GAZETA ZYRTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS / PRISHTINË: VITI III / <strong>Nr</strong>. <strong>38</strong> / 20 SHTATOR 2008LIGJI PËR PROCEDURËN KONTESTIMOREatëherë në mënyre adekuate do të aplikohen dispozitate këtij ligji me të cilat parashihet mënyra emarrjes së shkresave prej palëve apo personave tëtretë.328.2 Po që se duhet të këqyret sendi që ndodhet tek organishtetëror, ose personi juridik, të cilit i është besuarushtrimi i autorizimeve publike, për marrjen etyre do të zbatohen dispozitat e këtij ligji me të cilatështë rregulluar mënyra e marrjes së dokumentevenga këto organe apo persona juridik.328.3 Për kryerjen e këqyrjes palët ndërgjyqëse njoftohenrregullisht.SHKRESATFuqia provuese e shkresaveNeni 329329.1 Shkresa të cilën e ka hartuar në formën e caktuarorgani shtetëror brenda kufijve të kompetencës sëvet, si dhe shkresa të cilën në formë të tillë e kahartuar ndërmarrja apo organizata tjetër në ushtrimine autorizimeve publike që i janë besuar meligj (dokumenti publik), provon saktësinë e asaj qëkonfirmohet apo caktohet në të.329.2 Të njëjtën fuqi provuese e kanë edhe shkresat tjeratë cilat, me dispozita të veçanta, në pikëpamje tëfuqisë provuese janë barazuar me shkresat publike.329.3 Lejohet që të provohet se në shkresën publike faktetjanë konstatuar jo saktësisht apo se shkresaështë hartuar në mënyrë jo të rregullt.329.4 Po që se gjykata dyshon në autenticitetin e shkresës,mund të kërkojë që për këtë të deklarohet organinga i cili shkresa duhet të jetë hartuar.Neni 330Po që se me kontratë ndërkombëtare nuk është përcaktuarndryshe, shkresat publike të huaja të legalizuara sipasligjit, kanë, me kusht reciprociteti, të njëjtën fuqi provuesesikurse shkresa publike e vendit.Neni 331331.1 Çdo palë ndërgjyqëse detyrohet kryesisht tëparaqesë shkresat që ka përdorur për të provuarthëniet e veta.331.2 Së bashku me shkresën e hartuar në gjuhë të huajparaqitet edhe përkthimi i legalizuar nga ana e përkthyesitgjyqësor të përhershëm.Neni 332Po që se dokumenti ndodhet tek organi shtetëror, ose personijuridik, të cilit i është besuar ushtrimi i autorizimevepublike, kurse pala vetë nuk është në gjendje ta dorëzojëapo tregojë atë, atëherë gjykata sipas propozimit të palësdo ta marrë sipas detyrës zyrtare këtë dokument.Neni 333333.1 Në qoftë se njëra palë i referohet një shkrese dhepohon se ajo ndodhet tek pala kundërshtare, gjykatame aktvendim do të thërras këtë të fundit që taparaqes shkresën, duke ia caktuar për këtë një afattë arsyeshëm.333.2 Kundër aktvendimit nga paragrafi 1 i këtij neni nuklejohet ankim i veçantë.Neni 334Pala nuk mund të refuzojë paraqitjen e dokumentit, po qëse ajo vetë i është referuar dokumentit si mjet provues përthëniet , apo në qoftë se është fjala për dokumentin të cilinsipas ligjit ka për detyrë ta dorëzojë ose ta tregojë apo, nëqoftë se dokumenti, duke marrë parasysh përmbajtjen e tijkonsiderohet si i përbashkët për të dy palët.Neni 335335.1 Në pikëpamje të së drejtës së palës për të refuzuarparaqitjen e dokumenteve të tjera, do të zbatohennë mënyrë adekuate dispozitat e neneve 342 dhe343 të këtij ligji.335.2 Kur pala që është ftuar të paraqesë shkresën mohonse shkresa ndodhet tek ajo, atëherë për konstatimine këtij fakti gjykata mund të marrë prova.Neni 336Duke marrë parasysh të gjitha rrethanat e rastit konkret,gjykata do të çmojë, sipas bindjes së vet, se çfarëdomethënie ka fakti se pala që e ka në posedim shkresënnuk është e gatshme ta dorëzoj atë në gjykatë. Kjo vlenedhe për rastin kur pala nuk vepron sipas aktvendimit përdorëzimin e dokumentit, apo kur mohon se ai ndodhet nëposedimin e saj.Neni 337337.1 Sipas propozimit të palës gjykata mund ta urdhërojëpersonin e tretë që ta paraqesë dokumentin54
