Planrapport - Statens vegvesen

SotrasambandetRv 555 Fastlandssambandet Sotra-BergenParsell: Kolltveit-StoravatnetKOMMUNEDELPLAN MED KUStatens vegvesen Region vestHØYRINGSFRAMLEGGDato: 16. februar 2012

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingStatens vegvesen Region vest 2

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFøreordSambandet Sotra-Bergen har ein viktig funksjon i det integrerte samspelet mellom øyane i vest ogBergensområdet, og er einaste vegtilknyting til fastlandet. Dei siste 10-15 åra har det vore sterk vekst inæringsutvikling, folketal og bustadbygging. Dette har ført til auka trafikk mellom Sotra og Bergen.Sidan Sotra/Øygarden og Bergen har felles bustad– og arbeidsmarknad, er det stor transportaktivitetbegge vegar mellom Bergen og kommunane i vest. Trafikkmengda i 2011 var om lag 26.000 bilar pr.døger (ÅDT) på Sotrabrua. Sotrabrua vart bygd i 1971 for heilt andre trafikkmengder enn i dag. Dagensbru er på to felt, utan gang og sykkelbane. Med den utvikling som har vore på Sotra og Øygarden, er bruai dag ein flaskehals for trafikken til og frå Bergen med kø og store forseinkingar både for biltrafikk ogkollektivtrafikk.Ny samband mellom Bergen og Sotra vil vere viktig for den langsiktige utviklinga på Sotra. Sambandetskal løyse det aktuelle behovet for betre framkomst for alle trafikantgrupper, gi betre tryggleik og mindresårbarheit. Planen for sambandet gjeld både vegsystem, kollektivsystem og gang- og sykkelvegnett.Statens vegvesen Region Vest har arbeidd med planar for nytt Sotrasamband med siktemål å betretransportvilkår mellom Sotra og Bergen, og etablere eit effektivt og trafikksikkert nord - sør samband påSotra.Sotrasambandet har vore delt i 3 planprosjekt: Delprosjekt 1: Fastlandsambandet Sotra – Bergen. Kommunedelplan med KU. Delprosjekt 2: Rv555 Kolltveitskiftet – Austefjorden. Kommunedelplan med KU (”Sotra sør”) Delprosjekt 3: Rv561 Kolltveitskiftet – Ågotnes. Kommunedelplan med KU (”Sotra nord”)Kommunedelplan med KU for delprosjekt 2 og 3 vart vedteke i Fjell og Sund kommune hausten 2009.Parallelle planprosessarHausten 2007 bestemte regjeringa at det skulle utførast kvalitetssikring i tidleg fase, KS1, som inkluderteein konseptvalutgreiing (KVU) for alle store samferdselsprosjekt over 500 mill kr. Sotrasambandet var eittav desse prosjekta.For Sotrasambandet vart det avklart med Samferdselsdepartementet ettervinteren 2008 at prosessenmed KVU / KS1 og planlegging etter PBL kunne gå parallelt og at planprogrammet forkonsekvensutgreiing og kommunedelplan kunne vedtakast når samfunnsmål og konsept var førebelsavklart i arbeidet med konseptvalutgreiinga. I planprogrammet for fastlandssambandet Sotra – Bergenvart det vedteke at alternativ innanfor tre ulike prinsippløysingar skulle utgreiast i det vidare arbeidet medkonsekvensutgreiing og kommunedelplan. Det omfatta både brualternativ og tunnelalternativ. Framlegg tilkommunedelplan med konsekvensutgreiing som var utarbeidd i samsvar med vedteke planprogram, vartlagt fram til offentleg høyring hausten 2008.På denne måten har det vore to parallelle prosessar i det overordna arbeidet med Sotrasambandet derfastlandssambandet Sotra-Bergen går inn som det største delprosjektet.Planprosess etter avgjer i KS1Samferdselsdepartementet har som resultat av prosessen med konseptvalutgreiing og kvalitetssikring itidleg fase (KS1), avgjort (brev av 17. august 2009) at det skal arbeidast vidare med konsept F (nytt 4felts samband med ny 4 felts bru) og konsept J (utviding av dagens veg til 4 felt og ny 2 felts bru i tilleggtil dagens bru) i den vidare planlegginga av prosjektet. Det vil seie at det berre er konsept medbruløysing over sundet mellom Sotra og Bergen som skulle greiast ut i vidare arbeid medkommunedelplan.Etter dette har det vore ein prosess der Statens vegvesen har vurdert aktuelle alternativ innanfor dei tokonsepta, og tilhøve til tidlegare fastsett planprogram. Som et resultat av denne prosessen fatta bystyret iBergen kommune vedtak av 22.03.10, sak 70/10 og 71/10, om å utvide planområdet frå Storavatnet tilLiavatnet.Statens vegvesen Region vest 3

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingBakgrunnen var ønskje om å avklare kva for konsekvensar nytt fastlandssamband Sotra - Bergen vil hafor nærmiljøet og trafikksituasjonen i Ytre Laksevåg.Dette vedtaket førte til at planprosessen måtte startast på nytt med utarbeiding av nytt planprogram forutarbeiding av kommunedelplan med konsekvensutgreiing for strekninga Kolltveit – Liavatnet.Planprogrammet vart fastsett i Fjell kommunestyre 27.10.11, sak 94/11, og i Bergen kommune 20.12.11,sak 1557-11. Det vart vedteke å dele planområdet Kolltveit – Liavatnet inn i to planar. Plan ein omfattardelparsell Kolltveit – Storavatnet. Plan to omfattar delparsell Storavatnet – Liavatnet. Denneplanrapporten omfattar delparsell Kolltveit – Storavatnet. Ut frå praktiske og formelle omsyn, er strekningaKolltveit – Storavatnet delt i to juridiske kommunedelplanar med tilhøyrande vedtekter; ein for kvarkommune. Fjell kommune har plan ID 20050021. Bergen kommune har plan ID 19920000. Det erutarbeid eit plankart for kvart traséalternativ. Denne planrapporten er felles for beggekommunedelplanane.Planrapporten bygger vidare på det planarbeidet som vart gjennomført i tidsrommet oktober 2007 –september 2008. Merknader som kom inn i høyringsperioden hausten 2008, har vore vurdert og tekeomsyn til der det har vore relevant innanfor dei traséalternativa som er utgreidd i revidert planframlegg.Mykje av utgreiingane som vart utført i 2008 har vore grunnlag for konsekvensutgreiinga for planområdetKolltveit - Storavatnet.Konsept F i revidert plan tilsvarar Prinsipp 2 med bru over sundet Sotra-Bergen i førebels framlegg tilkommunedelplan med KU. Namn og løysing for traséalternativ er i hovudsak dei same i førebels framleggtil kommunedelplan og i nytt framlegg til kommunedelplan.I nytt konsept J er fysisk løysing den same som alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet og vilha dei same konsekvensane med omsyn til arealinngrep, verknad for dei fleste miljøtema m.m. Støy oginngrep i nærmiljø er vurdert på nytt. På strekninga Kolltveit – Straume er konsekvensane avtraséalternativ i konsept J ikkje vurdert tidlegare. Konsekvensvurdering av denne strekninga er teke inn idenne hovudrapporten for kommunedelplan.Arbeidet med denne reviderte rapporten er utført av Statens vegvesen Region vest med konsulenthjelpfrå Norconsult AS. Ansvarleg hjå Statens vegvesen er Magnus Natås som prosjekteigar og Lilli Mjeldeprosjektleiar.Rapporten og alt tilhøyrande planmateriale er offentleggjort på følgjande nettadresse:www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrasambandet eller www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrabergenStatens Vegvesen Region VestFebruar 2012Statens vegvesen Region vest 4

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingInnhald1 SAMANDRAG .................................................................................................................................................... 9BAKGRUNN ................................................................................................................................................................ 9MÅL ......................................................................................................................................................................... 10ALTERNATIV ............................................................................................................................................................ 10TRAFIKKUTVIKLING .................................................................................................................................................. 13TRAFIKK- OG TRANSPORTSYSTEM .......................................................................................................................... 14RISIKO OG SÅRBARHET ........................................................................................................................................... 15KONSEKVENSANALYSE ........................................................................................................................................... 16Ikkje prissette konsekvensar ........................................................................................................................... 16Prissette konsekvensar ................................................................................................................................... 17LOKALE OG REGIONALE VERKNADER ...................................................................................................................... 18KLIMAVERKNADER ................................................................................................................................................... 20TILRÅDING FRÅ STATENS VEGVESEN ..................................................................................................................... 21Tilråding av konsept for heile strekninga Kolltveit - Storavatnet ............................................................... 21Tilråding av alternativ ....................................................................................................................................... 22Krav til samordning av alternativval i Bergen kommune og Fjell kommune ............................................ 24VIDARE PLANPROSESS............................................................................................................................................ 242 OPPSUMMERING AV TIDLEGARE PLANPROSESS FRAM TIL VÅREN 2010 ................................. 252.1 LOKALE VEDTAK VED OPPSTART AV PLANARBEIDET I 2005 ....................................................................... 252.2 OPPSUMMERING AV HOVUDPUNKT I PLANPROSESSEN .............................................................................. 252.3 KONSEPTVALUTGREIING OG KS1 FOR SOTRASAMBANDET ....................................................................... 272.3.1 Behov for Sotrasambandet og mål for planlegginga ................................................................... 272.3.2 KS1 vurderingane og regjeringa si avgjerd .................................................................................. 273 PLANARBEID OG PLANPROSESS ETTER KS 1 AVGJERDA ............................................................. 283.1 VURDERING AV TRASÉALTERNATIV FOR PARSELLEN KOLLTVEIT – STORAVATNET ................................... 283.2 UTTALE OG VEDTAK TIL VIDARE PLANARBEID ETTER KS1 AVGJERDA........................................................ 293.3 UTARBEIDING AV NYTT PLANPROGRAM FOR KOMMUNEDELPLAN MED KONSEKVENSUTGREIING RV 555KOLLTVEIT – LIAVATNET ......................................................................................................................................... 303.3.1 Kommunale vedtak om høyring av planprogram og oppstart planarbeid – grunnlag for vidareplanarbeid .......................................................................................................................................................... 313.3.2 Oppsummering av høyring av planprogram – revisjon av planprogrammet ............................ 333.3.3 Fastsetting av planprogram ............................................................................................................ 343.4 FRAMLEGG TIL KOMMUNEDELPLAN MED KONSEKVENSUTGREIING (KU) ................................................... 353.4.1 Oppsummering av merknader frå tidlegare høyringar i 2007 og 2008 ..................................... 353.5 INFORMASJON OG MEDVERKNAD ................................................................................................................ 364 PLANAVGRENSING OG ORGANISERING................................................................................................ 374.1 PLANOMRÅDE OG INFLUENSOMRÅDE ......................................................................................................... 374.2 ORGANISERING ........................................................................................................................................... 375 TILHØVE TIL ANDRE PLANAR OG MÅL .................................................................................................. 385.1 NASJONAL TRANSPORTPOLITIKK ................................................................................................................ 385.1.1 NTP 2005 - 2015 .............................................................................................................................. 385.1.2 NTP 2010-2019 ................................................................................................................................. 385.1.3 Klimamål for transportsektoren....................................................................................................... 395.1.4 Retningslinjer for samordna areal- og transportplanlegging ...................................................... 395.2 LOKALE PLANAR .......................................................................................................................................... 405.2.1 Kommunale og fylkeskommunale planar ...................................................................................... 405.2.2 Reguleringsplanar som berører planområdet .............................................................................. 405.3 MÅL ............................................................................................................................................................. 415.3.1 Samfunnsmål .................................................................................................................................... 415.3.2 Hovudmål for fastlandssambandet Sotra-Bergen ........................................................................ 415.3.3 Delmål ................................................................................................................................................ 41Statens vegvesen Region vest 5

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9.3 KOLLEKTIVTRANSPORT ............................................................................................................................... 979.3.1 Mål for kollektivtransport i Fastlandssambandet Sotra - Bergen ............................................... 979.3.2 Føresetnader ..................................................................................................................................... 979.3.3 Kollektivfelt i dei ulike traséalternativa ........................................................................................... 979.3.4 Framkomst ....................................................................................................................................... 1009.3.5 Konkurranse kollektiv/bil ................................................................................................................ 1019.3.6 Kollektivterminalar og innfartsparkering ...................................................................................... 1029.3.7 Fleksibilitet rutekonsept ................................................................................................................. 1039.3.8 Fleksibilitet bybane ......................................................................................................................... 1049.3.9 Oppsummering kollektivtransport ................................................................................................. 1069.3.10 Omtale av transportknutepunkt og kollektivterminal ved Storavatnet ..................................... 1079.4 GANG- OG SYKKELTRANSPORT ................................................................................................................. 1129.4.1 Mål for gang- og sykkeltransport .................................................................................................. 1129.4.2 Løysing for samanhangande gang- og sykkelveg mellom Sotra og Bergen ......................... 1129.5 NÆRINGS- OG GODSTRANSPORT ............................................................................................................. 1149.5.1 Mål for nærings og godstransport ................................................................................................ 1149.5.2 Konsekvensar av dei ulike konsepta og traséalternativa ......................................................... 1149.5.3 Eventuell ny godshamn på Sotra ................................................................................................. 1159.6 OPPSUMMERING AV TRAFIKK- OG TRANSPORTSYSTEM ........................................................................... 11510 ANLEGGSTEKNISK GJENNOMFØRING – TILHØVE TIL ANNAN VIKTIG INFRASTRUKTUR 11810.1 GEOLOGISKE TILHØVE .............................................................................................................................. 11810.1.1 Geologiske undersøkingar som er utført ..................................................................................... 11810.1.2 Konklusjonar for geologiske tilhøve ............................................................................................. 11810.2 OVERSKOTSMASSAR ................................................................................................................................. 12010.2.1 Bakgrunn .......................................................................................................................................... 12010.2.2 Deponibehov ................................................................................................................................... 12010.2.3 Kvalitet på masser .......................................................................................................................... 12110.3 TILHØVE TIL ANNAN VIKTIG INFRASTRUKTUR ............................................................................................ 12210.3.1 Mogeleg omlegging av høgspentanlegg - forsyningstryggleik ................................................. 12210.3.2 Tilhøve til skipstrafikk – vurdering av seglingshøgde ................................................................ 12311 RISIKO OG SÅRBARHET........................................................................................................................ 12511.1 METODE .................................................................................................................................................... 12511.2 RISIKOVURDERINGAR – SAMANLIKNING AV ALTERNATIV .......................................................................... 12611.2.1 Kolltveit – Arefjord .......................................................................................................................... 12611.2.2 Arefjord – Storavatnet .................................................................................................................... 12611.3 SÅRBARHETSVURDERINGAR ..................................................................................................................... 12711.3.1 0-alternativet .................................................................................................................................... 12711.3.2 Tunnel .............................................................................................................................................. 12711.3.3 Bru .................................................................................................................................................... 12711.3.4 Overgangar mellom vegelement .................................................................................................. 12711.3.5 Miljø .................................................................................................................................................. 12811.3.6 Regularitet ....................................................................................................................................... 12811.3.7 Samfunnstryggleik .......................................................................................................................... 12811.4 OPPSUMMERING OG KONKLUSJON ........................................................................................................... 12912 KONSEKVENSANALYSE ........................................................................................................................ 13112.1 HOVUDGREPET ......................................................................................................................................... 13112.2 METODE ”IKKJE PRISSETTE KONSEKVENSAR” .......................................................................................... 13112.3 TILHØVE TIL KONSEKVENSUTGREIINGA FOR IKKJE PRISSETTE KONSEKVENSAR UTFØRT I 2008 ............ 13212.4 IKKJE PRISSETTE KONSEKVENSAR ............................................................................................................ 13312.4.1 Landskapsbilete .............................................................................................................................. 13312.4.2 Nærmiljø og friluftsliv...................................................................................................................... 13812.4.3 Naturressursar ................................................................................................................................ 15012.4.4 Naturmiljø ........................................................................................................................................ 15312.4.5 Kulturmiljø ........................................................................................................................................ 15712.4.6 Oppsummering ikkje prissette konsekvensar ............................................................................. 16212.5 PRISSETTE KONSEKVENSAR ..................................................................................................................... 165Statens vegvesen Region vest 7

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing12.5.1 Metode ............................................................................................................................................. 16512.5.2 Nytte- og kostnadskomponentane ............................................................................................... 16512.5.3 Vurdering av lønsemd ................................................................................................................... 16612.5.4 Oppsummering prissette konsekvensar ..................................................................................... 16713 LOKALE OG REGIONALE VERKNADER ............................................................................................ 16813.1 METODE .................................................................................................................................................... 16813.2 OM Å VURDERE DEN REGIONALE FRAMTIDA ............................................................................................. 16813.2.1 Samhandlingsregion ...................................................................................................................... 16813.2.2 Samordna areal- og transportstrategi ......................................................................................... 16813.3 KONSEKVENSVURDERING ......................................................................................................................... 16913.3.1 Nesten alle alternativ fjernar flaskehalsen .................................................................................. 16913.3.2 Arbeidsmarknad ............................................................................................................................. 16913.3.3 Fritids- og handlemønster ............................................................................................................. 16913.3.4 Samordning av arealutvikling og transportplanlegging - kommunikasjonsknutepunkt ........ 17013.3.5 Kapasitetsproblem ......................................................................................................................... 17013.3.6 Tilgjenge .......................................................................................................................................... 17013.3.7 Arealinngrep – areal som kan verte frigjeve ............................................................................... 17113.3.8 Samla vurdering ............................................................................................................................. 17314 KLIMAVERKNADER ................................................................................................................................ 17514.1 BAKGRUNN FOR KLIMATILTAK I SAMFERDSELSSEKTOREN ....................................................................... 17514.2 METODE FOR UTREKNING AV UTSLEPP AV CO2 ...................................................................................... 17514.3 CO2-UTSLEPP INNFOR KVART PRINSIPP .................................................................................................. 17614.4 SAMLA VURDERING ................................................................................................................................... 17715 SAMANLIKNING OG VURDERING AV ALTERNATIV ...................................................................... 17915.1 MÅLOPPNÅING PÅ KONSEPTNIVÅ .............................................................................................................. 17915.2 SAMANLIKNING OG VURDERING AV ALTERNATIV ...................................................................................... 18015.2.1 Strekning Kolltveit - Arefjord ......................................................................................................... 18015.2.2 Strekning Arefjord – Storavatnet .................................................................................................. 18116 SAMANFATNING OG TILRÅDING ........................................................................................................ 18416.1 TILRÅDING FRÅ STATENS VEGVESEN ....................................................................................................... 18416.1.1 Tilråding av konsept for heile strekninga Kolltveit - Storavatnet ............................................. 18416.1.2 Tilråding av alternativ .................................................................................................................... 18516.1.3 Krav til samordning av alternativval i Bergen kommune og Fjell kommune .......................... 18717 VIDARE PLANPROSESS ........................................................................................................................ 18818 OPPFØLGJANDE UNDERSØKINGAR ................................................................................................. 18919 VEDLEGGSDOKUMENT OG REFERANSAR ..................................................................................... 191Statens vegvesen Region vest 8

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing1 SamandragBakgrunnSotra/Øygarden og Bergen har felles bustad– og arbeidsmarknad, og det er det stor transportaktivitetbegge vegar mellom Bergen og kommunane i vest. Trafikkmengda i 2011 var om lag 26.000 bilar pr.døgn (ÅDT) på Sotrabrua. Retningsfordelinga er no nær 50 – 50 Bergen – Sotra i rushtrafikken.Sotrabrua vart bygd i 1971 for heilt andre trafikkmengder enn i dag. Dagens bru er på to felt, utan gangog sykkelbane. Med den utvikling som har vore på Sotra og Øygarden, er brua i dag ein flaskehals fortrafikken til og frå Bergen med kø og store forseinkingar både for biltrafikk og kollektivtrafikk.Ny samband mellom Bergen og Sotra vil vere viktig for den langsiktige utviklinga på Sotra. Sambandetskal løyse det aktuelle behovet for betre framkomst for alle trafikantgrupper, gi betre tryggleik og mindresårbarheit. Planen for sambandet gjeld både vegsystem, kollektivsystem og gang- og sykkelvegnett.Statens vegvesen Region Vest har arbeidd med planar for nytt Sotrasamband med siktemål å betretransportvilkår mellom Sotra og Bergen.Sotrasambandet har vore delt i 3 planprosjekt: Rv555 Fastlandsambandet Sotra – Bergen. Rv555 Kolltveitskiftet – Austefjorden. (”Sotra sør”) Rv561 Kolltveitskiftet – Ågotnes. (”Sotra nord”)Kommunedelplan med KU for Sotra sør og Sotra nord vart vedteke i Fjell og Sund kommune hausten2009.Etter ein omfattande planprosess som mellom anna resulterte i utviding av planområdet, sjå omtale i kap.2 og 3, vart planprogram for Fastlandsambandet Sotra-Bergen, Kolltveit - Liavatnet fastsett i Fjellkommune 27.10.2011, sak 94/11 og i Bergen kommune 20.12.11, sak 1557-11. Vedtaka er sett inn i pkt.3.3.3.Figur 1.1 Inndeling av kommuneplanarBåde Fjell og Bergen kommune gjorde vedtak om å dele planområdet i 2 kommunedelplanar; ein plan forstrekninga Kolltveit – Storavatnet og ein plan for strekninga Storavatnet – Liavatnet. Rent praktisk vertstrekninga Kolltveit – Storavatnet delt inn i 2 plankart; eit for Fjell kommune (plan nr 20050024) og eit forBergen kommune (plan nr 19920000). Planrapporten omtaler heile strekninga.Statens vegvesen Region vest 9

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKommunedelplanarbeidet for strekninga Storavatnet – Liavatnet er kome godt i gang. Statens vegvesenhar som mål å fremme høyringsframlegg til kommunedelplan for denne strekninga sumaren 2012.MålTemaet er nærare omtalt i kapittel 5.3.SamfunnsmålNytt Sotrasamband skal gje sikker veg og styrke Sotra/Øygarden si rolle for regionale og nasjonalenæringsinteresser som ein integrert del av ein funksjonell BergensregionHovudmål for fastlandssambandet Sotra-Bergen Det skal utviklast eit fastlandssamband mellom Sotra/Øygarden og Bergen som sikrar gode ogeffektive kommunikasjonstilhøve til bysentrum, bydelar og til sentrale transportknutepunkt forhovudvegnett, jernbane, sjø- og lufttransport. Fastlandssambandet skal sikre langsiktig gode kommunikasjonstilhøve som legg eit godt grunnlagfor vidare vekst og verdiskaping lokalt, og vidare utvikling av Bergensregionen som ein fellesarbeids, bustad- og serviceregion. Nullvisjonen – ”ingen drepne eller livsvarig skadde i trafikken ” skal danne grunnlag for sambandet. Bidra til at transportsektoren reduserer utslepp av klimagassar.AlternativTemaet er nærare omtalt i kapittel 7.Omtale av 0-alternativReferansesituasjonen eller 0-alternativet er dagens situasjon framskrive til analyseåret 2030 pluss anleggsom er finansiert i handlingsprogrammet knytt til Norsk transportplan (NTP) for perioden 2010 - 2019.Den delen av Ringveg vest som no er ferdig bygd, og den delen som er starta opp vidare arbeid på, erteke inn som del av overordna vegsystem i 0 - alternativet. Det gjeld:1. Første byggetrinn av Ringveg vest Dolvik – Sandeide – ferdig 20102. Oppgradering av Ytrebygdsvegen Birkelandskrysset – Dolvik – ferdig 20083. Andre byggetrinn av Ringveg vest Sandeide – Liavatnet – starta opp 2011, planlagt ferdig2015I tillegg er ny Ev 39 Os – Rådal teke inn som del av overordna vegsystem i 0 – alternativet.Fylkeskommunen og Staten har skrive avtale om forskotering av 100 mill. kr til bygging av kollektivfelt påstrekninga Drotningsvik - Breivikskiftet. Detaljplanlegginga er i god gang og det er teke sikte på å starteopp bygging i 2012. Det er derfor konkludert med at kollektivfelt mellom Drotningsvik og Breivikskiftet erdel av 0-alternativet.Ny lokalveg mellom Arefjord og Storskaret aust for Straume sentrum er og teke inn som del av 0-alternativet. Grunngjevinga er at vegen finansiert og inngår i fylkeskommunen sine utbyggingsplanar, ogat reguleringsplanen er på det næraste ferdigstilt.Statens vegvesen Region vest 10

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingOmtale av alternative traséarDet vert vist til meir detaljert omtale i kapittel 7.Konsept F - Parsell Kolltveit – ArefjordKonsept F har ny 4 felts hovudveg med ny 4 felts bru. Det vert parallell lokalveg på heile strekninga.Alternativ C101 – tunnel forbi StraumeAlternativ C102 – miljøtunnel for veg gjennomStraumeVegsystemNy 4 felts veg mellom Kolltveit og Arefjord mednytt kryss på Bildøy og tunnel under Straumesentrum.Eksisterande Rv 555 vert hovudstamma isekundærvegnettet.VegsystemNy 4 felts veg mellom Kolltveit og Arefjord somvert ført i dagens vegkorridor gjennom Straume.Vegalternativet inkluderer miljøtunnel i ca. 400 mlengde forbi Straume sentrum som avbøtandetiltak i høve til miljø og byutvikling i tettstaden.Nytt kryss på BildøyNy sekundærveg må etablerast med bru mellomBildøy og Straume.Konsept F - Parsell Arefjord – StoravatnetKonsept F har ny 4 felts hovudveg med ny 4 felts bru. Det vert parallell lokalveg på heile strekninga.Alternativ C7/C9 – dagsoner og fleire kortetunnelar på heile parsellenAlternativ C7 – lang tunnel Drotningsvik –Storavatnet på BergenssidaVegsystemPå SotrasidaNy 4-felts veg frå kryss i Arefjord overArefjordspollen og i kort tunnel til Mustadvatnet iValen/Knarrvika området. Ny 4-felts bru m/gangogsykkelveg over sundet mellom Sotra ogBergen. Brua ligg i høgspenttraseen ca. 400 msør for dagens Sotrabru. Løysinga føreset athøgspentlina vert kabla mellom Arefjord ogAlvøyvegen.Kryss i Knarrvika med rampar retning Bergen.På BergenssidaNy 4 felts veg frå brufestet i søre Drotningsvik innVegsystemPå SotrasidaSame traséløysing som alt C7/C9På BergenssidaNy 4 felts veg i tunnel (2 km lengde) frå brufestet isøre Drotningsvik fram til krysset ved Storavatnet.Nytt kryss i Drotningsvik med ramper retningBergen som vert ført i tunnel inn på nyhovudvegstunnel.Nytt kryss ved Storavatnet som gir best moglegtrafikkavvikling og kapasitet både forSotratrafikken, Askøytrafikken og lokaltrafikken.Statens vegvesen Region vest 11

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000i ein kort tunnel under Janahaugen fram til kryss iDrotningsvik. Vidare vert dagens Rv 555 nytta tilny hovudveg ved å utvide vegen til 4 felt fram tilStoravatnet. Det fører med seg bygging avparallelle tunnelar gjennom Kiplehaugen ogHarafjellet.Nytt kryss i Drotningsvik med ramper retningBergen.Nytt kryss ved Storavatnet som gir best moglegtrafikkavvikling og kapasitet både forSotratrafikken, Askøytrafikken og lokaltrafikken.Etablering av ny kollektivterminal.Kommunedelplan med konsekvensutgreiingEtablering av ny kollektivterminal.Lokalveg langs dagens Rv 555 mellom Straumeog kryssområdet Breivik, vidare langsGodviksvingane fram til kryssområdet vedStoravatnet.Eigne kollektivfelt langs dagens Rv 555 fråStraume til Sotrabrua, blanda trafikk medavgrensa lokaltrafikk på brua, eigne kollektivfeltvidare til kollektivterminalen ved Storavatnet.Mellom Arefjord og Drotningsvik vert dagens Rv555 inkl. dagens Sotrabru, lokalveg. FråDrotningsvik vert lokalvegen Janaflaten forlengafram til Breiviksskiftet med vidareføring langsGodviksvingane fram til kryssområdet vedStoravatnet. Dagens kryss ved Breivik vert fjerna.Eigne kollektivfelt på to av dei fire felta på nyhovudveg.Konsept J Parsell Kolltveit – Arefjord - StoravatnetKonsept J er utviding av dagens veg til 4 felt med ny 2 felts bru i tillegg til dagens bru mellom Kolltveit ogStoravatnet. Innanfor den fysiske løysinga, er det to moglege løysingar for transportsystemet som erprinsipielt svært ulike og gir ulike verknader for dei ulike transportgruppene.Det er ikkje parallell samanhengande lokalveg. All trafikk, inkludert saktegåande trafikk som traktor ogmoped, må nytte utvida Rv 555.Alternativ J101 – utviding til 4 felt med blandatrafikkAlternativ J102 – utviding til 4 felt der to avfelta vert reservert for kollektivtransport –ikkje auka vegkapasitetVegsystemAlle 4 felt skal kunne nyttast av alle typarkøyretøy. Kollektivtransporten må gå i blandatrafikk.For å få 4 felt på heile strekninga må det i tilleggtil utviding av alle dagsoner, byggast ny tunnelmed to køyrefelt parallelt med dagensKolltveittunnel på Sotrasida og ny tunnel med tokøyrefelt gjennom Kiplehaugen og Harafjellet påBergensida. Det må og byggast ny 2 felts bru vedsidan av dagens bru over Bildøystraumen ogStraumsundet i tillegg til ny 2 felts bru over sundetmellom Sotra og Bergen. Ny 2 felts bru med g/sfelt mellom Sotra og Bergen vert bygd påVegsystemI dette alternativet vert kollektivtransportenprioritert framfor kapasitetsauke for annankøyretrafikk ved at 2 av dei 4 felta vert reservertkollektivtransport (vist med raud strek påillustrasjonen).Dei fysiske tiltaka vert i prinsippet likeeins som ialternativet med blanda trafikk (alt J101), mendetaljutforminga av kryssområda vert tilpassakollektivprioriteringa.Vegkapasiteten vert ikkje nemneverdig auka.Alternativet inneheld trafikkregulerande tiltak somtil dømes køprising for mellom anna å kunneStatens vegvesen Region vest 12

