd Inntil 85 800 pr bruk 5 434 65 208 

Driftstillegg 




158 550 pr bruk 13 213 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 19 800 

2 474 29 688 

3 500 pr ku + 700 pr ungdyr 4 376 52 512 

Tilskudd 36 463 437 550 

Dekningsbidrag inkl tilskudd 67 109 805 311 




Dekningsbidrag Melk m/påsett ‐ ØKO 

STN 20 kyr NRF 18 kyr NRF 12 kyr 

Pr dyr Sum Pr dyr Sum Pr dyr Sum 

Sum produksjonsinntekt 35 025 700 500 55 425 997 650 49 800 597 600 

Sum variable fôrkostnader 12 329 246 580 21 778 392 009 16 108 193 299 

Variable kostnader i alt 15 329 306 580 24 778 446 009 19 108 229 299 

Dekningsbidrag 19 696 393 920 30 692 551 642 30 692 368 301 

DB pr daa 1 631 2 370 2 757 

DB pr liter 3,94 3,83 3,84 

Sum tilskudd 32 820 656 397 31 051 558 923 36 463 437 550 

Dekningsbidrag inkl tilskudd 52 516 1 050 317 61 743 1 110 564 67 154 805 851 

Dekningsbidrag pr daa 4 349 4 772 5 190 

Dekningsbidrag pr liter 10,50 7,71 8,39 


Dekningsbidrag for: Melk m/påsett STN 

(STN ‐ 90 tonn, 4 500 salgbart pr ku ‐‐> 20 årskyr) 


20 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 



5 000 0,90 4 500 5,70 25 650 

200 0,40 80 50,00 4 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

200 0,40 80 2,50 200 



Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 54 % 2 686 400 6,7 1,50 4 029 

Beite 22 % 1 100 300 3,7 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Formel Favør 80 24 % 1 200 3,90 4 680 

(Det forbrukes om lag 24 000 FEm kraftfôr i alt, delt på 20 blir det 1 200 FEm pr ku) 





I alt 





Tilskudd 

Arealtilskudd 



Driftstillegg 



Tilskudd til bevaringsverdig raser 

271 pr daa 2 813 56 269 


85 800 pr bruk 4 290 85 800 

158 550 pr bruk 7 928 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 33 000 

2 474 49 480 

3 500 pr ku 3 500 70 000 

Tilskudd 27 985 559 703 








18 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 



8 000 0,94 7 500 5,70 42 750 

250 0,40 100 50,00 5 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

250 0,40 100 2,50 250 



Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 44 % 2 986 400 7,5 1,50 4 478 

Beite 16 % 1 100 300 3,7 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Formel Favør 80 40 % 2 700 3,90 10 530 






I alt 





Tilskudd 

Arealtilskudd 



Driftstillegg 



271 pr daa 3 016 54 294 


85 800 pr bruk 4 767 85 800 

158 550 pr bruk 8 808 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 29 700 

2 474 44 532 

Tilskudd 26 188 471 376 








12,0 kyr 

pr årsku 

Produkt 

Melk 

Kuslakt 

Spekalv 



8 000 0,94 7 500 5,70 42 750 

250 0,40 100 50,00 5 000 

1 0,60 0,6 3 000 1 800 

250 0,40 100 2,50 250 



Fôrslag 

% av 

fôrkrav 

FEm per 

enhet 

Nettoavl. 

