Nashornet 2008

TRO PÅ STERKEREGIONALEMUSEUMSMILJØLøland på vandringEllen Marie Solheim(Krf) erfylkesvaraordførar iRogaland fylkeskommuneog styremedlemi Ryfylkemuseet ognestleiar i StiftingaRasmus LølandKommentarFor meg har kunst og kultur en egenverdisom er helt grunnleggende for livskvalitetog utvikling. Som nyvalgt styremedlembåde til Ryfylkemuseet, StiftingaRasmus Løland og Haugalandmuseene,og i tillegg vararepresentant for fylkesordførereni Jærmuseet, har jeg fått unikemuligheter til å være med og bidra i denrivende utviklingen som museumsmiljøenei Rogaland nå står midt oppe i. Jeg ermektig imponert over det mangfoldigekulturtilbuda som museene våre representerer- både innen bevaring, formidling ogreiseliv, og ikke minst over all den fagkompetansensom finnes i vår region.Da jeg var barn, var jeg en ivrig museumsgjengernesten hver søndag ettersøndagsskolen. Det var ikke så mangekulturtilbud den gang, så vi barn syntesdet var høytid over besøkene i StavangerMuseum. Museene har imidlertid bevegetseg flere kvantesprang videre fra datidensdøde ting i glassmonter til pulserendeopplevelsessentre hvor undring og læringstår i fokus.Jeg er spesielt opptatt av engasjerendeformidlingsopplegg rettet mot barn ogunge, og er glad for at fylkespolitikernehar vedtatt at det skal satses på et nasjonaltsenter for barnekultur- og litteratur påSand. Rasmus Løland, en av de aller bestebarnefortellerne i norsk litteraturhistorie,vokste opp i Hylsfjorden i Ryfylke. Hansarbeider vil være en helt sentral brikke iutviklingen av det samlede museumsmiljøeti Ryfylke.Slik jeg ser det, er det viktig at Ryfylkekonsoliderer sine museumsinteresser. Deter naturlig at Stiftinga Rasmus Lølandsøker samarbeid med Ryfylkemuseet omrealisering av barnelitteratursenteret somen del av Ryfylkemuseet. Målet må væreat Nasjonalt Senter for barnekultur kanåpne i 2011, året for 150 års markeringenav Rasmus Løland sin fødsel.Ei vandreutstilling set fokus påRasmus Løland sitt liv og barnelitteraturgenerelt.Asker Museum, Ryfylkemuseet og Nynorsk kultursentrumhar saman laga denne vandreutstillingasom i tillegg til å setje fokus på barnelitteratur, viserRasmus Løland sitt liv frå barndommen på Løland iVanvik fram til det litterære livet som vaksen i Asker.Utstillinga har fått namnet: Undrande og skapande- Rasmus Løland (1861-1907) og den nynorske barnelitteraturen.- Me arbeider mykje med litteratur og språk oghar vanlegvis tre – fire utstillingar i året. Då Løland dukkaopp som eit oppdrag såg me moglegheiten for også å visefram noko generelt om barnelitteratur i utstillinga. Me hareit ynskje om å formidle kunnskap om denne litteraturensom diverre ofte vert oversett, seier formidlingsleiar vedIvar Aasen – tunet MaritTil BergenNeergaard.Kvar av organisasjonane har laga sin del av utstillinga- som kan visast fram både delvis og som ei fullstendigutstilling. Medan Nynorsk kultursentrum har tekeseg av den historiske utviklinga i barnelitteraturen harRyfylkemuseet konsentrert seg om Rasmus Løland sinoppvekst og bakgrunn, og til slutt har Asker Museumlaga ei utstilling om Løland sitt liv og virke som vaksen.Utstillinga har allereie blitt vist fram på dei musea somstår bak, men den vil også vere tilgjengeleg for andre institusjonar,iallfall i løpet av Rasmus Løland – markeringasom går fram til 2011.Til BergenJudith Sørhus LitlehamarFoto: Jan Nordtveit OddaEit blikk på RyfylkeLeirvikHaugesundE 39E 39E 134ØlenHebnesJelsaEtneRopeidRosendalSandLovraeidetHjelmelandÅrdal520ErfjordSaudaLølandE 13413Suldalsosen13RøldalNesflatenE 134Løland – markeringaog Ryfylkemuseetynskjer å etablereeit nasjonalt senterfor nynorsk barnekulturpå Sand medopning i 2011.HaukeligrendPlanlegg nasjonalt senter for barnekulturE 9Direktør ved Ryfylkemuseet Roy Høibo serfram til etarbleringa av eit nytt senter forbarnelitteratur og kultur på Sand- Barnekultur har ikkje same status som vaksenkultur. Dette ynskjerein å gjere noko med ved å etablere eit senter for barnekulturi Ryfylke. Målet er å skape interesse for å utvikle norsk barne– og ungdomskultur og litteratur med utgangspunkt i lokalidentitet og kulturforståing, seier dagleg leiar i Rasmus Løland– markeringa Marny Skeie Henkel.Både ho og direktør ved Ryfylkemuseet Roy Høibo viser tilat senteret bygger på målsetjingane i forprosjektet til RasmusLøland – markeringa, der det heiter at målet er å etablere eitsenter for nynorsk barnekultur og litteratur, samstundes som einynskjer å utnytte og utvikle det kunstnarmiljøet som er knytttil den intellektuelle kretsen av menneske som budde i miljøetkring Lølandstova ved Asker Museum.Det er no utarbeidd skisse til prosjektet som skal til behandlingi dei to styra i løpet av denne våren.Opning i 2011I skissa til prosjektet ser ein føre seg at det såkalla Rasmussensjøhuseti Nordenden på Sand kan bli gode lokale for senteret, ikkjeminst fordi den geografiske avstanden til Ryfylkemuseet då ikkjevert lenger enn at ei form for samdrift er mogleg.- Ein må setje seg mål og arbeida fram mot desse. Det errealistisk å tenkja seg opning av senteret i 2011. Det føreset atalle partar drar lasset i lag og i same retning. Senteret er tenktorganisert som ein del av Ryfylkemuseet som sit på ein stor kompetanseog vil vere svært høveleg stad for utvikling av senteret.Barn og unge er også satsingsområde for museumspolitikken tilKultur – og kyrkjedepartementet, seier Henkel.Også Høibo meiner ein bør klare å opne senteret om knappetre år.- Men dersom me ikkje får gjennomslag der det er naudsynti første forsøk vil det fort bli forseinkingar, seier han.Rasmussensjøhuset på Sand kan bli nasjonalt senter for barnekultur.Løland og GarborgPå lenger sikt er det også skissert eit samarbeid mellom barnekultursenteretpå Sand og det planlagde Garborgsenteret påBryne. Roy Høibo er overbevist om at dette vert eit samarbeidsom tener begge parter.- Arne Garborg betydde mykje for Rasmus Løland, og Arneog Hulda Garborg vart naboar og nære vener då Rasmus Lølandbusette seg i Asker. Det er såleis mykje som talar for å sjådiktarane i ein samanheng. Og medan Garborg skreiv vaksenlitteratur,vart Løland best kjent for barnelitteraturen sin. Me trureit samarbeid om å halde kunnskapen om desse diktarane varmvil vere ein styrke for begge partar, og at dei to sentra vil utfyllekvarandre, meiner han.Nettbasert ressurssenterHenkel har også allreie ei klår formeining om kva rolle dettesenteret bør spele.- Me ser for oss at dette skal vere ein base der alle som arbeidermed barn og unge kan ause frå. Det handlar om å vere eitressurssenter for formidling av kultur for barn. Mykje av dettevil naturleg nok vere nettbasert. Me ser ikkje for oss store folkevandringartil Ryfylke. Barnehagar, skular og kulturskular vilvere nære samarbeidspartnarar. Tidleg språkstimulering er viktigfor livslang læring og god, tilgjengeleg litteratur er ein føresetnadfor å få dette til, meiner ho.Til hausten vert det arrangert ein oppstartskonferanse der einynskjer å diskutere vegen vidare saman med ein del personar somer opptekne av born og formidling av kultur til born.Tekst og Foto: Judith Sørhus LitlehamarTauStavangerJørpelandE 3913ForsandSandnesAvdeling Ryfylkemuséet4 5