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000nordsida av dagens Sotrabru.Det vert planskilte kryss på Bildøy, Straume,Arefjord, Knarrvika, Drotningsvik, Breivik ogStoravatnet. Kryssområdet ved Kolltveit kan verteutforma som ein stor rundkøyring med nordsørgåandehovudstamme i vegnettet på Sotra.Dette vert avklart i den vidarereguleringsplanprosessen.Kommunedelplan med konsekvensutgreiingregulere personbiltrafikken i rushtidene daproblema med trafikkavviklinga i dette alternativetvil vere størst.Dei to felta for biltrafikk må nyttast av alle typarkøyretøy (bortsett frå kollektivtransport).Ved Storavatnet vert krysset omforma foroptimalisering av trafikkavvikling, framkomst ogtilgjenge både mellom hovudvegane til Askøy,Sotra og Bergen og til lokalvegnettet, ogetablering av ny kollektivterminal.TrafikkutviklingTemaet er nærare omtalt i kapittel 8.Fram til ca. år 2000 var trafikken ikkje større enn at trafikkavviklinga i rushet gikk greitt. I dei seinare årahar trafikken vore så stor at han er heilt opp mot grensa til kva som avviklast på vegsystemet. Nårtrafikken i rushet nærmar seg grensene for kva som kan avviklast, går trafikken saktare ogrushtidsperioden vert lengre. Redusert fart på vegen pga. stor trafikk, fører til at det blir avvikla mindretrafikk og køproblema vert forsterka. Kø på hovudvegen gir meir trafikk på sidevegnettet på kvar side avbrua, som i sin tur gir meir trafikk i kryssa som igjen forsterkar forseinkingane på hovudvegen ytterlegare.I tillegg får vi meir trafikkbelastning og problem med trafikktryggleik på lokalvegsystemet.Kollektivtransporten står i same kø som annan transport og det er ikkje akseptabelt tilbod til gang- ogsykkeltrafikken.Andre byggjetrinn for Ringveg vest vert opna i 2015 og vil auke trafikkmengda i Lyderhorntunnelen, ogLoddefjord vert avlasta for ein gjennomkjøringstrafikk på ca. 3.000 ÅDT. Trafikkanalysen (vedlegg 5) viserat det ikkje vert auke i gjennomkøyring i Loddefjord med nytt samband til Sotra.Trafikkanalysen (vedlegg 5) viser at med bygging av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen, som vist ikonsept F, vil trafikkavviklinga i alle flaskehalsane på dagens veg, mellom anna kryssområdet vedStoravatnet, bli vesentleg forbetra i høve til 0-alternativet. Det vil, som i 0-alternativet, vere utfordringarmed trafikkavviklinga til/frå Askøy, samt noe avviklingsproblem i krysset ved Liavatnet der ringveg vestvert kopla til rv.555.Kollektivtrafikken vil få vesentleg betre framkomst gjennom eigne trasear mellom Sotra og Storavatnet.Unnataket er alternativ J101 i konsept J der kollektivtrafikken går i blanda trafikk.Gang- og sykkeltrafikken får eit nytt samanhengande samband mellom Sotra og Bergen.Utfordringane med omsyn til auka trafikkpress mot sentrale deler av Bergen (sentrum,Nygårdstangkrysset) er uavhengig av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen i tidshorisonten mot 2030(med bompengar på Sotrasambandet). Med eventuell gratis samband til Sotra vil trafikken frå Sotrakunne kome opp i ca. 45.000 ÅDT etter 2030, og dette vil auke trafikkproblema på vestre innfartsåre motBergen. Trafikkauken frå Sotra mot Bergen sentrum vil likevel ikkje utgjere meir enn teoretisk ca. 2.500ÅDT. På bakgrunn av forventa trafikkutvikling vert det tilrådd å oppretthalde ein form for trafikantbetalingpå rv.555 også på lang sikt, for å unngå store problem med trafikkavvikling og framkomst.Konseptvalutgreiinga (KVU) for transportsystemet i Bergensområde (ref.37) omtaler framtidigtrafikkutvikling og aktuelle tiltak og virkemiddel som kan regulere trafikkauken på vegnettet. Med å byggjenytt samband til Sotra vert det lagt godt til rette for å kunne gjennomføre nødvendigetrafikkreguleringstiltak, mellom anna gjennom å etablere eigne kollektivfelt og nytt gang/sykkeltilbodmellom Sotra og Bergen.Statens vegvesen Region vest 13

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTrafikk- og transportsystemI dette punktet er det summert opp kva for konsekvensar dei ulike alternative løysingane har fortrafikksystem og dei ulike typar transport i høve til 0-alternativet. Dette er nærmare omtalt i kapittel 8 og 9.Tabell 1.1 Oppsummering av trafikk- og transportsystem.Alternativ Trafikalfunksjon,vegkap.,avlastingav dagensvegBruk avdagensSotrabruTilhøve tilvegnett iBergenNæringsoggodstransportKolltveit-ArefjordKonsept F -altC101Konsept F –alt C102Konsept J –alt J101Konsept J –alt J102Arefjord-StoravatnetKonsept F –alt C7/C9Konsept F –alt C7God 0 Godframkomst,mogleg medeigne feltGod, menkrev nylokalvegNoko betreenn 0-altSom 0-alt,behov fortrafikkregulerandetiltakSvært god Lokalveg Noko aukabelastning,men lite ibompengeperiodenSvært god Lokalveg /kollektivveg0 Godframkomst,mogleg medeigne felt0 Godframkomst iblandatrafikk0 Godframkomstpå eigne feltNoko aukabelastning,men lite ibompengeperiodenGodframkomstpå eigne feltGodframkomstpå eignefelt, menblanda medlokaltrafikkpå dagensSotrabruKollektivtransport,framkomst,eignekollektivfelt,FleksibilitetbybaneGang- ogsykkeltransportGod God Svært godGod God Svært godIkkjemoglegSværtgodSværtgod, menkrevinvesteringnoMogleg,men krevnySotrabru idagenstrasé forå få sværtgodløysingGodGod 0God, menlitt mindregod iDrotningsvikforgåandeGod, menlitt mindregod iDrotningsvikbådefor gåandeogsyklandeGodSvært godSvært godKonsept J –alt J101Noko betreenn 0-altDel av nytthovudsambandNoko aukabelastning,men lite ibompengeperiodenGodframkomst iblandatrafikkIkkjemoglegGodGodKonsept J –alt J102Som 0-alt,behov fortrafikkregulerandetiltakDel av nytthovudsamband0 Godframkomstpå eigne feltSværtgod, menkrevinvesteringnoGod 0Statens vegvesen Region vest 14

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept FAlternativ i Konsept F med ny 4-felts hovudveg er best i høve til viktige element i trafikk- ogtransportsystemet:Best og mest framtidsretta trafikal funksjon m.o.t. krav til grenser for nyttelast, vegkapasitet, sikkerframkomst og trafikkavvikling for alle transportgrupper, best m.o.t. avlasting av dagens vegBest i høve til bruk av dagens Sotrabru som vert lokalveg og evt. kollektivveg (alt C7). Dette krevingen stor oppgradering av dagens bru, berre vanleg vedlikehald.Ny 4 felts veg med god kapasitet kan føre til noko auka belastning enn 0-alternativet påhovudvegnettet i Bergen når bompengeperioden er avslutta. I bompengeperioden visertrafikkanalysen (jf. omtale i kap. 8) at det vert ingen auka belastning på vegnettet inn mot Bergen.Trafikkauke vil på sikt vere eit generelt problem, slik at trafikkregulerande tiltak vil mest sannsynlegvere naudsynt i heile Bergensregionen uavhengig av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen eller ikkje.Kollektivtransporten får god framkomst på eigne felt og vil ha like god framkomst som biltrafikken.Konsept F er fleksibelt med omsyn på ruteplanlegging av lokalruter og ekspressruter sidan konseptetføreset både eigne kollektivfelt og vegsystem med god framkomst for evt. kollektivtransport i blandatrafikk (hovudveg med høg fart og gjennomgåande lokalveg).God fleksibilitet i høve til bybane på siktGenerelt god i høve til etablering av samanhengande g/s veg mellom Kolltveit og StoravatnetSvært god i høve til framkomst for nærings- og godtransportKonsept JKonsept J, altJ101, er ikkje på nokon punkt er betre enn konsept F. Konseptet føreset bruk av dagensSotrabru som del av hovudvegsystemet. Dette krev vesentleg ombygging og oppgradering av brua for åstette dei lastkrava som vert stilt til nye bruer. Mest sannsynleg må ein rive dagens bru og bygge ny.Alternativt vil dagens Sotrabru vere avgrensande for kva type store, tunge køyretøy som kan nytte vegen.Alt J101 føreset kollektivtransport i blanda trafikk og har ikkje fleksibilitet til å etablere kollektivfelt påeigne felt. Løysing for g/s veg vert god på heile strekninga.Oppsummert er alt J101 ikkje akseptabel med omsyn til prioritering av kollektivtransporten og haravgrensingar med omsyn til lastar og framkomst for svært tunge køyretøy på dagens Sotrabru.Konsept J, alt J102, prioriterer kollektivtransporten, men gir ingen auka vegkapasitet for annan trafikk.Alternativet har same avgrensing med omsyn til lastar på dagens Sotrabru som J101. Vegkapasitetenvert ikkje auka i høve til 0-alternativet og vil ikkje føre til auka trafikkbelastning av hovudvegnettet iBergen utover 0-alternativet. Løysing for g/s veg vert god på heile strekninga. Alternativet oppretthelddagens framkomst og uvisse i høve til nærings- og godstransport.Oppsummert har alt J102 god prioritering av kollektivtransporten og vil gi kollektivtransportenkonkurransefortrinn framfor annan trafikk. Men alternativet er ikkje akseptabelt med omsyn tilnæringslivets behov for god og sikker framkomst.Det er gjort ei grov vurdering av kva for konsekvensar det vil få dersom ein skal få til tilfredsstillandeframkomst for nyttetransporten i J102, sjå nærare omtale i pkt. 8.3.2 underpunkt “Avgrensing ivegkapasitet – 0-alternativet eller alternativ J102”. Det er rekna ut at ca. 600kjt/time i kvar retning eller ca.30 % av trafikkmengda må fjernast frå vegen i rushperiodane dersom det skal vere nok vegkapasitet til atnyttetransporten får tilfredsstillande framkomst.Risiko og sårbarhetTemaet er nærare omtalt i kapittel 11.Uansett val av konsept og alternativ innanfor kvart konsept, vil ny Rv. 555 Fastlandssambandet Sotra-Bergen gi ein betre veg enn dagens veg.Hovudføremålet med ROS-analysen har vore å kunne samanlikne dei ulike alternativa med omsyn tilrisiko for menneskje og samfunnsviktige funksjonar.Statens vegvesen Region vest 15

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAnalysen viser ikkje nokon skilnad på C101 og C102 i konsept F på strekninga Kolltveit – Arefjord medomsyn til risiko eller sårbarhet. Det vert derfor ikkje rangert mellom desse to alternativa. På strekningaArefjord – Storavatnet er alternativ med dagsone og korte tunnelar (C7/C9) vurdert til å ha risiko for tofærre hendingar enn alternativ med lang tunnel (C7) slik at alt C7/C9 er rangert betre enn alt C7. Menskilnaden er liten.Alternativa J101 og J102 i konsept J har same totale risiko for uønskte hendingar. Den viktigasteskilnaden er at J102 har større risiko for personskade i samband med feltskifte i kryss (buss / bil) ennJ101.Den største skilnaden er mellom konsept J og konsept F. Alternativa i konsept J har eit høgare risikonivåenn alternativa i konsept F. I tillegg vil alternativa i konsept J gi stor sårbarhet knytt til regularitet og flyt itrafikken og framkomst for beredskap i samband med hendingar i samfunnet på Sotra/Øygarden. Vedstengt hovudveg vil trafikken søke ut på lokalvegnettet som ikkje er dimensjonert for verken tungtrafikkeller trafikkauke. Dette fører til auka belastning på lokalvegnett. Det kan verte kollaps i lokalvegnettet ogrisikoen for ulukke aukar. Uhell på mindre lokalvegar er meir sårbare på grunn av at vegnettet ligg nærbustader.Tabell 1.2PrioriteringOversikt over rangering av dei ulike vegalternativasamanstilling av Alternativ1 Konsept F - C101/C102 – C7/C92 Konsept F - C101/C102 – C73 Konsept J - J1014 Konsept J - J102KonsekvensanalyseIkkje prissette konsekvensarTemaet er detaljert omtalt i kapittel 12.4Innanfor dei ikkje prissette tema er det ingen alternativ som gjev positivt bidrag til netto nytte. Dette ernaturleg med tanke på at alle tiltak medfører meir arealinngrep enn 0 alternativet og slik sett aukarpotensiale for konflikt med dei ikkje prissette tema.I konsept F, alt. C7 og C7/C9, kan det få ein positiv effekt at dagens kraftleidninganlegg mellomtrafostasjonen i Breivik og trafostasjonen i Arefjord kan verte kabla. Det vil seie at dei negative visuellebarriereeffektane av dette anlegget forsvinn og bandlagt areal vert frigjort.Det er tema landskap, kulturmiljø og nærmiljø som merkjer seg ut med fleste konfliktpunkt med deiaktuelle alternativa. Dei største konfliktpunkta finn ein på Sotrasida, men det er ikkje stor skilnad mellomalternativa. På Bergenssida er det først og fremst nærmiljøtema som skil mellom alternativa.For tema landskap kjem alternativa i konsept J totalt best ut fordi ein i dette konseptet samlar nye inngreplangs dagens veg der det er gjort inngrep frå før. Konsept J der ny bru over sundet mellom Sotra ogBergen vert bygd like nord for dagens bru, gir og minst konsekvensar for opplevinga vår av dettelandskapsrommet med sjø og strandsoner på kvar side. Dette føreset at ny bru vert bygd med om lagsame utforming som dagens bru. I konsept F vert dagens høgspentanlegg med dominerande kraftmastersør for dagens bru, erstatta av ein 4 felts bru.For dei som bur i området, er ny veg i konsept F totalt best når ein ser heile strekninga under eitt. Denløysinga gir størst avlasting av trafikkstøy og luftforureining langs delar av dagens Rv 555 der folk bur tettinnpå vegen, og totalt sett liten belastning av nye område. På Sotrasida vert C101 og C102 totalt sett likei konsept F. På Bergenssida kjem den lange tunnelen i alt C7 i konsept F totalt sett best ut. Men beggealternativa i konsept F fører til nye inngrep og støy- og luftforureining i bustadområde i Søre Drotningsvik/Janavegen vest som til no har vore lite påverka av vegtrafikk.Statens vegvesen Region vest 16

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingI kryssområdet ved Storavatnet vert dagens busetnad sterkt påverka av det planlagde veganlegget nårdet gjeld inngrep i areal, støy- og luftforureining. Alle traséalternativ gir tilnærma same verknad. I detteområdet har Bergen kommune lagt opp til ein transformasjon av området til trafikkområde,næringsområde og bustadområde. Ein må derfor rekne med ein vesentleg omforming av dette områdetuansett om fastlandssambandet Sotra – Bergen vert bygd eller ikkje.Konsept J gir direkte inngrep i kulturmiljø av stor verdi knytt til industristaden Knarrvika mens konsept Fetter traséjustering i samband med denne kommunedelplanen, berre gir nærføring til del av gravrøysfelt iKolltveitområdet (Alebakkane). Konsept F er derfor noko betre enn konsept J.Totalt sett er konklusjonen at konsept F er noko betre enn konsept J i høve til ikkje prissettekonsekvensar. Innanfor konsept F er alt C102 litt betre enn alt C101 på strekninga Kolltveit – Arefjord, ogalt C7 betre enn alt C7/C9 spesielt i høve til nærmiljø, på strekninga Arefjord – Storavatnet.Prissette konsekvensarTemaet er nærare omtalt i kapittel 12.5.Tabellen under oppsummerer av dei prissette konsekvensane. Utrekningane er gjort med programmetEFFEKT 6.41 i tråd med Handbok 140. Trafikkgrunnlaget, samt utrekninga av trafikantnytte er gjort medRTM v 2.1.131 DOM Bergensområdet. Det er ikkje teke omsyn til at tiltaket er føreset delfinansiert medbompengar.Tabell 1.3 Samletabell for prissette kostnaderKonsept FKonsept JC101-C7 C101- C102-C7 C102- J101 J102C7C9C7C9Trafikantar Trafikantnytte 3 793 3 717 3 889 3 812 2 695 1 025Kostnadar 138 138 137 138 137 137OperatørarInntekter 314 315 314 314 295 318Overføringar -307 -310 -299 -302 -342 -457SUM 145 142 152 150 90 -1Investeringar -5 949 -5 370 -5 925 -5 345 -3 699 -3 699Drift og-494 -392 -446 -346 -230 -222vedlikehaldDetOverføringar 307 310 -299 302 342 456offentlegeSkatte og528 534 509 535 342 31avgiftsinntekterSUM -5 608 -4 918 -5 562 -4 854 -3 244 -3 432Ulukkeskostnad 324 299 316 284 538 718Globale og -151 -151 -145 -151 -102 -26regionale utslepptil luftSamfunnetellesRestverdi 664 599 661 596 385 385Skattekostnad -1 122 -984 -1 112 -971 -649 -686SUM -285 -236 -280 -242 172 391NettoNytte -1 954 -1 415 -1 801 -1 134 -288 -2 018NNB -0,35 -0,28 -0,32 -0,23 -0,09 -0,59Alternativ i konsept F har vesentleg høgare trafikantnytte enn alternativ i konsept J. Innanfor konsept Fhar kombinasjonen alt C102_C7 har størst trafikantnytte. Alle alternativ får langt betre trafikktryggleik enndet er i 0-alternativet, men innsparingane i ulukkeskostnader er noko betre i konsept J enn i konsept Fpga. lågare trafikktal. Alt J102 er best fordi trafikkmengda i dette alternativet er mindre enn i dei andrealternativa og betre trafikktryggleik slår mest ut.Alternativ i konsept J med utviding av dagens veg, har lågast investeringskostnad og lågast kostnad tildrift og vedlikehald. Totalt for kostnader som er rekna som offentlege kostnader, er skilnaden ca. 1,4 - 2,3mrd. kr lågare enn alternativ i konsept F. Innanfor konsept F er alternativ med stor andel tunnel (altC101_C7) dyrare enn alternativ med stor andel dagsone (alt C102_C7/C9).Netto nytte er negativ for alle alternativ. Alt J101 med blanda trafikk i konsept J er einaste alternativ somhar netto nytte om lag lik 0.Statens vegvesen Region vest 17

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSer ein berre på anleggskostnadene, er skilnadene illustrert på figuren under.Figur 1.2 Anleggskostnader i dei ulike alternativkombinasjonaneLokale og regionale verknaderTemaet er nærare omtalt i kapittel 13.Vidare areal- og samfunnsutviklingPå bakgrunn av gjennomgangen i kap. 13, vil konsept F vere beste for regional utvikling, deretter konseptJ, alt J101 og så konsept J, alt J102.Det viktigaste grunnen til å tilrå konsept F, er at det stør opp under den vedtekne senter- ogarealbrukspolitikken i regionen, samstundes som det også gjev betre vilkår for næringslivstransport ogbyggjer opp under det etablerte lokale og regionale samhandlingsmønsteret. I sum vil dette verke positivtmed tanke på utvikling av den regionale arbeidsmarknaden, regional handel og tenesteyting, og vidareutvikling av næringslivet på Sotra og i Øygarden.Kva alternativ i konsept F som er best i høve til mål og kriterium for deltemaet, er avhengig av kva ein velå leggje mest vekt på. Alle alternativ vil gje betre regional tilgjenge enn 0-alternativet og såleis gjegrunnlag for vidare regional utvikling, men C7 aust for Arefjord saman med anten C101 eller C102 vestfor Arefjord peikar seg ut som dei alternativa som ut frå ei heilskapleg vurdering vil vere dei mestfordelaktive alternativa.Alternativ C7/C9 vil gje like god tilgjenge som C7 over brusambandet, noko som i begge tilfelle vil styrkeden eksisterande samhandlinga i området. Ulempa med dette alternativet, saman med alternativa ikonsept J, er at det vil føre til størst arealinngrep på strekninga Drotningsvik - Storavatnet. På Sotrasidaer trasé for C7 og C7/C9 samanfallande og vil gje like negative arealverknader i høve til næringsområdeog nokre bustadtomter ved Mustadvatnet i Knarrvikaområdet. Konsept J gir størst arealinngrep i utbygdbustadområde langs dagens Rv 555 i Knarrvika.Konsept J, alt J102 med kollektivtransport på eigne felt, er klart best dersom ein vel å leggje til grunnRikspolitiske retningsliner for samordna areal- og transportplanegging, samt miljøpolitiske mål, og radikaltStatens vegvesen Region vest 18

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingprioritere kollektivtransporten framfor bil. Løysinga krev ein permanent form for trafikantbetaling. KonseptJ, alt. 102, vil berre i liten grad medverke til at kommunane i vest vert meir attraktive med aukaetterspurnad etter utbyggingsareal og såleis ikkje medverke til vesentleg endring i arealbruken. Det kanmellom anna verte vanskelegare å få gjennomført den utviklinga som Fjell kommune ønskjer iStraume/Bildøyområdet. Konsept F med betre vegkapasitet og betre avviklingstilhøve, vil byggje oppunder den areal- og transportutvikling som alt er i gang og forsterke denne.ArealinngrepNår det gjeld arealinngrep i eksisterande eller planlagde bustadområde eller næringsområde, vil beggekonsept og alle alternativ føre til vesentlege arealinngrep over Bildøy, delar av Straume, Arefjord,Knarrvikaområdet og Drotningsvikområdet, men i noko ulik grad.Konkret storleik på arealinngrep i det einskilde alternativ er ikkje rekna ut fordi uvissa kringdetaljløysingane på dette overordna plannivået er for stort. Det er skilnaden mellom dei som erinteressant og som er viktig for val av alternativ.Konsept JUtviding av dagens Rv 555 i konsept J vil føre til vesentlege arealinngrep langs heile strekninga fråKolltveit til Storavatnet. Spesielt i Knarrvikaområdet vert inngrep i utbygd bustadområde omfattande. Deter ingen skilnad mellom alt J101 og J102 fordi den fysiske utforminga vert om lag lik.Konsept FKonsept F med ny veg har fleire tunnelar som fører ny veg forbi både utbygde område og naturområdeutan å gi nye arealinngrep. Vest for Arefjord er alternativa nokolunde likeverdige totalt sett, men aust forArefjord gir alt C7 med lang tunnel mellom Søre Drotningsvik og Storavatnet totalt minst nyttarealinngrep.Kryssområdet StoravatnetI kryssområdet ved Storavatnet vert det store arealinngrep, om lag like i alle traséalternativ, i sambandmed bygging av ny kryssutforming som vil gi betre trafikkavvikling, bygging av ny og størrekollektivterminal, innfartsparkering m.m. I tillegg viser kommuneplanen for Bergen mykje av områdetutbygd til næringsføremål. Området vert på sikt transformert frå område med spreidd bustadbygging tilknutepunkt for transport og næring uansett om fastlandssambandet Sotra-Bergen vert bygd eller ikkje.Frigjeving av arealMogleg frigjeving av areal på ca. 35 daa i Drotningsvik som i dag er bandlagt forhøgspentleidningsanlegg, vil vere ein positiv tilleggsverknad i konsept F.Bandlegging av areal i kommunedelplanenAreal for bandleggingI kommunedelplanen vert store areal langs dei alternativ vegtraséane bandlagte. Dennebandleggingssona er juridisk heimla i Plan- og bygningslova § 11-8, pkt. d, og varer fram til vedtekereguleringsplan ligg føre. Bandlegging i påvente av vedtak etter Plan og bygningsloven (herreguleringsplan) er tidsavgrensa til 4 år, men kan etter søknad til departementet forlengast med 4 år.Bandleggingssona er minimum 50 m på kvar side av senterlinje veg. I kryssområda er arealet ennostørre. Grunngjevinga er at kommunedelplanen skal sikre nok areal til kunne detaljplanlegge og byggeveganlegget på ein mest mogleg optimal måte. Sona skal og sikre nok areal til riggområder, omleggingari anleggsperioden m.m.I samband med vidare detaljplanlegging kan det verte mindre justeringar i vegtrasé for å få godlinjeføring, best mogleg tilpassing til omgjevnadane, økonomisk optimaliserte løysingar m.m. Ikryssområda må det vere rom til å utforme kryssa på best mogleg måte i den vidare planlegginga. Denløysinga som er vist på illustrasjonane og plan og profilteikningane, er berre førebels og ein av fleiremoglege løysingar for planskilte kryss.I kryssområdet ved Storavatnet er det sett av ein svært stort bandleggingssone som og omfattar utfylling iStoravatnet. Det er grunna i ønskje om å vurdere to alternative lokaliseringar av ny kollektivterminal (jf.omtale i pkt. 9.3.10) og eit mest mogleg effektivt transportsystem både for kollektivtransporten ogStatens vegvesen Region vest 19

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingbiltrafikken i den vidare planprosessen, og å sjå på mogleg bruk av strandsona mot Storavatnet til friluftsogrekreasjonsføremål.Verknader av bandlegginga for den einskilde grunneigarI bandleggingsperioden vert det restriksjonar på korleis ein kan nytte eigedomen sin. Innanforbandleggingssona kan det ikkje settast i gang tiltak etter plan og bygningslova § 1-6 som er i strid medeller kan hindre planlegging og utbygging av ny Rv 555 Kolltveit – Storavatnet med tilhøyrande anlegg førarealbruk og utforming er endeleg avgjort gjennom vedteke reguleringsplan.Eksempel på tiltak i Pbl § 1-6 er: Bygging, riving, endring av bygningar, konstruksjonar og anlegg Endring i bruk eller andre tiltak knytt til bygningar, konstruksjonar og anlegg Terrenginngrep som til dømes sprenging, boring i grunnen og liknande Utskilling / oppretting av ny eigedom eller endring av eigedom (jf. Pbl § 26-1)Det er mogleg å søke om dispensasjon til kommunen. Både kommunen og Statens vegvesen må vurdereom tiltaket som ein ønskjer gjennomført, er til hinder for planlegging og utbygging av Rv 555 medtilhøyrande anlegg.KlimaverknaderTemaet er nærare omtalt i kapittel 14.Tabellen under viser ein samanstilling av utslepp av CO 2 i dei ulike trasékombinasjonane for heilestrekninga Kolltveit – Storavatnet.Tabell 1.4. Utslepp av CO 2 – samanstilling av alternativ; Kolletveit - Arefjord – StoravatnetKonsept JKonsept FAlternativ 0-alt. J101 J102C101_C7/C9C101_C7C102_C7/C9C102_C7Tonn CO 2 18 300 21 100 19 700 19 700 21 600 19 700 21 600Endring frå 0- alternativet + 15 % + 8 % + 8 % + 18 % + 8 % + 18 %Rangering (1= best) 2 1 1 3 1 30-alternativet kjem best ut i høve til CO 2 utslepp. Alle utbyggingsalternativ fører med seg betring iframkomst og vegstandard, men i ulike grad – og gir dermed rom for auka trafikk og aukaklimagassutslepp.Alternativ med dagsone og små høgdeskilnadar i vegprofilet gir minst klimagassutslepp. Alternativ J102 ikonsept J der tiltaket gjeld betring for kollektivtrafikken aleine og utan ny vegkapasitet, gir om lag sameutslepp som det beste av kombinasjonane i konsept F; alt C101/C102_C7/C9. Utsleppa er berre 8 %høgare enn nullalternativet. Men totalt sett er skilnadene små.Statens vegvesen Region vest 20