FEm/daa 

Areal‐ krav 

daa 

Kostnad kr 

pr FEm 

0 % ‐ ‐ 

Rundball 44 % 2 986 400 7,5 1,50 4 478 

Beite 16 % 1 100 300 3,7 1,00 1 100 

0 % ‐ ‐ 

Formel Favør 80 40 % 2 700 3,90 10 530 






I alt 





Tilskudd 

Arealtilskudd 

271 pr daa 3 016 36 196 



Avløsertilskudd Inntil 85 800 pr bruk 5 434 65 208 

Driftstillegg 



158 550 pr bruk 13 213 158 550 

1 650 pr dyr (under 24) 1 650 19 800 

2 474 29 688 

Tilskudd 31 599 379 186 





Dekningsbidrag Melk m/påsett 

STN 20 kyr NRF 18 kyr NRF 12 kyr 

Pr dyr Sum Pr dyr Sum Pr dyr Sum 

Sum produksjonsinntekt 31 650 633 000 49 800 896 400 49 800 597 600 

Sum variable fôrkostnader 9 809 196 180 16 108 289 949 16 108 193 299 

Variable kostnader i alt 12 809 256 180 19 108 343 949 19 108 229 299 

Dekningsbidrag 18 841 376 820 30 692 552 452 30 692 368 301 

DB pr daa 1 815 2 757 2 757 

DB pr liter 3,77 3,84 3,84 

Sum tilskudd 27 985 559 703 26 188 471 376 31 599 379 186 

Dekningsbidrag inkl tilskudd 46 826 936 523 56 879 1 023 828 62 291 747 487 

Dekningsbidrag pr daa 4 510 5 110 5 596 

Dekningsbidrag pr liter 9,37 7,11 7,79 


Lønnsemd i ammekuproduksjon på Vestlandsk fjordfe 

Forutsetningar 

Kalkyla tek utgangpunkt i eit bruk med 100 daa fulldyrka areal, som er begrensande ressurs. Beiter er 

ikkje begrensa. I dette eksemplet er grovforkravet på 2 100 Fem pr ku. Med 15 kyr og ei normal 

avling på 450 Fem pr daa, så kan dette opplegget passe bra på eit bruk med 70-75 daa fulldyrka. På 

slike mindre bruk kan ammeku produksjon kombinerast med annan jobb. Rundt 70 daa fulldyrka 

pluss beiter er nok eit relevant bruk å samanlikne med for mange av ammekubøndene med ”Urferasar”. 

Mange bønder som driv ammekuproduksjon med desse rasane brukar ikkje kraftfor i det heile tatt. 

Kraftfor % er derfor justert ned frå Nortura-kalkyla, kraftfor er redusert med 200 fem og grovfor er 

auka med 200 fem i excel fila i ark 1. Forkravet tek dermed utgangspunkt i 57,8 % surfor, 10,8 % 

kulturbeite, 20,5 % utmarksbeite og 10,9 % kraftfor. Tilgangen i eksemplet er på 100 daa fulldyrka. 

Den høge andelen beite er eit kjenneteikn på produksjon med gamle kurasar. Eldre kyr av Vestlandsk 

fjordfe har såpass høg mjølkeproduksjon at det blir for mykje mjølk til ein kalv. Resultatet er gjerne at 

ein kjertel aldri blir sugd tom, og kua kan utvikle jurbetennelse. Ei ku som ikkje får kraftfor i det heile 

tatt, vil produsere mindre mjølk, ofte meir passande til ein kalv. No er det også nokre produsentar 

som vel å ha to kalvar under kvar gammalku. Desse kan bruke noko kraftfor. Utfordringa her er å få 

tak i fleire småkalvar på sugestadiet. 

Resultat 

Kalkyla vår viser at at ei ammeku av Vestlandsk fjordfe gjev litt betre dekningsbidrag enn ei Hereford 

ammeku (lett kjøttferase). Fjordfekua oppnår eit bidrag på kr 19 096,- kr når ein forar fram oksane til 

rundt 200 kg, mens Hereford ligg på 20 057,- kr Forkravet til Hereford er større, men kraftfor 

prosenten er satt noko høgare og dermed surfor kravet berre litt høgare. Simuleringa med 100 daa 

grovfor som begrensande faktor gjev eit dekningsbidrag totalt på 358 tusen for Urfe, og dette er ca 

24 tusen høgare enn for Hereford. 

Hvis ein i staden slaktar kalvane som såkalla kvalitetskalv, så fell dekningsbidraget til 15 403,- kr pr 

ku. Ein kan ha fleire kyr, men simuleringa viser likevel atskillig lågare dekningsbidrag totalt på 100 daa 

Diskusjon og konklusjon 

I ammekuproduksjon er det interessa og preferansane til brukaren som må bestemme kva ein skal 

satse på, akkurat som i mjølkeproduksjon og okseoppdrett. Det er vår konklusjon. Og denne kalkyla 

har relevans for alle dei gamle rasane. Storleiken varierer noko mellom dei ulike rasane, men ikkje 

veldig mykje. Alle forkrava tek omsyn til variasjon i vekt. Og alle dei gamle rasane er gode beitedyr, 

eit foringsregime som denne kalkyla passar bra til. 