Arnt Birkedal feirar i år25- årsjubileum somforfattar. Samstundes fårhan Rogaland fylkeskommunesitt RasmusLøland – stipend forny norsk barne – ogungdomslitteratur.Løland – litteratur opna eit nytt rom- Eg opplever dette stipendet som ei bekrefting på at eg hargjort noko rett når eg har køyrt min eigen veg. Eg tenkjeraldri at litteraturen min skal selje, eg vil berre lage det finasteeg kan få til, seier Birkedal.I løpet av dei siste 25 åra har han gitt ut 26 bøker oghausta mykje god kritikk, spesielt for sin barne og ungdomslitteratur.Ein skatt i litteraturenDei siste åra er stavangerforfattaren også blitt betre kjentmed Rasmus Løland. Han har nemleg modernisert språketi bøkene: Gutar, Kvitebjørnen og Kor vart det av jula somSamlaget kom med nyutgivingar av i 2007.- Det vart opna eit rom for meg som eg ikkje ante fanst,seier han om Løland sin litteratur.Han kallar Rasmus Løland sin litteratur for moderneog aktuell. I hans auge prøvde Løland å lage kunst, ikkjeminst med den måten han bruker det fysiske rommet ogarealet på. I tidlegare intervju har då også Birkedal snakkaom Løland sin litteratur som ein skatt han aldri vert ferdigmed.- Når eg føler så sterkt for noko som eg føler for Lølandsin litteratur er det sjølvsagt fordi eg kjenner meg att.Men det er likevel farleg å seie at eg som forfattar kjennermeg i slekt med han.Barnelitteratur kan vere kunstStipendkomiteen i foreininga Norske Barne - og Ungdomsbokforfatteregrunngir årets Løland – stipend medat Birkedal har evne til å skrive for menneske i alle aldrar.Han er ein av dei fyrste som har skrive dikt for og medungdom. I tillegg held han skrivekurs og turnerar i skular.Målet med Løland – stipendet er å stimulere til aukaproduksjon av barne – og ungdomslitteratur og å gjere detmogleg for forfattarar å skrive på heiltid for ein periode,ta del i forfattarstudie eller liknande. Prisen er på 100.000kroner og vert delt ut på Fylkestinget sitt møte i Haugesund11. juni.- Løland fann på mange måtar opp den moderne barnelitteraturen.Han viste at også barne – og ungdomslitteraturkan vere kunst, seier stipendvinnar Birkedal og leggvekt på at han håpar Løland – markeringa som går framtil 2011 skal gi forfattaren den merksemda han fortener.Birkedal på si side har brukt tid på å lese begge biografiane,både sjølvbiografien til Løland og Ernst Berge Drange sinsom vart lansert i samband med markeringa.- Eg opplever Løland som ein person med både sjølvinnsikt,humor og alvor. Og det er imponerande korleishan utan å anstrenge seg klarer å gå inn i hovudet på barnauansett kva alder dei har. Han brukar det barna veit omslangar, stjerner eller til dømes livet etter døden utan at detvert kunstig. Løland er også veldig poetisk i sine prosatekstar,det er både vakkert og luftig, seier Arnt Birkedal.Judith Sørhus LitlehamarFoto: Astrid Eidhammer Hjelmeland- Eg opplever Lølandsom ein person medbåde sjølvinnsikt,humor og alvor. Ogdet er imponerandekorleis han utan åanstrenge seg klarerå gå inn i hovudetpå barna uansett kvaalder dei har.Skal fremje RyfylkeMålet er at Ryfylkemuseet skalbli ein viktig formidlar av MerkevareRyfylke.Ryfylkemuseet har no gjort vedtak om å meldeseg inn i den såkalla Ryfylkealliansen som står bakprosjektet Merkevare Ryfylke. Målet er å gjere Ryfylkesynleg som region og styrke forholdet mellomkommunane.- Frå vår side har me lenge meint at museetmåtte ha noko å bidra med i strevet med å styrkemedvitet om Ryfylke både innad og utad, og i sistestyremøtet vedtok styret å melde oss inn i Ryfylkealliansen,seier direktør ved museet, Roy Høibo.Løfter fram mitt RyfylkeDet er ennå for tidleg å vise til kva dette samarbeidetvil føre til konkret, men i første omgang vildet truleg bety at alle avdelingar i Ryfylkemuseetvil bli merka med namneskilt der Ryfylke – logoener sentralt plassert. Det er også blitt drøfta omikkje Ryfylkemuseet kan vere med å gi vesentlegebidrag til å gi slagordet ”mitt Ryfylke” innhald.- Eit av hovudformåla til museet er å løfte framkunnskapen om og medvitet om dei livsformeneFeirar Pilt – Ola iForsandog dei verdiane som kjenneteiknar bygdene i Ryfylke.Ut frå det trur me Ryfylkealliansen både harbruk for oss og kan gi oss litt drahjelp i den vidareutviklinga av museet, meiner Høibo.Også Arne Kleppa i Ryfylke IKS ser positivtpå dette gryande samarbeidet.Synleg marknadsføring- Me betraktar Ryfylkemuseet som ein god marknadsførarav Ryfylke, og me ser at museet medden verksemda som dei driv vil bli ein annleis medlemi alliansen enn dei andre, seier han og visertil at ein gjennom dette samarbeidet kan få gjortMerkevare Ryfylke endå meir synleg.Bedrifter, kommunar, organisasjonar, stiftingar,instansar, festivalar har høve til å bruka Ryfylkelogoenetter særskilte reglar og avtalar. Alle somhar betalt for å bruka merket, blir medlem i Ryfylkealliansensom i dag har 40 medlemmer.2008 er året då Forsand kommune ynskjer åsetje fokus på Pilt – Ola, Ole Olsen Sangesand.Vandringsmannen, eventyraren og gründeren frå Lysefjorden vart fødd i 1779og vaks opp i ein stor søskenflokk på Bakken gard.Kanskje var fotskaden grunn for at han gjekk med stutte, kjappesteg. Det er fortalt at Pilt-Ola sjølv sa ”her kjem eg piltande”.Bakgrunnen for namnet er ein fotskade som førte til at han gjekk med kortesteg. Pilt-Ola slo seg seinare opp som handelsmann, eigar av eigedommar ogfleire skip. I 1811 var han borgar av Stavanger by og ein velhalden mann. Eistund var han faktisk byens største skattytar. Pilt-Oa var gründaren som dreivstort innan bl.a sildesalting, reinsdrift, fiskefôring samt laga gift mot ulve- ogrotteplage. Pilt-Ola gjekk til fots til Finnmark for å kjøpa tamrein, dyr somtruleg er opphavet til villreinstamma i Setesdal-Ryfylke. For å verna reinenbrukte han gift for å utrydda ulven i Sør-Norge, noko han langt på veg klarte.Judith Sørhus LitlemaharArne Kleppa i Ryfylke IKS er nøgd med at Ryfylkemuseetvert ein del av Ryfylkealliansen.I 1972 gav forfattaren Jon Moe frå Suldal ut den dokumentariske romanenPilt-Ola. Sjølv om boka blei trykt i tre opplag, blei alle raskt selt ut og i vårkom den ut på nytt. Framover i 2008 er det fleire markeringar i feiringa avPilt – Ola: i juni vert det byvandring i Stavanger der lokalhistorikar GunnarSkadberg tek oss med ”I fotspora til Pilt – Ola”, i august vert det markeringari Lysefjorden og seinare vert det krabbefestival i Bergvik for å nevne noko.Kjelde: Forsand kommuneJudith Sørhus Litlehamar6 7

Lakseslottet på nynorskDagleg leiar Kristin DramsdahlHøyvik ved LakseslottetLindum meiner nynorsker eit viktig identitetsberandeverkemiddel.Høyvik tok over som dagleg leiar ved lakseslottetfor to år sidan, og no profilerer Lindumseg på nynorsk.- Eg syns det har vore ein viktig delav vår identitet å bygge opp under. Ikkjeberre på grunn av vår geografiske plassering,men og fordi eg tykkjer engelsk ognynorsk har ein betre link enn bokmål ogengelsk, seier ho.Nynorsk er ein styrkeMen det har ikkje berre vorepositiv respons etter at eingjekk over til nynorsk marknadsføring.- Nokre har meint det varuventa. Og enkelte har faktiskkommentert at me truleg ikkjekom til å bli tekne på alvor imarknaden dersom me bruktenynorsk. Eg meiner derimotnynorsken er ein styrke somfører til at me skil oss noko ut,og det er positivt, meiner Høyvik.Gir ut bokNyleg lanserte Lakselottet nye nettsiderpå nynorsk. På fødselsdagen til RasmusLøland, 24 mai lanserer dei også ei historiskbok om slottet – men denne er påbokmål.- Det er frilansjournalisten Per Lars Tonstadsom sjølv tok kontakt og lurte på omhan kunne skrive historia til Lindum. Egmeinte det ikkje var rett å då omsetje bokatil nynorsk, seier ho og viser til at SuldalSogelag også har lagt ned ein stor innsats ibokprosjektet.Judith Sørhus LitlehamarHumorbonden påSuldalsbesøk-Eg er imponert overtiltaka i Løland-markeringa,seier Geir Styve,Humorbonden fråNordhordland.- Utruleg artig at de har brukt Lølandsine sitat på ferja. Det er genialt å syneden lokale kulturen på denne måten.Å bruka kunst i uttrykka, å presenterelokal kultur og historie, noko som erekte har stor verdi, held han fram. –Forbipasserandevil leggja merke til det ogdet vil skapa interesse. Historia til stadentreng ikkje vera stor og valdsam,men den må vera rotekte.Bygdedyr og humørbondologiPå eit dødsdømt lite Vestlandsbruk harHumorbonden tatt ny sats. Styve har einklar visjon: ”Eg vil gje folk refleksjonar!”Gjennom grunnverdiane humor, fantasi,galskap og mot ynskjer han å skapeglede, glød og begeistring står det å lesapå heimesidene hans. Han reiser landetrundt med føredrag om bygdedyr oghumørbondologi. Etter vitjing i Suldalføreslo han formell utdanning av Suldalsambassadørar.”Eit liv utan draum og tullskap,det vart no vel altforsvart”Kelnerane i Bestefarsstova i Lindås serverergjestene iført Løland-effektar. –Mebrukar konsekvent Løland-forkle fordidei er så oppmuntrande, seier Styve.Bente Kjos-WenjumGYPI (The Global Youth PeacebuildingInitiative) er eit aksjonsforskingsprosjektsomset fokus på rolla til ungdomi viktige sosiale og politiskeroller i konflikttransformasjon,fredsbygging og forsoningsprosessarved å fremjadeltaking av unge. ProsjektetGYPI vert gjennomført i regiav det samfunnsvitenskapeligefaktultet ved Universiteteti Stavanger, i samarbeid medlokale frivillige organisasjoneri Sør-Afrika, Guatemala,Israel og Det Palestinske Området,Burma, Redd Barnasungdomsgruppe og ungdomsgruppai Suldal underleiing av prosjektleiar IngridNafstad Lyftingsmo, som oger leiar i Amnesty Suldal.Prosjektet er ein del av Stavanger2008og i samarbeidmed Suldal kommune.Gler seg til å møta unge frå andre land på Fredsleir i suldal.Framme f.v Hanna Mo Willig, Stine Guggedal Frækaland, Anders TollaksenRykke, Malene Våde og Tobias Ten Napel. Borghild Moe og Johanne Hagen varikkje til stades då biletet blei tatt.