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTilråding frå Statens vegvesenFor samanlikning og vurdering av alternativ, viser vi til kapittel 15.Tilråding av konsept for heile strekninga Kolltveit - StoravatnetStatens vegvesen har vurdert konsept F og konsept J i høve til dei viktigaste utgreiingstema. I tabellenunder er det sett inn ein samanlikning av konsepta.Tabell 1.5 Vurdering av konsept J og konsept FKonsept JKonsept FTemaTrafikk- ogtransportsystemSamla rangeringBruk av dagensSotrabruSamla rangeringROSSamla rangeringIkkje prissettekonsekvensar(landskap, nærmiljøog friluftsliv, naturog kulturmiljø,naturresursar, )Samla rangeringPrissettekonsekvensar,anleggskostnad imrd.Samla rangeringNetto nytteRangeringLokal og regionalutviklingAlternativ:J101 / J102Alt J101 har god framkomst for all transport,men ingen prioritering av kollektivtransport.Ikkje mogleg med framtidig bybaneAlt J102 har ingen auke i vegkapasitet somgir avgrensa framkomst for biltrafikk ogdårleg løysing for all for nyttetransport.Men gir god framkomst for kollektiv påeigne felt og mogleg med framtidig bybanepå ny bru til Sotra.Begge har god g/s løysing på heilestrekninga.2Del av ny hovudveg.Avgrensing av nyttelast for køyretøy påbrua eller krav om vesentleg ombygging avbrua2Sårbart, høgt risikonivå, dårleg m.o.t.beredskap. J102 noko høgare risikonivåenn J1012Alt J101 er dårlegast i høve til nærmiljø. AltJ102 noko betre i høve til nærmiljø pga.mindre trafikk.Vesentleg inngrep i kulturmiljøet iKnarrvikaområdet.Best i høve til landskap23, 27 mrd. kr (begge alt om lag like)1Stor skilnad mellom alternativaAlt J101 Om lag som 0-alternativetAlt J102 Størst negativ netto nytte pga.svært låg trafikantnytteBest eller dåregastAlt J101 er god for vidare utvikling i mangeår, men er meir uviss i lengre tidsperspektivm.o.t. vegkapasitet.Alt J102 Har dårleg kapasitet og er ikkje iAlternative kombinasjonar:C101 / C7/C9, C101 / C7, C102 /C7/C9, C102 / C7Alle alternativ har svært god framkomst forall transport. Det er mogleg medkollektivtransport på eigne felt og moglegmed framtidig bybane til Sotra.Alle har god g/s løysing, men alt C7/C9 ogC7 har litt mindre god i Søre Drotningsvikfor gåande og syklande (C7).1Del av lokalvegnett / kollektivtrasé. Krevberre vanleg vedlikehald1Robust, lågt risikonivå, god m.o.t.beredskap.1Noko betre enn konsept J. Størst skilnadmellom alternativ med lange dagsoner ogalternativ med lange tunnelar. Alt C101 / C7best, alt C102 / C7/C9 dårlegast. Allealternativ gir vesentleg inngrep i nærmiljørundt brufestet lokalt i Søre Drotningsvik.Større landskapsinngrep enn konsept J.1Mellom 5,06 mrd. kr (C102 / C7/C9) og5,63 mrd. kr (C101 / C7)2Alle alternativ negativ netto nytte.Kombinasjonen C102 / C7/C9 minst negativKombinasjonen C101 / C7 størst negativMiddelsAlle alternativ svært god og fleksibel forvidare for vidare utviklingStatens vegvesen Region vest 21

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSamla rangeringKlimautslepp – CO2– auka utslepp i allealt i høve til 0-altSamla rangeringMåloppnåingSamla rangeringsamsvar med regionale/lokale mål om vekstog utvikling.2 (J102 ikkje tilfredsstillande) 119 700 – 21 100 tonn19 700 – 21 600 tonnOm lag likAlt J101 Samsvar, men uviss på svært langsiktAlt J102 Berre godt samsvar i høve tilkollektiv og g/s – elles uvisse og lite / ikkjesamsvar2 (J102 – ikkje tilfredsstillande)Om lag likGodt samsvar1SUM vurdering Dårlegast BestSjølv om alternativ i konsept J er billegast å bygge, har Statens vegvesen vurdert konsept J somvesentleg dårlegare enn konsept F med omsyn til trafikk- og transportsystem, bruk av dagens Sotrabru,risiko og sårbarhet, lokal og regional utvikling og måloppnåing.For tema “Ikkje prissette konsekvensar” og klimautslepp er skilnaden liten og vil berre i liten grad påverkeval av konsept.I tillegg krev løysingar i konsept F flytting av dagens høgspentleidningar over sundet mellom Sotra ogBergen. I konsept F er det i samarbeid med BKK, lagt inn kostnader til kabling (jord- og sjøkabel) avhøgspentleidningane mellom Breivik trafostasjon ved Alvøyvegen og Litlesotra trafostasjon i Arefjord.Denne kablinga vil frigjere dagens byggeforbudsone langs høgspentleidningen til mogleg utbyggingsareali Drotningsvikområdet, og redusere dei visuelle ulempene knytt til dagens høgspentanlegg.KonklusjonStatens vegvesen tilrår at berre traséalternativa i konsept F er aktuelle i vidare arbeid medreguleringsplan.Statens vegvesen meiner at konsept J ikkje gir tilfredsstillande løysing for transportbehov i regionenSotra/Øygarden-Bergen dersom ein vil oppnå den utviklinga kommunane ønskjer. Det gjeld spesieltbetra transportkapasitet, god og sikker framkomst for alle transportgrupper og eit meir robust ogfleksibelt transportsystem. Statens vegvesen vil derfor sterkt frarå traséalternativ i konsept J.Tilråding av alternativInnanfor konsept F har traséalternativa noko ulik verknad i høve til dei ulike tema. Det gjeld spesielt “Ikkjeprissette tema” og kostnad. Skilnaden er større på Bergenssida enn på Sotrasida.SotrasidaPå Sotrasida mellom Kolltveit og Arefjord får alt C101 og C102 en ganske lik totalvurdering. Men dei harlokale skilnader.Alt C101 med tunnel under Straume, gir vesentlege terrenginngrep på Bildøy og inngrep bustadmiljø isamband med ny bru over Straumsundet. Tunnelen har liten overdekking eit par stader og dei førebelsegeologiske vurderingane viser at fjellkvaliteten er dårleg på delar av strekninga, jf. pkt. 10.1.2. Men C101gir lite inngrep i Straume sentrum og Stovevatnet. Dagens Rv 555 vert lokalveg mellom Bildøy, Straumeog Arefjord.Alt C102 som samlar inngrepa langs dagens vegkorridor, gir inngrep i bustadmiljø i vestre del av Straumesentrum og inngrep i naturmiljø ved utfylling i Stovevatnet. Det er planlagt ca. 400 m lang miljøtunnelgjennom Straume sentrum som avbøtande tiltak i C102. Det må etablerast ny lokalveg mellom Bildøy ogStraume. Det er stilt rekkeføljekrav i føresegnene til kommunedelplanen (§ 4-2.1) om at denne lokalvegenStatens vegvesen Region vest 22

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingskal vere vedteken før endeleg vedtak av reguleringsplanen for Rv 555 Fastlandssambandet Sotra-Bergen.Statens vegvesen meiner at begge alternativa er om lag like i høve til trafikk- og transportsystem,anleggskostnader og nytte. Men Statens vegvesen vil peike på at i den oppbygde miljøtunnelen ialternativ C102 slepp ein uvissa knytt til fjellkvalitet. Tunnelen er kortare, noko som gir mindre drifts- ogvedlikehaldskostnader. Miljøtunnelen i sentrum kan gi starten på ei byutvikling i Straume sentrum somkan binde handelsområdet i sør betre saman med området for offentlege tenester i nord.Statens vegvesen meiner at alternativ C102 er den beste løysinga for strekninga Kolltveit – Arefjord.BergenssidaPå Bergenssida står det mellom val av alternativ med ca. 2 km lang tunnel frå Søre Drotningsvik tilkryssområdet ved Storavatnet, alternativ C7, og eit alternativ med tre korte tunnelar og strekningar medveg i dagen, alternativ C7/C9. Mellom krysset i Drotningsvik og krysset i Storavatnet er ny hovudveg eiutviding av dagens trasé for Rv 555.Begge alternativ har same løysing for ny 4 felts bru over sundet Sotra-Bergen og same løysing i SøreDrotningsvik. Konsekvensane for omgjevnadene i Søre Drotningsvik vert dei same for begge alternativ.Samanlikning mellom alternativa:Alternativ C7 Anleggskostnad ca. 600 mill. kr høgare enn alt C7/C9 hovudsaklig pga. meir tunnel og kryss i tunnel Dårlegare netto nytte enn alternativ C7/C9 Kollektivtrasé på eigne felt langs dagens Rv 555. Ekspressbussar kan gå i blanda trafikk på nyhovudveg. Fleksibelt i høve til ruteopplegg. Lokalveg på dagens veg fram til Breivikkrysset og vidare langs Godviksvingane. Dagens tunnelgjennom Kiplehaugen vert kollektivtrasé. Totalt minst negative konsekvensar for nærmiljø pga. tunnel utanom dei tettbygde områda. Godtrafikkavlastning av dagens Rv 555. Størst utslepp av klimagassar pga. noko større veglengde og større høgdeskilnader på vegen enn altC7/C9. Fordel at nytt veganlegg kan byggast mens trafikken kan gå uavhengig på dagens Rv 555 bortsett fråein kort strekning i kryssområdet ved Storavatnet.Alternativ C7/C9 Lågast anleggskostnad og best netto nytte Kryss i dagen i Drotningsvik i samsvar med vegnormalane Kollektivtrasé på eigne felt på ny hovudveg. Gjer det og mogleg med kollektivtransport i blanda trafikkpå dagens Rv 555 mellom Arefjord og Drotningsvik. Fleksibelt i høve til ruteopplegg Fordel at løysinga gir noko raskare og kortare kollektivtrasé mellom Sotra og Storavatnet enn alt C7.Tilhøve for bil og kollektivtransport vert like og løysinga gir eit meir balansert tilhøve mellom auke ivegkapasitet for biltransport (berre 2 felt på ny hovudveg) og framkomst og køyretid forkollektivtransport. Lokalveg mellom Drotningsvik og Storavatnet via Janaflaten og Godviksvingane. For å fåsamanhengande lokalveg, må det byggast ny lokalveg som bind Janaflaten og Godviksvinganesaman via dagens vegkulvert i Breivikkrysset. Breivikrysset vert fjerna. Dårlegast i høve til inngrep i tettbygd nærmiljø langs vegstrekninga Drotningsvik – Storavatnet.Minst utslepp av klimagassarUlempe at mykje av dagens veg vert berørt i anleggsperioden og at det krev mykje mellombelsevegløysingar for å avvikle den store trafikkmengda i anleggsperioden.Alternativ C7 er best med omsyn til nærmiljøet på strekninga Drotningsvik – Storavatnet ogtrafikkavviklinga i anleggsperioden. Dette må vegast opp mot at alternativ C7 har kostnad på rundt 600mill. kr meir enn alternativ C7/C9.Statens vegvesen Region vest 23

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingStatens vegvesen meiner at både alternativ C7 og C7/C9 har gode trafikale løysingar og godetransportløysingar for alle transportgrupper. Avveiinga mellom omsyn til nærmiljø og anleggskostnad vertdet viktigaste.Krav til samordning av alternativval i Bergen kommune og Fjell kommuneStatens vegvesen stiller krav om at val av løysing i Bergen kommune må samsvare med val av løysing iFjell kommune slik at det vert eit heilskapleg og samanhengande veganlegg med same standard på heilestrekninga Kolltveit – Storavatnet.Vidare planprosessFramlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing for Rv 555 Fastlandssambandet Sotra – Bergen.Kolltveit - Storavatnet, vert lagt ut til offentleg høyring i minimum 6 veker med grunnlag i vedtak omutlegging i dei to kommunane Bergen og Fjell som er ansvarleg planmynde for fastlandssambandet Sotra- Bergen.I høyringsperioden vil tiltakshavar Statens vegvesen Region vest i samarbeid med dei berørtekommunane Bergen og Fjell kommune, arrangere opne informasjonsmøte i kommunane slik at busetteog brukarar i lokalmiljøa vert informert om saka og kan kome med innspel.Rapporten og alt tilhøyrande planmateriale er offentleggjort på følgjande nettadresse:www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrasambandet eller www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrabergenAlle kan kome med merknad og innspel til planframlegget i løpet av høyringsperioden. Desse verthandsama både av Statens vegvesen og dei berørte kommunane og vil følgje saka i den politiskeslutthandsaminga.Dei to kommunane Bergen og Fjell skal på grunnlag av dei merknadar og uttale som kjem inn, og eigenpolitisk handsaming av saka, gjere planvedtak der dei vel løysingsalternativ for fastlandssambandetmellom Sotra og Bergen.På grunnlag av endeleg planvedtak for val av løysing, skal denne løysinga planleggast vidare gjennomutarbeiding av reguleringsplan. I denne planfasen vert løysinga optimalisert og vidare detaljert. I dennefasen vert det og utført oppfølgjande utgreiingar og vurderingar som omtalt i neste punkt.Dei statlege fagorgana, fylkeskommunen og nabokommunane som er berørt av tiltaket, kan reisemotsegn til ein eller fleire alternative løysingar i samband med sin handsaming av planpramlegget tilkommunedelplan.Statens vegvesen Region vest 24

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing2 Oppsummering av tidlegare planprosessfram til våren 20102.1 Lokale vedtak ved oppstart av planarbeidet i 2005Etter at veksten på Sotra over lang tid har vore blant dei høgaste i landet, og trafikken over Sotrabrua vartstørre enn det brua var bygd for, har tanken om nytt samband vore framme i fleire samanhengar utan atdette vart konkretisert i formelle planar. Arbeidet skøyt fart først etter at kommunane Bergen, Fjell, Sund,Øygarden og Askøy samt nokre av dei største næringsverksemdene på Sotra i februar 2003 skipaselskapet Sambandet Sotra/Øygarden – Bergen AS. Selskapet har som mandat å arbeide fortilfredsstillande transportkapasitet mellom Sotra / Øygarden og Bergen. Selskapet utarbeidde i 2004 eitransportutgreiing med omtale av utfordingar, alternative løysingar med grov konsekvensvurdering, og eifinansieringsanalyse. Ved handsaming av transportanalysen hausten og vinteren 2004/2005, gjorde deifem kommunane følgjande likelydande vedtak:1. Kommunestyret ser positivt på alternativet med å få realisert prosjektet med veg- ogkollektivløysing slik det er vist i Transportutgreiinga.2. Kommunestyret er spesielt oppteke av at prosjektet vert innarbeidd i Handlingsplanen for NTP2006 – 20153. Sidan dette vil vere eit framtidig riksveganlegg, vil kommunestyret be Statens vegvesen om åigangsetje den formelle planprosessen så snart som mogleg, med igangsetjing i 2005.4. Kommunestyret erkjenner at realisering vil innebere bompengefinansiering. Det anbefales at ulikemodeller for statleg medfinansiering utredes i samband med arbeidet med søknaden overforStortinget om bompengefinansiering.I tillegg har Bergen kommune eit punkt 5 i sitt vedtak:5. Konsekvensane for hovudvegnettet i Bergen må vurderast spesielt, og inngå ikonsekvensutgreiinga.2.2 Oppsummering av hovudpunkt i planprosessenTabellen under viser ein oppsummering av hovudpunkta i planprosessen og framdrifta til no. Meirinngåande gjennomgang av tidlegare planprosess er omtalt i bilag 1 til planprogrammet (vedlegg 3).Aktivitet 2004/2005Arbeid med trasésøk og siling,utarbeiding av framlegg tilplanprogramKrav om konseptvalutgreiing (KVU) ogKS1Parallell prosess KVU/KS1 ogutarbeiding av forslag til KDP med KUAvgjerd KS1 (17. 08. 2009) med kravom utgreiing av nytt konseptVurdering og handsaming av nyetraséalternativ basert på KS1, nyvurdering av planprogram.Bergen kommune vedtar krav omutviding av planområde og utgreiingav nye traséalt knytt til utvidaplanområde (bystyrevedtak22.03.2010).2006 2007 2008 2009 2010 2011●●●Statens vegvesen Region vest 25

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingInnleiande planarbeid - utarbeiding av framlegg til planprogramPlanarbeidet for Sotrasambandet etter PBL og vart starta opp allereie i 2004. Første del av planarbeidetomfatta utarbeiding av framlegg til planprogram for konsekvensutgreiinga og kommunedelplanen.Arbeidet inkluderte siling av traséalternativ. Det vart vurdert ulike prinsipp og korridorar for nyttfastlandssamband. Korridoren langs dagens Rv 555 omfatta strekninga Kolltveit – Storavatnet.Krav om KVU og KS1 og vidare arbeid med planprogrammetDa framlegg til planprogram omtrent var ferdig, kom det krav frå regjeringa om konseptvalutgreiing (KVU)og kvalitetssikring i tidlig fase (KS1) for Sotrasambandet hausten 2006. Det ble søkt om fritak frå kravetom KS1, men dette vart avslått.Parallelle planprosessarNormalt ville vi venta med vidare arbeid med planprogram og kommunedelplan til KS1 var avklart. Menarbeidet hadde som eit viktig mål å ha vedtatt kommunedelplan slik at prosjektet kom inn i NTP 2010-2019. Etter påtrykk frå dei berørte kommunane som vart støtta av regjeringa, ber Samferdselsdept. i brev07.06.07 ”om at Statens vegvesen prioriterer både arbeid med KS1 og planlegging etter plan ogbygningslova høgt. Arbeidet bør vere ført så langt hausten 2008 at Sotrasambandet kan bli vurdert blantprosjekta som kan vere aktuelle å starte opp i perioden 2010 – 2013. Dette inneber at planprogrammetfor kommunedelplanen endeleg bør fastsetjast når Statens vegvesen har klarlagt samfunnsmål ogaktuelle konsept i konseptvalutgreiinga.”Konseptvalutgreiing (KVU)Framlegg til KVU vart ferdigstilt av Statens vegvesen Region vest i februar 2008 og oversendtVegdirektoratet 21.02.08. Arbeidet med KVU hadde ikkje ført inn nokon nye konsept i høve til dei somallereie var med i forslag til planprogram for Sotrasambandet. Måla for tiltaket var og i hovudsak deisame.Slutthandsaming av planprogram – arbeid med KDP og KUI samsvar med brev frå Samferdselsdept. vart framlegg til planprogram med silingsrapport slutthandsamaetter at KVU var ferdig. Planprogrammet vart vedteke i dei tre kommunane Bergen, Fjell og Sund som erplanmynde for planarbeidet, juni / juli 2008. I vedtaka til planprogrammet kom det ikkje nokon merknad tilplanomfang dei framlegga til traséalternativ som skulle utgreiast vidare i konsekvensutgreiing ogkommunedelplan.Førebels framlegg til kommunedelplan (KDP) medKU som var utarbeida i samsvar med vedtekeplanprogram, vart oversendt kommunane i oktober2008 og lagt fram til offentlig høring november 2008.Slutthandsaminga av framlegg til KDP vart lagt påvent i påvente av endeleg avklaring for KS1.Figur 2.1 Tilrådd bruløysing i førebels framlegg tilKDP.Dagens Sotrabru til venstre.(Illustrasjon: Tor Sponga, Bergens Tidende)Statens vegvesen Region vest 26

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing2.3 Konseptvalutgreiing og KS1 for Sotrasambandet2.3.1 Behov for Sotrasambandet og mål for planleggingaMed bakgrunn i gjennomgang av status og utfordringar for kommunikasjonane mellom Sotra og Bergen,og dei viktigaste interessene som er knytt til sambandet, vart det i KVU for Sotrasambandet identifisertdei viktigaste tilhøva som direkte utløyser behovet for nytt Sotrasamband. Det er særleg eitt behov somutløyser behov for tiltak:Behov for betra transportkapasitet og framkomst mellom Sotra/Øygarden og BergenTrafikken på Sotrabrua og tilførselsvegnettet er til tider større enn kapasiteten i vegsystemet oggir store køar på brua, og mellom Straume og Storavatnet. Transportsystemet er sårbart vedulukker.Kollektivtrafikken har ikkje eigne køyrefelt og står i same køen som biltrafikken.Transportstandarden på Sotrabrua er dårleg. Brua har to relativt smale køyrefelt som ikkjetilfredsstiller dagens krav, og det er ikkje tilbod til gåande og syklande.Trafikken over brua er sårbar for sterk vind frå sør og nord.Det er med mange og alvorlege ulukker på Sotra pga. stor trafikk og låg vegstandard.KVU’en formulerer følgjande samfunnsmål for Sotrasambandet:Nytt Sotrasamband skal gje sikker veg og styrke Sotra/Øygarden si rolle for regionale og nasjonalenæringsinteresser som ein integrert del av ein funksjonell Bergensregion2.3.2 KS1 vurderingane og regjeringa si avgjerdI løpet av arbeidet med kvalitetssikring av konseptval (KS1), vart det i tillegg til vurderte konsept ikonseptvalutgreiinga, vurdert eit nytt konsept med utviding av eksisterande Rv 555 til 4 felt mellomKolltveit og Storavatnet inkludert ny 2 felts bru mellom Sotra og Bergen i tillegg til dagens Sotrabru.Endeleg avgjer i KS1 saka vart oversendt i brev av 17.08.09 frå Samferdselsdepartementet (vedlegg 8):…”Departementet har besluttet at det skal arbeides videre med både alternativ F og J i den videre lokaleplanleggingen av prosjektet. Dette innebærer at begge alternativer må utredes til samme nivå somgrunnlag for kommunestyrets behandling av kommunedelplan etter plan- og bygningsloven.Samferdselsdepartementet forutsetter i denne sammenheng at nyttesiden kvantifiseseres for beggealternativene som en del av utarbeidelsen av sammenlignbare samfunnsøkonomiskelønnsomhetsanalyser”…Statens vegvesen Region vest 27

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3 Planarbeid og planprosess etter KS 1avgjerda3.1 Vurdering av traséalternativ for parsellen Kolltveit – StoravatnetAvgjerda i KS1 prosessen inneber at det skal utarbeidast eit framlegg til kommunedelplan der berrekonsept med bruløysing mellom Sotra og Bergen vert vurdert.Hausten 2009 vart det arbeidd med vurdering av aktuelle traséalternativ innanfor dei to konsepta somskal utgreiast i revidert KDP, og om det nye konseptet ville føre til behov for endring i vedtattplanprogram. Desse vurderingane vart samla i eit notat frå Statens vegvesen datert 25.11.09 (vedlegg 7).Statens vegvesen sin tilråding:TrasealternativKonsept F – ny 4 felts veg med ny 4 felts bruPå strekninga Arefjord – Storvatnet tilrår Statens vegvesen at alternativ med tunnel på beggelandsidene av ny bru (alt C7) og alternativ med kombinasjon veg i dagen / korte tunnelar (alt C7/C9)vert med i det vidare arbeidet med kommunedelplanen.På strekninga Kolltveit – Arefjord tilrår Statens vegvesen at alternativ med miljølokk forbi Straume idagens trasé (alt C102) og alternativ med lang tunnel forbi Straume (alt C101) vert med i det vidarearbeidet med kommunedelplanen.Konsept J- utviding av dagens Rv 555 til 4 felt med ny 2 felts bru like nord for dagens bru.To alternative transportsystem bør vurderast vidare:Ein 4 felts veg der kollektivtransport og biltransport er blanda (alt J101)Ein 4 felts veg der kollektivtransporten vert prioritert på eigne felt og der det ikkje vert auke ivegkapasiteten for biltransport. Trafikkregulerande tiltak må gjennomførast for å sikre trafikkavviklingog framkomst (alt J102).Tilhøve til planprogramStatens vegvesen meiner at det ikkje er behov for nye tilleggsutgreiingar utover dei som fell innanforkrava gitt i vedteke planprogram for fastlandssambandet Sotra-Bergen. Det er derfor ikkje behov forny høyring og handsaming av planprogrammet.Figur 3.1 Traséalternativ etter KS1 avgjerdaStatens vegvesen Region vest 28

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.2 Uttale og vedtak til vidare planarbeid etter KS1 avgjerdaUttalene som kom inn frå Sund, Øygarden og Askøy kommunar samt Hordland fylkeskommune,Fylkesmannen i Hordaland og kystverket, sluttar seg i prinsippet til Statens vegvesen si tilråding omtraséalternativ og at det ikkje var naudsynt med endringar i vedteke planprogram. Fylkesmannen peikarspesielt på løysing der vegkapasiteten ikkje vert vesentleg auka og der ein legg til rette for å få mestmogleg av trafikkveksten over på kollektivtransport og gang-/sykkeltransport.Fjell kommune slutta seg og til Statens vegvesen sin tilråding i sitt vedtak, mens Bergen kommune fattavedtak om utviding av planområdet til Liavatnet mellom anna for å få betre avklaring av vegsystem ogkollektivløysingar i Ytre Laksevåg. Vedtaka følgjer under:Fjell kommune, formannskapsvedtak av 14.12.09, sak 57/09”Formannskapet sluttar seg til at alternativ innanfor konsept J ikkje utløyser behov for spesielleutgreiingar utover det som følgjer av planprogrammet, og at det ikkje er behov for fastsetting av nyttplanprogram.Formannskapet er samd i vegvesenet si tilråding til trasear som vert med i revidert kommunedelplan.”Bergen kommune, bystyrevedtak av 22.03.10, sak 70-10 og 71-101. ”Bergen kommune beklager regjeringens avgjørelse om ikke å utrede undersjøisk tunnel som ettav alternativene i kommunedelplanen.2. Følgende alternativer innarbeides i kommunedelplan for nytt Sotrasamband:Konsept FAlternativ C7 med tunnel fra brofestet i Drotningsvik til Storavatnet og kryss i Drotningsvikog Knarrevik utredes. Øvrige alternativer forkastes og utredes ikke videre.Konsept JUtvidelse av eksisterende veg til 4 felt og ny 2-felts bro med reserverte traseer (felt) forkollektivtrafikken. Øvrige alternativer forkastes og utredes ikke videre.Byrådets kommentarer utgjør Bergen kommunes øvrige merknader til Statens vegvesensnotat datert 25. november 2009.3. Planområdet utvides til Liavatnet. I tillegg til å utrede egne traseer for kollektivtransporten, må detogså utredes nye tunnelløsninger for den øvrige vegtrafikken. Disse utredningene skalinnarbeides i kommunedelplan og konsekvensutredning.4. Planprogram for nytt Sotrasamband, vedtatt av byrådet 2. juli 2008, tas opp til ny behandling sålangt det kreves for å utvide planområdet til Liavatnet.”Statens vegvesen Region vest 29

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.3 Utarbeiding av nytt planprogram for kommunedelplan medkonsekvensutgreiing Rv 555 Kolltveit – LiavatnetBergen kommune sitt vedtak om utvida planområde og ny handsaming av planprogram førte tilvesentlege endringar i planomfang og i vurderingar av veg- og transportløysingar. Planprosessen måttederfor startast på nytt.I samsvar med Bergen bystyre sitt vedtak, vart det utarbeidd eit program for arbeid med kommunedelplanog konsekvensutgreiing.Det vart utført ei siling av moglege løysingsalternativ heilt til Liavatnet. Det er i dette arbeidet sett på heilestrekninga Kolltveit – Liavatnet. Vest for Storavatnet på Bergenssida er tidlegare vurderte traséalternativlagt til grunn for dei nye løysingsvurderingane.Inndeling i to hovudprinsippEi vurdering av moglege løysingar viste at vegsystemet knytt til samband mellom Sotra og Bergen vestinnanfor Bergen kommune fram til Liavatnet kunne delast i to prinsipielt ulike løysingar:Prinsipp 1: Planområde Kolltveit – Liavatnet. Inndeling i to delplanar der delplan 1 omfattarKolltveit – Storavatnet og delplan 2 Storavatnet – LiavatnetI prinsipp 1 kan planområdet Kolltveit –Liavatnet planleggast i to delplanar.Mogleg oppdeling i to delplanar er grunna ivegløysing med eit eintydig fellesknutepunkt med kryss i dagsone vedStoravatnet både mellom hovudveganemot Sotra, Askøy og Bergen og mellomhovudvegane og lokalvegnettet. All av- ogpåkøyring både mellom hovudvegane oglokalvegnettet skjer i dagen. Dette girtotalløysing med svært stor fleksibilitet.Oppdeling av planområdet i to delplanargjer det og er mogleg å skilje bådeplanprosessane og planhandsaminga i tiddersom det er ønskjeleg.Figur 3.2 Prinsipp 1 med to delplanarPrinsipp 2: Planområde Kolltveit – Liavatnet. Ein planI prinsipp 2 vert vegløysing mellom Sotraog Bergen vest planlagt for heile strekningaKolltveit – Liavatnet i ein plan.På Bergenssida omfattar prinsipp 2 berre eiløysing med ein ny lang tunnel (4,5 – 5 km) mellom Drotningsvik og nytt kryss vedLiavatnet.Figur 3.3 Prinsipp 2Statens vegvesen tilrådde at planområdet Kolltveit – Liavatnet er delt i to planar, parsell Kolltveit –Storavatnet og parsell Storavatnet – Liavatnet. Denne inndelinga var utgangspunkt for utarbeiding avplanprogram for kommunedelplanarbeidet og KU.Statens vegvesen Region vest 30

