Nashornet 2008

Arnt Birkedal feirar i år25- årsjubileum somforfattar. Samstundes fårhan Rogaland fylkeskommunesitt RasmusLøland – stipend forny norsk barne – ogungdomslitteratur.Løland – litteratur opna eit nytt rom- Eg opplever dette stipendet som ei bekrefting på at eg hargjort noko rett når eg har køyrt min eigen veg. Eg tenkjeraldri at litteraturen min skal selje, eg vil berre lage det finasteeg kan få til, seier Birkedal.I løpet av dei siste 25 åra har han gitt ut 26 bøker oghausta mykje god kritikk, spesielt for sin barne og ungdomslitteratur.Ein skatt i litteraturenDei siste åra er stavangerforfattaren også blitt betre kjentmed Rasmus Løland. Han har nemleg modernisert språketi bøkene: Gutar, Kvitebjørnen og Kor vart det av jula somSamlaget kom med nyutgivingar av i 2007.- Det vart opna eit rom for meg som eg ikkje ante fanst,seier han om Løland sin litteratur.Han kallar Rasmus Løland sin litteratur for moderneog aktuell. I hans auge prøvde Løland å lage kunst, ikkjeminst med den måten han bruker det fysiske rommet ogarealet på. I tidlegare intervju har då også Birkedal snakkaom Løland sin litteratur som ein skatt han aldri vert ferdigmed.- Når eg føler så sterkt for noko som eg føler for Lølandsin litteratur er det sjølvsagt fordi eg kjenner meg att.Men det er likevel farleg å seie at eg som forfattar kjennermeg i slekt med han.Barnelitteratur kan vere kunstStipendkomiteen i foreininga Norske Barne - og Ungdomsbokforfatteregrunngir årets Løland – stipend medat Birkedal har evne til å skrive for menneske i alle aldrar.Han er ein av dei fyrste som har skrive dikt for og medungdom. I tillegg held han skrivekurs og turnerar i skular.Målet med Løland – stipendet er å stimulere til aukaproduksjon av barne – og ungdomslitteratur og å gjere detmogleg for forfattarar å skrive på heiltid for ein periode,ta del i forfattarstudie eller liknande. Prisen er på 100.000kroner og vert delt ut på Fylkestinget sitt møte i Haugesund11. juni.- Løland fann på mange måtar opp den moderne barnelitteraturen.Han viste at også barne – og ungdomslitteraturkan vere kunst, seier stipendvinnar Birkedal og leggvekt på at han håpar Løland – markeringa som går framtil 2011 skal gi forfattaren den merksemda han fortener.Birkedal på si side har brukt tid på å lese begge biografiane,både sjølvbiografien til Løland og Ernst Berge Drange sinsom vart lansert i samband med markeringa.- Eg opplever Løland som ein person med både sjølvinnsikt,humor og alvor. Og det er imponerande korleishan utan å anstrenge seg klarer å gå inn i hovudet på barnauansett kva alder dei har. Han brukar det barna veit omslangar, stjerner eller til dømes livet etter døden utan at detvert kunstig. Løland er også veldig poetisk i sine prosatekstar,det er både vakkert og luftig, seier Arnt Birkedal.Judith Sørhus LitlehamarFoto: Astrid Eidhammer Hjelmeland- Eg opplever Lølandsom ein person medbåde sjølvinnsikt,humor og alvor. Ogdet er imponerandekorleis han utan åanstrenge seg klarerå gå inn i hovudetpå barna uansett kvaalder dei har.Skal fremje RyfylkeMålet er at Ryfylkemuseet skalbli ein viktig formidlar av MerkevareRyfylke.Ryfylkemuseet har no gjort vedtak om å meldeseg inn i den såkalla Ryfylkealliansen som står bakprosjektet Merkevare Ryfylke. Målet er å gjere Ryfylkesynleg som region og styrke forholdet mellomkommunane.- Frå vår side har me lenge meint at museetmåtte ha noko å bidra med i strevet med å styrkemedvitet om Ryfylke både innad og utad, og i sistestyremøtet vedtok styret å melde oss inn i Ryfylkealliansen,seier direktør ved museet, Roy Høibo.Løfter fram mitt RyfylkeDet er ennå for tidleg å vise til kva dette samarbeidetvil føre til konkret, men i første omgang vildet truleg bety at alle avdelingar i Ryfylkemuseetvil bli merka med namneskilt der Ryfylke – logoener sentralt plassert. Det er også blitt drøfta omikkje Ryfylkemuseet kan vere med å gi vesentlegebidrag til å gi slagordet ”mitt Ryfylke” innhald.- Eit av hovudformåla til museet er å løfte framkunnskapen om og medvitet om dei livsformeneFeirar Pilt – Ola iForsandog dei verdiane som kjenneteiknar bygdene i Ryfylke.Ut frå det trur me Ryfylkealliansen både harbruk for oss og kan gi oss litt drahjelp i den vidareutviklinga av museet, meiner Høibo.Også Arne Kleppa i Ryfylke IKS ser positivtpå dette gryande samarbeidet.Synleg marknadsføring- Me betraktar Ryfylkemuseet som ein god marknadsførarav Ryfylke, og me ser at museet medden verksemda som dei driv vil bli ein annleis medlemi alliansen enn dei andre, seier han og visertil at ein gjennom dette samarbeidet kan få gjortMerkevare Ryfylke endå meir synleg.Bedrifter, kommunar, organisasjonar, stiftingar,instansar, festivalar har høve til å bruka Ryfylkelogoenetter særskilte reglar og avtalar. Alle somhar betalt for å bruka merket, blir medlem i Ryfylkealliansensom i dag har 40 medlemmer.2008 er året då Forsand kommune ynskjer åsetje fokus på Pilt – Ola, Ole Olsen Sangesand.Vandringsmannen, eventyraren og gründeren frå Lysefjorden vart fødd i 1779og vaks opp i ein stor søskenflokk på Bakken gard.Kanskje var fotskaden grunn for at han gjekk med stutte, kjappesteg. Det er fortalt at Pilt-Ola sjølv sa ”her kjem eg piltande”.Bakgrunnen for namnet er ein fotskade som førte til at han gjekk med kortesteg. Pilt-Ola slo seg seinare opp som handelsmann, eigar av eigedommar ogfleire skip. I 1811 var han borgar av Stavanger by og ein velhalden mann. Eistund var han faktisk byens største skattytar. Pilt-Oa var gründaren som dreivstort innan bl.a sildesalting, reinsdrift, fiskefôring samt laga gift mot ulve- ogrotteplage. Pilt-Ola gjekk til fots til Finnmark for å kjøpa tamrein, dyr somtruleg er opphavet til villreinstamma i Setesdal-Ryfylke. For å verna reinenbrukte han gift for å utrydda ulven i Sør-Norge, noko han langt på veg klarte.Judith Sørhus LitlemaharArne Kleppa i Ryfylke IKS er nøgd med at Ryfylkemuseetvert ein del av Ryfylkealliansen.I 1972 gav forfattaren Jon Moe frå Suldal ut den dokumentariske romanenPilt-Ola. Sjølv om boka blei trykt i tre opplag, blei alle raskt selt ut og i vårkom den ut på nytt. Framover i 2008 er det fleire markeringar i feiringa avPilt – Ola: i juni vert det byvandring i Stavanger der lokalhistorikar GunnarSkadberg tek oss med ”I fotspora til Pilt – Ola”, i august vert det markeringari Lysefjorden og seinare vert det krabbefestival i Bergvik for å nevne noko.Kjelde: Forsand kommuneJudith Sørhus Litlehamar6 7