- Ungdom må sjå på segsjølv som ressurs i konfliktsituasjonar,seier Ingrid LyftingsmoNafstad.Ungdom som ressursHo er Suldal kommune sin prosjektleiar for fredsleiren i Suldal,som er ein del av prosjektet GYPI i regi av Universiteteti Stavanger.Ungdom i Suldal og Sandnes førebur seg til besøk avungdom frå land der konfliktar og krig pregar eller har pregakvardagen. Veka 1. - 7. september samlast om lag 50 deltakararmed ungdommar og leiarar frå Guatemala, Burma, Sør-Afrika,Israel og Palestina, Sandnes og Suldal til fredsleir på Gullingeni Suldal. Saman skal dei finna løysingar på korleis ein kan fåeit samfunn på fote i etterkant av krig.Medan ungdommane i Noreg må henta erfaringar frå etterkrigstidalever dei andre undgommane som kjem til Fredsleireni Suldal i konfliktområde eller har nær kjennskap til det, seierLyftingsmo. – Men erfaringane frå korleis ein løyste konfliktanei etterkant av andre verdskrigen i Noreg, kan vera gode å jobbeutifrå for dei norske ungdommane, understrekar ho.Nye erfaringarMe gler oss til å få møta ungdom frå andre delar av verda, seierTobias Ten Napel og Anders Tollaksen Rykke.Dei er begge 16 år og to av sju ungdommar frå Suldal somdeltek i Fredsprosjektet GYPI.Saman med fem jenter ser dei fram til å få møta ungdomfrå andre delar av verda, og dei ser fram til å få eit anna syn påkorleis ungdom har det i land med krig.- I media får ein berre presentert ei side, seier dei samstemt.Det kan vera greit å få innblikk i korleis lokalinnbyggarane ikonfliktområde ser på konfliktnivået i forhold til oss.Livskvalitet- Ein raud tråd i GYPI - prosjektet er livskvalitet, seier IngridLyftingsmo Nafstad. Innan fredsleiren i haust skal ungdommanemøtast jamnleg for å førebu seg på mange store oppgåverog tema som 1000-års mål, born sine rettar og konfliktløysingsmetodar.Oppgåvene og tema er det Universitetet i Stavangersom står bak. Og arbeidsplanen er tematisk oppbygd likt foralle deltakarane, uavhengig av bakgrunn.Ungdommane skal kartlegga livskvalitet i sitt eige lokalmiljø,seier Lyftingsmo. Og når dei møtest til hausten skal deisamanlikne og sjå på forskjellar i det dei har jobba med.- Det som er livskvalitet for oss, er ikkje det same som einoppfattar som livskvalitet i til dømes Burma, seier prosjektleiarIngrid Nafstad Lyftingsmo.Ungdommane frå Suldal har allereie kjennskap til at fridomendei har og tryggleiken ikkje er noko ein kan ta for gitti alle land.Medan ungdommane i Noreg nyttar fullt namn og biletenår dei presenterer seg på It´s learning, må ungdom og leiarfrå Burma operere med dekknamn, seier Lyftingsmo. Dei harogså kjennskap til at representantar frå Maya-landsbyane iGuatemala har opplevd at familiemedlemmer berre forsvinn,og har kjent konflikter nært på kroppen.DokumentasjonFor at alt som vert gjort av arbeid skal kunna nyttast i ettertid,både av Universitetet i Stavanger og museum, er det viktig åvite korleis ein skal gå fram i forskingsprosjekt. Representantanefrå Suldal har fått råd frå museumsdirektør ved RyfylkemuseetRoy Høibo. Både når det gjeld intervjuteknikk og korleis einskal dokumentere materialet dei hentar inn.- Forutsetningen for at eit material skal vera interessantfor eit museum i ettertid er at ein er nøye med å dokumenteratidspunkt og lokasjon, understrekar Høibo.I hovudsak skal ungdommane intervjua, fotografera, observera,skildra og samla informasjon for å dokumentera livskvaliteti Suldal; Kven er det som flyttar til Suldal og kviforblir dei buande?- Bygdene endrar seg, seier Høibo, og det er viktig å få tak idei små historiene som til saman skildrar dei store endringane itida. Kva tenkjer dei unge i dag om å bu på ein slik plass?Tekst og foto: Astrid Eidhammer HjelmelandNamn:Barnehage:Ja takk, eg/vi vil tinge eit abonnement på PirionAbonnementet kostar 175 kroner (Studentpris: kr 145,-). Nye tingarar får ogsåtilsendt nr. 4/2006. Abonnementet gjeld til det blir sagt opp skriftleg.Adresse: Postnummer: Poststad:Telefon:«EG ØNSKJER MEG EIN BARNE HAGE DER DEIVAKSNE LES, FORTEL OG SYNG FOR UNGANE MINE»PiRionE-post:kr 175,-Du kan og tinga Pirion per e-post: pirion@norsk-plan.noPirion er eit kultureltalternativ i ei tid prega avkommersiell kultur industriog straumlinjeformamarknadsføring.Pirion kjem med 4 nummeri året: februar, mai, augustog november.KAHETTEDU?www.pirion.no8 9

Common Ground:Eit møte midt i sandsgata: Sanja Ignjatic (t.v) og LaurentsaWigestrand. (Foto: Jan Nordtveit)Kokar forteljingarPeter Tijhuis (Foto: Judith SørhusLitlehamar)Sanja Ignjatic (Foto: Jan Nordtveit)Anne Elisebeth Skogen frå Sand er dramalærari kommunen sin kulturskuleog profesjonell forteljar. No lanserer hositt eige forteljarkokeri. Der samlar hopå både munnlege og skriftlege forteljingarsom ho fortel vidare. Blant annahar Skogen fleire forteljingar ho framførerom – og av – barnebokpionerenRasmus Løland.- Å vere forteljar er ein profesjon i framgang.Det er ein kunst som grip meirog meir om seg, og det finst til og medutdanning i det på høgskulenivå somdel at estetiske fag. Sjølv vaks eg oppmed forteljingar heime og brukte detseinare som lærar, seier ho i eit tidlegareintervju i Dag og Tid.Historiene om Rasmus Løland fengerhenne. Ei av historiene handlar om densiste sommaren til Rasmus Løland dåhan låg på tuberkuloseheimen i Groruddalen.- Eg har sjølv vore i Groruddalen oggått opp spora etter han, seier ho tilDag og Tid.Skogen reiser mykje rundt med forteljinganesine. I det siste har ho hattførestillingar både på det nystarta Energihotelletpå Nesflaten, Ryfylkemuseetog under Samspelkonferansen i Stavanger2008.Judith Sørhus LitlehamarFoto: toyni tobekk- Me har ikkje fellesfortid, men fellesframtid. Det knyteross saman, seierSanja Ignjatic (47).Stavanger2008 –prosjektet CommonGround skal gioss forteljinga ommangfaldsbygda.Om å finne sin plassRyfylkemuseet står bak prosjektet der ein ynskjer å dokumenteredei endringane som skjer når bygde - Noreg er i ferd med å bliomforma frå eit relativt homogent lokalsamfunn til eit samfunnder kulturelt mangfald er framtredande.- Me meiner at museet har noko å bidra med i integreringsprosessen.Det er viktig at me kan tilby ein felles plattform, seierdirektør Roy Høibo ved Ryfylkemuseet og peikar på den internasjonalekafeen som museet driv på fjerde året.- Ein har greidd å få til eit lågterskeltilbod der folk kan møtast,sitje ved eit bord og prate. Den dagen kafeen er overflødig har menådd målet, meiner han.Å finne sin plassSanja Ignjatic frå eks Jugoslavia kom til Norge då krigen brautut, og etter opphald i fleire asylmottak kom dei frå Haugesund tilSuldal. Januar 1995 møtte Sanja det snødekte kommunesenteretSand for første gang.- Eg minnest eg tenkte: her forsvinn ikkje snøen før i mai, når mekom til Sand. Heldigvis var den borte neste dag. Gata var under arbeid,me såg ein ferjekai og nokre få butikkar. Men det var fredfullt.Me opplevde Sand som ein stad der me kunne starte på nytt.I mai same året kom familien til Suldal for å busetje seg. Både ho ogmannen Nenad hadde bakgrunn som juristar. Ho frå eit firma med4.000 tilsette. Det er om lag like mange som det er innbyggarar iSuldal kommune. Kontrasten mot det dei kom frå var enorm.- Men folk var så imøtekomande. Eit par dagar etter at me komfekk eg spørsmål om eg ville bli medlem i Amnesty, og etter kvartvart eg kasserar i Suldal Kunstlag.I dag arbeider ho som kontorleiar ved Ryfylkemuseet. Sanjameiner integrering i eit lokalsamfunn både er eit individuelt og eitkollektivt ansvar. Ein må sjølv vise seg fram, og vilje skape noko.Og det viktigaste er naturlegvis språket. I følje Sanja er språket einviktig nøkkel for integrering.- Ein må ta del i arbeidslivet og finne sin plass, seier ho.Dokumentere utviklingaOgså Sanja viser til den internasjonale kafeen som ein viktigog nøytral møtestad.- Her kan me oppleve andre kulturar, smake andre rettarog danse etter andre rytmar. Det er ein arena der me kan bliaktørar og vise fram vår eigen kultur.Ho håpar Common Ground vil kunne dokumentere eindel av historia rundt det nye bygdesamfunnet.