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.3.1 Kommunale vedtak om høyring av planprogram og oppstart planarbeid –grunnlag for vidare planarbeidFjell kommune og Bergen kommune handsama høyringsframlegget til planprogram i mars og i mai 2011.Det vart fatta følgjande vedtak:Fjell kommuneSaka vart handsama i Kommunestyret - 24.03.2011 / sak 21/11:Vedtak i Kommunestyret - 24.03.2011:1. Fjell kommunestyre sluttar seg til at framlegg til planprogram for Sotrasambandet –Fastlandssambandet Sotra – Bergen, datert 27.01.2011., vert lagt ut til offentleg høyring i regi avStatens vegvesen.2. Fjell kommunestyre sluttar seg til tilrådinga i framlegg til planprogram om at Prinsipp 1 skalleggjast til grunn for det vidare arbeidet med kommunedelplan. Prinsipp 1 tyder at detframtidige planarbeidet vert delt opp i to sjølvstendige planar, ein for strekket Kolltveit –Storavatnet og ein for strekket Storavatnet – Liavatnet.3. Kommunestyret ber formannskapet om å nytte høyringsperioden for å komme til semje medBergen kommune om felles løysingarBergen kommuneBergen bystyre handsama saka i møtet 30.05.11, sak 98-11, og fatta følgjande vedtak:I medhold av plan og bygningslovens §§ 11.12 og 11.13 vedtas:a) Forslag til planprogram for Rv 555 Sotrasambandet, delstrekning Kolltveit - Liavatnet, sendes påhøring. Prinsipp 1 blir lagt til grunn for det videre planarbeidet.b) Det varsles oppstart av kommunedelplanene Rv 555 Kolltveit - Storavatnet plannummer19920000 og Storavatnet - Liavatnet plannummer 61800000c) Kommunedelplanene Kolltveit - Storavatnet og Storavatnet - Liavatnet skal utarbeides parallelt ogdet må settes av tilstrekkelige ressurser til begge planoppgavene. Krysset ved Storavatnet skalinngå i kommunedelplanen Kolltveit - Storavatnet.d) Det skal rapporteres til Bergen kommune etter nærmere avtalte rutiner om framdriften iplanarbeidet.e) Byrådet fastsetter planprogrammet etter høringGrunnlag for vidare planarbeidBåde Fjell og Bergen kommune gjorde vedtak om å leggje prinsipp 1 til grunn for det vidare planarbeidet.Det vil si at planområdet vert delt i 2 kommunedelplanar; ein plan for strekninga Kolltveit – Storavatnet ogein plan for strekninga Storavatnet – Liavatnet. Rent praktisk vert strekninga Kolltveit – Storavatnet deltinn i 2 plankart; eit for Fjell kommune (plan nr 20050024) og eit for Bergen kommune (plan nr 19920000),sjå illustrasjon på neste side. Planrapporten omtaler heile strekninga.Statens vegvesen Region vest 31

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 3.4 Inndeling av kommuneplankartStatens vegvesen Region vest 32

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.3.2 Oppsummering av høyring av planprogram – revisjon av planprogrammetSaka låg ute til offentleg ettersyn i perioden 05.06.2011 – 15.08.2011. Det kom inn 10 merknader fråprivate grunneigarar, interesseorganisasjonar, næringsdrivande m.m. og 16 uttale frå offentlegehøyringsinstansar.Private merknaderDei private merknadene handla mest om private interesser og nærmiljø i Bildøy/Straumeområdet påSotrasida og nærmiljø / forureiningstilhøve i bumiljøa langs vegkorridorane på strekninga Drotningsvik –Lyderhorntunnelen på Bergenssida. Merknadene gjekk på val av alternativ – lite på innhaldet iplanprogrammet.SotrasidaLiegruppen omtalte sitt planarbeid på Bildøy og ønska at det vert teke omsyn til deira planar i det vidareplanarbeidet med fastlandssambandet. I merknader frå hytteeigarar på Nordre Bildøy og frå StorhilderenVel på Straume er det sterk motstand mot alternativ C101 med ny veg i dagens vegkorridor og framleggtil ny lokalveg mellom Bildøy og Straume. Spesielt var det motstand mot lokalvegen. Dei ønska alternativC102 med ny veg i tunnel forbi Straume. Olav Kobbeltvedt meinte at konsept J med utviding av dagensveg til 4 felt vil vere tilstrekkelig i lang tid framover.BergenssidaBåde “Ja til Sotratunnel” og Tjønnveien Borettslag protesterte mot traséalternativ som har stor del av vegi dagen og utvider dagens veg, pga. negative konsekvensar for nærmiljø/bumiljø, auking av støy ogluftforureining og dårlegare tryggleik. Dei ønska mest mogleg tunnel og gjekk inn for alternativ C7 medtunnel mellom Drotningsvik og Storavatnet og alternativ P103 med ny tunnel mellom Storavatnet ogLiavatnet.Dei som bur i kryssområdet ved Storavatnet (jf. merknader frå Åse Karin Spjeld), meinte atkonsekvensane for deira eigedomar og nærmiljø var omtalt for dårleg. Dei ønska helst ein lang tunnel fråDrotningsvik heilt til Liavatnet utan eit stort vegkryss og transportknutepunkt ved Storavatnet, slik atinngrepa i deira eigedomar vart avgrensa. Dei ønska å utvikle eigedomane sine i samsvar med gjeldandekommuneplan til bustad- og næringsføremål.Offentlege uttaleBergen kommune hadde i si saksutgreiing til utlegging av planprogrammet til høyring, kommentarar tilkollektivtransport og utgreiing av konsekvensar for kollektivtransporten. I høyringa kom det ikkje innnokon andre vesentlege merknader til planprogrammet. I hovudsak var det støtte til vegvesenet sittframlegg til planprogram og til å dele planområdet i 2 kommunedelplanar; Kolltveit – Storavatnet ogStoravatnet – Liavatnet. Det var heller ikkje merknader til dei traséalternativa som er lagt fram, og somskal utgreiast.Fagetatane kom med nokre opplysningar, krav og presiseringar innanfor deira fagfelt.Revisjon av planprogrammetPlanprogrammet vart revidert på nokre punkt som følgje av dei merknadene og uttalene som kom inn.Endringane er gjort greie for i fastsett planprogram datert 12.09.11, pkt. 3.3.3. (vedlegg nr 2.)Statens vegvesen Region vest 33

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.3.3 Fastsetting av planprogramPlanprogrammet vart fastsett i Fjell kommune 27.10.2011, sak 94/11 og i Bergen kommune 20.12.11, sak1557-11. Vedtaka følgjer under:Vedtak Fjell kommuneSaka vart handsama i Fjell kommunestyre 27.10.2011 / sak 94/11:Vedtak i Kommunestyret - 27.10.2011:Kommunestyret godkjenner endeleg planprogram for Sotrasambandet – Fastlandsambandet,datert 27.01.11 og revidert 12.09.11.Forhandlingsutval for arbeidet med Sotrasambandet:Ordførar, Marianne S. Bjorøy og Odd Bjarne Skogestad.Vedtak Bergen kommuneByrådet i Bergen kommune handsama saka i møtet 20.12.2011, sak 1557-11, og fatta følgjande vedtak:1. I medhold av plan- og bygningslovens § 11-13, jfr. § 4.1 fastsettes felles planprogram datert27.01.2011, revidert 12.09.2011, for følgende to planer:a. Laksevåg bydel, Kommunedelplan med konsekvensutredning for fastlandssambandetSotra-Bergen, del I: strekningen Kolltveit - Storavatnet. Plan Id 19920000.b. Laksevåg bydel, Kommunedelplan med konsekvensutredning for fastlandssambandetSotra- Bergen, del II: strekningen Storavatnet - Liavatnet. Plan Id 61800000.2. Planprogrammet med konsekvensutredningsprogram vedtas med følgendeendringer/suppleringer:a) Prinsipp 1 legges til grunn for planprosessen, slik at planområdet Kolltveit - Liavatnet blirdelt i to kommunedelplaner. Kryssområdet ved Storavatnet skal inngå i delplan 1,Kolltveit - Storavatnet, jfr bystyrevedtak i sak 98-11.b) Begge kommunedelplanene må behandles politisk før kommunen avgir uttale til Nasjonaltransportplan (2014-2023).c) Kollektivtransporten skal styrkes framfor personbiltransport mellom Sotra og Bergensentrum. Planarbeidet må tilrettelegge for kollektivtransport med buss på egen trasémellom Storavatnet og Liavatnet, som alternativ løsning til mulig framtidig bybane fraStoravatnet.d) Det skal også i alternativ C7 utredes gang-/sykkelvei langs dagens Rv 555 fram tilStoravatnet, dvs. sykkeltunell gjennom Harafjellet og Kiplehaugen.3. Bergen kommune ber om at det utarbeides plan for finansiering av hele strekningen Kolltveit -Liavatnet.Planprogrammet med vedtak og kommentarar i saksførebuingane er saman med tidlegera utførtplanarbeid, grunnlag for det vidare arbeidet med kommunedelplan og KU på strekninga Kolltveit –Storavatnet.Statens vegvesen Region vest 34

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.4 Framlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing (KU)Denne planrapporten omfattar kommunedelplanmed konsekvensutgreiing for strekninga Kolltveit –Storavatnet. Kryssområdet Storavatnet er ogutgreidd i denne planen.Planarbeidet etter plan og bygningslova(planprogram og kommunedelplan med KU) erutført etter prinsipp vist på figuren til høgre.I kommunedelplan og konsekvensutgreiing forfastlandssambandet Sotra – Bergen, parsellKolltveit – Storavatnet, har aktuelle alternativinnanfor dei to konsepta som vart tilrådd i KS1, blittutgreidd vidare i samsvar med fastsettplanprogram.Dei faglege planrapportane som vart utarbeidd isamband med framlegg til kommunedelplan medKU i september 2008, har vore nytta som grunnlagfor dei nye KU vurderingane.Figur 3.5 Skjematisk framstilling av planprosessen3.4.1 Oppsummering av merknader frå tidlegare høyringar i 2007 og 2008I samband med tidlegare høyringar av planprogram og planframlegg i 2007 og 2008, er merknader somomtaler dei aktuelle traséalternativa som er utgreidd i denne konsekvensutgreiinga, summert opp.På strekninga Arefjord – Storavatnet var det svært stort engasjement rundt spørsmålet om bruløysingkontra tunnelløysing. Merknadene frå alle interessegruppene, velforeiningane og frå privatfolk som bur iområda, protesterte mot bruløysing generelt. Etter at regjeringa velde bruløysing i KS1 prosessen, hardette engasjementet stilna.Dei offentlege etatane stilte generelt krav til gode løysingar for kollektivtransport og gang/sykkeltransport iløysing for fastlandssambandet. Administrasjonen i Hordaland fylkeskommune hadde innstilling på val avkombinasjonsalternativet C7/C9, men vedtaket i fylkesutvalet tok ikkje stilling til val av løysing.Miljøvernavdelinga hos Fylkesmannen i Hordaland, Naturvernforbundet i Hordaland og Bergen kommune- Grøn avdeling kom med uttale der dei ønskjer eit samband der ein ikkje legg til rette for auka biltrafikk,men prioriterer kollektivtransporten på eigne felt, betring i kollektivtilbodet og å legge til rette med anleggfor park & ride m.m. Dei ønskjer at prinsipp med ny 2 felt bru og kollektivtransport på eigne felt vert lagt tilgrunn for utbygging av fastlandssambandet og å innføre trafikantbetaling for å regulere biltrafikken.Denne løysinga samsvarar med løysingsalternativ (alt J102) med kollektivfelt på eigne felt utan auke ivegkapasiteten innanfor konsept J i denne kommunedelplanen.Fleirtalet av næringslivsorganisasjonane og dei ulike næringsverksemdene vurderte bruløysing basert pånytt 4 felts samband mellom Sotra og Bergen som best. Dei peikte og på kor viktig det er med godeløysingar for kollektivtransport og g/s transport samtidig som det vert tilrettelagt for noko aukavegkapasitet som gir god framkomst for alle transportgrupper. Mange merknader frå næringslivet tilråddekombinasjonsalternativet C7/C9.På strekninga Kolltveit-Arefjord var det spesielt løysing for kryssing av Straumsundet som engasjerte deisom bur i området, mest. Mange ville ha tunnelløysing, spesielt senketunnel (alt D101). Men av dei somhar uttalt seg om bruløysing, var det eit lite fleirtal som ønskjer ny veg med 4 felts bru i dagens korridormellom Bildøy og Arefjord og med miljøtunnel forbi Straume(alt C 102).Statens vegvesen Region vest 35

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing3.5 Informasjon og medverknadStatens vegvesen har gjennom heile planprosessen hatt som mål å gi god og open informasjon omplanarbeidet slik at alle partar skulle ha ein god forståing for løysingar og konsekvensar.Dei viktigaste kanalane for informasjon/kommunikasjon har mellom anna vore informasjonsmøte,debattar og innspel i regional og lokal presse og møte i ulike forum og grupper.I tillegg har vegvesenet lagt alt planmaterialet og oppdatert informasjon inn på vegvesenet sineinternettsider www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrasambandet ellerwww.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrabergenAlle merknader og innspel som har kome inn i høyringsperiodane både i samband med planprogram no i2011 og i samband med tidlegare høyringar i 2007 og 2008 er oppsummert, vurdert og kommentert avStatens vegvesen. Både merknadene og Statens vegvesen sin oppsummering med kommentar følgjersom vedlegg til saka i den vidare handsaminga. Det same vil skje med dei uttale og merknader som kjeminn i samband med høyring av nytt framlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing for strekningaKolltveit - Storavatnet.Statens vegvesen Region vest 36

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing4 Planavgrensing og organisering4.1 Planområde og influensområdeI dette kommunedelplanarbeidet knytt tilfastlandssambandet Sotra-Bergen,omfattar planområdet den delplanensom ligg mellom Kolltveit ogStoravatnet, dvs. Kolltveit –kommunegrensen i Fjell kommune, planID 20050021, og kommunegrensen –Storavatnet i Bergen kommune, plan ID19920000. Det vert vist til pkt. 3.3 medomtale av planprogram og oppdeling idelplanar.Grensene for planområdet vert justertFigur 4.1 Planområde med inndeling for kvar kommunesom del av kommunedelplanarbeidet ogvert endeleg fastsett i vedteke kommunedelplan for dei to parsellane i Fjell kommune og i Bergenkommune.Det viktigaste influensområdet for sambandet Sotra-Bergen vil omfatte dei øvrige delane av Sotra ogØygarden som i dag har Sotrabrua som einaste samband mot Bergen. På Bergens-sida vil sambandet iførste rekkje ha verknad for Bergen vest. Askøy kommune vert indirekte påverka av sambandet fordi deihar felles hovudveg frå Storavatnet mot Bergen sentrum og Ringveg vest.4.2 OrganiseringPlanarbeidet både med planprogram og utarbeidingav framlegg til kommunedelplan medkonsekvensutgreiing har vore organisert slikdiagrammet til høgre viser.Plangruppa har hatt jamlege arbeidsmøter. I dennegruppa har både Hordaland fylkeskommune ogSkyss vore med på mange møter i samband medvurdering av transportløysingar med vektlegging pågode kollektivløysingar.Gruppa for prosjektkoordinering har hatt møter formellom anna å avklare prinsippspørsmålundervegs, avklare tilhøve til annan planlegging ogsjå til at planarbeidet har vore utført i samsvar medfastsett planprogram og framdrift.REGIONVEGSJEFENGRUPPE FORPROSJEKTKOORDINERING- Statens vegvesen- Hordaland fylkeskommune- Bergen kommune- Fjell kommune- Sund kommune- Øygarden kommune- Askøy kommune- Sambandet S/Ø – B ASPLANGRUPPEFASTLANDS-SAMBANDET- Statens vegvesen- Bergen kommune- Fjell kommune- Askøy kommuneFigur 4.2 Organisasjonsdiagram for planarbeidetStatens vegvesen Region vest 37

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing5 Tilhøve til andre planar og mål5.1 Nasjonal transportpolitikkNokre viktige dokument for statleg transportpolitikk somvedkjem Sotrasambandet Miljøverndepartementet 1993. Rundskriv T-5/93. Rikspolitiskeretningslinjer for samordnet areal- og transportplanlegging. Miljøverndepartementet 1998. Rundskriv T-2/98 B,publisert 03.08.1998 Nasjonale mål og interesser i fylkesogkommuneplanleggingen St.meld.nr.24 (2003-2004): Nasjonal transportplan 2006–2015 Innst.S.nr.240 (2003-2004). Innstilling frå samferdselskomiteenom Nasjonal transportplan 2006-2015 Samferdselsdepartementet 31.01.06: Retningslinjer omtransportetatenes og Avinors arbeid med Nasjonaltransportplan 2010-2019 Samferdselsdepartementet 21.11.06. Supplerenderetningslinjer om målstruktur for transportetatenes ogAvinors arbeid med Nasjonal transportplan 2010-2019 Avinor, Jernbaneverket, Kystverket, Statens Vegvesen.Januar 2008. Forslag til Nasjonal transportplan 2010–2019. St.meld. nr. 34 (2006-2007) ”Norsk klimapolitikk”, og”Klimaforliket” frå handsaming i Stortinget, datert 17.januar 20085.1.1 NTP 2005 - 2015Statleg samferdselspolitikk er nedfelt gjennomNasjonal Transportplan (NTP). Planen vert rullertkvart fjerde år, som grunnlag for årlegefinansieringsvedtak i statsbudsjettet. Måla igjeldande NTP, vedteken av Stortinget, vil vereretningsgjevande for statleg transportpolitikk framtil neste revisjon av NTPSotrasambandet var ikkje med i handlingsplaneni NTP for 2006 - 2015 I handlingsprogrammet vardet derimot sett av midlar til planlegging iplanperioden. Vidare vart det uttrykt velvilje tilsøknad om bompengeinnkrevjing forgjennomføring av nokre av dei mindre tiltaka påSotrasambandet: ”I tillegg til mindre statlegemidlar og kommunale forskoteringar kan det vereaktuelt å få i gang bompengeinnkrevjing pådagens samband for å få fortgang i arbeidet meddesse tiltaka. Statens vegvesen Region vest vilsjå positivt på ein søknad om å få løyve til eit sliktopplegg.”5.1.2 NTP 2010-2019Med grunnlag i retningsliner frå Samferdselsdepartementet, har dei statlege transportetatane lagt framframlegg til NTP for perioden 2010-2019. På grunnlag av retningsliner frå Samferdselsdepartementet ogFiskeri- og kystdepartementet, er følgjande hovudmål lagt til grunn for NTP:”bedre framkommelighet og reduserte avstandskostnader for å styrke konkurransekraften inæringslivet og bidra til å opprettholde hovedtrekkene i bosettingsmønsteretbygge transportpolitikken på en visjon om at det ikke skal forekomme ulykker med drepte ellerlivsvarig skadde i transportsektorenbidra til å redusere miljøskadelige virkninger av transport, samt bidra til å oppfylle nasjonale mål ogNorges internasjonale forpliktelser på miljøområdettransportsystemet skal være universelt utformaI tillegg skal etatene presentere strategier for å få mer godstransport på sjø og bane i stedet for påveg, og mer kollektivtrafikk og mer gange og sykling i byene.”Sotrasambandet er teke inn i handlingsplanen for gjeldande NTP 2010 – 2019 med 400 mill. kr i perioden2015 – 2019.Statens vegvesen Region vest 38

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000”Rikspolitiske retningslinjer for samordnetareal- og transportplanlegging”Følgjande utdrag av retningslinene er av særleg relevans forplanlegging av nytt Sotrasambandet: Planlegging av utbyggingsmønsteret og transportsystemetbør samordnas slik at det legg til rette for mest mogelegeffektiv, trygg og miljøvennleg transport, og slik attransportbehovet kan avgrensast. (pkt 3.1) Det bør leggast vekt på å få til løysningar som kan gi korteavstandar i forhold til daglege gjeremål og effektivsamordning mellom ulike transportmåtar. (pkt 3.1) Langs eksisterande hovudvegnett skal det leggast vekt påå oppretthalde eit differensiert transportsystem og framtidigbehov for utvidingar av vegnettet. (pkt 3.2) I regionar eller område der det er befolkningsgrunnlag forkollektiv betening som eit miljøvennleg og effektivttransportalternativ, skal det ved utforminga avutbyggingsmønsteret og transportsystemet leggast vekt påå leggje til rette for kollektive transportformer. (Pkt 3.5) Når det oppstår kapasitetsproblem i vegsystemet, skalandre alternativ enn auka vegkapasitet vurderast på liklinje, f.eks. regulering av trafikk, betring avkollektivtransporttilbodet. (Pkt 3.5)Kommunedelplan med konsekvensutgreiing5.1.3 Klimamål fortransportsektorenGjennom ”klimaforliket” i Stortinget i januar2008 1 er klimaspørsmål satt høgare pådagsorden også innan transportsektoren. Iklimaforliket står det at klimamålet fortransportsektoren 2 er eit viktig grunnlag forarbeidet med nasjonal transportplan. I tillegg tildei mål som er gitt i planprogrammet, vilverknader for utslepp av klimagassar vere eitviktig målområde også for eit nyttSotrasamband.5.1.4 Retningslinjer for samordnaareal- og transportplanlegging”Rikspolitiske retningslinjer for samordna arealogtransportplanlegging” er utforma for å sikraat det vert lagt til rette for ei utvikling somreduserer transportbehovet, og som gjer at folkvert mindre avhengig av privatbil og gjer detmeir attraktivt og lettare å bruke miljøvenlegetransportformer. I følgje retningslinene skalkollektivtransport og trafikkregulering vurderastsom alternativer til vegbygging dersom det erkapasitetsproblem på vegnettet. Forsambandet Sotra-Bergen betyr dette at det pålik linje med alternativ som gir aukavegkapasitet, også skal vere alternativ somlegg til rette for auka bruk av kollektivtransportsom hovudelement.1 Klimaforliket kom som resultat av handsaming av St.meld. nr. 34 (2006-2007) ”Norsk klimapolitikk”.http://www.stortinget.no/diverse/klimaforlik.html2 Klimamål for Transportsektorens er gitt i St.m. 34 (2006-2007) ”Norsk klimapolitikk”, kap.8.3: ”Regjeringens mål er at eksisterendeog nye virkemidler i transportsektoren utløser en reduksjon i klimagassutslippene med mellom 2,5 – 4 millioner tonn CO2-ekvivalenter i denne sektoren i forhold til den referansebanen som legges til grunn i Statens forurensningstilsyns tiltaksanalyse.Målene knyttet til sektorene er basert på anslag og vil måtte revurderes dersom endringer i framtidige prognoser, kostnader,teknologiutvikling eller andre vesentlige endrede forutsetninger tilsier det. Dersom utviklingen går i retning av at målene ikkerealiseres, vil regjeringen vurdere ytterligere tiltak.” Klimamålet er innarbeidd i transportetatane sitt fframlegg til NTP 2010-2019,lagt fram i januar 2008.Statens vegvesen Region vest 39

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing5.2 Lokale planar5.2.1 Kommunale og fylkeskommunale planarKommunane har følgt opp sine vedtak ved oppstart i planarbeidet i sine respektive kommunale planar ogvedtak. Nytt samband til Sotra er med i kommunane sine kommuneplanar og overordna strategiskeplanar. Også Fylkesplan for Hordaland 2005 – 2008 har vist til behov for betre samband mellom Bergenog Sotra og satt som handlingspunkt 8.1. i planen: ”Utarbeiding av plan for nytt vegsamband Bergen –Sotraregionen”.Nokre viktige kommunale plandkument somvedkjem SotrasambandetUnder er det lista opp viktige overordna planarsom er del av grunnlaget for planarbeidet knytttil sambandet Sotra-Bergen: Kommuneplan for Bergen kommune 2006 – 2017(2025), 25. juni 2007, framlegg til ny arealdel 2010 Kommuneplan for Fjell kommune, arealdel 2011-2022, vedteken 14.april 2011 Kommunedelplan for Straume. vedteken 30. mars2006 Kommunedelplan og områderegulering av Bildøy,planarbeid starta opp våren 2011 Kommuneplan for Sund kommune 2003 – 2013,vedteken 3. februar 2004 Strategisk næringsplan for Sund kommune, 2006-2009, vedteken 8. februar 2006. Kommuneplan for Øygarden kommune 2006-2014,14. juni 2006 Kommuneplan for Askøy kommune, 2006-2018,vedteken 21. juni 2007, framlegg til ny arealdel2010-2021 Kommunedelplan for næring Askøy 2005 – 2008,vedteke 17. mars 2005 Fylkesplan for Hordaland 2005-2008.Planen er forlenga inntil vidare. Klimaplan for Hordaland, Regional plan2010-2020 Bergensprogrammet for miljø, transport ogutvikling Konseptvalutgreiing (KVU) RegionpakkeBergen. Strategi for kollektivtrafikken i Bergen(2005) Kollektivtransporten i Bergensområdet –Mål, strategiar og rutestruktur (vedteke iHordaland fylkeskommune mars 2008) Rapport om Framtidig bybanenett iBergensområdet (2009) Sykkelstrategi 2010 – 2019 og einhandlingsplan for utbygging av sykkelruter Kommuneplanar og kommunedelplanar iberørte kommunar; Bergen, Fjell, Sund,Øygarden, Askøy, sjå liste til venstreBåde kommunane og fylkeskommunane harved fleire høve gjort vedtak om gjennomføringav planarbeid for fastlandssambandet Sotra-Bergen og understreka behovet for at sambandet kom med i Nasjonal Transportplan ved første rullering.5.2.2 Reguleringsplanar som berører planområdetI korridoren Kolltveit – Bildøy – Straume – Knarrvik – Drotningsvik – Storavatnet er det meste av arealetdetaljdisponert og bygd ut i samsvar med vedtekne reguleringsplanar. Men det er likevel storplanleggingsaktivitet i delar av områda.I Fjell kommune pågår det no reguleringsarbeid for næringsområde, bustadområde og område forfritidsaktivitetar (golf) i Kolltveitområdet, kommunedelplan og områderegulering for Bildøy med føremålutvikling av bustadområde og nærings-/kulturverksemder, og reguleringsplanarbeid for vidare utvikling avStraume tettstad sør for dagens Rv 555.I Bergen kommune pågår det reguleringsplanarbeid som del av fortetting / transformering avnæringsområde i Drotningsvik. Det er vidare starta opp planarbeid for fleire område for Harafjellet,Fagerdalen, Ørjebekk som ligg inn mot krysset ved Storavatnet. Reguleringsføremål er næringsområdeog bustadområde i samsvar med vedteke kommunedelplan. Det ligg førebels ikkje føre nokoplanframlegg.Statens vegvesen Region vest 40