Markedserfaringar frå gamle Urfe as og nye Urfe sa/ Nortura tyder på at kjøtt frå vaksne dyr er meir 

attraktivt pga marmorering og meir tydeleg smaksforskjell. Ein del produsentar som tek att slakt og 

sel kalvkjøt sjøl, opplever derimot god respons på kalv også. Men det vil ofte vera best 

ressursutnytting å fore opp mest mogleg oksekalvar til slaktemodne oksar eller kastratar. Marknaden 

vil dessutan ha mykje meir kjøtt frå gamle rasar enn marknadsaktørane greier å skaffe, i hvert fall

gjeld dette for Urfe / Nortura. Derfor er det ønskeleg med framforing av fleire oksar, både i 

ammekuproduksjon og andre produksjonar. Kalkylene her viser også mest lønnsam produksjon med 

oppforing av oksar, meir lønnsamt enn å maksimere ku-tallet og slakte/ selge kalv. 

Vedlegg : 

Nortura kalkyle for oksar og ammekyr av landrasar (stn/vff), nrf og lett kjøttferase (Hereford/ Angus). 

NB! Det er trykkfeil øverst på første side ; det er ikkje nrf men Urfe/ landraser, men med innkjøpt 

kalv 

Excel fil kor dekningsbidrag pr dyr er ganga opp med antal dyr som det er nok grovfor/ vinterfor til på 

100 daa fulldyrka. Ark 1 viser ammekyr, ark 2 viser oksar/kastratar og ark 3 viser omrekning av 

forenheter og dekningsbidrag pga lågare kraftfor % enn det som er brukt i Nortura kalkylene

Innkjøpt okse kalv -slaktes ved 17 mnd 

DEKNINGSBIDRAGSKALKYLE 

OKSE 17 MND., full innefôring NRF 

Besetningsstørrelse 15 dyr 

Sone arealtilskudd 

Sone distriktstilskudd 

3 

2 

Blå tall kan endres 

PRODUKSONSINNTEKTER 

Kvantum, kg Pris, kr/kg SUM 

Oksekjøtt Klasse O 202 46,00 9 292 

Fetttrekk 50 % -1,3 -0,65 -131 

Innmeldingstillegg 3,00 606 

Grunntilskudd 2,5 40 % 1,00 202 


Urfe avtale 0,5 100 % 0,50 101 

Urfe tilegg 6,5 100 % 6,50 1 313 

SUM PRODUKSJONSINNTEKTER 202 11 383 

VARIABLE KOSTNADER 

% av fôrkrav FEm per enhet Avling, f.e/daa Areal, daa Var. kost., kr/f.e. SUM 

Fôr 100 2 030 3,2 5 261 

Kraftfôr 31,0 630 3,85 2 426 

Grovfôr 54,2 1100 450 2,4 2,40 2 640 

Innmarksbeite 14,8 300 250,00 0,7 0,65 195 

Annet 3 500 

Innkjøp kalv, 3,5 mnd. og 90 kg inkl. fakt og omsetting 90 3040 

Tillegg Vekttilegg 400 0 % 0 

Kvaltietstillegg 700 0 % 0 

Omsetningskostnader 

Div. andre variable kostnader 460 

Renter på variable kostnader Rentesats 3,8 214 

SUM VARIABLE KOSTNADER 8 974 

DEKNINGSBIDRAG 1 2 409 

Produksjonstilskudd 2 194 


706 

Areal- og kult.tilskudd 

794 

Distriktstilskudd 

1061 

Bunnfradrag 

-367 


DB 2 per mnd. per slakt, kr 341

Egenfødt oksekalv -slaktes ved 17 mnd 


Urfe Ung Okse slaktealder 17 mnd. 