- Det er heilt naudsynt med dokumentasjon om 50 – 100år, når folk lurer på den gruppa som kom frå Bosnia til Suldal,kven var dei, og kva gjorde dei her? Bygda er i stadig endring.Kanskje vil dei innfødde også gjennom dette prosjektet oppdagebygda på nytt?Ryfylkemuseet inviterte tidlegare i vår til ei drøfting om kvaprosjektet Common Ground skulle innehalde. I følgje eit notatsom vart utarbeida etter dette møtet er fokuset for prosjektetlagt på dei som har flytta til kommunen, eller som vert buande.Ein ynskjer å konsentrere seg om dei verdiane som gjer at detteer ein attraktiv plass å bu. I arbeidet framover legg ein vekt påfølgjande tiltak: Å gjennomføre eit dokumentasjonsprosjekt.Eit intervjuprosjekt og innsamling av foto som kan vere medå belyse temaet. Vurdere om det er grunnlag for å arrangerenokre dialogkveldar med aktuelle tema, formidle det som kjemfram gjennom utstilling, arrangement og /eller publikasjon ogtil slutt vurdere om det er grunnlag for å arrangere ein konferanseom temaet. Neste møte i referansegruppa vert arrangerti slutten av mai.- Eg tykkjer dei som flyttar frivillig til bygda for å opplevenoko anna er interessante. Dei er trendsetjarar og bevisste påkva verdiar dei leiter etter. Dei spør ikkje kva me kan gjere fordei, men kva kan me gjere for dykk? Dei har klåre meiningar omkva dei vil i bygda, seier Roy Høibo.Den viktige dialogenPeter Tijhuis (40) og familien er ein av dei som flytta frå Nederlandtil Norge for å oppleve noko annleis. Tijhus har bakgrunnsom designar og arbeider i dag som produktdesignar i Kon-Sulpå Sand.- Når ein flyttar til eit anna land må ein vere veldig open.Du må lære deg språket og ”leve” litt meir. Du må vere synleg isamfunnet, du kan ikkje berre handle på Rimi, du må og snakkemed dei andre kundane, seier han og fortel historia om korleisdei nettopp hamna i Suldal kommune.Bror hans flytta til Trøndelag allereie for om lag 20 år sidanog det var på ein ferietur der dei hadde planlagt å møte han iVikedal interessa for Sand var vekt.- Me likte Noreg, naturen, den friske lufta, alle desse stereotypisketinga. Eg minnest me køyrde over ferja til Ropeid og egtenkte: her var det kjempekoseleg. Me kom attende litt seinareog byrja spørje oss litt rundt. Ein del av grunnen for å flytte varogså naturlegvis borna våre, me tenkjer jo at det må vere kjekkareå vokse opp her enn i ein storby.Han meiner dialogen er viktig for å unngå problem og konfliktarog peikar på at den store ”arbeidsinnvandringa” som einno ser til dømes i byggebransjen skaper andre utfordringar forsamfunnet.- Problemet er at dei veldig ofte kjem til landet utan planarfor å busetje seg her og då får integrasjon ikkje første prioritet.Det kan skape irritasjon.Judith Sørhus LitlehamarFoto: Jan NordtveitLølandsstova -teikningane er klareI samband med Garborg – året i 2001fekk Asker Museum ei gåve på to millionarkroner frå Asker kommune til åsetje opp att den såkalla Lølandstova påLabråten i Asker. Løland budde i dennestova med Arne og Hulda Garborg somnæraste nabo frå 1903 – 1907. I 1968vart stova riven. No er teikningane tilhuset klare og konservator Randi Horgenved Asker Museum håpar husetskal stå klart i løpet av året.- Målet med å gjenreise huset er å setjeeit større fokus på Løland og Garborg,seier ho og viser til at huset skal rommebåde utstillingar, bibliotek og skrivestovefor forfattarar.Judith Sørhus Litlehamar10 11

Løland påinternettDet tverrfaglege prosjektet har fått namnet “Kvitebjørnen”og er tilrettelagt for elevar frå 6. – 10.trinn. Å lære å forstå sitt eige lokalsamfunn og deikvalitetane som finst der, å gjere elevane stolte avstaden dei kjem frå og la dei aktivt kunne ta del iog påverke utviklinga ga er ein raud trå i satsinga.Prosjektet startar opp til hausten og varer over femår.Kommunekreditt har vore støttespelar for Opera Nordfjord i ti år.Det er mange mål….Nokon er lette å nå - andre vanskelege.Ny skule, betre vassforsyning eller kanskje eit nytt operahus.Kommunekreditt gjer sitt for at midlane skal strekke littlenger når dei folkevalde skal prioritera sine investeringar.Beddingen 8, 7410 Trondheim(Avdelingskontor Oslo: Dronnings Maudsgt. 15, 0250 Oslo)Telefon: 73 80 95 80, Faks: 73 80 95 81e-post: post@kommunekreditt.no www.kommunekreditt.nonorsk plan as / gstoltzAlt du lurer på omLøland, og litt til. Detfinn du på nettportalenforfattar.net.- Når du googlar ein forfattar i dag, vildu som regel finne ein bit her og ein bitder. Vi har samla alt som er om Lølandog lagt det inn på éin nettstad, fortelMarny Skeie Henkel i Lølandstiftingasom står bak portalen.Førebels finn du berre Løland på forfattarnettet,men med tida håpar stiftingaat portalen vil femne om mange fleire forfattarar.Ein snakkar då ikkje om rubb ogstubb av all verdas forfattarar, men først ogfremst om avlidne norske forfattarar.- Men går dette bra, vil vi på sikt byggjeut eit forfattarnett med tekstar som erav ei slik tyngde at folk som skriv masteroppgåverog liknande skal finne alt deitreng der, seier Skeie Henkel.Med både tekst, lyd, film og bilde trurLølandstiftinga at nettstaden vil vere avinteresse for unge og gamle.Kurs ifolkemusikkDen årlege Folkemusikkhelga vert påMo Laksegard 31.oktober til 2. november.Dette er ei allsidig kurshelgder det er lagt vekt på fleire generasjonarkan møtast, til dømes ser einat det stadig er fleire born som deltekpå kurset. Arrangør for kurset erFolkemusikkarkivet, og har gått avstabelen i heile 17 år. Her kan du fåmed deg kurs på alle nivå både i hardingfele,kveding, dans, munnharpeog fløyte.Godt nyttLitteraturprofessor Andreas Lombnæsønskjer ein slik nettressurs velkommen,sjølv om det finst mykje i same sjangerenpå verdsveven frå før.- Men eg er glad for ein slik ny ressurs.I alle fall viss han er omfattande.Lombnæs meiner det vanlegvis er litttilfeldig kven som blir presenterte på litteraturnettstaderog kva omfang dei ulikepresentasjonane har.Svenskane betre enn ossProfessor i nordisk litteratur Otto Hagebergmeiner behovet for slike nettstaderer der i den grad at vi kjenner behovetførst når vi er komne til plassen.- Det er svært mykje innan litteraturensom kunne trengt ein plass på nettet. Detviktigaste er at folk veit om slike stader,meiner Hageberg.Innafor våre landegrenser peiker deito professorane til Diktbasen i Dagbladetsom er opparbeidd over fleire år. Også utei verda finst det svært store og rikhaldigefulltekstdatabaser. Der har til dømes svenskanekome lenger enn oss, seier Hagebergog syner til den nettbaserte litteraturkjeldaRuneberg.Toyni Tobekk- Vil skapeundringRasmus Løland-markeringa 2007 – 2011lanserer no eit landsdekkande pedagogiskprosjekt der undring og skapekraft står isentrum.Rasmus Løland – markeringa er no igang med å kontakte ein del pilotskularsom skal vere med i ein prøveperiode,før det pedagogiske oppleggetetter planen skal kunne brukast frittav skulane. I følgje dagleg leiar i markeringa,Marny Skeie Henkel, er detframleis ledige plassar i pilotprosjektet.Eit sentralt mål er også å få skularsom har ei god geografisk spreiing.Trass i dette har også fleire lokale skularvist interesse for prosjektet.- Formålet med prosjektet er åstimulere til meir lesing og skrivingblant barn og unge, fortrinnsvis pånynorsk. Men me har også bokmålsskularmed i prosjektet, noko me ersvært glade for, seier ho og peikar påat eit av dei langsiktige måla er at eini framtida kan sjå fleire unge forfattarardebutere.Prosjektet har nøkkelord somidentitet og at ein kan vere stolt av sineigen heimplass, seier Henkel og visertil kor viktig det er å stå støtt på det einhar fått med seg frå fødselen av.Bruker nettetDet pedagogiske prosjektet er knyttopp til Kunnskapsløftet og vil berørekompetansemål i fleire fag, somnorsk, samfunnsfag, naturfag, kunstog handverk, filosofi og matematikk.Den første samlinga for lærarane i pilotprosjekteter lagt til september. Prosjektetvert lagt opp etter pedagogiskehefter som er utarbeida med utgangspunkti barne – og ungdomstekstar avRasmus Løland. To veker kvart år skalpilotskulane arbeide med desse tekstanesom utgangspunkt for ulike metodarsom forteljing, innovasjon, utstilling,filosofi, film og lesing. Ei annaviktig satsing i prosjektet er nettet. Einskal utarbeide ein eigen nettstad derlærarar og elevar skal finne informasjon,tips og rettleiing. Marny SkeieHenkel legg også vekt på at bloggingetter kvart vert eit viktig verktøy undervegsi prosjektet.Etter kvart skal det pedagogiskeprosjektet distribuerast frå det planlagdesenteret for nynorsk litteraturfor barn og unge. Dette senteret ereit samarbeid mellom Ryfylkemuseetpå Sand i Ryfylke og Rasmus Lølandmarkeringa.Judith Sørhus LitlehamarFoto: Jan Nordtveit12 13

