teksta på nynorsk. Det blei ramaskrik avstort kaliber, der nokre austlendingar mobiliserteseg i facebook-grupper og skreivut frustrasjonen sin. I tillegg opplevdenettforum opplevde debattar om emnet. Egsynes det er flott at TV 2 også vil drive aktivlikestilling av språka, og kanskje dennevesle ekstra eksposeringa av nynorsk kanhjelpe elevar som slit med sidemålet sitt.Den ekstra eksposeringa kan utvikle detnynorske ordforrådet deira, og automatiserebøyinga av verb. På same tid kannynorsken bli meir akseptert ved at det blirmeir vanleg på TV-skjermen.«Spynorsk Mordliste»Det er fyrst på ungdomsskulen og den vidaregåandeskulen at elevar som har bokmålsom hovudmål kjem i møte med nynorsk,og med dei haldningane dei møter påskulen er det ikkje rart at dei blir negative.Lærarar som seier «ja, så var det dennenynorsken då» eller «dykk kan kome oppi nynorsk på eksamen, difor må dykk læredet». Viss lærarane har ein dårleg haldningmot nynorsken, korleis skal elevane klareå bli motivert? Det er kanskje ikkje rartat elevar kjem med utrykk som «spynorskmordliste» skribla på ordbøkene. Elevaneblir mata med negativitet knytt til nynorskenfrå fleire stadar enn berre skulen,som til dømes jamaldrande vener, mediaog gjennom statlege avgjeringar til å kuttened på sidemålet.Endre Brunstad, fyrsteamanuensis inordisk fagdidaktikk, seier seg einig i atden stadige negative haldninga til nynorski media, staten og i skulen som svekkerstatusen til nynorsken. Korleis skal elevanebli motiverte til å utvikle nynorsken sin,anten som hovudmål eller sidemål, dersomstaten og media ikkje fokuserer på annaenn nedskjering og svekking av målet?Sidemålskarakteren kan ikkje bli kuttautan å verke inn på nynorsken sin status.I eit intervju i Morgonbladet seier leiar iNorsk målungdom, Janne Nygård, at «Verkenlærarar eller elevar prioriterer det somikkje får karakter. Det skjønar alle.» Er ikkjedette sant? Spørsmåla ein ofte stilte påungdomsskulen og vidaregåande var somregel: «Får vi karakter på dette?» eller «Fårvi dette på eksamen?»Brunstad seier at: «Ein må vere merksampå sidemålsordninga si rolle på fleireområde, språkpolitisk, kulturpolitisk, ihøve til danning etc. Sidemålsordningaskal mellom anna verke til at kjennskapentil dei to målformene er allmenn, oggjennom eigen karakter i hovudmål ogsidemål har ein eitsystem for å måledet. Difor er detviktigare at derer eigen karakterenn obligatoriskeigen eksamen».Sidan dei allereiehar kutta på sidemålseksamenen,kan dei verkelegikkje kutte ned påsidemålskarakteren.Brunstad seierat «sidemålsopplæringakan føremed seg mykje braog interessant, men det druknar i høve tilandre oppslag i avisene», og at det er herlærarane og skuleleiinga spelar ei veldigviktig rolle.“Sidemålsopplæringakan føre med seg mykjebra og interessant, mendet druknar i høve tilandre oppslag i avisene.La nynorsken leve!Ideelt sett skal nynorsk og bokmål verejamstilte, men slik er det ikkje. I det norskesamfunnet er det ei overvekt i bruk avbokmål og det skjer ei aktiv svekking avnynorsk frå staten si side. Kva for målformein brukar er ofte knytt til den identitetenein har bygd opp om seg sjølv. Dei negativehaldningane som stadig blir spydd ut avstaten og gjennom media underbyggerskriftspråket. Hadde berre folk klart åhalde si stilling eller haldning meir positivhadde problema vore mykje mindre.Kanskje positive haldningar kan snu den«spynorske» tendensen?Nynorsk er ein nasjonalskatt utan like,og ved å basere seg på norske dialektarer skriftmålet ein kontakt med den norskekulturen frå den tida då landsmåletfyrst blei danna. Det er ikkje utan grunnat nynorsk blei prioritert hos forfattararsom Arne Garborg, A. O. Vinje, Olav Duun,Olav H. Hauge og ikkje minst Ivar Aasen.Språket representerte folket, og det gjer detframleis. Nynorsk i sine ymse former representererfleire av dei norske dialektaneenn kva bokmål gjer, og kor avslappande erikkje det å skrive nesten som ein snakkar?Dersom ein byggjer ned nynorsken mistarvi ein utruleg viktig kulturarv. Dersom statenkuttar nynorsken mistar vi ein viktigdel av historia til Noreg, både politisk ogspråkleg.Staten, med kunnskapsministeren ispissen, vil satse mindrepå nynorsk fordi dei vilstyrke norskfaget. Detfaget er utruleg omfattande,men å kutte pådet språklege innhaldeti eit språkfag høyrastEndre Brunstadmotseiande spør dumeg. Elevar med bokmålsom hovudmål tenerberre på språkundervisning.Ved å sette seg inni eit anna språksystem,kan dei lettare eigne tilseg nye språkkunnskaparog får ein djupareforståing for andrespråk.Nynorsk er diverre ein språkleg minoritet,men korleis kan det såkalla demokratiskeNoreg la staten underbygge detnynorske målet? Nynorsken kan ikkje blioversett. Skriftmålet er ein for viktig delav den norske kulturen. Dei negative haldninganetil dei statlege representantanesom kjem fram i media må bli snudd til einbetre tone. Dei må ikkje berre fokusere påalt negativt, men prøve å sjå på det positivei det språklege mangfaldet som vi har iNoreg.Kjelder– http://morgenbladet.no/samfunn/2012/eit_mobba_mal(14-02-12)– http://morgenbladet.no/samfunn/2012/sidemalseksamen_overlever_varen(14-02-12)– http://www.ssb.no/emner/07/nos_kultur/nos_d429/tab/14.7.html (14-02-12)– http://statbank.ssb.no/statistikkbanken/Default_FR.asp?PXSid=0&nvl=true&PLanguage=0&tilside=selectvarval/define.asp&Tabellid=03743 (14-02-12)– http://no.wikipedia.org/wiki/Agnes_Ravatn (27-02-12)– http://www.nrk.no/nyheter/distrikt/nrk_sogn_og_fjordane/1.7386035(27-02-12)– http://nn.wikipedia.org/wiki/Ragnhild_S%C3%A6lthun_Fj%C3%B8rtoft (27-02-12)30
KåseriIllustrasjon av Bernard Goldbach http://www.flickr.com/photos/topgold/3683957494/#bitterOm kva som kan skje når ein mot sin vilje endar oppmed Twitter-konto.31
Change language