Besetningsstørrelse 15 Dyr 



3 

2 



Oksekjøtt Klasse O-/2+ 202 44,37 8 963 

Fetttrekk 0 % -1,3 0,00 0 

Innmeldingstillegg 2,50 2,50 505 

Puljetillegg 1,00 100 % 1,00 202 

Urfe innmelding 100 % 0,50 101 

Urfe kvalitet 70 % 6,50 1 313 

Kvaltietstillskudd 2,50 40 % 1,00 202 





% av fôrkrav FEm per enhet Avling, f.e/daa Areal, daaVar. kost., kr/f.e. SUM 

Fôr 100 2 140 3,2 6 764 

Mjølk 90 12 1 080 

Kraftfôr 34,6 740 3,85 2 849 

Grovfôr 51,4 1100 450 2,4 2,40 2 640 

Innmarksbeite 14,0 300 225 0,8 0,65 195 

460 

Nyvødt k alv 0 





Produksjonstilskudd 




2 922 

1 027 

814 

1061 

Beite 

Bunnfradrag 

1 420 420 

-400 


DB 2 per mnd. per slakt: 399

Urfe kastrat 24 mnd 


Urfe Kastrat 24 mnd. ved slakting 




3 

2 



Oksekjøtt Klasse O-/3- 230 44,37 10 205 

Fetttrekk 100 % -1,3 -1,30 -299 

Innmeldingtillegg 2,5 2,50 575 

Puljetilegg 1,00 100 % 1,00 230 

Urfe innmelding 0,50 115 



Urfetillegg 1 80 % 6,50 1 495 





Fôr 100 3 330 5,2 6 926 

Mjølk 2,7 90 12,00 1 080 

Kraftfôr 9,3 310 3,85 1 194 

Grovfôr 52,0 1730 450 3,8 2,40 4 152 


Utmarsbeite 21,0 700 0,25 175 

Annet 650 

Nyfødt k alv 35 0 









6 071 

1 540 

1 300 

1208 

Tilskudd Innmarksbeite 2 420 840 

Tilskudd Utmarksbeite 

Bunnfradrag 

2 792 1584 

-400 


DB 2 per mnd./slakt: 447

Urfe Kastrat 30 mnd 


Urfe Kastrat 30 mnd, ved slakting 




3 

2 




Kastrat Klasse O-/3- 260 46,66 12 132 

Fetttrekk 100 % -1,3 -1,30 -338 

Innmeldingstillegg 2,50 2,50 650 

Puljetillegg 1,00 0 % 1,00 260 

Urfe innmelding 0,50 130 


Kvalitetstilskudd 7,50 0 % 0,00 0 

Urfe tillegg 100 % 6,50 1 690 




Fôr 100 4 040 6,8 8 339 

Mjølk 90 12 1 080 

Kraftfôr 7,2 290 3,85 1 117 

Surfôr 56,9 2300 450 5,1 2,40 5 520 

NH3-beh. Halm 0,0 0 1,53 0 


Utmarksbeite 19,8 800 0,25 200 

Annet 810 

Nyfødt k alv 0 


Renter på variable kostander Rentesats 3,8 284 





8 263 

1 950 

Innmarksbeite År 3 1 260 

Utmarksbeite År 



Bunnfradrag 

2 1 584 

2 704 

1365 

-600 


DB 2 per mnd. per slakt: 449

Urfe ammeku -slakt av kalv 


AMMEKU, PER ÅR 

Urfe levering av kalveslakt (Kvalitetskalv) 



Besetningsstørrelse: 