Den trugnaste av alle vokstrar ermosen- Rasmus LølandI Rasmus Løland sine fotefar- frå Hylen til HallAvdukar ferjesitat på engelsk og tysk24 mai vert det markeringav fødselsdagen til RasmusLøland med blant anna konsertpå Ropeid og boklanseringpå Lakseslottet Lindum.Dagen byrjar med ei markering ved Lølandsteinenpå Sand der ungdommane Eli Bog, BårdDrange og Anita Svendheim vil tale, i tilleggvert det kransenedlegging og andre kulturelleinnslag. Seinare tek ein ferja frå Sand til Ropeid.I løpet av ferjeturen vil ordførar i Suldal kommuneTorkel Myklebust avduke Lølandsitata påferja som er omsett til engelsk og tysk.Berkova på fiolin og Erlend Jordal på fløyte, itillegg til dette vert det og konsert med Atlars,norgesmeister i slampoesi i 2006. Sidan Ropeider ein del av nasjonal turistveg var det naturlegå bygge eit utradisjonelt venterom då ein valdeå bygge ut kaien og rive det gamle venterommet.Det er arkitektfirmaet Jensen &Skodvini Oslo som står bak bygget i stål og glas somdenne dagen skal fungere som ein konsertarena.På ettermiddagen vert det også boklanseringpå Lakseslottet Lindum, der blant annaordførar Torkel Myklebust og forfattar Per LarsTonstad deltek. Markeringa av Rasmus Lølandsin fødselsdag er eit samarbeidsprosjekt mellomLakseslottet Lindum, Stiftinga Rasmus Lølandmarkeringa, Nasjonal turistveg Ryfylke og StatensVegvesen ved turistvegprosjektet.Glad – musikk frå StavangerAtlars og Anders frå sjongleringsgruppa Flaksopptrer også om bord og vil også underhaldepå Ropeid. Dei har også med seg utstyr slik atborna kan få prøve seg som sjonglørar. Programmetheld fram inne i det spesielle venterommetpå Ropeid der ein får konsert med”Armar og Bein” frå Stavanger. Gruppa som ifølgje seg sjølv byr på glad – musikk på dialektmed afrikanske rytmar har spelt saman i 10 årog gitt ut seks plater. Dette er musikarar medfartstid frå blant anna Nurk Twins, Asfalt, Stavangerensembletog Bernhard Jenkins.Spesielt konsertromVidare blir det konsertmed distriktsmusikaraneXeniaJudith Sørhus LitlehamarI byrjinga av oktober arrangererLøland – markeringa og reiseselskapetTiramisu i Erfjordlitterær reise til Tyskland medforfattar og Lølandbiograf ErnstBerge Drange.Heime på Løland lærte Rasmus seg både engelsk ogtysk ved sjølvstudium. Og seinare fekk han reisestipendog besøkte besøkte både Berlin,Rüdesheim og Hall i Austerrike. Etterturen til ”Alpelanda” skapte hanmellom anna boka ”HundradAar” og novella”Den store automaten”som blantanna føregåriR ü d e s h e i m i R h i n d a l e n .Turen i Løland sine fotefar går med fly frå Stavanger/Oslotil Berlin med retur frå München eiveke seinare. I løpet av turen skal ein innom Berlin,Rüdesheim, Hall og Innsbruch i Austerrike.Ernst Berge Drange vil blant anna i løpet av turenfortelje om Lølands danningsreiser til Danmark ogkontinentet og forfattaren sitt liv i Berlin og München.Ein får og sjansen til å oppleve Rüdesheim somgav Løland inspirasjon til novella ” Den store automaten”,og sjå huset der Løland budde i Hall i Tirol.Forteljar Anne Elisebeth Skogen opptrer ogsåmed forteljingar frå Løland sitt liv under turen.Påmeldigsfrist er 1. juni.Judith Sørhus LitlehamarOPPDATERT?ryfylkevegen.no16 17

Gamle og unge er i strid.Men det må så vera. Var detikkje det, fann ikkje dei ungepå anna enn det dei gamlealt hadde gjennomført, og såsovna livet.- Arne GarborgMOT TIL Å MEINEEnergi i retro - stilEVNE TIL Å SKAPERasmus Løland var ein nærven og nabo av Arne ogHulda Garborg. Dei engasjerte,og stilte spørsmål medrådande syn og meiningar.Planane om å etableranynorsk kultur- og litteratursenterfor barn og unge iSuldal, gjer at naboskapet tilforfattarane får ein ny vår iRogaland.Fylket blir med det eit kraftsenteri Noreg for engasjementog skaparkraft, for evnatil å tenkja nye tankar ogviljen til å formidla nyekulturutrykk.Ei satsing som er velsigna avRogaland fylkeskommune.For Jon Korff Lofthusvar det heilt naturlegat funkishotelletpå Nesflaten skullemarknadsførast mednynorsk.Energihotellet er blitt staden for den somikkje heilt klarer å gløyme 60- talet.Til og med kleshengarane som møterdeg ved inngangsdøra til den tidlegareHydro - messa er retro. Stikkord for hotellet meddei kraftige visjonane er dei sterke fargane, dentidlause 60-talsstilen og detaljer. Mange detaljer.Grøne stålrørstolar i spisesalen, ein resepsjon lagaav papir, tepper av geiteragg frå Skottland, ei peistavleav ekte bladgull og eit heilt blått møterommed rester av aluminium frå Karmøy i bordplata.Mykje av inventaret er akkurat som det var dåmessa var ferdigstilt i 1963.- Det er kjekt å kunne stå inne for det produktetme har, det er gjennomført, seier dagleg leiarog kjøkkensjef Jon Korff Lofthus frå Ullensvangi Hardanger.Fleire internasjonale kunstnarar har sett sittpreg på utsmykkinga. Marlie Mul frå Holland harlaga papirmøblene i resepsjonen, medan RandyNaylor, som bur og arbeider i Stavanger, har utformadet blå rommet. I salongen har Yngve Holenfrå Tyskland designa eit forheng som går påsirkelforma skinner rundt om kring i rommet.Språkpolitikk i praksisHotellet som opna i januar har visjon om å bli ikkjemindre enn eit vestlandsk kraftsenter for mat,kultur og store opplevingar. Det er fire tilsette vedhotellet, og i første omgang baserer ein seg somkurs – og konferansehotell. Og dei marknadsførerseg på nynorsk.- Sjølv om tre av fire av hotellet sine eigarar erbokmålsfolk frå Stavanger hadde eg veldig lyst til åbruke nynorsk. I grunn tok eg det som sjølvsagt,seier Lofthus som fekk støtte frå Bjørn Mo på MoLaksegard i Suldal. Moe eig hotellet saman medGladmatgeneral Sigve Skretting, Bjarne Aadnesenog Tarjei Kristiansen.- For meg var det også viktig at me ved åbruke nynorsk går føre som eit godt døme, seierkjøkkensjefen som tidlegare var aktiv målmann.I dag driv han berre språkpolitikk i praksis, seierhan sjølv. Som ein del av dette har hotellet ei litaboksamling med lokal litteratur, deriblant ErnstB. Drange sin biografi om Rasmus Løland.Tilbyr energiDet handlar om kraft. Frå hotellet sine storevindauga ser du rett ned på hjørnesteinsbedriftaHydro og straumskogen som tek pusten frå deifleste. I følgje dagleg leiar Lofthus skal hotellettilføre gjestene energi og nye impulsar. Samstundessom ein prøver å skape ein møteplassfor lokal mat og råvarer.- Me vil prøve å fremje Ryfylkekjøkkenet ogdei lokale råvarene som suldalsskinka og kveitefrå Hjelmeland, seier han og viser til at eit av satsingsfeltatil hotellet er matkurs.I sentrum står også ein kraftfull form for kunst.Til hausten vert det operafest på hotellet.- Eg er ein operaelskar, det er den einastehobbyen eg har. Og det finst vel ikkje noko meirkraftfullt i grunn enn opera, seier han.Judith Sørhus LitlehamFoto: Jan nordtveitNasjonalt GarborgsenterEit senter for litteratur,engasjement og forteljingOpning i 201118 19

Fanga i folkemusikkenRuth Anne MoenRuth Anne Moen er faktisk oppteken avandre ting enn folkemusikk. Det verkerberre ikkje alltid slik.-Korleis vil de ha dette? spør Ruth Anne Moen.Ho set frå seg ryggsekken ho har pakka til Tanzaniaturenneste dag. Heng av seg ytterjakken og ser litt strengt påoss gjennom brillene før ho leier veg opp trappa i Ryfylkemuseet.Men ho er ikkje streng, ho berre gruar seg litt.- Eg likar ikkje så godt å bli fotografert.Men når ho og fotografen har blitt samde om at det ikkjehøver seg å bruke ein lutt utan strenger på eit bilde ogspottane er blitt vendte fram og tilbake nokre gonger for åtreffe nett det rette punktet, går seansen over i det likastelaget for alle, fotoobjektet inkludert.Litt meir avslappa er ho til å gjennomføre intervjuetpå band.- Det skulle nesten bere mangle. Eg plar jo sjølv gjennomføreintervjua mine på den måten.Ho har eigentleg ei klassisk musikkutdanning,og er utdanna musikkpedagog heime på Austlandet.Men etter at ho flytta frå Strømmen iAkershus til Suldal for 22 år sidan, kom folkemusikkinteressasnikande innpå ho. På 80-talet var hodanseinstruktør i Rogaland BU og ho byrja spele fele.– Etter at eg byrja spele, såg eg jo at det ikkje fanst nedteiknaslåttar frå Rogaland. Så fekk eg kjennskap til den musikalsketradisjonen som finst i Bjerkreim, ein bortgøymdtradisjon som har halde på mykje av den gamle spelestilensom eg blei heilt frelst på. Og det fekk meg til å lure, kvaanna spennande finst det?Dermed var ho pensa så djupt inn på folkemusikksporetat ho i 1992 fekk oppretta ein halv arkivstilling og byrja systematiskinnsamling av tradisjonell folkemusikk frå Rogaland.