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingPlanar knytt til eksisterande Rv 555Følgjande planar er knytt direkte til eksisterande Rv 555:Breivik - DrotningsvikMellom Breivik og Drotningsvik er det utarbeida reguleringsplan for å utvide eksisterande Rv555 med tokøyrefelt. Dei nye felta vert regulert som kollektivfelt. Nær kryssa vert kollektivfeltet også nytta somakselerasjons- og retardasjonsfelt. Planen vart vedteke i Bergen bystyre 23.03.10.KnarrvikaDet er utarbeidd framlegg til reguleringsplan for å slå saman kryssa i Knarrvikområdet til eitt kryss påhovudvegen. Vegen frå Hjelteryggen vert då ført bort til vegen frå Valen/Brattholmen. Dei vert så knytt tilhovudvegen i ei rundkøyring. Tidlegare er det utarbeidd forprosjekt for toplanskryss her, men pga.kostnader og store terrenginngrep vart desse planane lagt vekk. Planen er ikkje vedteke.Straume - KnarrvikaDet er og utarbeidd framlegg til reguleringsplan for å utvide eksisterande Rv555 med kollektivfelt mellomStraume og nytt planlagt kryss i Knarrvika. Planen er ikkje vedteke.Ny veg Arefjord - StoraskaretDet ligg føre ein eldre, godkjent reguleringsplan for ny veg frå Arefjord aust for Straume sentrum, tilStorskaret / Straume sør. Vegen er tenkt som avlasting av eksisterande veg gjennom dei sentrale delaneav Straume med mellom anna Sartor senter. Det er no starta opp nytt reguleringsplanarbeid for dennestrekninga i regi av Statens vegvesen i samarbeid med Fjell kommune. Planforslaget er venta ferdigstiltvåren 2012.5.3 Mål5.3.1 SamfunnsmålI arbeidet med konseptvalutgreiinga og kvalitetssikringa av prosjektet (jf. kapittel 2.3) vart det formulertfølgjande samfunnsmål for heile Sotrasambandet:Nytt Sotrasamband skal gje sikker veg og styrke Sotra/Øygarden si rolle for regionale og nasjonalenæringsinteresser som ein integrert del av ein funksjonell Bergensregion5.3.2 Hovudmål for fastlandssambandet Sotra-BergenMed bakgrunn i gjennomgang av nasjonale planar og retningsliner, lokale vedtak og KVU-arbeida bådemed Sotrasambandet og transportsystemet i Bergensområdet, er det formulert mål forfastlandssambandet mellom Sotra og Bergen. Desse måla samsvarar i stor grad med måla i tidlegarevedteke planprogram i 2008. Det skal utviklast eit fastlandssamband mellom Sotra/Øygarden og Bergen som sikrar gode ogeffektive kommunikasjonstilhøve til bysentrum, bydelar og til sentrale transportknutepunkt forhovudvegnett, jernbane, sjø- og lufttransport. Fastlandssambandet skal sikre langsiktig gode kommunikasjonstilhøve som legg eit godt grunnlagfor vidare vekst og verdiskaping lokalt, og vidare utvikling av Bergensregionen som ein fellesarbeids, bustad- og serviceregion. Nullvisjonen – ”ingen drepne eller livsvarig skadde i trafikken ” skal danne grunnlag for sambandet. Bidra til at transportsektoren reduserer utslepp av klimagassar.5.3.3 DelmålFølgjande delmål er sett for sambandet: Transportutvikling- Sambandet skal ha tilstrekkeleg standard og kapasitetsreserve ut over venta trafikkmengde i 2030.- Sambandet skal være effektivt, sikkert, fleksibelt og robust.Statens vegvesen Region vest 41

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing- Alle trafikantgrupper skal sikrast god trafikktryggleik.- Sambandet skal sikre betre framkome, mindre kø og kortare reisetid mellom Sotra og Bergen enndet er i dag. Det skal takast god omsyn til næringstransport.- Transportmengda i nytt fastlandssamband skal ikkje ha store negative konsekvensar på den totaletilgjengelege kapasiteten til eksisterande transportnett i Bergen. Kollektivtransport- Kollektivtransport skal være eit attraktiv alternativ til bruk av personbil.- Kollektivtrafikken skal sikrast minst like god framkomst som annan trafikk.- Det skal etablerast effektive kollektivknutepunkt med god tilgjenge til overordna vegnett.- Nytt samband skal være fleksibelt med omsyn til mogleg etablering av eigne kollektivtraséar. Gang- og sykkelveg- Det skal etablerast eit attraktivt og trygt samanhangande gang - og sykkeltilbod mellom Sotra ogBergen. Økonomi og finansiering- Sambandet skal kunne gjennomførast innanfor realistiske rammer for finansiering. Lokal og regional utvikling – arealbruk- Det skal vere god samordning mellom areal- og transportutvikling.- Nytt samband skal bygge opp under den senter- og næringsstrukturen som dei berørte kommunarhar vedteke.- Det skal vere lett tilgjengelege og attraktive sambandsløysingar mellom senterområde, størrebustadområde / næringsområde og nytt samband.- Ein skal unngå inngrep i eksisterande bustadområde så langt det er råd. Nærmiljø- Veganlegg og områda som ligg inntil vegen, skal utformast på ein måte som tek vare påtrafikksikker framkome for mjuke trafikantar, og tek omsyn til bustadmiljø og grøntområde i høve tilvegens støy- og barriereverknad- Krav til grenser for støy og anna forureining i omgjevnadene skal samsvare med gjeldanderetningsliner i høve til bustad- og grøntområde, inkludert stilleområde. Landskap og estetikk- Veganlegg skal utformast slik at det tilpassar seg lokale landskapstilhøve både på Sotrasida ogBergensida. Verdfullt og sårbart landskap skal takast spesielt omsyn til.- God estetikk skal prioriterast ved utforming av veg og dei anlegg som høyrer til. Reiseoppleving- Sambandet skal gje ei god reiseoppleving og eit visuelt inntrykk av overgangen mellom innland ogkystområde. Natur- og kulturmiljø- Veganlegg skal utformast slik at det tar omsyn til viktige natur- og kulturminne. Klima- Det skal leggjast vekt på løysingar som gir lågt utslepp av klimagassarStatens vegvesen Region vest 42

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing6 Dagens situasjon6.1 SotrabruaDet er berre eit samband mellom Sotra/Øygarden og Bergen; Rv 555 over Sotrabrua. Sotrabrua vart bygdi åra 1969-1971 og er ei hengebru som bind saman Litlesotra med fastlandet i Bergen. Brua vart opna idesember 1971. Den 1236 meter lange brua har eit hovudspenn på 468 meter og var den lengste brua iNoreg då ho vart bygd. Brua har ei fri seglingshøgd på 50 meter. Av dei omlag 40 millionar kroner sombrua kosta, vart 23,5 millionar dekka av bompengar. Innkrevjinga av bompengar tok slutt i 1983. Brua harvore sterkt medverkande til den store veksten ein har hatt i kommunane Fjell, Sund og Øygarden, bådemed omsyn til bustadbygging og etablering av ny næringsverksemd.Sotrabrua har i dag stort etterslep på vedlikehald, Det er sett i gang eit større vedlikehaldsarbeid for åoppretthalde den tekniske bruklassen (BK 10) som brua er dimensjonert for. Vedlikehaldsarbeidet eromfattande og krevjande. Mellom anna av di trafikken må gå parallelt med arbeidet. Bruas tekniskestandard set store avgrensingar på kva som kan gjerast av tiltak på dagens bru for å gi betra framkomst.6.2 Sårbart transportsystemI tillegg til å vere i dårleg teknisk stand, har brua låg transportstandard. Sjølve brua har to relativt smalekøyrefelt som ikkje tilfredsstillar dagens normalkrav. Transportsystemet er sårbart ved ulukker ogmotorhavari. Når det oppstår slike situasjonar, er det særs vanskeleg med forbikøyring. Det oppstår somregel full stans i trafikken, med lange køar som følgje. Brua er og sårbar for sterk vind frå syd og nord.6.3 TrafikkutviklingI morgon- og ettermiddagsrushet er det meir trafikk på Sotrabrua og tilførselsvegane enn kapasiteten tilvegsystemet. Det gir periodevis store køar på heile strekninga mellom Straume i vest og Storavatnet iaust.Trafikkprognosane for mogleg transportetterspørsel viser at trafikken kan auke frå ca. 26.000 ÅDTmellom Sotra og Bergen i dag (2011 tal) til ca. 35.000 ÅDT mellom Sotra og Bergen i 2030 basert på talfor venta folketalutvikling i regionen 3 , sjå figur 6.2. Kapasiteten på dagens vegnett er med på å avgrensetrafikkauken. Utrekningar med auka kapasitet (firefelts veg mv,) syner ein potensiell trafikk på opp mot44.000 ÅDT i 2030 dersom det ikkje er bompengar eller nokon trafikkregulerande tiltak.Figur 6.1: Utvikling av folketal og trafikkvekst mellom Bergen og Sotra 1965 - 20113 Grunnlag for trafikkprognosane er SSB sin midlare folketalframskiving frå 2008Statens vegvesen Region vest 43

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 6.2: Trafikkprognose (ÅDT) som viser prognose for transportetterspørselen i dagens samband for år20306.4 Manglande samanhengande gang- og sykkelvegnettDet er ikkje tilbod til gåande/syklande over brua. Det er eit smalt fortau på kvar side av Sotrabrua (ca. 0,5meter). Fortauet er ikkje egna til normal bruk for fotgjengarar og syklistar. Frå Knarrvika og vestover tilStraume og Bildøy er det samanhangande gang- og sykkelveg langs Rv 555. Vidare vestover frå Bildøyfinst det ikkje eigen gang- og sykkelveg. Her må ein nytte hovudvegen eller lokalvegnettet.Figur 6.3. Trongt på dagens veg over SotrabruaStatens vegvesen Region vest 44

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing6.5 KollektivtrafikkKollektivtrafikken har ikkje eigne køyrefeltmellom Straume og Storavatnet og står i samekø som biltrafikken. Hovudproblema for kollektivframkomst er på strekninga Straume –Knarrvika– Drotningsvik - Storavatnet.Det går busstrafikk både langs hovudvegen oglangs delar av lokalvegnettet. På grunn avavviklingsproblem langs Rv 555, er busstilbodetutvida på strekninga mellom Bergen og Straumeslik at det i rushtidene går bussar kvart 15.minutt. Men sidan det ikkje finst kollektivfelt påstrekninga har bussane like lang køyretid somanna trafikk. Tek ein i tillegg med tid sombussane nyttar på haldeplassane brukarbussane lengre tid enn anna trafikk og er derforikkje spesielt attraktive som alternativ tilprivatbilen.Reisetidsmålingar som ligg føre, viser at det idag er forseinkingar for kollektivreiser i høve tilbiltrafikk i rushperiodane.- Straume og Sotrabrua i morgonrushet (opptil 2/4min for kollektiv i høve til bil)- Storavatnet og Sotrabrua i ettermiddagsrushet(opptil 5/11 min for kollektiv i høve til bil)Det er bygd kollektivterminal på Storavatnet(kryssområde mellom Rv 555 mot Sotra og Rv562 mot Askøy) for overgang mellom ulikebussruter. Her er det ca. 50 plassar avsett tilbilistar som kan parkere og reise vidare medbuss. Det ligg føre planar om utviding avparkeringsarealet til ”parker og reis” føremål. PåStraume ved Sartor senter er det ogsåkollektivterminal med ca. 100 parkeringsplassarfor ”parker og reis”.Reisevaneundersøkinga som vart gjort i 2008[ref. 39] viser at av alle personreiser overSotrabrua, er i overkant av 18 prosent kollektivereiser. Andel kollektivreiser inn mot Bergensentrum (Bergenhus bydel) er ca. 37%. Talaviser at kollektivandelen frå Sotra/Øygarden erhøg. Det er berre mellom Arna og Bergensentrum at fleire nyttar kollektivtransport.Skilnad på kollektivandel ireisevaneundersøkinga gjort i 2000 og i 2008er:Reiser til/fråSotra2000 2008Kollektivandel,alle reiserKollektivandel,reiser tilsentrum14% 18%35% 37%Figur 6.4: Prosent av alle personreiser som gårkollektivt Kjelde: Reisevaneundersøkinga 2008.50 %45 %40 %35 %30 %25 %20 %15 %10 %5 %0 %33 %37 %Figur 6.5. Kollektivandel for reiser mellom Sotra ogBergen sentrum (Bergenhus bydel med gul farge).Kjelde: Reisevaneundersøkinga 2008.28 %Åsane Fyllingsdalen/Laksevåg Fana/Ytrebygda Arna Sum Sotrakommunene41 %37 %Andel kollektivreiser til og frå Sotra er aukaStatens vegvesen Region vest 45

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingsidan 2000.Figur 6.6 Tilrådd strategi for kollektivtransport og vidare vegutbygging i KVU Regionpakke Bergen, mai2011. Tilrådinga inneber mellom anna vidare utbygging av bybane til alle bydelar. For Bergen vest vertkryssområdet ved Storavatnet eit viktig knutepunkt for både kollektivtransport og annan transport. [ref. 39]Forseinkingar for kollektivtrafikk ognæringstrafikk(Utdrag frå KVU Transportsystemet iBergensområdet, mai 2011)“Regionalt gjelder forsinkelser særlig vestovertil/fra Sotra, der tofelts veg med tunneler/bru vestfor Storavatnet skaper forsinkelser både forSotra- og Askøytrafikken. Dette områdetkjennetegnes av stor interaksjon mellom områdevest i Bergen og Straume/Sotra. Trafikken erjevnt stor over døgnet i begge retninger. Målingerfra 2008 viser at gjennomsnitt forsinkelse i retningSotra om ettermiddagen da var rundt 10 minutter,hovedsaklig mellom Olsvik og Knarrevik like vestfor Sotrabrua. Om morgenenen tilsvarende 5minutter i retning Bergen.”Punkta i kartet til høgre viser gj.snitt fartsendring imorgonrush kl 7-9, retning sentrum for allekøyretøy. I tillegg er markert strekningar påhovudårene der kø/forseikingar vanlegvis oppståri morgonrush og/eller ettermiddagsrush - mellomanna strekninga Kolltveit- Storavatnet.Figur 6.7 Forseinkingar - illustrasjonStatens vegvesen Region vest 46

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing6.6 Godstransport og tilhøve til ny godshamn6.6.1 Eksisterande godstransportMellom sju og ti prosent av trafikken på hovudvegane i Bergen er tunge bilar, dvs. godstransport ogbussar. Godstransporten utgjer dermed ikkje ei stor del av den samla trafikken, og representerer ikkje etstort problem for den generelle trafikkavviklinga. Køyring av gods har også ei anna døgnfordeling ennannan vegtrafikk.GodshåndteringsterminalerJernbaneterminalHavneterminalStørre grossister ogvarelager - bilbasertFigur 6.8. Fordeling av gods frå Nygårdstangenog Bergen hamn(Kjelde: Transportanalysen forBergensområdet 2010-2030)Figur 6.9. Godsterminalar i BergensområdetNæringsstrukturen i Sotra/Øygarden med tung olje- og gassindustri og maritime verksemder, gjer dels atgods går direkte over sjø (kystbasen CCB mfl.), men framkomst på land mot Bergen og øvrigtransportsystem, og internt på Sotra, er viktig.Fordeling av gods i dag frå Nygårdstangen og frå Bergen hamn på Dokken viser at ca. 25 prosent [tal frå2006] skal til dei sentrale delar av Bergen (Bergenhus og Årstad), ca. 25 prosent skal til Åsane, Arna ogvidare mot nord og aust. I dag er Nygårdtangen beste tilknytingspunkt for godstransporten i desseretningane.Ca 32 prosent av godset skal mot sørlege delar av Bergen (Fana og Ytrebygda) samt vidare mot sør.Berre omlag 9 prosent av godset skal til Sotra og Øygarden (mars 2006).(Kjelde: Transportanalyse for Bergensområdet 2010-2030)Statens vegvesen Region vest 47

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 199200006.6.2 Aktuelle alternativ for ny godshamn på SotraBergen hamn er intermodal knutepunktshamn, og er i NasjonalTransportplan ein av 10 nasjonalhamner. Det er i dag eitformalisert samarbeid mellom Bergen hamn og CCB på Ågotnes.Kommunedelplan med konsekvensutgreiingMongstadHordaland fylkeskommune har i samarbeid med Bergen ogOmland hamnevesen (BOH) utarbeidd ein analyse som gir eitoversyn over moglege ekspansjonsområde for Bergen hamn.Dette er eit felles initiativ og ein langsiktig strategi forhamneutviklinga i Hordaland, der eit hovudmål er å finnealternativ lokalisering for Bergen indre hamn.CCBDokkenSiste vedtak i Fylkesutvalet 25.08.09 seier følgjande om aktuelleløysingar for ny godshamn:1. Kombinasjonsalternativ med utgangspunkt i dagens hamn,med auka bruk av Mongstad og CCB2. FleslandSotraFleslandBegge alternativa skal vurderast opp mot 0-alternativet, dagenshamn på Dokken.Det er såleis berre CCB på Ågotnes som no er aktuell lokaliseringpå Sotra. Det er pr. juli 2011 inga avklaring av godshamnsaka.Figur 6.10. Alternativ for nygodshamn – berre CCB basen påÅgotnes er aktuell på Sotra6.7 NæringsstrukturDette kapitlet byggjer i hovudsak på Konseptvalutgreiinga for Sotrasambandet [ref.40].Ei rekkje viktige næringar i Bergensregionen har ei regional arbeidsdeling. Det vil seie at ulike delar avstorbyen utgjer eit samla næringsmiljø.Det viktigaste eksempelet er innan petroleumssektoren, der innovasjon og forsking er knytt tilUniversitetet i Bergen (Center of Excellence innan reservoir), CMR og Høgteknologisenteret. Driftsmiljøeter konsentrert til Sandsli, medan produksjonsmiljøa ligg i nabokommunane. Det er store industriområde iØygarden og nordre del av Fjell kommune knytt til olje- og gassutvinning og offshoreverksemd.Terminalane på Sture og Kollsnes, Kollsnes Næringspark i Øygarden og CCB basen på Ågotnes i Fjell,Mongstad/ Mongstad Base, og Fusa utgjer samla ein betydelig del av norsk olje- og gassverksemd bådenår det gjelder produksjon og kompetanse på utvikling.Tilsvarande arbeidsdeling finn ein innan maritim sektor og fiskerinæringa. Fiskeri- og havbruk hartradisjonelt vore viktige næringar i kystkommunane Øygarden, Fjell, Sund, Askøy og Bergen. I dei seinareår har utviklinga gått i retning av større og færre einingar og næringa har hatt ein effektiviseringsprosesssom har medført reduksjon i tal på tilsette.Innanfor reiseliv er kommunane i vest også del av eit samla reiselivstilbod. Sund og Øygarden har utviklaei sjø- og fiskerelatert reiselivsnæring med fleire mindre anlegg for rorbu/utleigehytte, hotell og andreovernattings- og aktivitetstilbod. Begge kommunane ønskjer å utvikle denne næringa vidare. Fjellkommune har pr. i dag lite tilbod innanfor reiselivsnæringa, men har utvikling her som eit av sinesatsingsområde de næraste åra.Utvikling av samferdselsnettet i regionen påverkar næringsstrukturen. Tiltak innan det regionalesamferdselsnettet kan utløyse nye næringsareal, kan styrke eksisterande næringsområde sikonkurransekraft nasjonalt og internasjonalt, samt styrke kommunikasjonen mellom næringar der deteksisterer ein regional arbeidsdeling, og styrke grunnlaget for allereie etablertesamarbeidskonstellasjonar.Statens vegvesen Region vest 48

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingI Strategisk næringsplan for Bergen 2006-2009 har kommunen sett seg eit ambisiøst mål derBergensregionen skal vera i verdstoppen på forsking, kompetanse og næringsverksemd innan hav, kystog energi.6.8 TrafikkulukkerFigur 6.11 Trafikkulukker dei siste 10 år på strekninga Rv 555 Kolltveit – LiavatnetDet har vore mange, og alvorlegeulukker i sambandet Sotra-Bergen. Dagens transportsystemer lite utvikla og lite trafikksikkert ihøve til den trafikkmengda som erpå vegane.For strekninga Rv 555 Kolltveit –Liavatnet har det totalt vore 155ulukker dei siste 10 åra, i snitt 15– 16 pr. år. 3 av ulukkenemedførte dødsfall, 13 ulukkermedførte alvorleg skade og deiandre var lettare skadar.Figur 6.12 Type ulukkeDet er påkøyring bakfrå som dominerer, men og møteulukker og utforkøyring utgjer ein stor del avulukkene.Statens vegvesen Region vest 49

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing6.9 Dagens reisevanarSotra/Øygarden og Bergen er del same bustad- og arbeidsmarknad, og det er stor tovegstransportaktivitet mellom Bergen og kommunane i vest. Om lag 8.000 personar pendlar mellomSotra/Øygarden og Bergen kvar dag.Veksten på Sotra er i stor grad konsentrert langs eksisterande transportkorridor Sotra-Bergen (Rv 555)og langs det eksisterande interne nord-sør sambandet Øygarden - Fjell – Sund (Rv 561 og Rv 555).Sambandet Sotra-Bergen har ein viktig funksjon i det integrerte samspelet mellom øyene i vest ogBergensområdet.Reisevaneundersøkingane i 2000 og 2008 viser at sambandet Sotra-Bergen i stor grad vert nytta forrelativt korte reiser i arbeid, næring og fritid/handel.. Bydelen Laksevåg (Bergen vest), og kommunaneAskøy, Fjell, Sund og Øygarden, utgjer eit eige tyngdepunkt i Bergensregionen, med eit mylder avnæringstransportar, handtverkarar, pendlarar, og handlande som dagleg kryssar Sotrabrua. Kjernen idette området ligg særleg innanfor ”triangelet” Straume, Loddefjord, og Kleppestø.Reisevaneundersøkinga 2000 viser at om lag halvparten av trafikken over Sotrabrua skal til/frå Litlesotra ivest. På Bergens-sida er trafikken langt meir spreidd, og retta til/frå mange område. Undersøkinga viserat den ”korte” daglegtrafikken over brua er stor (næringstrafikk, handel).Ein samanlikning av reisevanane frå 2000 til 2008 viser små endringar. Det er framleis dei korte reisenemellom Sotra og Bergen vest som utgjer største reiseandel. Det er vidare verd å merke seg at reisermellom Sotra til/frå Fana/Ytrebygda berre er auka med 2%. Reiser inn mot Bergen sentrum er redusertmed 2%. Dei lange reisene utover Bergensområdet er auka vesentleg sidan 2000.Figur 6.13. Reisemønster for dei som kryssa Sotrabrua 2000 (biltrafikk).Statens vegvesen Region vest 50

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 6.14. Reisemønster for dei som kryssa Sotrabrua 2008 (biltrafikk).6.10 Grunngjeving for planlagt tiltakMed bakgrunn i gjennomgang av status og utfordringar for kommunikasjonane mellom Sotra og Bergen,og dei viktigaste interessene som er knytt til sambandet, er det i samband med konseptvalutgreiinga ogregjeringa si kvalitetssikring av prosjektet (KS1), identifisert dei viktigaste forholda som direkte utløyserbehovet for nytt Sotrasamband. Det er særleg eitt behov som utløyser behov for tiltak:Behov for betra transportkapasitet og framkomst mellom Sotra/Øygarden og BergenDette grunnleggjande utløysande behovet, er det semje om både nasjonalt og lokalt i regionen.Dette gjeld ein region som er prega av stor aktivitet, og som er viktig for nasjonal verdiskaping. Det erikkje akseptabelt at framkomsten for mellom anna næringstransporten er så uviss som i dag. Skjer detnoko på Sotrabrua eller på tilførselsvegane til brua, er det særs vanskeleg med forbipassering. Detoppstår som regel full stans i trafikken, med lange køar og store forseinkingar som følgje.I tillegg er Sotra/Øygarden er eit av områda med sterkast vekst både i folketal og i næringsetableringar /tal på arbeidsplassar i Bergensregionen. Området er ein viktig brikke i vidare utvikling avBergensregionen som ein felles arbeids, bustad- og serviceregion. Behovet for transportkapasitet, sikkerframkomst og god tilgjenge vil auke. Det vil ikkje vere mogleg å få til eit akseptabelt transporttilbodmellom Bergen, Sotra og Askøy med dagens vegnett.Dei politiske retningslinene både nasjonalt og lokalt om å legge til rette for meir miljøvennleg, trygg ogenergieffektiv transport med auka andel kollektivtrafikk og auke i tal som går eller syklar, kan ikkjeetterkommast i dagens Sotrasamband.Statens vegvesen Region vest 51

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKollektivtrafikken står i same køen som annan biltrafikk og har like dårleg og uviss framkomstsom annan trafikk. I dagens samband er det ikkje mogleg å prioritere framkomst forkollektivtrafikken framfor privatbilen utan samstundes å gjere tilhøva enno verre fornæringstransporten og annan trafikkDet er ikkje tilbod til gåande og syklande over dagens Sotrabru.Nytt fastlandssamband vil kunne løyse behovet for betre og framtidsretta framkomst for alle trafikantgrupper betre tryggleik mindre sårbarhetPlanen for fastlandssambandet skal innehalde løysingar for både vegsystem, kollektivsystem oggang/sykkelvegnett.Statens vegvesen Region vest 52

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing7 Omtale av alternativ7.1 ReferansesituasjonenOmtale av 0-alternativReferansesituasjonen eller 0-alternativet er dagens situasjon framskrive til analyseåret 2030 pluss anleggsom er finansiert i handlingsprogrammet knytt til Norsk transportplan (NTP) for perioden 2010 - 2019.Den delen av Ringveg vest som no er ferdig bygd, og den delen som er starta opp vidare arbeid på, erteke inn som del av overordna vegsystem i 0 - alternativet. Det gjeld:1. Første byggetrinn av Ringveg vest Dolvik – Sandeide – ferdig 20102. Oppgradering av Ytrebygdsvegen Birkelandskrysset – Dolvik – ferdig 20083. Andre byggetrinn av Ringveg vest Sandeide – Liavatnet – starta opp 2011, planlagt ferdig 2015I tillegg er ny Ev 39 Os – Rådal teke inn som del av overordna vegsystem i 0 – alternativet.Fylkeskommunen og Staten har skrive avtale om forskotering av 100 mill. kr til bygging av kollektivfelt påstrekninga Drotningsvik - Breivikskiftet. Detaljplanlegginga er i god gang og det er teke sikte på å starteopp bygging i 2012. Det er derfor konkludert med at kollektivfelt mellom Drotningsvik og Breivikskiftet erdel av 0-alternativet.Ny lokalveg mellom Arefjord og Storskaret aust for Straume sentrum er og teke inn som del av 0-alternativet. Grunngjevinga er at vegen finansiert og inngår i fylkeskommunen sine utbyggingsplanar, ogat reguleringsplanen er på det næraste ferdigstilt.7.2 Omtale av alternative traséar som har vore utgreidd7.2.1 InnleiingSilingsprosessarI det planarbeidet som har vore utført for vegprosjektet nytt fastlandssamband Sotra-Bergen, har det voreviktig å få vurdert eit bredt spekter av moglege vegløysingar. Det har vore fleire silingsprosessar både førog etter regjeringas avgjer i KS1 om bruløysingar i dagens vegkorridor. Desse silingsprosessane eromtalt i førebels utgåve av kommunedelplan med KU som vart utarbeidd 2008 (vedlegg nr 32) og ifastsett planprogram frå 2011, datert 12.09.11, kap. 11 (vedlegg nr 2).Statens vegvesen Region vest 53

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.1: Illustrasjon av mangfaldet av trasèalternativ som er vurdert i ulike silingsfasar før KS1 avgjerda.Regjeringa si avgjerda i KS1 prosessen inneber at det skal utarbeidast framlegg til kommunedelplan derberre konsept med bruløysing mellom Sotra og Bergen vert vurdert, jf. kapittel 3. Etter vidare arbeid medløysingsalternativ innanfor brukonsepta hausten 2009 vart Statens vegvesen sin tilråding for vidareutgreiing slik:Konsept F – ny 4 felts hovudveg med ny 4 felts bru På strekninga Kolltveit – Arefjord tilrår Statens vegvesen eit alternativ med miljølokk for veggjennom Straume i dagens trasé (alt C102) og eit alternativ med lang tunnel forbi Straume(alt C101).På strekninga Arefjord – Storvatnet tilrår Statens vegvesen på Bergenssida eit alternativ medlang tunnel mellom brufestet og Storavatnet (alt C7) og eit alternativ med kombinasjon veg idagsone som utviding av dagens Rv 555, og fleire korte tunnelar (alt C7/C9). På Sotrasidahar dei to alternativa felles traséløysing med ny veg i dagsone inkl. bru over Arefjorden ogkort tunnel.Konsept J - Utviding av dagens Rv 555 til 4 felt med ny 2 felts bru like nord for dagens bru.To alternative transportsystem: Ein 4 felts veg der kollektivtransport og biltransport er blanda (alt J101)Ein 4 felts veg der kollektivtransporten vert prioritert på eigne felt og der det ikkje vert auke ivegkapasiteten for biltransport. Trafikkregulerande tiltak må gjennomførast for å sikretrafikkavvikling og framkomst (alt J102).Statens vegvesen Region vest 54

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.2 Vurderte traséalternativ for strekninga Kolltveit – Storavatnet etter KS1 avgjerdaStatens vegvesen Region vest 55