3 

2 

15 Ammekyr 

9,4 Storfe 


Vekt Antall Kvantum, kgPris, kr/kg stk SUM 

Kuslakt 230 0,25 58 40,50 2 329 

Slakt kvige 200 0,10 20 42,66 853 

Salg av oksekalv til slakt 115 0,48 55 44,20 2 440 

Salg av kvigekalv til slakt 110 0,13 14 44,20 632 

Innmeldingstillegg 2,50 147 3,00 194 

Puljetillegg 1,00 20 1,00 20 

Kvalitetstilskdud 2,5 20 % 20 0,50 10 

Ku/kalv avtale 2 58 2,00 115 

Tilllegg Urfe 78 0,50 39 

Urfe kvaltiet 60 % 6,50 302 

Gjødselverdi 260,00 

SUM 7 78 7 194 


% av fôrkrav FEm per enhet Avling, f.e/daa Areal, daar. kost., kr/f.e. SUM 

Fôr 102 % 3450 4,7 6 218 

Surfôr 60,9 % 2100 450 4,7 2,40 5 040 

Annet grovfôr 0,0 % 0 1,64 0 

Kraftfôr 5,8 % 200 3,85 770 

Beite fulldyrka 0,0 % 0 250 0,0 1,33 0 

Kulturbeite 10,5 % 300 220 1,4 0,65 195 

Utmarksbeite 24,6 % 850 0,25 213 

Annet 890 

Veterinær, semin 530 




DEKNINGSBIDRAG 1 -403 





og gamle storferaser 8 121 

1 171 

407 

Driftsstilskudd 3 307 

Tilskudd til dyr på utmarksbeite Antall dyr pr enhet 2,1 Sats 792 1 663 

Beitetilskudd 

Bunnfradrag 

Antall dyr pr enhet 2,1 Sats 420 882 

-400 

DEKNINGSBIDRAG 2 14 749

Ammeku full fremfôring 



Urfe Ammeku 




3 

2 

15 Ammekyr 

22,5 Storfe 


Slaktevekt Antall Kvantum, kg Pris, kr/kg SUM 

Kuslakt (P+/3) 230 0,25 58 40,50 2 329 

Okseslakt (O-/2+) 205 0,48 98 44,37 4 366 

Kvigeslakt (O-/3-) 180 0,23 41 42,66 1 766 

Innmeldingstillegg 2,00 197 2,50 395 

Puljetillegg 1 197 1,00 197 

Urfe kvaltiet 70 % 140 6,50 636 

Urfeavtale 197 0,50 99 

Ku/kalv avtale 2 58 2,00 115 

Kvaltietstilskudd 2,5 40 % 140 1,00 140 


SUM 7 197 10 302 

VARIABLE KOSTANDER 


Fôr 100,00 % 4150 6,1 8 288 

Surfôr 53,0 % 2200 450 4,9 2,40 5 280 


Kraftfôr 15,7 % 650 3,85 2 503 


Kulturbeite 10,8 % 450 225 1,2 0,65 293 

Utmarksbeite 20,5 % 850 0,25 213 

Annet 890 










og gamel storferaser 9 180 

1 528 

1036 


Tilskudd til dyr på utmarksbeite 

Beitetilskudd 

Bunnfradrag 

Antall dyr pr enhet 2,5 Sats 792 1 980 


-400 


Lett rase innkjøpt okse 


OKSE 16 MND., full innefôring lett rase 

Besetningsstørrelse 15 dyr 



3 

2 




Oksekjøtt Klasse R-/O+ 310 50,34 15 605 

Fetttrekk 100 % -1,3 -1,30 -403 

Avtaleinnmelding 2,50 775 

Puljetillegg 1,60 496 

Norsk Kjøttfe 3 100 % 3,00 930 

Kvalitetstillegg 7,5 100 % 7,50 2 325 



% av fôrkrav FEm per enhet Avling, f.e/daa Areal, daa Var. kost., kr/f.e. SUM 

Fôr 100 2 050 2,4 6 153 

Kraftfôr 41,5 850 3,85 3 273 

Grovfôr 58,5 1200 500 2,4 2,40 2 880 

Annet 11 299 

Innkjøp kalv 260 10690 

Tillegg 

Omsetningskostnader 290 







513 


1 104 


1628 

Bunnfradrag 

-367 


Lett rase full fremfôring 



Lett rase (eks. Hereford, Aberdeen Angus) 




3 

2 

15 Ammekyr 

22,5 Storfe 


Slaktevekt Antall Kvantum, kg Pris, kr/kg SUM 

Kuslakt 300 0,25 75 44,07 3 305 

Okseslakt 330 0,48 158 50,34 7 974 

Kvigeslakt 200 0,23 46 48,40 2 226 

Avtaleinnmelding 2,50 699 

Puljetillegg 1,60 447 

Norsk Kjøttfe okse lev vår 100 % 158 3,00 475 

Norsk Kjøttfe kvige levert høst 100 % 46 1,00 46 

Ku/kalv avtale 75 2,00 150 

Kvalitetstilskudd 7,5 80 % 204 6,00 1 226 

Kvalitetstilskudd 2,5 20 % 204 0,50 102 


SUM 279 16 911 

VARIABLE KOSTANDER 


Fôr 100,00 % 5100 6,0 10 614 

Surfôr 52,9 % 2700 450 2,40 6 480 


Kraftfôr 17,6 % 900 3,85 3 465 


Kulturbeite 7,8 % 400 220 1,82 0,82 328 

Utmarksbeite 21,6 % 1100 0,31 341 

Annet 870 








5 720 


1 506 


1467 


Tilskudd til dyr på utmarksbeite 

Beitetilskudd 

Bunnfradrag 



-400

Driftskalkyler

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?