- Du kan vel seie at eg har vore med og bygd opp min eigenarbeidsplass. Kanskje eg er ein slags gründer?- Kvifor er folkemusikk interessant?- Det er musikken som fenger meg i utgangspunktet. Menså er det også ein lokalhistorisk dokumentasjon som fortelom kvardagen til folk. Kva song dei før for å få ungane sinetil å sove? Det er ikkje nødvendigvis så store og avansertemusikalske ting. Like interessant er det å sjå korleis songanehar levd, korleis dei varierer frå stad til stad. Folk har sungedei same tekstane, men melodien har variert.Som formidlar har ho jobba med å lære bort både songog dans, og i periodar har ho halde liv i seg sjølv og den veslearkivstillinga si med å vere kulturskulelærar.Åvekkje interessa for folkemusikk er inga oppgåvefor amatørar, så pass har ho erfart.- Det interessante er at viss folk kjem i kontaktmed folkemusikken tilfeldig, at dei berre dumparborti han på eit vis, så er dei stort sett veldig positive. Menprøver du å arrangere ein konsert, så kjem det få. For dethar ikkje folk tradisjon for og vi går ikkje så mykje på tingvi ikkje er sikre på kva er.Men no skal i alle fall Rogalendingane få nær kjennskaptil sin eigen folkemusikk. Bokverket Bergteken er nysslansert med cd, lærarrettleiing og ei stor samling folkesongarfrå heile fylket.- Rogaland bør vere stolt av å ha fått eit slik verk, avat vi viser fram desse tinga som vanlege folk har sunge, polertog vidareutvikla over mange, mange år. Våre folketonarlet ikkje slik som dei gjer i Telemark, Hardanger ellerGudbrandsdalen.- Er det du som syng på cd - ane?- Nei, ler ho.– Det er Åshild Vetrhus som nok er meir dialektmessignærmare enn meg.Det går rykte om at Ruth Anne Moen har eit nokoanstrengt forhold til tekniske innretningar.- Ha ha! Det er nokon som seier at eg harein aura som gjer at instrumenta mine dett saman.Det er veldig typisk at viss det er ein datamaskin somgår i stykker, så er det min. Det er ein paradoks, for eg er joomgitt av tekniske innretningar her, seier ho og vender segmot skrivebordet kor bandopptakar, datamaskin og skrivarstår fint på rekkje. Ler igjen.- Nei du veit, når du jobbar med lyd og lagring så erdet mykje som skjer på den tekniske sida som du skal følgjemed på. Nye program. Det er så mange ting, og dei somer unge tar sånne ting så lett, medan eg trekker pusten ogtenkjer: Nytt program no igjen! Sjølv om det er spennandeog, så skulle eg gjerne hatt ein teknisk konsulent.Namn: Ruth Anne MoenAlder: 58Stilling: Konservator vedFolkemusikkarkivet i RogalandAktuell med: Bergteken, eisamling folkemusikk frå Rogalandi bok og på cd.På det private plan har Ruth Anne Moen ønske somgår i litt andre retningar: ho skulle gjerne sungeog spelt litt meir i kvardagen. Dratt over felestrenganelitt oftare, lese avisa grundigare, lese fleirebøker. Men ho går ofte på konsert og har eit nært og tettforhold til naturen. Suldal er bra slik, seier ho, med kulturhusog flotte heier å gå i rett utanfor stovedøra. Politiskengasjert er ho og.- Ja, eg har alltid vore engasjert på venstresida. Eg likarå slåss litt, å gløde for litt kontroversielle saker. Kanskje deter derfor eg jobbar med folkemusikk. Eg vel meg å jobbemed ting der eg veit eg kjem til å stange hovudet mot veggenfleire gonger.Miljøsaka er viktig, humanisme, menneskerettar ogikkje minst feminisme.- Kvinnesak har eg alltid vore oppteken av, men eg erikkje så engasjert no som eg var på 70-talet. Men haddeeg vore aktiv i kvinnerørsla no, ville det kanskje vore meirkvinnesak i eit globalt perspektiv.Kva du engasjerer deg i heng saman med kva miljø dudumpar bort i, meiner ho. Ho har eigentleg ikkje vore engasjertlokalpolitisk, ho har hatt engasjementa sine andrestader. Meir på fylkesplan eller på landsbasis, i høve folkemusikkeni alle fall.– Eigentleg er eg litt lei meg for det. Eg skulle kanskjeengasjert meg meir lokalt. I eit slik lite samfunn har du einheilt annan mulegheit til å vere med og påverke. Men dethar vore så mykje heile vegen. Litt lite overskot igjen.No, denne dagen, står ho uansett klar til åvende blikket ut i den store, vide verda,heilt til Afrika. Litt for jobb, men og littmed eit personleg engasjement som driv.– Dette er viktig for meg. Vi i folkemusikkarkivnettverkethar ein ekspertise på innsamling av stoff som vi kan eksportereTanzania. For meg dreier seg både om å kunne sjåvår tradisjon i ein global samanheng, men og å få eit godtinnsyn i musikktradisjonen i Tanzania. I Tanzania må egdessutan tenkje litt annleis i forhold til feltarbeid, og detgjer at eg kanskje tenkjer litt annleis heime. Det er veldigmeiningsfullt å hjelpe desse folka til å ta vare på tradisjonanesine på eit profesjonelt vis.- Blir du nokon gang ferdig med å samle?- Nei, det stoppar aldri. Det er jo alltid noko nytt somblir gammalt.Tekst: Toyni Tobekk Foto: Jan nordtveit20 21

Ryfylkedagane 6. - 8. juniBerit Reinertsen Sandvik frå Reiselivslaget, sentrumsleiar Kirsten Vigre og Geir Skjefstad frå sentrumsgruppa ser fram til Ryfylkedagane ibyrjinga av juni som i år feirar 25 år.Fredag 6. juniKl. 19Frå kl. l5Laurdag 7. juniOpning av utstillinga ”Kunst i stav og stav i kunst” på Ryfylkemuseet (eit Stavanger 2008-arrangement), med konsert av Kolbein Falkeid og Nils Økland.Billetter kr. 150. Førehandssal av billettar på Ryfylkemuseet.Tivoli på Garaneset.Kl. 10 Gata opnar med ”pomp og prakt ”.Kl. 10 – 17Barnerøyster (frå Sand og Suldal) og Sand Skulekorps.Marknadsdag i Gatå på Sand.Ryfylkedaganefeirar25-årsjubileummed ekteCowboy-showog eit tettpakkaprogram forheile familien.Kl. 12Frå kl. 10Kl. 10Kl. 10 - 17Opning av kunstutstillinga North Sea Exhibition (eit Stavanger 2008-prosjekt)på Kulturhuset. 5 skotske kunstnarar har vore gjestekunstnar i kvar sin kommune i Rogaland (m.a. Suldal) og 5 norske har vore i Skottland. Her får me detspannande resultatet av studieopphaldet. Opning av det nye galleriet på huset.Tivoli på Garaneset.Villmarksleir ved Kårhuset. Arr: Statens Naturoppsyn og Speidarane.Helikopter sightseeing frå Hydrokaien.Kalvamønstring, ”Kåbbåy,Kl. 11Kl. 12Kl. 12 - 16Kl. 12 -14Kl. 14Kl. 15Kl. 17Kl. 20”Kalvemønstring” ved Ryfylkemeieriet.Aktivitetar for ungane med ”Bjørnefot”. Start ved Villmarksleiren. Påmeldingsame dag i informasjonsboden.Ope museum, Nesasjøhuset. Utstillinga ”Kunst i stav og stav i kunst”.Turar med ”Brødrene av Sand” ved Hydrokaien.Arr: Veneforeinga for ”Brødrene av Sand”.Anda-løp ved Ryfylke Fjordhotel.”Ta sjansen” i Båthamna for store og små. Påmelding same dag iinformasjonsboden.Butikkane stengjer.”Kåbbåy-Kåbbåy”- show med Osterøykoret, Ryfylke Fjordhotel.Billetter kr. 300. Førehandssal av billettar på Ryfylke Fjordhotel og Steine Maskin.Søndag 8. juniKl. 11Gudsteneste, Sand Kyrkje.Kåbbåy” og Ta sjansen- Det er veldig mange aktivitetar under Ryfylkedaganei år. Blant anna arrangerer me for førstegang ekte Ta sjansen i båthamna der me skalprøve å lage ein flytande gangsti, seier sentrumsleiarKirsten Vigre som saman med resten av komiteenno ser årets program ta form. Her blir detsjølvsagt premiering av den beste tida og det mestkreative kostymet.Ryfylkedagane er eit samarbeid mellom Kulturhuset,Kulturkontoret i Suldal kommune, Ryfylkemuseet,Reiselivslaget og sentrumsgruppapå Sand.Cowboy-fest på hotelletPå laurdagskvelden vert det show med Osterøykoretpå Ryfylke Fjordhotel. ”Kåbbåy, Kåbbåy” erei storslagen framvisning av gamle, gode slagararsom alle kan synge med til.- Heile 31 songar drog koret gjennom i eitvelregissert og sprudlande show, skreiv lokalavisaBygdanytt etter ei tidlegare framvisning.- Dette er noko absolutt alle må få med seg.Storsalen på hotellet vert gjort om til ein ekte saloonog publikum blir bedt om å kle seg i cowboyklede,seier Vigre.Og kanskje får ein sjansen til å også høyre littav framsyninga på torget tidlegare på dagen.Fast tradisjonRyfylkedagane er ein av Rogaland sine eldste festivalar,og med sine 25 år har den blitt ein fasttradisjon for mange i Ryfylke.- Den har utvikla seg frå å vere ein rein handelsdagtil å bli ein festival for kultur, handel ogreiseliv, seier Berit Reinertsen Sandvik frå Reiselivslagetog legg vekt på at festivalen som så mangeandre arrangement er avhengige av eldsjeler for åfå til eit så godt og variert program. Både Sand-vik og Vigre rosar også næringslivet for den godeøkonomiske støtta dei har kome med.Breitt programAv årets program kan ein elles nemna kalvamønstringasom er ny av året. Her skal borna mønstrekalvane sine i dressur framfor ein fagjury. Det blirogså opning av kunstustillingane North Sea Exhibitionog Kunst i stav og stav i kunst, tivoli påGaraneset, Villmarksleir, Helikopter sightseeing,andaløp og grilldag på Nesflaten. På søndagen erdet også korpsstemne på Vinjar skule for korpsai kommunen.- Programmet har blitt betre og betre for kvartår, og heldigvis pleier også vêrgudane vere med oss,smiler Kirsten Vigre.Judith Sørhus LitlehamarKl. 12 - 17Kl. 14Frå kl. 13Kl. 19Grilldag på Nesflaten Samfunnshus. Sal av mat. Auksjon og loppemarknad.Korpsstemne på Vinjar Skule, Suldalsosen. Oppmarsj. Sal av mat.Tivoli på Garaneset.”Kunst i stav og stav i kunst”. Eit møte med tekstilkunstnaren Else MoeSchmidt.Ryfylkemuseet. Arr.: Suldal Kunstlag og Ryfylkemuseet.Andre ting som skjer….* Det blir grilling utanfor Ryfylke Fjordhotel frå kl.13 til kl. 21.24 25