GAZETA ZYRTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS / PRISHTINË: VITI III / <strong>Nr</strong>. <strong>38</strong> / 20 SHTATOR 2008LIGJI PËR PROCEDURËN KONTESTIMOREqë shërben si provë për vërtetimin e ndonjë faktivendimtar337.2 Personi i tretë mund të refuzojë dorëzimin eshkresës vetëm në pajtim me nenin 342 dhe 349 tëkëtij ligji.337.3 Para se të jep aktvendim me të cilin personi i tretëurdhërohet ta dorëzojë dokumentin, gjykata e thërretatë që të deklarohet.Neni 3<strong>38</strong>3<strong>38</strong>.1 Kur personi i tretë e konteston detyrimin e dorëzimittë dokumentit që ndodhet tek ai, gjykata vendosëse a është ai i detyruar ta dorëzoj atë ose jo.3<strong>38</strong>.2 Kur personi i tretë mohon se dokumenti ndodhet tekai, gjykata mundet, ta vërtetojë këtë fakt, të marrëprova.3<strong>38</strong>.3 Aktvendimi i formës së prerë për detyrimin e personittë tretë që ta dorëzoj dokumentin mund tëpërmbarohet nëpërmjet gjykatës kompetente sipasrregullave të procedurës përmbaruese.3<strong>38</strong>.4 Personi i tretë ka të drejtë të kërkojë pagimin eshpenzimeve që i ka pasur lidhur me dorëzimin edokumentit. Edhe për këtë rast zbatohen në mënyrëtë përshtatshme dispozitat e nenit 355 të këtij ligji.DËSHMITARËTNeni 339339.1 Çdo person që thirret si dëshmitar ka për detyrët’i përgjigjet thirrjes, e në qoftë se me këtë ligj nukështë përcaktuar ndryshe, ka për detyrë edhe tëdëshmojë.339.2 Si dëshmitar mund të pyetën vetëm personat qëkanë aftësi të japin informata mbi faktet që duhet tëprovohen.339.3 Të miturit nën katërmbëdhjetë vjeç mund të pyetensi dëshmitar vetëm kur thëniet e tyre janë të domosdoshmepër zgjidhjen e çështjes.Neni 340Pala e cila propozon që personi i caktuar të pyetet si dëshmitarduhet më parë të tregojë se për çfarë duhet të dëshmojai, si dhe ta tregojë emrin, mbiemrin dhe vendbanimine tij.Neni 341Nuk mund të dëgjohet si dëshmitar personi i cili me thëniete tij do ta cenonte detyrën e ruajtjes së sekretit zyrtar apoushtarak, derisa organi kompetent të mos e lirojë nga kjodetyrë.Neni 342342.1 Dëshmitari mund të refuzojë të dëshmojë:a) mbi atë që pala ndërgjyqëse ia ka besuar si përfaqësuesittë vetë me prokurë;b) mbi atë që pala ose personi tjetër ia ka treguardëshmitarit si rrëfyesit të vetë;c) mbi faktet që i ka marrë në dijeni dëshmitari siavokat, si mjek ose në ushtrimin e ndonjë profesioniapo veprimtarie tjetër, po që se ekziston detyrimiqë të ruhet si sekret ajo që merr në dijenigjatë ushtrimit të profesionit apo të veprimtarisë sëvet.342.2 Personat e këtillë gjykata i njofton me të drejtën erefuzimit të dhënies së deklaratës së dëshmitarit.Neni 343343.1 Dëshmitari mund të refuzojë përgjigjen në pyetjet ecaktuara, në qoftë se për këtë ekzistojnë arsye tërëndësishme, e sidomos në qoftë se me përgjigjennë këto pyetje, do t’ia ekspozonte përgjegjësisëpenale vetës, apo të afërmit e tij të gjinisë së gjakutnë vijë vertikale deri në cilëndo shkallë, e nëvijë horizontale deri në shkallën të tretë përfundimisht,bashkëshortin e vet, ose të afërmit e gjinisësë krushqisë deri në shkallë të dytë përfundimisht,edhe po që se ka pushuar martesa, personin metë cilin jeton në bashkësi jashtëmartesore, apo kujdestarine vet, ose personin nën kujdestarinë e tij,adoptuesin apo të adoptuarin e vet.343.2 Gjykata ka për detyrë ta njoftojë dëshmitarin me tëdrejtën e refuzimit të përgjigjes në pyetjet e natyrëssë përmendur në paragrafin 1 të këtij neni.Neni 344Dëshmitari nuk ka të drejtë që, për shkak të rrezikut ngapësimi i dëmit pasuror, të refuzojë dëshmimin lidhur meveprimet juridike të krijuara në praninë e tij si dëshmitar iftuar, me veprimet që në pikëpamje të raportit kontestuesi ka kryer me cilësinë e paraardhësit juridik, apo të përfaqësuesittë njërës nga palët ndërgjyqësore, me faktet qëkanë të bëjnë me raportet pasurore të kushtëzuara me lidhjenfamiljare apo martesore, me faktet që kanë të bëjnëme lindjen, vdekjen apo lidhjen e martesës, si dhe kur medispozita të posaçme ka për detyrë të jep deklaratë apo tëbëjë njoftime.55