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingHandsaming av vegvesenets si tilrådingDei tilrådde traséalternativa fikk tilslutning i dei berørte kommunane og hos aktuelle offentlegehøyringspartar bortsett frå i Bergen kommune. Punkt 2 i bystyret i Bergen kommune sitt vedtak av22.03.10 (sak 70/10 og 71/10) om traséalternativ og planprogram omtaler val av løysingar innanforBergen kommune slik:”2. Følgende alternativer innarbeides i kommunedelplan for nytt Sotrasamband:Konsept FAlternativ C7 med tunnel fra brofestet i Drotningsvik til Storavatnet og kryss i Drotningsvik ogKnarrevik utredes. Øvrige alternativer forkastes og utredes ikke videre.Konsept JUtvidelse av eksisterende veg til 4 felt og ny 2-felts bro med reserverte traseer (felt) forkollektivtrafikken. Øvrige alternativer forkastes og utredes ikke videre.”Grunngjevinga for at Statens vegvesen likevel har utgreidd fleire alternativ er:Alternativ innanfor konsept J med utviding av dagens Rv 555 til 4 felt der kollektivtransport og biltransporter blanda (alt J101), samsvarar med regjeringa si avgjerd i KS1 som ber om at denne løysinga vertutgreidd. Alternativet kan derfor ikkje forkastast.Innanfor konsept F med nytt 4 felts samband, har alternativ C7 med lang tunnel mellom Drotningsvik ogStoravatnet som Bergen kommune ønskjer, ei løysing med kryss i tunnel ved Drotningsvik. På såhøgtrafikerte vegar som fastlandssambandet, er det i prinsippet ikkje ønskjeleg med lange tunnelar. Deter heller ikkje ønskjeleg med kryss i tunnel. Derfor har Statens vegvesen utgreidd alternativ (alt C9/C7)med veg i dagen innanfor same vegkorridor som dagens veg med korte tunnelar og alle kryss i dagsonefor å ha eit fullgodt alternativ utan dei uvisse momenta knytt til lang tunnel og kryss i tunnel.7.2.2 Traséalternativ som er utgreidd i kommunedelplan medkonsekvensutgreiing på strekninga Kolltveit - StoravatnetI tillegg til omtale av traséalternativa i dette punktet, er det og utarbeidd plan- og profilteikningar i mål1:5000 (nedfotografert til 1:10000) som viser prinsippløysingar i kvart alternativ, sjå teikningshefte som ervedlagt, og kommunedelplankart for kvart alternativ. Det er i høyringsframlegget utarbeidd føresegnersamsvar med PBL § 11-7 og § 11-8 som er felles for alle traséalternativ.Konsept F - Nytt 4 felts hovudsamband i dagens korridor og ny 4 felts bru mellom Sotra ogBergenHovudgrepet i konsept F er å bygge nytt firefelts hovudsamband med auka vegkapasitet i dagens korridorbasert på bruløysing mellom Litlesotra og Bergen. Denne korridoren har endepunkt Kolltveit i vest, ogStoravatnet på Bergensida. Alle traséalternativa har felles knutepunkt i kryss ved Arefjord på Litlesotraog traséalternativ for parsellen Kolltveit –Arefjord kan kombinerast med alle traséalternativ for parsellenArefjord – Storavatnet. Kryss ved Storavatnet er felles knutepunkt for vegløysing vidare mot Liavatnet, jf.delplan 2, plan ID 61800000. Det vert lagt opp til parallelt lokalvegsystem på heile strekninga.Konsept F skal også innehalde tiltak for å betra tilhøva for gang- og sykkeltrafikk, tiltak som gjerkollektivtransporten konkurransedyktig i høve til biltrafikken, og utbetra delar av lokalvegnettet påLitlesotra og i Ytre Laksevåg.Dette konseptet tilsvarar prinsipp 2 med ny 4 felts bru mellom Sotra og Bergen i det planarbeidet som vartutført i 2008.Statens vegvesen Region vest 56

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTraséalternativ innanfor konsept F – Strekninga Kolltveit - ArefjordAlt C101 - Alternativ med ny 4 felts bru over Straumsundet og tunnel forbi StraumeVegsystemFigur 7.3. Alternativ C101 mellom Kolltveit og ArefjordAlternativ C 101 er ny 4 felts tunnel (2 løp med 2 felt i kvar) Kolltveit – Bildøystraumen (lengde 930 m), ny4 felts bru over Bildøystraumen og nytt kryss på Bildøy. Vidare frå Bildøy går ny veg i dagen, med ny 4felts bru over Straumsundet (ved gamle brua over Straumsundet) og ny 4 felts tunnel under Straume sørtil Arefjord (lengde 1400 m). Eksisterande Rv 555 vert hovudstamma i lokalvegnettet.Det vert bygd nytt planskilt kryss med veg mot Sotra nord og Sotra sør på Kolltveit, nytt planskilt kryss påBildøy og nytt planskilt kryss i Arefjord. Krysset i Arefjord er felles tilknytingspunkt til strekninga Arefjord-Storavatnet.KollektivtransportVegsystemet har god kapasitet og kollektivtransporten kan gå i blanda trafikk på strekninga. Mellom krysspå Kolltveit og kryss på Bildøy kan kollektivtransporten gå på ny hovudveg. Sidan Straume er eit viktigkollektivknutepunkt, er det naturleg at kollektivtrafikken følgjer dagens Rv 555 som vert lokalveg, mellomBildøy og Straume.Gang- og sykkeltransportDet kan etablerast ny gang- og sykkelveg frå Kolltveitvegen langs ny bru over Bildøystraumen og vidarelangs eksisterande Rv 555 fram til tilknyting til eksisterande gang- og sykkelveg frå Bildøy til Straume.Statens vegvesen Region vest 57

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingIllustrasjonFigur 7.4 Mogleg utforming av ny 4 felts bru over Straumsundet og tunnelinnslag for tunnel underStraume. Sett frå sør.Figur 7.5 Eksisterande bru og ny bru over Straumsundet sett frå nordStatens vegvesen Region vest 58

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlt C102 - Alternativ med lang dagsone med miljøtunnel forbi StraumeVegsystemFigur 7.6. Alternativ C102 mellom Kolltveit og ArefjordAlternativ C 102 er ny tunnel Kolltveit – Bildøystraumen, ny bru over Bildøystraumen og nytt kryss påBildøy, same løysing som i alt C101. Vidare vert dagens Rv 555 utvida over Straumsundet til 4 felt inkl.ny 2-felts bru ved sidan av eksisterande, ny veg i dagens korridor gjennom Straume med miljøtunnel i ca.400 m lengde forbi Straume sentrum.Figur 7.7. Alternative sekundærvegar mellomBildøy og StraumeFor å få etablert gjennomgåande parallell lokalveg /omkøyringsveg, må det etablerast ny lokalvegmellom Bildøy og Straume.Det er vurdert ulike løysingar for ny lokalveg mellomBildøy og Straume. Figur 7.6 viser eit alternativ medny veg som knyter nordlige del av Bildøy saman medStraume nord. Det er også vurdert løysingar med nyveg frå Bildøy sør til sørlege del av Straume slik figur7.7 til venstre, viser.Endeleg val av løysing må sjåast i samanheng medFjell kommune sine planar for vidare utvikling avStraume og Bildøy, jf. planarbeid medområdereguleringsplan for Straume sentrum og medkommunedelplan og områdereguleringsplan forBildøy som vert utarbeidd no.KollektivtransportVegsystemet har god kapasitet og kollektivtransporten kan gå i blanda trafikk på strekninga. Mellom krysspå Kolltveit og kryss på Bildøy kan kollektivtransporten gå på ny hovudveg. Sidan Straume er eit viktigkollektivknutepunkt, er det naturleg at kollektivtrafikken følgjer ny lokalveg mellom Bildøy og Straume.Gang- og sykkeltransportStatens vegvesen Region vest 59

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSom for C101 kan det etablerast ny gang- og sykkelveg frå Kolltveitvegen langs ny bru overBildøystraumen og vidare langs eksisterande Rv 555 fram til krysset på Bildøy. Derfrå er det mogleg åetablere gang- og sykkelveg både langs hovudvegen og langs ny sekundærveg mellom Bildøy ogStraume.MiljølokkI samarbeid med Fjell kommune er det sett på ulike løysningar for miljølokk forbi Straume og vidarebyutvikling av Straumebyen dersom ein vel løysing med miljølokk.IllustrasjonSkissa under viser prinsipp for mogleg løysing (Norconsult 2008).Figur 7.8. Mogleg utforming av miljøtunnelen forbi Straume sentrum og illustrasjon på mogleg utvikling av” Straumebyen” mellom Sartor senter og rådhuset i alternativ C102.I samband med områdereguleringsplan for Straume sentrum (juni 2010) er det utarbeidd modellskisserover sentrum som viser mogleg byutvikling av tettstaden mot rådhuset som har lagt prinsipp med lokkover Rv 555 gjennom sentrum til grunn. Dette samsvarer med alt C102.Statens vegvesen Region vest 60

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.9 Modellskisse henta frå Områdereguleringsplan for Straume sentrum. Utarbeidd av 3D Design/Norconsult juni 2010. Straumsundet til venstre.I samband med planprogram for kommunedelplan og områdereguleringsplan for Bildøy er det ogutarbeidd skisser for utbygging av Nordre Bildøy (mai 2011) der prinsipp som alt C102 bygger på, er lagttil grunn.Figur 7.10 Modellskisse som viser både Straume og Nordre Bildøy. Mottatt frå Liegruppen AS juli 2011Statens vegvesen Region vest 61

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTraséalternativ innanfor konsept F – Strekninga Arefjord - Storavatnet2 alternativ med ny hovudveg og bru i høgspentlinjekorridoren.Alt C7/C9 - Kombinasjon korte tunnelar og dagsonerVegsystemFigur 7.10 Alternativ C7/C9 mellom Arefjord og Storavatnet.På Sotrasida går alternativ C7/C9 på ny 4-felts viadukt frå kryss i Arefjord over Arefjordspollen frå kryssetved Arefjord og inn i ny 4 felts tunnel som kjem ut ved Mustadvatnet i Valen/Knarrvika området. Vidaregår traséen på ny firefelts bru m/gang- og sykkelveg over sundet mellom Sotra og Bergen. Brua ligg ihøgspenttraseen ca. 400 m sør for dagens Sotrabru. Løysinga føreset at høgspentlina vert kabla mellomArefjord og Alvøyvegen.Frå brufestet i søre Drotningsvik vert vegen ført inn i ein kort tunnel under Janahaugen fram tilDrotningsvik. Vidare vert dagens Rv 555 nytta til ny hovudveg ved å utvide vegen til 4 felt fram tilStoravatnet. Det fører med seg bygging av parallelle 2 felts tunnelar gjennom Kiplehaugen og Harafjellet.I Knarrvika ved Mustadvatnet og i Drotningsvik er det lagt opp til eit kryss med austvendte ramper som girkopling mellom ny hovudveg og lokalvegnettet til/frå Valen / Knarrvika, Hjelteryggenområde og til/fråDrotningsvik. Ved Storavatnet vert krysset bygd om for å få ein utforming som gir best moglegtrafikkavvikling og kapasitet både for Sotratrafikken, Askøytrafikken og lokaltrafikken.Mellom Arefjord og Drotningsvik vert dagens Rv 555 inkl. dagens Sotrabru, lokalveg. For å få einsamanhengande lokalveg fram til krysset ved Storavatnet, vert lokalvegen Janaflaten forlenga fram tileksisterande kryss ved Breivik med vidareføring langs Godviksvingane. Krysset ved Breivik vert fjerna.KollektivtransportI alt C7/C9 kan to av køyrefelta på ny hovudveg og ny bru reserverast for kollektivtrafikk. Lokalbussar kani tillegg gå på lokalveg i blanda trafikk. Det er mogeleg å etablere god haldeplass for kollektivtrafikk vedMustadvatnet på Sotrasida, og i Drotningsvikområdet på Bergensida. Det vert etablert ny kollektivterminalved Storavatnet med innfartsparkering, sykkelparkering m.m.Statens vegvesen Region vest 62

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.11 Transportsystem (kollektivfelt vist med grøn farge).Gang- og sykkeltransportDet vert etablert gang- og sykkelveg langs ny hovudveg frå Knarrvika, over brua, gjennom tunnelen underJanahaugen og vidare fram til Storavatnet. Mellom Arefjord og Knarrvika følgjer gang- og sykkelvegeneksisterande veg.Dagens høgspentleidning vert kabla frå Breivik trafo ved Alvøyvegen til Litlesotra trafo i ArefjordIllustrasjonarFigur 7.12 Eksisterande og nytt veganlegg i Knarrvika med Liljevatn skule i frontStatens vegvesen Region vest 63

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.13 Brukryssing mellom Sotra og Bergen sett frå SotrasidaFigur 7.14 Nytt veganlegg Drotningsvik – Kiplehaugen med kryss i Drotningsvik og miljøtunnel vedKiplehaugenStatens vegvesen Region vest 64

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlt C7 - Lang tunnel på BergensidaVegsystemFigur 7.15 Alternativ C7 mellom Arefjord og StoravatnetMellom krysset i Arefjord og brufestet i Søre Drotningsvik følgjer traséen i alt C7 same trasé som omtaltfor alt C7/C9.Frå brufestet i Drotningsvik vert ny hovudveg ført i tunnel (ca. 2 km lang) med 2 løp og 2 felt i kvart løpfram til krysset ved Storavatnet.Det vert kryss i Knarrvika med austvendte ramper inn på ny hovudveg. Det er viktig for å gi god tilgjengetil ny hovudveg for trafikken til/frå Valen / Knarrvika, Hjelteryggenområdet og få liten resttrafikk overdagens Sotrabru (jf. omtale av løysing for kollektivtrafikken).I Drotningsvik er det lagt opp til eit kryss med austvendte ramper i tunnel inn på tunnelen for nyhovudveg. Desse rampene gir kopling mellom ny hovudveg og lokalvegnettet i Drotningsvik. Vestvendteramper til/frå Drotningsvik er ikkje teknisk mogleg innanfor gjeldande vegnormalar for stamveg. Av- ogpåkøyring i tunnel krev søknad om fråvik frå vegnormalane og skal godkjennast av Vegdirektoratet.Ved Storavatnet vert krysset bygd om for å få ein utforming som gir best mogleg trafikkavvikling ogkapasitet både for Sotratrafikken, Askøytrafikken og lokaltrafikken.I dette alternativet kan ein vurdere bruk av dagens Rv 555 mellom krysset i Drotningsvik og vedStoravatnet til lokalveg og kollektivveg.Det er og eit alternativ å nytte dagens veg til kollektivtrasé og etablere lokalveg via Janaflaten medforlenging til Godviksvingane og vidare langs Godviksvingane fram til krysset ved Storavatnet (slik somomtalt i alt C7/C9).KollektivtransportI alt C7 må kollektivtransporten følgje dagens Rv 555 pga. lang tunnel for ny hovudveg på Bergenssidautan mogleg etablering av busshaldeplassar på bakkenivå. For å få til kollektivtransport på eigne felt, mådagens Rv 555 utvidast med kollektivfelt på Sotrasida mellom Straume og Knarrvika. Likeeins kandagens Rv 555 utvidast med kollektivfelt mellom Drotningsvik og Breivikskiftet på Bergenssida. Alternativvert dagens Rv 555 reservert for kollektivtransport og lokaltrafikken kan nytte forlenga veg gjennomJanaflaten. Over dagens Sotrabru mellom Knarrvika og Drotningsvik må kollektivtransporten gå i blandaStatens vegvesen Region vest 65

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingtrafikk. Med kryss med ny hovudveg både i Knarrvika og i Drotningsvik, vert det liten resttrafikk på dennestrekninga og framkomsten vil vere god. Det er mogleg å prioritere kollektivtransporten over dagensSotrabru med innføring av tilfartskontroll på begge sider. Mellom Breivikskiftet og Storavatnet kan dagensRv 555 reserverast for kollektivtransport og lokaltrafikk førast langs Godviksvingane.Det vert etablert ny kollektivterminal ved Storavatnet med innfartsparkering, sykkelparkering m.m.Figur 7.16 Transportsystem (kollektivfelt vist med grøn farge)Gang- og sykkeltransportDet vert etablert gang- og sykkelveg langs ny hovudveg frå Knarrvika, på ny bru og fram til dagens Rv555 i Drotningsvik. Frå Drotningsvik vert det etablert gang- og sykkelveg langs dagens Rv 555 fram tilBreivikskiftet og vidare i tunnel gjennom Kiplehaugen og Harafjellet fram til Storavatnet. Mellom Arefjordog Knarrvika følgjer gang- og sykkelvegen eksisterande Rv 555.Dagens høgspentleidning vert kabla frå Breivik trafo ved Alvøyvegen til Litlesotra trafo i ArefjordIllustrasjonarFigur 7.14 Brukryssing over sundet sett frå Valenområdet på LitlesotraStatens vegvesen Region vest 66

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.15 Prinsipp for kryss Knarrvika ved Mustadvatnet med ramper retning BergenFigur 7.16 Prinsipp for kryss i Drotningsvik med ramper i tunnel til/frå hovudvegtunnelen retning BergenStatens vegvesen Region vest 67

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept J: - utviding av dagens veg til 4 felt og ny 2 felts bruHovudgrepet i konsept J er ein breiddeutviding av dagens vegtrasé til fire felt med bruløysing mellomLitlesotra og Bergen. Vegstrekninga har endepunkt Kolltveit i vest, og Storavatnet på Bergensida.Konseptet har, som i dag, felles koplingspunkt med Askøytrafikken til det overordna vegnettet påBergens-sida. Løysinga føreset å nytte eksisterande Sotrabru som del av hovudsambandet og vil samanmed ny 2 felts bru, gi 4 felts veg på heile strekninga.I konsept J vert det ikkje eit gjennomgåande parallelt lokalvegsystem, og vegen må avvikle lokaltrafikken itillegg til gjennomgangstrafikken.Innanfor den fysiske løysinga med utviding av dagens veg til 4 felt og ny 2 felts bru, er det to moglegeløysingar for transportsystemet som er prinsipielt svært ulike og gir ulike verknader for dei uliketransportgruppene.I dette konseptet er det naturlig å vurdere heile strekninga Kolltveit – Storavatnet i ein parsell.Traséalternativ i konsept J – Kolltveit - StoravatnetAlternativ J101 – Utviding til 4 felt med blanda trafikkDette alternativet samsvarer på den løysinga som er omtalt i konsept J i samband med regjeringa siavgjerd i KS1 prosessen, jf. pkt. 7.2.1.Figur 7.17 Alternativ J101 mellom Kolltveit og ArefjordStatens vegvesen Region vest 68

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.18 Alternativ J101 mellom Arefjord og StoravatnetVegsystemFor å få 4 felt på heile strekninga inneber løysinga at det må byggast ny tunnel med to køyrefelt paralleltmed dagens Kolltveittunnel på Sotrasida og ny tunnel med to køyrefelt gjennom Kiplehaugen ogHarafjellet på Bergensida. Det må og byggast ny 2 felts bru ved sidan av dagens bru overBildøystraumen og Straumsundet i tillegg til ny 2 felts bru over sundet mellom Sotra og Bergen.Det vert ikkje eit gjennomgåande parallelt lokalvegsystem, og hovudvegen må avvikle lokaltrafikken itillegg til gjennomgangstrafikken. Alle 4 felt skal kunne nyttast av alle typar køyretøy – også moped ogtraktor.Gjennom Straume vert dagens veg utvida med to felt slik som på resten av parsellen Kolltveit –Storavatnet. Dagens kryss på Straume vert justert noko, men i prinsippet halde oppe som i dag.Det vert kryss på Kolltveit, Bildøy, Straume, Arefjord, Knarrvika, Drotningsvik, Breivik og Storavatnet. Forå få god framkomst og tilgjenge vert kryssområda utforma som planskilte kryss med på- ogavkøyringsrampar til/frå hovudvegen. Kryssområdet ved Kolltveit kan verte utforma som ein storrundkøyring med nord-sørgåande hovudstamme i vegnettet på Sotra. Dette vert avklart i den vidareplanprosessen. Ved Storavatnet vert krysset omforma for optimalisering av trafikkavvikling, framkomst ogtilgjenge både mellom hovudvegane til Askøy, Sotra og Bergen og til lokalvegnettet.KollektivtransportKollektivtransporten må gå i blanda trafikk utan nokon spesiell prioritering. I dette alternativet er det ikkjemogleg å etablere eigne kollektivfelt. Det vert etablert ny kollektivterminal ved Storavatnet medinnfartsparkering, sykkelparkering m.m.Gang- og sykkeltransportAlternativet inkluderer løysing for eigne felt for gang- og sykkeltrafikken langs hovudvegen mellom Sotraog Bergen og på ny bru over sundet Sotra-Bergen.Statens vegvesen Region vest 69

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingIllustrasjonFigur 7.19 Illustrasjon av bru ved sidan av dagens Sotrabru mellom Sotra og BergenAlternativ J102 – Utviding til 4 felt der to av felta vert reservert for kollektivtransport –ikkje auka vegkapasitetDette alternativet tilsvarar prinsipp 1 med utviding av dagens veg med kollektivfelt utan auke ivegkapasiteten, alt A2, i det planarbeidet som vart utført i 2008.Figur 7.20 Alternativ J102 mellom Kolltveit og ArefjordStatens vegvesen Region vest 70

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.21 Alternativ J102 mellom Arefjord og StoravatnetVegsystemI dette alternativet vert kollektivtransporten prioritert framfor kapasitetsauke for annan køyretrafikk ved at2 av dei 4 felta vert reservert kollektivtransport som vist med raud strek på illustrasjonen.Dei fysiske tiltaka vert i prinsippet likeeins som i alternativet med blanda trafikk (alt J101), mendetaljutforminga av kryssområda vert tilpassa kollektivprioriteringa.Vegkapasiteten vert ikkje nemneverdig auka.. Alternativet inneheld trafikkregulerande tiltak som til dømeskøprising for mellom anna å kunne regulere personbiltrafikken i rushtidene da problema medtrafikkavviklinga i dette alternativet vil vere størst.Dei to felta for biltrafikk må nyttast av alle typar køyretøy (bortsett frå kollektivtransport) – også moped ogtraktor. Det vert ikkje eit gjennomgåande parallelt lokalvegsystem, og hovudvegen må avviklelokaltrafikken i tillegg til gjennomgangstrafikken.KollektivtransportDei to nye køyrefelta som skal byggast for å få 4 felts veg, vert sett av til kollektivtransport. Det vertetablert ny kollektivterminal ved Storavatnet med innfartsparkering, sykkelparkering m.m.Gang- og sykkeltransportAlternativet inkluderer løysing for eigne felt for gang- og sykkeltrafikken langs hovudvegen mellom Sotraog Bergen og på ny bru over sundet Sotra-Bergen.Statens vegvesen Region vest 71

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing7.3 Vurdering av vegstandardStandard og utforming av vegnettet er omtalt i vegvesenets handbok 017 om veg- og gateutforming, nyutgåve frå mai 2008.Utforminga av vegar vert bestemt ut frå; vegen sin funksjon trafikkmengder i dimensjoneringsåret fartsgrensa.7.3.1 Vegen sin funksjonPlanprogrammet seier mellom anna at:• Sotrasambandet skal ha tilstrekkeleg standard, tryggleik og kapasitet til å handtere framtidigtrafikkutvikling mellom Sotra/Øygarden og Bergen.• Kollektivtransporten skal ha minst like god framkomst som biltrafikken.• Det skal vere eit attraktivt gang- og sykkeltilbod mellom Sotra/Øygarden og Bergen.• Sårbarheita med dagens vegstandard skal reduserast.Hovudvegen mellom Kolltveit og Storavatnet er definert som stamveg og er del av riksvegnettet etter01.01.2010. Vegen er ein viktig del av hovudvegnettet i Bergensregionen og har samtidig viktig regionalfunksjon.Ut frå funksjon må vegen dimensjonerast som ”Stamveg (S)”, jfr. Handbok 017, kap. C1 og C2.7.3.2 DimensjoneringsklasseDimensjoneringsklasse vert valt ut frå; trafikkmengder fartsgrenseTrafikkmengderHandbok 017 seier at ein skal nytte trafikkmengda i prognoseåret ved dimensjonering. Vi har nyttaprognoser for ÅDT i 2030. Prognosane syner ein slik etterspurnad; Sotrabrua kan teoretisk få ein ÅDT på over 40.000, mot 26.000 i dag. Vest for Straume vil ein få ein ÅDT på om lag 21.000 På Kolltveit vil trafikken dele seg om lag 50/50 i nordleg og sørleg retning.FartsgrenseI Noreg er den generelle fartsgrensa utanfor tettbygd 80 km/t og det er derfor naturleg å leggje dette tilgrunn som fartsgrense under dimensjoneringa av det nye vegsambandet.KonklusjonEin hovudveg med trafikkmengd (ÅDT) over 20.000 og fartsgrense 80 km/t skal utformast etterdimensjoneringsklasse S7 (tabell C1 i Handbok 017). Dette vil i prinsippet gjelde som grunnlag fortraséalternativa både i konsept F og konsept J.Statens vegvesen Region vest 72

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing7.3.3 Utformingskrav – normalprofilUtformingskrav og normalprofil er vurdert for dei to konsepta.Konsept F med nytt 4 felts hovudsamband og ny 4 felts bru (alt C101, C102 Kolltveit-Arefjord, ogalt C7/C9 og C7 Arefjord - Storavatnet)I dette konseptet er veg med større bredde enn minstestandarden i dimensjoneringsklasse S7 lagt tilgrunn.Dei viktigaste utformingskrava for fastlandssambandet (fleire detaljar er vist i neste avsnitt); Vegen vert bygd med fire køyrefelt med fysisk midtdelar mellom køyreretningane Asfaltert breidde i kvar retning er totalt 11,0 meter, fordelt med 1,0m skulder mot midtdelar, tokøyrefelt på 3,5m kvar og ytre skulder på 3,0m. Den ytre skuldra er dobbelt så brei som kravet inormalane for denne dimensjoneringsklassen, grunna at ein då kan få store køyretøy heilt ut avdei ordinære køyrefelta ved havari. Ved slike høve er ein då sikra god framkomst for anna trafikk.Normalprofilet er vist i figur 7.29 nedanforFigur 7.29: Normalprofil for veg i dagen i konsept F. Breidda og utforminga av midtdelaren kan variere, men vert utstyrt med rekkverk Det er lagt til grunn at alle strekningane har veglys. Hovudsambandet må vere fri for avkøyringar og vere kopla til lokalt vegnett via planskilte kryss.Det bør minst vere 1 km mellom kryssa. Det bør vere eit samanhengande lokalvegnett paralleltmed hovudsambandet. Det skal vere eigne anlegg for gåande og syklande trafikantar. Det vert etablert eitsamanhengande og attraktivt vegnett for desse trafikantane. Kollektivtransport skal ha god framkomst med god regularitet. Prinsippløysingar forkollektivtransporten er omtalt i kapittel 9.3• Bruer og viaduktar får same breidde som veg i dagen. Tunnelane vert bygd med to parallelle tubar, kvar med tverrsnitt T9,5, det vil seie 2 køyrebanermed breidd 3,5m og sideareal på 0,75m. Ein halv meter av sidearealet vert bygd som opphøgdsideareal med kantstein mot køyrearealet. Vegbreidda i tunnelane vert derfor smalare enn for vegi dagen og på bruene.Figur 7.30: Normalprofil for to-løps tunnel, profil 2x T9,5 i konsept FStatens vegvesen Region vest 73

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept J med utviding av dagens veg til 4 felt med ny 2 felts bru (alt J101 og J102)I dette konseptet er minstestandarden for dimensjoneringsklasse S7 lagt til grunn. Dette er grunna i atkonsept J i utgangspunktet er utgreidd som resultat av regjeringa si avgjerd i KS1 for Sotrasambandet deralternativ med lågast kostnad for samfunnet (utviding av dagens veg) skulle utgreiast på lik linje med ny 4felts veg. Begge konsepta har som føresetnad at krava til vegstandard må stettast.Utformingskrava til fastlandssambandet i konsept J er:Vegen vert bygd med fire køyrefelt med fysisk midtdelar mellom køyreretninganeAsfaltert breidde i kvar retning er totalt 10,0 meter, fordelt med 0,5 m skulder mot midtdelar, tokøyrefelt på 3,5m kvar og ytre skulder på 1,5m (S7).Kryss skal være planskilte.Det skal vere gjennomgåande gang- og sykkelvegFigur 7.31 Normalprofil for veg i dagen i konsept J. Breidda og utforminga av midtdelaren kan variere, men vert utstyrt med rekkverk Det er lagt til grunn at alle strekningane har veglys. Hovudsambandet må vere fri for avkøyringar og vere kopla til lokalt vegnett via planskilte kryss.Det bør minst vere 1 km mellom kryssa. Det skal vere eigne anlegg for gåande og syklande trafikantar. Det vert etablert eitsamanhengande og attraktivt vegnett for desse trafikantane. Kollektivtransport skal ha god framkomst med god regularitet. Prinsippløysingar forkollektivtransporten er omtalt i kapittel 9.3• I konsept J vert det føreset at eksisterande bruer vert uendra sjølv om bredda ikkje tilfredsstillardagens breiddekrav til vegskuldrer. Nye bruer vert bygd i samsvar med dagens normalkrav. Tunnelane vert bygd med to parallelle tubar, kvar med tverrsnitt T9,5, det vil seie 2 køyrebanermed breidd 3,5m og sideareal på 0,75m. Ein halv meter av sidearealet vert bygd som opphøgdsideareal med kantstein mot køyrearealet. Vegbreidda i tunnelane vert derfor 0,5 m smalare ennfor veg i dagen.Figur 7.32: Normalprofil for to-løps tunnel, profil 2x T9,5 vert lik i konsept J og i konsept FStatens vegvesen Region vest 74