Foto: Anne Lise NorheimKlar for ferie?Planlegging ferdig?– HOPP i det!Fot på solvarm stein – spegelblank vassflate.Når sola har steikt heile dagen på vandrarar i heia,finst det ikkje noko som kan måla seg med eit forfriskande bad.Kroppar som lengtar etter kjærteikn frå naturen.HOPP – hopp i vatnet! Det er mange av dei i Suldal.www.suldal-turistkontor.no26 27

Linjer av kulturhistorieLokalbyggeskikk i nydraktBiletvevar Else MoeSchmidt finn inspirasjonblant dei enkleog stolte uteløene.No vert det utstillingpå Ryfylkemuseet.Ryfylkemuseet ynskjer å setje fokus på den tradisjonsrikebyggekunsten stavkonstruksjon.Grete Holmboe ved Ryfylkemuseet visertil at Stavanger2008 – prosjektetStavkonstruksjon skal synleggjere dengamle byggeskikken og legge til rettefor at ein kan føre tradisjonen vidare.- Stavkonstruksjon eller grindkonstruksjonsom det også vert kalla finn ein spor etter 4000år attende i tid. Det er ein viktig del av vår lokalebygningsarv, og framleis er det nokon som kanteknikken, seier ho.Rekonstruerer naustProsjektet starta opp i fjor med Steinar Moldalfrå Senter for bygdekultur som instruktør i behandlingav tømmer på rot som vart ringbarka ogflettbarka. Og tidlegare i år starta ein opp kurs pågarden til Ole Martin Eikeland på Ritlandsnesetmed ein rekonstruksjon av det tidlegare naustetved Kolbeinstveit i Suldal. Om lag 30 interessertedeltok under opplæringskurset der handverkarKjell Solheim frå Jelsa var instruktør i øksing avvirke og tilhogging av sjølve naustet.Bygdetunet Kolbeinstveit er ein del av Ryfylkemuseet.Eit bilete frå garden i 1887 som viserdet tidlegare naustet har i tillegg til intervju ogstudering av liknande bygg gitt inspirasjon til rekonstruksjonen.- Me har ein gamal kyrkjebåt som det skal blikjekt å få naust til. Det har også vore ein del avlangtidsplanen vår, seier Holmboe.Ludvig Vea som er lærar på byggteknikk vedHaugland videregående skole er ein av dei som harmeldt seg på kurset for å lære handverket. Hanmeiner det har ein stor verdi å lære ein byggeskikkmed så lang tradisjon.- Dette er også noko me vil bruke på skulen oglære vidare til elevane våre, meiner han.Formidlar tradisjonEit stavbygd hus er eit enkelt reisverk der to stavar,som vert bundne saman av ei slinder, utgjer eit reis.For å få eit hus må ein ha minst to reis som vertbundne saman i lengderetning av stavlegjet somigjen vert felt ned i stavøyre. Tradisjonelt haddedei stavbygde husa sperretak der sperrene kviler påstavlegja. Stavteknikken var den vanlegaste byggemåtenfor uthus på vestlandet etter at ein toktil å lafte stovehusa. Dei aller fleste eldre uthusa ivårt område er bygde på denne måten.Målgruppa for arbeidet til Ryfylkemuseet erhandverkarar, skogeigarar, elevar ved vidaregåandeskule, arkitektar og eigarar og forvaltarar avstavbygde hus.- Det er viktig for oss å formidle kunnskapenvidare. Det er faktisk firma på Haugalandet somhar sendt fleire tilsette til kurset for at dei skalfå påfyll og inspirasjon, det er kjekt, seier GreteHolmboe som også viser til at arbeidet er sosialtog miljøskapande.Vidare i prosjektet skal ein presentere utstillingaKunst i stav og stav i kunst på Ryfylkemuseeti sommar. Til hausten vert det også seminar derein fokuserer på stavkonstruksjon som bygningstradisjonog ikkje minst om byggeskikken har eiframtid. Då skal ein også reise naustet på dei gamletuftene på Kolbeinstveit.Set i stand LågabruaSamstundes som ein rekonstruerer naustet på Kolbeinstveithar ein også sett i gang arbeidet med åsetje i stand den gamle Lågabrua i Suldal. Lågabruaer verneverdig og inngår i Nasjonal Verneplanfor 2002. Steinar Moldal skal drive arbeidetmed brua og håpar no å samle ein del ressurspersonartil prosjektet. Planen er at brua skal stå ferdigom eit års tid.Judith Sørhus LitlehamarFoto: Jan NordtveitDet er blitt mange turar til hyttapå Kjetilstad i Suldal. For tekstilkunstnarElse Moe Schmidtfrå Stavanger er det her inspirasjonener sterkast. Her vandrar ho mellomdei gamle uteløene som er blitt grunnlagetfor utstillinga Kunst i stav og stav i kunst.Ho har latt seg fascinere av dei sterke linjenei bygningane og kulturhistoria som siti veggene. Ho observerer, fotograferer ogteiknar. Og i hytta tek ho i bruk veven somstår sentralt plassert midt i stova. Prosessenfram til det ferdige biletet er lang og tidkrevjande.For Else Moe Schmidt er likevelnoko av det viktigaste at bileta hennar uttrykkernoko.- Eg er så glad i desse gamle løene somikkje så mange ser verdien i lenger. Dei stolteuteløene, dei gamle husmannsplassane derein berre kan sitje i løeveggen og tenkje. Deikan og vere målet for ein tur. Slike byggverker viktige i skattekista, og eksotiske for turistar,seier kunstnaren.Det er uteløer i Kjetilstad – og Kvilldalsdalensom er grunnlaget for biletserien.Samstemte fargarBileta hennar er abstrakte. Likevel er løenemed dei rette linjene av vegger og tak tydelege.Og det er det enkle reisverket i bygninganesom pregar kunstuttrykket hennar. Farganegult, oransje, blått og ulike gråtonar gåratt og skaper ein heilskap i biletserien.- For mange fargar ville blitt rotete ogmasete. Eg ville ha rolege fargar som kunnegi ein ro i uteløeserien, seier ho og visertil plantefarginga av garnet som ein viktigdel av vevinga. Det er ein gamal vitenskapsom gir dette prosjektet ei ekstra meining,seier ho.Ho viser fram eit spekter av gulfargar.- Eg bruker fargar frå Suldalsnaturen,men og kjøpefargar fordi Suldalsfargane ikkjegir veldig varme eller veldig kalde gulefargar. Til dette bruker eg safran og fargeresede.Det viktigaste er at fargane alltid erdei mest lyssterke.- Plantefargane er ikkje så reine som deikjemiske. Dei utfyller kvarandre betre ogskaper eit heilt eige lys over teppa, ein eigendimensjon, meiner ho.Før farga ho den fargen ho fant, no fargarho den ho vil ha.I eit av bileta har ho også vevd inn linerav Kolbein Falkeid sine dikt for å bygge oppunder bodskapen om fortid og nåtid. I eitanna har ho teke tak i gamle ord og uttrykkfrå stavkonstruksjonen for å setje bileta inni ein større samanheng.- Eg tenkte eg også ville ha eit skriftleguttrykk i bileta. Me blir fattige dersomdenne kulturarven forsvinn.Kunst i stav og stav i kunstHo har bakgrunn som biletvevar og arbeideri dag også som formgivingslærar vedBergeland videregående skole i Stavanger.Interessa for kulturhistorie, kunst og plantefargingligg som eit bakteppe i livet hennar,og førte også familien til eit hytteliv i Suldal.Etter mange år tok ho opp att biletvevingaog vart inspirert av den gamle byggeskikkenstavkonstruksjon. Ho fotograferte uteløer påLiastøl, Eivindstøl og Steinstøl. Fotografiavart til skisser, som igjen vart til biletkunst.Etter kvart fekk ho kontakt med Ryfylkemuseetsom gjerne ville ha henne med i Stavanger2008– prosjektet Stavkonstruksjon.Utstillinga Kunst i stav og stav i kunst opnarpå Ryfylkemuseet 6. juni. Under opninga vilogså Kolbein Falkeid bidra med eigne diktog Nils Økland opptrer på hardingfele.Tekst og foto: Judith Sørhus Litlehamar28 29

