Atrium - Universitetet i Bergen

SpråkDen aktive nedbygginga frå staten og dei negative haldningane mot nynorskeni media gjer ikkje godt for den norske språkidentiteten.La nynorskenvere!Tekst: Mari MulelidMari_Muli@hotmail.comIllustrasjon: Hilde Aurora Flakhildeaurora@gmail.comHeilt sidan eg gjekk inn i det norske skulesystemethar språkdebatten tatt stor plassbåde i og utanfor skulen. Politikarar, utannokon særleg lingvistisk bakgrunn, skalvedta korleis nynorsken skal opptre i dennorske skulen. Det kan verke som om haldninganetil regjeringa speilarovertalet av bokmålsbrukarari hovudstaden. Bruken avnynorsk minkar mogelegvisfordi folket som bur i maktsentrumeti landet brukarstort sett berre bokmål, og“Korleis kanvi bli kvittbokmålet?vil tydeleg sette det måletsom ein standard.I følgje Statistisk Sentralbyrå(SSB) har talet på elevarmed nynorsk som sit hovudmålgått ned i dei fleste fylkadei siste åra. Til og med i deifundamentalt nynorske fylka som Møre ogRomsdal og Sogn og Fjordane har talet gåttned. Det eg spør meg i denne samanheng erkvifor skjer denne utviklinga?Det politiske språketI følgje jamstillingsvedtaket i frå 1885, skaldei to skriftlege målformene i Noreg hajamstilt posisjon, og slik skal det eigentlegframleis vere. Sjølv om dette burde verefaktum, bryt staten aktivt med dette vedmellom anna å gjere sidemålseksamenenAre Kalvøi den vidaregåande skulen til eit trekkfag– det vil seie at elevane kjem definitivtopp i eksamen i norsk hovudmål, menkjem ikkje garantert opp i eksamen i norsksidemål.Tidlegare i år kom det opp at statenville fjerne eksamen i norsk sidemål.Staten har allereie gjort sidemålseksamentil eit trekkfag, og vilno fortsette der dei slapp, og fjerneheile eksamen. No blei det ikkjeslik, dei har nemleg satt avgjerdapå vent, og skal ta saken opp igjentil hausten.Sidan fleirtalet av elevar harnynorsk som sidemål, blir som regelnynorsk synonymt med sidemåli aviser og TV, tar eg denne aktivenedbygginga av nynorsk som eitdirekte åtak på nynorsken sinposisjon.Denne motvilja til å la sidemålet eksistereslik det har gjort sidan starten av1900-talet sende ikkje akkurat noko godtbodskap til elevar som skal byrja å ha sidemålsundervisningpå skulen. Elevane kankomme med argument som: «Men statenvil ikkje at vi skal ha nynorsk, kvifor skalvi lære oss det då?» KunnskapsministerHalvorsen gjer ikkje jobben noko lettarefor lærarar med desse nedgraderingane avnynorsk. Dersom elevar har problem medsidemålet sitt er det meir ideelt med ei forsterkingog ikkje ei nedbygging.Morgenbladet tek opp Halvorsen si rollei denne debatten og skriv: «Halvorsen erbekymret for nynorskens status, og minnerom at bare 6,7 prosent av sisteårselevene påvideregående velger nynorsk som hovedmål.Dette er en større andel elever enn SVsandel av velgerne på meningsmålinger fortiden…» Kanskje Halvorsen burde konsentrereseg meir om sitt eige parti, og slutte åprøve å bryte ned nynorskmålet med sinenedskjeringar mot sidemålet.Nynorsk i mediaSidan språkdebatten skjer i det offentlegerom spelar media ein viktig rolle nårdet kjem til kva for haldningar som blirpresenterte i samfunnet. Difor er det godtå ha gode nynorskforkjemparar som tildømes forfattar Agnes Ravatn og forfattarog humorist Are Kalvø. Agnes Ravatner ein ung forfattar som debuterte i 2007,og ho fekk Språkprisen for nynorsk i 2011.Meir kjent er kanskje Are Kalvø med allesine kåseri og unike bøker – alt skrive pånynorsk. Mellom anna har Kalvø skrive eitkåseri ved namnet «Korleis kan vi bli kvittbokmålet?» som er ei kronologisk oversiktover nynorske sigrar, og at snart kjem samfunnetvi alle drøymer om: «Samfunnetder bokmålsbrukarane enten har gitt opp28