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing7.4 Vurdering av alternativa opp mot standardkravaKrav til minimumsstandardAlle alternativ stetter i hovudsak minimumskrava til vegstandard for dimensjoneringssklasse S7, sjåomtale i pkt. 7.3.3.Fråvik frå vegstandardKonsept J – stigningstilhøveUnnataket er alternativ J101 og J102 i konsept J som følgjer eksisterande veg mellom Arefjord ogStoravatnet. Stigninga frå Arefjord opp mot Knarrvika er ca. 7 prosent over ein kortare strekning på ca.500 m. Kravet er maksimalt 6 prosent. Fråviket er truleg ikkje avgjerande for val av løysing og slik sett erdet liten skilnad mellom alternativa.Konsept F – kryss i tunnelTekniske vegløysingar i konsept F er i samsvar med standardkrava, men alternativ C7 med tunnel fråDrotningsvik til Storavatnet føreset løysing med kryss i tunnel med lokalvegsystem i Drotningsvikområdet.Dette krev søknad om fråvik frå vegnormalane som må godkjennast av Vegdirektoratet.For å få ein førebels vurdering av ein slik kryssløysing har det vore møte med utrykkingsetatane i Fjell- ogBergen kommune, dei som driv med tryggleiksgodkjenning av tunnelar både i Statens vegvesen Regionvest og i Vegdirektoratet. Det har vore diskutert ulike kryssløysingar, men tilrådd løysing er den som ervist i planframlegget for alternativ C7 med berre austvendte rampar (retning Bergen) mellom lokalveg ogny hovudveg i tunnel. Alle sikttilhøve, stigningstilhøve, rampelengder m.m. vil tilfredsstille vegnormalane.ROS analysen inneheld vurdering av kryss i tunnel (vedlegg nr 6, kap. 8). Analysen konkluderer med atmed risikoreduserande tiltak som går på teknisk detaljering og skilting, er risikonivået knytt til kryss itunnel som vist i planframlegget, redusert til eit akseptabelt nivå.Ein ventar at løysinga som er vist, vert godkjent. Søknad om fråvik i samband med kryss i tunnel verthandsama samstundes med at framlegg til kommunedelplan ligg ute til offentleg høyring og godkjenningvil ligge føre før traséalternativ skal veljast og kommunedelplan vedtakast.7.5 AnleggskostnaderTabell 7.1 Oversyn over lengder og kostnader i alternativ for nytt fastlandssamband Sotra - BergenAlternativVeg idagen,meterBruer,meterHengebrum/ viadukt,meterTunnelar,meter MiljøtunnelSamlalengde,meterAnleggskostn.Mrd. krKonsept F Strekning Arefjord - StoravatnetC7 *) 1 145 340 900 2 795 5 500 4,38C7/C9 1 935 480 900 1 610Kiplehaugen90 4 925 3,78Konsept F Strekning Kolltveit - ArefjordC101 1 320 360 2 330 4 1701,25 (C7)og 1,30(C7/C9)****)(Hv 1 610 + lv (Hv 370 + lv(Hv 3 490 + lv 1,23 (C7)1 830)350)Straume 2 180) og 1,28C102**) Tot 3 440 Tot 720 930 420 Tot 5 670 (C7/C9)****)Konsept J Heile strekninga Kolltveit - StoravatnetJ101 ogJ102 ***) 5 880 450 1 057 1 480Kiplehaugen90 9 150 3,27*) Om lag 190 mill. kr til kabling (sjø- og landkabel) av eksisterande høgspent i luftspenn over fjorden er inkludert.**) I alt C102 er ny lokalveg mellom Bildøy og Straume inkludert samt miljølokk i Straume***) Alt J101 og J102 har same fysiske vegløysing, men ulik transportløysing. Anleggskostnadene i dei to alternativavert tilnærma lik.Statens vegvesen Region vest 75

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing****) Kostnadene for C101 og C102 på strekninga Kolltveit – Arefjord slår ulikt ut avhengig om dei vert kombinert medC7 eller C7/C9 på strekninga Arefjord – Storavatnet. Det er fordelinga av byggherrekostnader og meirverdiavgift somslår ulikt ut, jf. figur 7.33 som viser fordeling av anleggskostnaden i dei ulike løysingskombinasjonane.7.5.1 MetodeKostnadene for nytt fastlandssamband Sotra-Bergen er rekna etter ANSLAG-metoden som er Statensvegvesen sin metode for å rekne investeringskostnader for vegprosjekt. Metoden er gjennomført somgruppearbeid med ressurspersonar som gjer bruk av sine erfaringar og vurderingar av kostnader ved deiulike elementa i prosjektet. Metoden skal sikre at ferske erfaringsdata vert nytta, og at det ikkje oppstårsystematiske vurderingsfeil. Anslag for traséalternativ i revidert kommunedelplan vart gjennomført 6-7.januar 2010 og revidert desember 2011.Dette anslaget er oppjustert i november / desember 2011 i høve til prisstigning (betongprisindeksen),endra pris pr. eining for nokre bruelement, spesielt stålkonstruksjonar (basert på Hardangerbruprisar).Kostnadene inkluderer alle anlegg og konstruksjonar knytt til veganlegget der også byggherrekostnader,meirverdiavgift (mva.) og rundsum for grunnkjøp er inkludert, samt eit påslag for uvisse. Det er meir 85-90prosent sannsynleg at kostnadene ligg innanfor +/-25 prosent av dei estimerte kostnadstala.7.5.2 Kostnader innanfor kvart konseptSer ein samla på anleggskostnader for moglege kombinasjonar av traséalternativ for heile strekningaKolltveit – Storavatnet har alternativ innanfor konsept J med utviding av dagens Rv 555 minst nye anlegg.I dette konseptet har ny bru over sundet mellom Sotra og Bergen bare 2 felt. Alternativ innanfor konsept Jer derfor billigast i høve til anleggskostnader.I konsept F med ny 4 felts veg og ny 4 felts bru mellom Sotra og Bergen er det mellom Kolltveit ogSotravatnet fleire mogeleg kombinasjonar mellom alternativ på strekninga Kolltveit-Arefjord og strekningaArefjord-Storavatnet. Krysset i Arefjord er eit felles knutepunkt for alle traséalternativa. Moglegekombinasjonar er vist i tabellen under.Tabell 7.2 Oversyn over lengder og kostnader i aktuelle kombinasjonar av alternativ for strekningaArefjord-Storavatnet og Kolltveit – ArefjordAlternativ Total veglengde AnleggskostnadKonsept FC101_C7 9 670 m 5,63 mrd. krC101_C7/C9 9 095 m 5,08 mrd. krC102*)_C7 8 990 m 5,61 mrd. krC102_C7/C9 8 415 m 5,06 mrd. krKonsept JJ101 og J102 9 150 m 3,27 mrd. kr*) Lengda på C102 er utan ny lokalveg mellom Bildøy og Straume, men kostnaden er inkludert ny lokalvegStatens vegvesen Region vest 76

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 7.33 Diagram som viser fordeling av anleggskostandene i dei ulike løysingskombinasjonane mellom Kolltveit -StoravatnetOppsummeringa viser at strekningen Kolltveit – Arefjord ligger i underkant av 1,3 mrd. kr i konsept F og i underkantav 0,9 mrd. kr i konsept J.For strekninga Arefjord – Storavatnet ligg konsept F mellom ca. 3,78 mrd. kr (C7/C9) og ca. 4,38 mrd. kr (C7) – altsåein skilnad på rundt 0,6 mrd. kr. I konsept J ligg kostnaden i underkant av 2,5 mrd. kr.Statens vegvesen Region vest 77

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing8 Trafikkutvikling8.1 Dagens trafikkutvikling8.1.1 Stor trafikkvekstHeilt frå Sotrabrua opna i desember 1971, har det vore sterk vekst i trafikken. Første året var det igjennomsnitt 1500 bilar pr. døger (ÅDT). Etter 12 år, da bompengane vart avvikla, var trafikken på 7800ÅDT. Sida 1984 har trafikken vekse årleg med 4,6 prosent fram til dagens trafikk på omlag 26.500 ÅDTpå Sotrabrua i 2011.Sotrabrua har medverka til Sotrakommunane er ein integrert del av BergensområdetFolketilveksten på Sotra har vore stor, men ikkje like stor som trafikkveksten. Dette kjem dels av at denøkonomiske utviklinga har ført til større aktivitet i samfunnet, det er blitt fleire bilar blant folk som har gittstørre mobilitet med endring i reisevanar. I tillegg har det vore sterk næringsutvikling på Sotra ogSotrakommunane er blitt meir integrert i eit felles arbeids-, bustad-, service- og kulturmarknad medBergen. Dette viser seg i at det er stor trafikk i begge retningar over brua også i rushet. Formorgonrushet er det ei retningsfordeling på ca. 56 - 44 mot Bergen. Berre for om lag 3 år sidan var dennefordelinga 60 – 40. Om ettermiddagen er fordelinga 48 - 52 mot Bergen, mot 45 – 55 i 2008.25 00030 000Folketall20 00015 00010 0005 00025 00020 00015 00010 0005 000ÅDTFjellSundØygardenÅDTSotra-Bergen00196519681971197419771980198319861989199219951998ÅrstallFigur 8.1 Utvikling i folketal og trafikkvekst 1966 - 201120012004200720108.1.2 Nær samanbrot i trafikkenFram til ca. 2000 var trafikken ikkje større enn at trafikkavviklinga i rushet gikk greitt. I dei seinare åra hartrafikken vore så stor at han er heilt opp mot grensa til kva som avviklast på vegsystemet. Når trafikken irushet nærmar seg grensene for kva som kan avviklast, går trafikken saktare og rushtidsperioden vertlengre. Redusert fart på vegen pga. stor trafikk, fører til at det blir avvikla mindre trafikk og køproblemavert forsterka. Kø på hovudvegen gir meir trafikk på sidevegnettet på kvar side av brua, som i sin tur girmeir trafikk i kryssa som igjen forsterkar forseinkingane på hovudvegen ytterlegare. I tillegg får vi meirtrafikkbelastning og problem med trafikktryggleik på lokalvegsystemet.For trafikken over Sotrabrua viser dette seg i at rushperioden både morgon og ettermiddag startartidlegare enn før og at det er meir trafikk i ytterkantane av rushperiodane. Lenger inn mot Bergen, iStatens vegvesen Region vest 78

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingHarafjelltunnelen mellom Storavatnet og Sotrabrua, er denne utviklinga enno sterkare. Her harrushtidstoppen flytta seg og kjem tidlegare enn før, og pga. stor trafikk og låg fart vert det avviklavesentleg mindre trafikk i delar av rushet enn før. Dette skyldas både at fleire vel å køyre tidligare, menogså at det skjer samanbrot i trafikken frå kl 15:00 og utover, og dermed vert det avvikla langt mindretrafikk etter dette. I Harafjelltunnelen er gjennomsnittsfarten redusert frå 58 km/t i 2000 til 42 km/t i 2007,og ytterlegare til 36 km/t i 2011. Den same utviklinga har vore på Sotrabrua, fram til 2007, medan det harflata ut sidan det.80Gjennomsnittsfart Harafjellet, mot Sotra70Gjennomsnittsfart Sotrabrua, fra Sotra70602000602004200450502007/11402007201140303013-14 14-15 15-16Tid16-17 17-18 18-195-6 6-7 7-8Tid8-9 9-10Figur 8.2 Registrert gjennomsnittsfart i Harafjelltunnelen og på SotrabruaKm/tAvviklingsproblema viser seg også i køyretidsregistreringar. Målingar viser store forskjellar i reisetid frådag til dag. Det er størst forseinking i ettermiddagsrushet, og det er strekninga Olsvikskrysset –Drotningsvik som er mest belasta. Mellom 15.00 og 17.00 er det gjennomsnittleg forseinking på 10min foralle kjøretøy mot Sotra på kvardagar (målingar gjort i 2008). Om morgonen er forseinkingane litt mindre,og det er strekninga Straume – Knarrvika – Drotningsvik som er mest belasta. Forseinkingane varierermeir om morgonen enn om ettermiddagen, men begge periodar er utsett for hendingar langs vegen ogdet vert lange køar ved punktering, motorstopp, trafikkuhell osb. Slike hendingar er ikkje tekne med ikøyretidsregistreringane og utrekning av gjennomsnittlege forseinkingar.Ettersom det er ikkje plass til fleire biler i rushperiodane på vegen mellom Bergen og Sotra, må framtidigauke i trafikken i hovudsak kome utanom rushtid.Km/t8.2 Trafikkprognosar8.2.1 TransportmodellenTransportmodellen for Bergensområdet (RTM DOM Bergen) er nytta til å utarbeide prognosar forframtidig trafikk. Modellen tek utgangspunkt i Statistisk Sentralbyrå sine tal frå 2011 med gjennomsnittlegframskriving av folketal og arbeidsplassar fram til 2030, og aktuelle endringar i transportsystemet i formav ulike alternativ for Sotrasambandet. I tillegg er det berekna venta auke i bilhald blant busette imodellområdet. Det er viktig å vere klar over at prognosar for trafikk fram i tid som til 2030, vil vere usikre.I tillegg til at føresetnadene knytt til utviklinga i området, endring i reisevanar, økonomisk utvikling m.m. erusikre, har modellen i seg sjølv svake sider som gjer at resultat i må tolkast med varsemd. Modellen er idag berre ein døgnmodell. Det betyr at den berre reknar på trafikktal for ein gjennomsnittleg kvardag,utan at det blir teke omsyn til forseinkingar i rushtidene. Ein ser at modellen har ein tendens til å rekne forhøg biltrafikk. Trafikkprognosar rekna ved hjelp av modellar vil for vegar med stor trafikk, ha einusikkerheit på minst 10-15 prosent. Det er da ikkje tatt omsyn til eventuelle større endringar i t.d.restriksjonar på bruk av bil, endring i reisevanar, konjunktursvingingar mm. Om dei absolutte trafikktala erusikre, så er modellen godt eigna til å vise forskjellar mellom ulike alternativ, ettersom grunnlaget forutrekningane er haldt konstant mellom ulike alternativ.Statens vegvesen Region vest 79

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 8.3 Trafikkprognose ÅDT for 0-alternativet i 2030Statens vegvesen Region vest 80

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTabell 8.1 ÅDT i 2030 mellom Arefjord og Storavatnet fordelt på dagens bru og nytt samband utanrestriksjonar eller trafikkregulerande tiltak.Endring fråDagens bru NyttSamla Sotra Trafikk i 2010 0-alterantivsamband – Bergen0-alternativ 34 000 - 34 000 25 % -C101-C7 3 500 41 500 45 000 65 % 32 %C101-C7C9 3 500 41 500 45 000 65 % 32 %C102-C7 3 500 42 000 45 500 67 % 34 %C102-C7C9 3 500 42 000 45 500 67 % 34 %J101 20 500 20 500 41 000 52 % 22 %J102 17 500 17 500 35 000 27 % 2 %8.2.2 0-alternativet 2030I 0-alternativet er prognostisert trafikk over Sotrabrua omlag 34.000 ÅDT. Dette er ein lågare vekst ennom vi skulle langt til grunn den veksten som er registert dei siste åra. Legg vi til grunn at trafikkvekstendei siste seks til ti åra held seg fram til 2030, gir det omlag 41.000 i ÅDT og at transportmodellen sine talfor 2030 vil vere nådd allereie om 11 år. Denne trafikken ville vore uråd å avvikle på dagens samband.Det er heller ikkje grunn til å vente at dagens vekst vil halde seg på dagens høge nivå fram til 2030.Mellom anna vil kapasitetsproblema over dagens vegar i seg sjølv bremse denne veksten. Det er grunn tilå spørje seg om ikkje maksimum vil verte nådd også før ein oppnår 34 000. Ein har dei seinare par årasett tendens til utflating i trafikken, sjølv om ein siste året har hatt ein ny auke på 2,7 %.8.2.3 Konsept F - C-alternativaDet er i prinsippet 2 hovudalternativ som er rekna på, eit med ny 4 felts bru (F) og eit med 2 felts bru (J). Ialternativa med ny 4 felts bru er det rekna på 2 variantar mellom Kolltveit og Arefjord, samt 2 variantarmellom Arefjord og Storavatn. Til saman gir dette 4 alternativ mellom Kolltveit og Arefjord. Alle dessealternativa er i prinsippet lik for trafikantane. Dei vert berre skilt på lengder på delstrekningar og rampar,og desse forskjellane er svært små. Dette gjer at desse alternativa kommer svært likt ut trafikalt. Imodellen er etterspurnaden strupt i Nullalternativet, og ein får derfor ei auke i trafikken i konsept F, Calternativa, når ein får god kapasitet. Modellen har ein tendens til å rekne noko høg biltrafikk, det er derforgrunn til å tru at tala kan være noko for høgt berekna.8.2.4 Konsept J - J-alternativaFor alternativet med 2 felts bru er det rekna på 2 alternativ, eit kor all trafikk går blanda på 4 felt og eit korkollektivtrafikken har 2 eigne felt. For desse 2 alternativa er trafikken lågare enn for alternativa i konseptF, den ligg på mellom 35.000 og 41.000. For alternativet med kollektivfelt (J102) har ein i prinsippet detsame systemet for bilane som i dag, 2 felt i same trasé. Det blir rett nok ein fornying av kryssa, i tillegg tilat bussane for eit eigne felt å køyra på. Dette gir ein liten betring i framkomst, noko som gir høgare trafikki forhold til Nullalternativet. For J101 har ein 4 felt med blanda trafikk. Alternativet har ikkje lokalveg somkan handtere trafikk som normalt ikkje kan køyre på motorveg, dette gjer at kapasiteten og hastighetenpå vegen blir lågare.8.3 Trafikkregulerande tiltak8.3.1 Generelle tiltak i regionenKonseptvalutgreiinga (KVU) for Regionpakke Bergen (Statens vegvesen, mai 2011, (ref.39) omtalerframtidig trafikkutvikling og aktuelle tiltak og virkemiddel som kan regulere trafikkauken på vegnettet.Ein middelprognose for forventa vekst (SSB) viser at det kan verte ca. 160 tusen nye innbyggjarar iBergensregionen fram til 2040. Dette vil vere den største utfordringa for areal- og transportutviklinga iregionen. Samstundes set omsyn til miljøkrav klare rammer for korleis ein kan løyse transportbehovetsom vert skapt av auka i folketalet.Statens vegvesen Region vest 81

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSjølv om ein ikkje reknar noko reell vekst i kjøpekraft og bilhald utover dagens nivå, vil veksten i folketaletgi auka trengsel ut over det transportsystemet i dag har kapasitet til å handtere. Bystruktur og topografi,der mykje av transporten må konsentrerast innanfor avgrensa korridorar, forsterkar denne utfordringa.Det er derfor brei semje om at det trengs tiltak og virkemiddel for å sikre kontinuerleg god tilgjenge ogeffektiv transport for innbyggjarar og næringsliv i Bergensområdet.Krav til transportsystemetEtter vurdering av mål og tiltaksutløysande behov, har ein i KVU Regionpakke Bergen (kap. 5) kome framtil viktige krav som kan bidra til å oppfylle mål og behov. Det gjeld mellom anna val av reisemiddel,vegkapasitet, trafikktryggleik, sårbarhet, framkome, forureining m.m. for transportsystemet i framtida.Under er lista opp dei krava som vil ha noko å seie for fastlandssambandet Sotra-Bergen.Kollektivtrafikkandelen av motoriserte reiser skal auke frå dagens nivå (18-29%) til minst 40% ihovudsnittet mot sentrum frå sør, vest og nord.Transportbehovet skal løysast innanfor rammene av maksimalt firefelts hovudvegnettGjennomsnittsfarten for avvikla trafikk i vegnettet, skal minst vere like høg som i dagTalet på drepne og hardt skadde i Bergensregionen skal reduserast med 40% samanlikna med i dagKrav til tryggleik gjer at lange tunnelar med stor trafikkmengde ikkje skal knytast saman med kryss ifjellSårbarheten i hovudkorridoren Storavatnet-Straume skal reduserastCO2-utslepp frå transport i regionen skal reduserast med 30% samanlikna med i dagAktuelle tiltak i transportsystemet i regionenFor å kunne oppfylle desse krava er det sett på ulike tiltak og virkemiddel som kan reguleretransportsystem og trafikkmengde. KVU rapporten presiserer at berre samla og koordinert bruk av tiltakog virkemiddel kan gi dei effektane som er ønskjelege. Ei “superløysing” finns ikkje.Statlege verkemiddel som tilpassingar i skatte- og avgiftspolitikken vil vere viktig for å styre utvikling ogendre reisemiddelbruk i ønskja retning på overordna nivå. Vidare teknologiutvikling for å redusereklimagassutslepp og lokal forureining vil og ha innverknad. Men det er dei lokale vala og tiltaka som vilvere viktigast.Viktige konklusjonar i KVU rapporten:Analysane i KVU arbeidet viser at desentralisert arealutvikling rundt dei ulike regionsentra som Straumeog Kleppestø vil vere viktig for å få robuste og attraktive sentra der folk kan bu og arbeide, dekke sinebehov for offentleg - og privat service og fritidsaktivitetar innanfor gang- eller sykleavstand slik at detmotoriserte transportbehovet vert mindre. I Bergen der folketalet vil auke mest, er det størst effekt avkraftig fortetting (både når det gjeld bustadbygging og arbeidsplassetableringar) langs stamlinene ikollektivtilbodet og sykkelvegsystemet for å få folk til å nytte kollektivtransport eller sykkel framfor bil. KVUrapporten konkluderer med at regionen vil vere tent med ei samordna arealutvikling der fortetting ogkollektivtilgjenge må vektleggjast.Ein må prioritere utbygging av eit kapasitetssterkt kollektivtilbod som har full framkomst og høg standard.Snarleg utvikling av bybanen til alle bydelar vert anbefalt som hovudløysing og ryggrad i kollektivsatsinga.Matebussar må sikrast god regularitet og frekvens. I Laksevåg bydel er kryssområdet ved Storavatnettilrådd som eit viktig transportknutepunkt med førebels endestopp for bybanen og overgang til buss medhøg standard, høg frekvens og full framkomst vidare mot Sotra / Øygarden. Mot Askøy anbefalerrapporten i tillegg til buss, å utvide snøggbåttilbodet mellom Kleppestø og Bergen sentrum som eit viktigtiltak for å dempe presset på vegnettet.Sykkelen bør ses på som eit likeverdig transportmiddel med motorisert transport for reiser kortare enn 10km. Derfor vert kraftig betring av sykkeltilbodet anbefalt ved å prioritere utbygging av hovudruter ogbydelsruter for sykkeltransport.Bergen kommune har i sitt vedtak i samband med uttale til KVU 28.11.2011, sak 228-11, pkt. 5, ihovudsak slutta seg til Statens vegvesens tilrådde strategi med prioritering av miljøvennlig transport.Gangveger, sykkelveger og kollektivtiltak inkludert bybane skal prioriterast.Statens vegvesen Region vest 82

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingDei seier vidare i pkt. 10 at det er viktig at regionpakken vert utforma slik at den styrkar strategiane omgjennomføring av bybane til alle bydelane, sykkelsatsing og viktige vegprosjekt. Om Sotrasambandetspesielt presiserer dei i pkt. 13 behovet for ein samanhengande planprosess og gjennomføring av beggeetappar; Kolltveit – Storavatnet og Storavatnet – Liavatnet.Fjell kommune har i sitt vedtak i samband med uttale til KVU Regionpakke Bergen, dato 27.10.11, sak95/11, omtalt tilhøve til Sotrasambandet der dei seier følgjande om transportsystem i pkt. 3 og 4: “Kommunestyret er ikkje samd i føresetnaden om at varig trafikantbetaling på ny Sotrabru må til for åsikre høg kollektivdel og for å oppfylle miljøkrav. Bompengar skal primært nyttast til realisering avSotrasambandet. Kommunestyret er positiv til utvikling av bybane til Storavatnet. Vidare planlegging avSotrasambandet må legge til rette for framtidig bybane til Straume. Difor vert det viktig at bybanetrasétil Storavatnet utformast slik at det på sikt vert mogleg med vidare utviding mot vest”.8.3.2 Aktuelle tiltak i fastlandssambandet Sotra - BergenDet er sett på kva for tiltak i fastlandssambandet Sotra – Bergen og i tilgrensande område som harinnverknad på sambandet, som kan bidra til å oppnå den utviklinga som konklusjonane i KVURegionpakke Bergen legg opp til.Overordna tiltak – stat, fylke, kommuneReduksjon i reisebehov ved samordning i areal- og transportplanlegginga med desentralisertarealutvikling.I Fjell kommune vert det no arbeidd med viktige planarbeid for Straume – Bildøyområdet. I dette områdetsom og vil vere eit sentrum for heile Sotra og Øygarden, er det mogleg å få til ein attraktiv og robusttettstad med ein samordna areal- og transportplanlegging der ein legg til rette for at behovet for langereiser som krev motorisert transport, vert redusert. Fleire målpunkt bør kunne nåast innanfor gang-ellersykkelavstand og det bør etablerast attraktive tilbod i arbeidslivet og på fritida som gjer behovet for åreise ut av området mindre.Den same “sjølvforsynte” utviklinga kan ein og få til på Askøy med Kleppestø som attraktivt sentrum, for åredusere reisebehovet over fjorden til Bergen.I Bergen kommune vil ytterligare fortetting både med bustader og arbeidsplassar langs stamlinene ikollektivtilbodet og sykkelvegsystemet dvs. strekninga Drotningsvik – Loddefjord, vere aktuelle tiltak for åfå folk til å nytte kollektivtransport og sykkel framfor bil.Tiltak i samband med parkering i dei sentrale delar av i BergenÅ redusere talet på tilgjengelege parkeringsplassar i Bergen sentrum, er eit tiltak for å gjere det mindreattraktivt å køyre bil til sentrum, og dermed redusere personbiltrafikken på innfartsvegane. Andre tiltak erauka satsar på parkeringsavgift, innføre avgift på parkering på arbeidsplassar m.m. Dette er tiltak som måutførast i kommunal og fylkeskommunal regi.Tiltak knytt til kollektivtransportAttraktivt kollektivtilbod med full framkomstI dag går kollektivtransporten i blanda trafikk og bussane står i dei same køane som biltrafikken.Trafikksituasjonen er venta å bli vesentleg forverra dersom det ikkje vert bygd nytt Sotrasamband.Bygging av kollektivfelt på delstrekningar vil hjelpe litt, men dei største flaskehalsane på vegnettet vertikkje løyst før nytt Sotrasamband er på plass.For å gjere reiser med kollektivtransport meir attraktive, må reisetida verte så kort som mogleg ogrutetidene må kunne haldast. For å oppnå dette, skal det etablerast eit nytt fastlandssamband Sotra-Bergen med eigne kollektivtrasear og nytt hovudkryss ved Storavatnet som gjer full framkomst forkollektivtrafikken. På strekningar der det ikkje er mogleg å etablere eigne kollektivfelt, skalkollektivtransporten prioriterast (signalprioritering) gjennom kryss og over strekningar med blanda trafikk,t.d. eksisterande Sotrabru.Det er og ein føresetnad at det vert etablert effektive kollektivterminalar med god tilgjenge og med godeovergangar mellom ulike transportmiddel (bybane, buss, bil, sykkel, gange) i sentraleStatens vegvesen Region vest 83