”For at ungdommarskal like å lese må einutfordre dei litt og fåbøker med ein vissgjenkjenningsfaktorfram i bokhylla.Mange vil ha noko åstrekke seg etter.”Lurer du på korleis du skal kome igang med å lese eller få barna dinetil å bli glade i bøker? Begynn medHarry Potter, rår superlesar AnitaSvendheim, som sjølv les så mykjeat fylket har gjort ho til superlesar.Sivle og LølandSivlebiograf AlfredFidjestøl kjem tilSuldal 12. oktobermed føredraget:To halve liv. OmRasmus Løland ogPer Sivle.Forfattaren Per Sivle budde eistund på Sand i Suldal og møttebarnebokforfattaren RasmusLøland fleire gonger. Alfred Fidjestølvil i dette foredraget setjefokus på om det var nokon likskapmellom forfattarane, ogkva som eventuelt skilde dei.Fidjestøl gav i fjor ut den førstefullstendige biografien om diktarenog mennesket Per Sivle.- Biografien min omPer Sivle heiter jo ”Eit halvtliv”, og her kan det velvere naturleg å samanliknelitt lagnaden til to avdei litterære pioneranefrå siste halvdelen av 1800-talet, som blei høvesvis47 og 46 år gamle, somsleit med diffuse sjukdomarog depresjonar, som likevelklarte mykje påtrass av dei føresetnadene deihadde, som kjende og inspirertekvarandre og som begge”lever” i beste velgåandei dag over 100 år etter deidøydde, seier Fidjestøl.Arrangør denne kvelden erStiftinga Rasmus Løland markeringa,Ryfylkemuseet, SuldalMållag,Folkeakademiet Suldal.Judith Sørhus LitlehamarAre Kalvøsom lærarEin av dei mest profilerte nynorskinganei landet kjem tilSuldal for å halde skrivekurs.Are Kalvø har sjølv skrive ei rekkje bøker somMen fjernkontrollen min får du aldri, Bibelen2, Syden og Nød. Han er dessutan sjeffor satireprogrammet Hallo i uken på NRK.No skal han vere læremeister for 10. klassingarsom ønskjer å lære meir om skrivekunst.Alle kan få morosame innfall, men utfordringa er å fåandre til å synast at dette er like morosamt som ein sjølv.- Det er noko av det ein i beste fall kan risikere ålære på dette skrivekurset, seier Kalvø sjølv, og lovarbort pedagogiske og morosame tips og teknikkar.Dei unge bestemmerSkrivekurset blir arrangert av Rasmus Lølandmarkeringaog arrangøren håper å få medungdommar frå Hjelmeland og Sauda så velsom Suldal. Det har for så vidt vore viktig forstiftinga å involvere ungdommen også i utformingaav kurset, fortel Marny Skeie Henkel iLølandstiftinga.- Dei vaksne skal ikkje bestemme alt. Derfor harvi hatt 10. klassingane Eli Bog, Bård Drange ogAnita Svendheim med på å planleggje skrivekurset.Og då planlegginga av skrivekurset kom i gangi fjor haust, var det ikkje tvil: Det måtte bli AreKalvø som lærar.- Det var ikkje lett, for han er ein travel mann.Men no kjem han, og det er mange som gler segtil det, smilar Skeie Henkel.Toyni TobekkTil auget blir stort og vått- Eg har sikkert lese alle Harry Potterbøkene ti gonger kvar.Det byrja med at mamma les dei for meg då eg var liten,men det gjekk for sakte å lese dei høgt så eg byrja lese deisjølv i staden.10. klassingen frå Sand er ikkje i tvil om kor det heilestarta for hennar del, sjølv om ho las mange bøker før dentid og.– Harry Potter er spenning og humor!BoktyvenTrur du at du har høyrd namnet hennar før, så har du nokrett i det. AnitaSvendheim vann den store skrivetevlinga i samband medLølandmarkeringa ifjor og ho var ein av vinnarane til Ryfylke IKS si merkevaretevlingMittRyfylke. Og så er det denne statusen ho fekk som superlesar.Saman med tre andre ungdommar frå fylket vart ho ifjor beden av fylkesbiblioteksjefen om å lese ei rekkje bøkerfor barn og unge og gje ei vurdering av dei under Dennordiske barne- og ungdomslitteraturkonferansen som vari februar.- Den viktigaste kvalifikasjonen for ein superlesar, varå vere glad i å lese og glad i å lese mykje, forklarar Anita. –Vi fekk 30 bøker vi skullelese og seie meininga vår om, men det var ikkje slik at vi varheilt nødd til å lese kvar bok til endes.Sjølv fekk ho eit sterkt forhold til boka Boktyven avMarkus Zusak.- Den var den tyngste å starte med, men så vart den ogei slik bok som ein aldri blir heilt ferdig med. Slike som duønskjer å lese.Les best i hengekøyaAnita er snart ferdig med grunnskulen og skal vidare tilSauda for å gå allmennfag der. Eit greitt val for ei somikkje anar kor ho vil hen i vaksenlivet, meiner ho. Leiav å lese er ho i alle fall ikkje.– Eg les nok mest i feriane, då kan det bli rett mykje.Men eg har alltid ei bok eg held på med. Somme gongerheld eg gjerne på med tre på ein gong.Sjølv tykkjer ho det er skikkeleg ferie å liggje i hengekøyamed nasa i ei bok, men familien kan synest detblir i overkant mykje og kunne innimellom tenkje segein bokfri ferie.- Kva er oppskrifta på å bli så glad i litteratur?- Eg trur det er viktig at foreldra er med og støttaropp. Eg kjem frå ein heim der alle les, og eg trur det harvore viktig for meg.Samstundes meiner ho det er lurt å ikkje presse bøkenepå ungane, men heller la dei lese det dei har lysttil. Då kjem lesegleda fram, meiner ho.- Har du noko forhold til høg og låg litteratur?- Vi har diskutert det på skulen, dette med kioskromanarog høgare litteratur. Men alle bøker er bøker.Om boka er masseprodusert eller om det har teke forfattarenti år å skrive ho, er ikkje alltid det som tydermest for lesaren.Gammal mann med bartHo kjenner att ei god bok i kjensla du får når du er ferdigmed boka. Det å ønske at boka ikkje var slutt riktigenno, som med Boktyven. Eller sliksomme av forteljingane til Rasmus Løland trefte ho ifjor.- Det var dei gode historiene hans, dei som trefferdeg på ein spesiell måte.Det er slike du leiter etter i bokhyllene.Ho har fortalt det før, om korleis ho og medelevane ikkjeheilt forstod kvadet var med denne Løland til å begynne med.- Han var berre ein gammal mann med bart og hatt.Men etter kvart som kjennskapen til mannen og tekstanehans auka, kominspirasjonen til å lese og skrive meir.- Han har veldig bra tekstar. Sjølv om du ikkje er eitbarn sjølv, slik somi På sjølvstyr for eksempel, så treffer historiene hansdeg.- Legg du nokon gong vekk ei bok utan å lese ferdig?- Det hender, men svært sjeldan. Og dessutan er detkanskje den boka som er frykteleg kjedeleg å byrje påsom visar seg å vere den beste å fullføre.Sitatet er henta frå talen Leseglede blant ungdom i dagsom Anita Svendheim heldt på Den nordiske barneogungdomslitteraturkonferansen i Stavanger februar2008.Toyni TobekkI Suldal er ein av skattane trygge omgjevnader. Me har trygge heimar, trygge skularog barnehagar, trygge lokalsamfunn. Det gjev ein ro når me veit at me tek vare påkvarandre. Når me er saman med andre trygge menneske. Når me ser barn plukkeblomar i ei grøn eng. Slik tek me vare på kanskje den største skatten av alle. Me hargod plass i skattkammeret vårt. Det er plass til deg også.www.suldal.netwww.skattkammeretsuldal.noFoto: Anne Lise Norheim/Skattkammeret Suldal30 31

Mitt Ryfylke er å venta på einbuss som aldri kjem.Øyvind Thorbjørnsen Nielsen, Sand skuleNår for eksempel nokon frå Oslospør deg - “Hvor kommer du fra?”,er det ofte enklast å berre svareStavanger. Heller det enn å leggjeut om innvikla ferjeruter og bussturarfrå Stavanger. Men kvifor skalme gjere det så enkelt for dei?Dersom dei ikkje veit kor Fiskå er,kan dei vel heller sjå etter i atlas!”!Elin Brekke, Jørpeland ungdomskoleFASETTI år har jeg fått to alternativer forhva jeg vil gjøre i ferien: Sydentur,eller hyttetur hjemme i Ryfylke.Svaret var jo opplagt; selvsagtskal jeg til Syden!Yri Amanda Digernes, Hjelmeland ungdomsskuleDet er fleire stjerner på himmeleni Ryfylke enn nokon annan plass,heilt sikkert.Katrine Merkesdal Hall, Forsand skuleEg oppfattar det å bu på ein littliten plass som å vera mykje meirsosialt enn å bu på ein stor plass.Viss eg skulle ha kjent alle i Oslo,då måtte eg ha vore flink tilå hugsa namn!Sina Østebø Østhus, Finnøy sentralskuleMitt Ryfylke er eineståande,kan du vel skjøna?Ingeborg Øverland Elve, Årdal skuleEin blir flinkare til å få segvenner når ein bur i Ryfylke.Anna Økstra, Jelsa skuleEg har ein onkel som buri Randaberg kommune,og han seier at Ryfylke er”pirfullt av originalar”.Randi Helene Sørhus, Hjelmeland ungdomsskuleDette er Mitt Ryfylke. Og her er logoen som skalvera samlande for Ryfylke som region.Me kan trygt slå fast at både store og små harsett sitt preg på sluttproduktet, i eit prosjekt somså vidt er i gang. For det er nå det gjeld.Informasjon om merkevareprosjektet Ryfylke finn du påwww.ryfylke.noDesse er til nå med i Ryfylkealliansen: Aksel Hansson, Avanti Ryfylke, Bjerga Turistgartneri, Finnøy Buss, Finnøy Kommune, Finnøy Næringshage, Forsand Kommune, Glasskjellaren, Hjelmeland Kommune, Hjelmeland Sparebank,Innovasjon Ryfylke, Lakseslottet Lindum, Mo Laksegard, Norrøngard, Norsk Plan, Radio Innante Revy, Ryfylke Kompetanseformidling, Ryfylke Livsgnist, Ryfylke Trebåtbyggjeri, Ryfylkevegen, Rygjabø vgs, Sauda Kommune, Sauda vgs.Scana Steel Stavanger, Skyssbåt Jon Arne Helgøy, Spa Hotell Velvære, Sterling White Hallibut/Marine Harvest, Strand Kommune, Suldal Kommune, Sølvsmeden på Finnøy, Tømmerflåt, Østerhus Buss. Blir du med?