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingtransportknutepunkt, i Straume sentrum og ved Storavatnet.. Det er derfor viktig å plasserekollektivterminalar og haldeplassar riktig i høve til lett og effektiv tilkomst for kollektivtransporten til/fråvegsystemet.Trafikkanalysen som er utført for fastlandssambandet, viser at det generelt ikkje vert problem medframkomsten for kollektivtransporten mellom Sotra og Storavatnet når nytt samband er etablert.Framkomsten vil vere noko ulik i dei ulike traséalternativ. Dette vert omtalt nærare i pkt. 9.3.InnfartsparkeringInnfartsparkering i nær tilknyting til kollektivterminalar eller haldeplassar er vurdert som viktig tiltak for åredusere trafikkauka på innfartsårene. I samband med planlegginga av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen, er område for innfartsparkering vurdert i tilknyting til kryssområda mellom lokalvegnettet oghovudvegen og i tilknyting til kollektivterminalane. Lokalisering av innfartsparkeringsområda vert nærareomtalt i pkt. 9.3.Auka kapasitet og frekvens, billettsatsarUtbygginga av fastlandssambandet Sotra - Bergen gir generelt mykje betre framkomst for både bil- ogkollektivtransporten, og gir såleis avgrensa relativ endring i konkurransetilhøvet bil/kollektiv. Unntaket erkonsept J, alternativ J102, der kollektivtransporten vert prioritert på eigne felt utan at det vert nokoendring i kapasiteten for annan trafikk i høve til dagens situasjon.For å gjere kollektivtransport meir konkurransedyktig i høve til personbiltransport, er auka kapasitet ogfrekvens i kollektivtilbodet frå Sotra/Øygarden inn mot Bergen sentrum og mot andre sentrale punkt ibydelane viktige tiltak. Dette er overordna tiltak som vert styrt frå Hordaland fylkeskommune i samarbeidmed stat og kommune.I den fysiske utforminga av fastlandssambandet Sotra-Bergen er det viktig å legge til rette for at dessetiltaka kan gjennomførast. I samarbeid med Skyss er dimensjonering og arealbehov vurdert slik at det ersett av areal til kollektivterminalar og haldeplassar i kommunedelplanen som gir rom for auke ioppstillingsplassar, stoppeplassar og liknande.Prisnivå på billettane er og eit viktig moment. Kan prisen på bruk av kollektivtransport konkurrere medpris på bruk av eigen bil inkl. parkeringsavgifter, vil det i tillegg til auka kapasitet og frekvens, vere tiltakfor redusere auke i bruk av personbil og gjere det meir attraktiv å bruke kollektivtransport. Dette er ogoverordna tiltak som vert styrt frå Hordaland fylkeskommune i samarbeid med stat og kommune.Samanhengande hovudrute for gang- og sykkeltransportI dag er det ikkje tilbod til gang- og syklande mellom Sotra og Bergen over Sotrabrua. Eit av hovudmålafor fastlandssambandet Sotra-Bergen er å etablere samanhengande hovudrute for gang- ogsykkeltransport mellom Sotra/Øygarden og Bergen. Dette ligg som ein føresetnad i alle traséalternativa.Derfor vil gang- og sykkeltransporten relativt sett får mykje betre tilhøve samanlikna med 0-alternativetved å etablere nytt vegsamband.Reisevaneundersøkinga viser at det er høg andel lokale reiser mellom Litlesotra og Bergen vest. På siktkan derfor etablering av samanhengande gang- og sykkelveg over sundet medverke til at gang- ogsykkeltransporten tar andelar frå bil- og kollektivtransporten for dei lokale korte og mellomlange reisene, itillegg til nyskapt gang- og sykkeltransport.Bompengar - annan trafikantbetalingDet er føresett at fastlandssambandet Sotra-Bergen i hovudsak skal finansierast med bompengar. Pr idag er det berre sett av 400 mill. statlege kr i NTP til medfinansiering. Trafikkanalysen som er utført forfastlandssambandet (rapport frå Siv.ing Helge Hopen AS, desember 2010, vedlegg nr 5), føresetparallellinnkrevjing av bompengar i byggjetida + 15 års innkrevjing på etterskot etter at veganlegget erteke i bruk.Trafikkanalysen har vurdert trafikkutviklinga med og utan nytt fastlandssamband fram tilbompengeperioden er avslutta. Det er og sett på mogleg vidare trafikkutvikling etter at sambandet erbetalt og bompengane eventuelt avslutta.Statens vegvesen Region vest 84

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing0-alternativetFiguren under viser utviklinga i 0-alternativet, dvs. framskriving av dagens samband.Figur 8.4.1 Trafikkprognose for Sotrabrua, alternativ 0 (utan fastlandssambandet).**Denne trafikkprognosa samsvarar ikkje heilt med prognosetala for 0-alternativet som var vist på figur 8.3i pkt. 8.2. Her vert kapasiteten rekna til i underkant av ÅDT 30 000 med dagens vegsystem. Itrafikkprognosa for 2030 i figur 8.3 er kapasiteten rekna til rundt ÅDT 34 000. Skilnaden er grunna i atprognosane i figur 8.3 er rekna ut med teoretisk datamodell som tar for lite omsyn til den trafikkavvisandeeffekten som køståing kvar morgon og ettermiddag vil ha.Trafikkutviklinga dei siste åra har vist ein utflatande trend i trafikkauka, men i 2010-11 har det vore einliten trafikkauke att. Mykje av grunnen for utflatinga av trafikkmengda er at taket på kapasiteten ivegsystemet på det næraste er nådd. Kapasitetsgrensa er rekna til å vere i underkant av ÅDT 30.000.Forventa trafikknivå i 2030 på i underkant av ÅDT 30.000 er vurdert i trafikkanalysen til å vere sværtrealistisk sidan det er grensa for kva trafikkmengde vegnettet kan avvikle, sjølv om det mest sannsynlig ereit etterspørselspress som er større enn kapasitetsgrensa på dette tidspunktet (jf. pkt. 8.2). Dermed vil vifå ein trafikkmengde som svarar til praktisk ÅDT-kapasitet over Sotrabrua.Nytt fastlandssamband - i bompengeperiodenTilsvarande analyse av trafikkutviklinga i nytt fastlandssamband der det vert kravd inn bompengar.Sjølv om utbygging av fastlandssambandet fører til kapasitetsauke og betre framkomst for alletransportgrupper, viser trafikkanalysen at trafikkveksten mellom Sotra og Bergen vert moderat ibompengeperioden. Trafikkutviklinga viser ein litt annan utvikling enn i 0-alternativet undervegs, men omlag same trafikkmengde i 2030 som 0-alternativet.Statens vegvesen Region vest 85

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 8.4.2 Trafikkprognose for trafikk over sundet Sotra-Bergen med nytt fastlandssamband ogbompengeavgiftTrafikknivået i 2030 er utrekna til ca. 29.000 ÅDT, dvs. omlag på same nivå som tilsvarande trafikkvolum i0.alternativet. (Grunnlaget for utrekningane er omtalt i Helge Hopen sin rapport, vedlegg 5,)Fram til arbeidet med nytt fastlandssamband og innkrevjing av bompengar vert starta opp, vil utviklingavere som i 0-alternativet. Når både anleggsperioden og bompengeinnkrevinga startar opp, har ein mederfaring frå tilsvarande bompengeprosjekt, sett at trafikkmengda vert tydeleg redusert for så å auke littigjen når nytt fastlandssamband står ferdig (ca. 2021). Etter opninga har ein rekna ein viss auke itrafikken kvart år, men ein reknar framleis med at bompengane vil ”halde att” noko av etterspørselen sjølvom vegkapasiteten vert mykje betre.Med nytt fastlandssamband mellom Sotra og Bergen vil kapasiteten mellom Kolltveit til og medkryssområdet ved Storavatnet auke, og avviklingsproblema vert mindre. Avvikling av trafikk til/frå Askøyog koplinga av ringveg vest med vestre innfartsåre vil verte ei utfordring på sikt. Dette vil og veresituasjonen i 0-alternativet. Fastlandssambandet vil legge til rette for eigne kollektivtraséar mellom Sotraog Storavatnet. Vidare frå Storavatnet inn mot Bergen sentrum føreset ein bybane på eigen trasé. Dettekan betre kollektivtransporten sin konkurransekraft i høve til biltrafikken.Nytt fastlandssamband - etter bompengeperioden er avsluttaI trafikkanalysen har ein vurdert korleis vidare trafikkutvikling i fastlandssambandet Sotra-Bergen kanverte etter at bompengeperioden eventuelt er avslutta.Trafikkprognosane viser ein teoretisk mogleg etterspørsel for biltransport rundt 45.000 ÅDT mellom Sotraog Bergen i 2040 med ”fri etterspørsel”, men dette er eit svært uvisst anslag.Med praktisk kapasitetsgrense på rundt 30.000 ÅDT i dagens vegsamband (0-alternativet), vilmeirtrafikken som følgje av nytt fastlandssamband ved ”fri etterspørsel” fram mot 2040, bli rundt 15.000ÅDT med den trafikkutviklinga som er føresatt.Med utgangspunkt i dagens reisevanar, skal ca. 16 % av trafikken frå Sotra i retning Bergen sentrum. Detvil si ein ”meirtrafikk” i høve til 0-alternativet i overkant av 2.000 ÅDT mot Bergen sentrum. Effekten avdenne meirtrafikken vert avgrensa av den praktiske transportkapasiteten på vegnettet som i ein situasjonStatens vegvesen Region vest 86

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingmed ”fri etterspørsel”, vil være fullt utnytta med mest sannsynleg store køar og forseinkingar på alleinnfartsårene i rushperiodane.Figur 8.4.3 Trend for trafikkutvikling over sundet Sotra-Bergen etter bompengeperiodenDei største utfordringane på lang sikt vil vere den samla trafikkbelastinga på vestre innfartsåre mot deisentrale delane av Bergen. Her kan trafikkbelastinga verte svært høg i høve til dagens situasjon, og kanskape store utfordringar for framkomsten på transportnettet. Dette kan resultere i uønskt overløpseffektpå lokalvegnettet. Disse utfordringane vil kome uavhengig om fastlandssambandet vert bygd eller ikkje.Trafikkanalysen konkluderer med at i ein framtidig situasjon med ”fri etterspørsel” utanbompengar/trafikantbetaling vil det generelt vere store utfordringar mht. trafikkavvikling spesielt i kryssetved Liavatnet mellom ringveg vest og vestre innfartsårene, og vidare på vestre innfartsåre mot Bergensentrum. KVU arbeidet for Regionpakke Bergen viser at dei same utfordringane får ein på heile vegnetteti regionen inn mot sentrum.I samsvar med vurderingar og tilrådingar i KVU Regionpakke Bergen, vil ein tilrå å oppretthalde ein formfor trafikantbetaling på permanent basis for å dempe trafikkpresset. Dette kan vere med på å sikreforsvarlig trafikkavvikling på lang sikt både på fastlandssambandet Sotra-Bergen og på vegnettetgenerelt. Det kan og vere med på å gjere kollektivtransporten meir konkurransedyktig økonomisk, ogsaman med dei andre tiltaka knytt til kollektivtransport, føre til auka bruk av denne transporttypen.Avgrensing i vegkapasitet – 0-alternativet eller alternativ J102Sotra - Bergen vestAvgrensing i vegkapasiteten i fastlandssambandet Sotra – Bergen er isolert sett eit verknadsfullt tiltak forå regulere trafikkauken mellom Sotra og Bergen. Det vil i praksis si å la vegsystemet vere som i dag, 0-alternativet, eller legge til rette for godt kollektivtilbod med kollektivtransport på eigne felt utan å aukevegkapasiteten for annan trafikk som i konsept J, alternativ J102.Som omtalt for 0-alternativet i punktet over, vil det å ikkje gjere noko tiltak på vegnettet, halde trafikken pårundt ÅDT 30000 som er grensa for kva dagens vegnett kan avvikle.I konsept J, alt J102, med utviding av Rv 555 til fire felt der to felt vert reservert for kollektivtransport, vilkapasiteten for annan trafikk verte om lag som i 0-alternativet. I dette alternativet vert det god framkomstfor kollektivtransporten. En fordel med ei slik løysing er at kollektivtransporten vil få reell betring ikonkurransetilhøve i høve til biltrafikken som må stå i same køen som i dag.Statens vegvesen Region vest 87

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingVerknader for samfunnetI høve til framtidig utvikling, beredskapssituasjon og sårbarhet for samfunnet i Sotra/Øygarden, eravgrensing i vegkapasitet ei dårleg løysing. Ei slik løysing vil ikkje innfri det overordna samfunnsmålet omein sikker veg som skal styrke Sotra/Øygarden si rolle for regionale og nasjonale næringsinteresse somein integrert del av ein funksjonell Bergensregion (jf. KVU/KS1 for Sotrasambandet), og vil heller ikkjeinnfri dei spesifikke målsettingane for fastlandssambandet som omtalt i pkt. 5.3.0-alternativet vil ikkje vere akseptabelt i det heile. Det vil det ikkje vere mogleg å betre situasjonen fornokon transportgruppe. Kollektivtransporten vil stå i same kø som all annan trafikk og det vil ikkje verenoko akseptablet tilbod til gåande og syklande over Sotrabrua. Sårbarheten i sambandet vert som no.Ved å bygge ut sambandet med eigne kollektivfelt mellom Kolltveit og Storavatnet som i alternativ J102,vil situasjonen verte noko betre. Ein gir rom for vidareutvikling av kollektivtilbodet og girkollektivtransporten god framkomst. Gåande og syklande får eit samanhengande og trygt transporttilbodmellom Sotra og Bergen via separat g/s veg på ny bru over sundet Sotra-Bergen. Det betyr at nesten allvekst i transportetterspørselen må løysast via kollektivtransport eller gang-/sykkelbruk.Ein mogleg verknad av ikkje å auke vegkapasiteten noko, kan vere ein stagnasjon i vidare utvikling avSotra/Øygarden og at dei viktige verksemdene i området vil vurdere å flytte til stader med betre og meirsikker framkomst og kommunikasjon.Statens vegvesen meiner at i tillegg til god og sikker framkomst for kollektiv- og gang/sykkeltransport, mådet og vere auke i vegkapasiteten for å få god, sikker og framtidsretta framkomst for næringstransport ogannan nyttetransport. Vegsystemet må vere så robust og fleksibelt at ein sikrar ei god utvikling forSotra/Øygarden på lik linje med resten av Bergensregionen langt inn i framtida, og at regulering avtrafikkauken må løysast på annan måte, jfr punkt over. Omtale av dei ulike traséalternativa i høve tilvegkapasitet og nærings- og godstransport, vert omtalt nærare i pkt. 9.5.2.Konsekvensar i høve til behov for auka kollektivtilbod eller annan reisemåte dersom nyttetransporten skalsikrast framkomstDet er sett på konsekvensane for behov for auka kollektivtilbod dersom nyttetransporten skal sikrastframkomst i rushtrafikken. Berre alt J102 er vurdert. 0-alternativet er ikkje aktuelt fordi kollektivtransportenframleis vil stå i same kø som annan trafikk og auke i kollektivtilbodet vil ha liten effekt. Det er heller ikkjeer tilbod til gåande/syklande.Siv.ing Helge Hopen har vurdert desse konsekvensane slik:“Kapasitetsbegrensningene i J102 ligger i påkjøringsfeltene i kryss (der hvor påkjøringsfelt må flette inn idet ene ordinære kjørefeltet)Vi ser av telledata der hvor slik veksling foregår at ved en trafikkmengde på ca. 1.300 -1.400 kjt/døgnoverstiges kapasiteten på flettestrekningen, det blir køer og snittfarten går dramatisk ned. Dette skjer bl.a.i påkjøringsfelt fra Drotningsvik/Askøy mot Harafjellstunnelen i dag som er en delstrekning somrepresenterer en av de største flaskehalsene mellom Sotra og Bergen. Jeg har derfor valgt å tautgangspunkt i dette kryssområdet, siden kapasiteten i J102 i prinsippet blir den samme(påkjøringsrampe fra Askøy/Drotningsvik, innsnevring fra to til ett felt der kollektivfeltet begynner).Trafikkmengden på rv.555 ved Harafjellstunnelen ligger i dag på ca. 29.000 ÅDT, timetrafikken er ca. 9%av ÅDT og 52% kjører i retning vest, dvs. ca. 1.350 kjt/timen mot vest i makstimen ( 4,7% av ÅDT). Denreelle etterspørselen er imidlertid høyere i og med strekningen er overbelastet og har vært det i mange år(selv om ÅDT har steget). Andel av ÅDT i makstimen mot vest (4,7%.) vurderer jeg som noe lavt i forholdtil en normal døgntrafikkfordeling. Det er nok et resultat av en overbelastet trafikksituasjon i rush. Med enjustert andel av ÅDT tilsvarende ca. 5,5% av ÅDT, vil reell etterspørselen i dag være ca. 1.600 kjt/timen ihver retning.Med en økning i etterspørselen på 1% årlig vil etterspørselen i 2030 være ca. 20% høyere enn i dag, dvs.ca. 1.900 – 1.950 kjt./timen. Det vil ikke bli avviklet mer trafikk enn det er praktisk mulig, så denneetterspørselen er teoretisk. Men ved overføring av trafikk fra bil til kollektiv vil ledig kapasitet bli fylt opp avden underliggende etterspørselen, så det er slik vi må regne.Statens vegvesen Region vest 88

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSamlet vurdert betyr dette at etterspørselen i 2030 må reduseres med ca. 600 kjt/timen (fra. ca. 1.950 tilca. 1.350) i hver retning for å komme ned på en etterspørsel som kan avvikles på en tilfredsstillende måteuten vesentlige kødannelser i rush.Dette tilsvarer ca. 30% av biltrafikken.Det vil si at ca. 30% av biltrafikken i rush må over på kollektiv eller annen transportmåte for å oppnåtilfredsstillende kapasitet for nyttetrafikken i alt. J102 i 2030. Her må det tas forbehold om usikkerheteretc., men det er en god pekepinn på nivået etter min vurdering.Regnestykket er basert på en årlig vekst i etterspørselen frem til 2030 på 1,0%. Med eventuelle høyerevekst blir behovet for overføring av biltrafikk til kollektiv større enn 30%. De siste 7 årene hartrafikkmengden over Sotrabroen økt med gjennomsnittlig 2,4% pr. år.”Dersom ein reknar snitt på ca. 1,15 personar pr. bil i rushperioden (talet gjeld arbeidsreiser irushperioden), utgjer 600 kjt/timen ca. 700 personar som må overflyttast frå eigen bil til annantransportmåte i kvar retning. Aktuelle transportalternativ er å få folk til å køyre saman slik at det vert fleirei kvar bil, auke kollektivtilbodet monaleg og auke sykkelbruken.Skal alle personane over på kollektivtransport, fører det med seg auka behov for 10 – 12 leddbussar (60personar pr. buss) i timen i kvar retning i rushperioden.Realismen i å få til dette er svært uviss. Å endre folks reisevanar er vanskeleg og tek lang tid. Å få så storandel av reisande over på kollektivtransport, får og transportmessige konsekvensar i heileSotra/Øygarden området. Kollektivtilbodet må byggast ut monaleg i heile området for gjerekollektivtransport så attraktivt at folk vil nytte tilbodet. Kostnadene knytt til denne kollektivsatsinga vil veresvært høge og må vurderast opp mot kostnadene knytt til å etablere eit meir balansert transportsystemder både kollektivtransport og auka vegkapasitet vert bygd ut slik framkomst for alle transportgrupper vertsikra, som i konsept F.Bergen vest – Bergen sentrumBergen kommune har som mål å ikkje auke trafikkpresset inn mot dei sentrale delar av Bergen.Den praktiske kapasiteten på hovudvegane i Bergen vil avgrense potensiell volumauke inn mot sentrum.Utan auke i vegkapasitet i høve til dagens situasjon, vil vegnettet om nokre år nå kapasitetsgrensa ogtrafikkauka i praksis flate ut slik som vist i tabellen knytt til 0-alternativet for fastlandssambandet.For å unngå mogleg samanbrot i trafikkavviklinga med lange køar og dårleg framkomst påhovudvegsystemet og mykje framandtrafikk på lokalvegsystemet, er det naudsynt å innføre fleire av deitrafikkregulerande tiltaka som er omtalt i punkta over. I tillegg vil det ha ein verknad å legge opptransportsystemet slik at det er mogleg å lede mykje av biltransporten som ikkje skal til sentrum, påringvegsystem utanom sentrum. Vidare utbygging av kapasiteten i kollektivtransporten vil òg vere eitviktig element for å kunne handtere veksten i transportetterspørselen.Dette er overordna tiltak som vert styrt frå Hordaland fylkeskommune i samarbeid med stat og kommune,og som må vurderast uavhengig av den trafikkauka som er rekna med mellom Sotra og Bergen vest.8.4 Trafikkavvikling i Ytre LaksevågTrafikknivået på strekninga mellom Storavatnet og Liavatnet (rv.555) vil etter trafikkprognosane auke frådagens 36.000 til ca. 60 000 ÅDT i 2030. (Med fri flyt utan nokon hindringar eller trafikkreguleringar, viserprognosane ein mogleg trafikk opp til 73 000 ÅDT i 2030). Dette gjeld både for 0-alternativet (utan nyttSotrasamband) og med nytt Sotrasamband (med bompengar). Det er gjort eigne analysar av feltkapasitetog korleis trafikken kan avviklast i kryssområda. Dette er gjort på grunnlag av prognoser for biltrafikk i2030 og utan ekstra satsing på kollektivtransport eller bruk av virkemiddel for å dempe trafikkveksten ellertrafikkvolumet i rushet (utanom bompengar på Sotrasambandet).Statens vegvesen Region vest 89

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing8.4.1 StoravatnetOmbygging av hovudkrysset ved Storavatnet inngår som ein del av Sotrasambandet og vil medførevesentleg betre trafikkavvikling og kapasitet i forhold til i dag. Dette gjeld for alle alternativ.Avviklingskapasiteten vert betre både i morgon- og ettermiddagsrushet.For alle alternativ med nytt Sotrasamband som knyt seg til krysset ved Storavatnet, er det utforma eikryssløysing der trafikken til Askøy vert rampa av frå Sotravegen. Krysset er likt i alle alternativ.Trafikken mot Askøy i 2030 vil truleg vere større enn vegen sin kapasitet med dagens vegstandard. Imorgonrushet vil den største flaskehalsen være på Askøy ved påkøyringa til Askøybroen (2 felt vert flettasaman til ett felt), men det er òg avgrensa kapasitet på flettestrekninga der trafikken frå Askøy oglokaltrafikken frå Drotningsvik etc. vert fletta saman til 1 felt i påkøyringsrampa mot Rv. 555 i retningBergen. I ettermiddagsrushet vil flaskehalsen vere i kryssområdet på Storavatnet der 2 felt vert snevrainn til 1 felt mot Askøybrua. Dette er problemstillingar som er uavhengig av Sotrasambandet.Det må understrekast av detaljutforming av krysset ved Storavatnet og endeleg standpunkt til løysing vertgjort i neste planfase med reguleringsplan. Krysset vert da optimalisert for å få best mogeleg trafikkflyt.8.4.2 Andre kryssområde i Bergen vestProblemstillingar rundt trafikktilhøve og verknader for vegkapasitet og trafikkavvikling i kryss i Bergenvest, vert omhandla i kommunedelplan med KU for Rv 555 Storavatnet – Liavatnet som det er starta oppplanarbeid med no. I denne rapporten er det teke med overordna vurderingar som er basert på dagensvegsystem mellom Storavatnet og Liavatnet.Olsvik-kryssetDet er vurdert ulike løysingar for eksisterande kryss på Rv. 555 like vest for Lyderhorntunnelen som girtilknyting til Oslvik, Kjøkkelvik, Loddefjord etc. I utgangspunktet er krysset i kort avstand frå planlagt nytthovudkryss ved Storavatnet, og det medfører problemstillingar i forhold til lengde på vekslingsstrekningarmv.Det er greidd ut konsekvensar av å fjerne alle rampene mot Rv. 555 og berre ha lokalveg i bru overrv.555. Dette vil føre til auka gjennomgangstrafikk i Loddejord ved at trafikk frå Olsvikområdet ikkje kankople seg på rv.555 når dei skal til/frå Bergen og dermed i større grad vil køyre via Loddefjord sentrum.Etter ei samla vurdering av alternative løysingar er det tilrådd å oppretthalde Olsvik-krysset når det gjeldrampene i retning Bergen (i begge køyreretningar). Dermed unngår vi gjennomkøyringstrafikk frå Olsvikområdetvia Loddefjord sentrum. Rampene i retning Sotra vert tatt bort på grunn av avstanden mellomkryssområda og krav til lengde på vekslingsstrekningane. Dette medfører at lokaltrafikken frå LoddefjordogOlsvikområdet i retning Sotra må kople seg på Rv. 555 i hovudkrysset ved Storavatnet. Dette vil ikkjeha innverknad på trafikksituasjonen i Loddefjord sentrum.Krysset ved LiavatnetTrafikken frå Sotra, Askøy, Ytre Laksevåg og frå utbygd Ringveg vest, vil møtast i eit nytt planlagt kryssved Liavatnet. I 2030 er det venta ein trafikk på ca. 85.000 ÅDT gjennom dette krysset. På grunn av deistore trafikkmengdene, er det gjort eigne analyser av avviklingstilhøva også i dette krysset.Med nytt Sotrasamband via Storavatnet og Lyderhorntunnelen, syner kapasitetsanalyser avrushtidstrafikken at krysset ved Liavatnet kan handtere trafikken stort sett utan større avviklingsproblem.Det kan oppstå lokale kapasitetsproblem i kryssområdet. Utrekningar med trafikkmodell syner attrafikknivået i påkøyringsrampe frå Ringveg vest / Loddefjord mot Bergen vil vere nær praktiskkapasitetsgrense i 2030. Kapasitetsproblema vil vere størst i ettermiddagsrushet og kan resultere i køar ipåkøyringsfeltet / vekslingsstrekninga på Rv. 555 i retning Bergen. I kva grad køane vil forplante segtilbake mot ringveg vest og lokalvegen frå Loddefjord er usikkert. Trafikkanalysen syner at køane vil vererelativt små/avgrensa og ikkje gje vesentlege ringverknader for framkomsten i området fram mot 2030.Statens vegvesen Region vest 90

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing8.5 Verknader for trafikken inn mot Bergen sentrumProblemstillingar rundt verkander for trafikken i sentrale delar av Bergen, vert og omhandla ikommunedelplan med KU for Rv 555 Storavatnet – Liavatnet som det er starta opp planarbeid med no.8.5.1 GenereltBygging av fastlandssambandet Sotra-Bergen vil betre grunnlaget for å setje i verk tiltak som kan aukekollektivandelen og dermed lette trafikkpresset mot Bergen, gjennom å etablere separate kollektivfelt fråSotra mot Storavatnet. Tilsvarande vil det nye sambandet betre rammevilkåra for å satse på aukagang/sykkeltrafikk frå Sotra mot Bergen ved å etablere ein samanhengande gang/sykkelveg som ikkjefins i dag. Dette vil gje vesentleg betre rammer for å avgrense biltrafikken mellom Sotra og Bergen i høvetil ein situasjon der fastlandssambandet ikkje vert bygd (då vert det som i dag: bussane står i same køsom biltrafikken og syklistane må køyre i vegbanen saman med biltrafikken).8.5.2 Bergen sentrumTrafikksimulering med overordna transportmodell (TASS) viser den same trafikken frå vest inn mot detsentrale byområdet med Sotrasamband som i 0-alternativet utan Sotrasamband. Dette gjeld for einsituasjon med ”fri etterspørsel” utan bompengar.I trafikkanalysen for Sotrasambandet der ein legg til grunn bompengefinansiering av Sotrasambandetfrem mot 2030, er konklusjonen den same. Ingen trafikkauke frå vest mot Bergen sentrum på grunn avsambandet Sotra-Bergen.Dersom ein føreset at Rv. 555 frå Sotra vert gratis, er det rekna med auka trafikk på Sotrasambandet.Trafikkprognose for 2040 indikerer om lag 42.000 ÅDT på Sotrasambandet ved «fri etterspørsel». Detteer venta å gje ein teoretisk trafikkauke frå vest mot Bergen sentrum på ca. 2.000 ÅDT knytt tilSotrasambandet (16 % av trafikken frå Sotra er retta mot Bergen sentrum), men i ein slik situasjon vilframkomsten på vegnettet være svært problematisk – og trafikkauken i retning Bergen sentrum vil ipraksis ikkje «kome fram». I ein framtidig situasjon utan bompengar eller anna trafikantbetaling, er detventa så store problem med framkomst og kapasitet at skilnaden når det gjeld trafikkbelastning motBergen sentrum i praksis er liten/marginal om Sotrasambandet vert bygd eller ikkje.8.5.3 Vestre innfartsåreI perioden fram til 2030, og dersom bompengar/trafikantbetaling vert oppretthaldt etter 2030, er det ikkjerekna med at bygging av Sotrasambandet vil utgjere ein forskjell når det gjeld trafikkbelastninga påvegnettet mot Bergen. Dei utfordringane ein står overfor når det gjeld trafikkpresset mot Bergen, og deimoglege tiltaka ein kan setje i verk, er med denne føresetnaden uavhengige om Sotrasambandet vertbygd eller ikkje.Dersom sambandet Sotra-Bergen på sikt vert gratis, vil trafikknivået vil auke med om lag 12.000 ÅDT, ogdette vil ha signifikant negativ innverknad på trafikkavvikling/framkomst fram til fordelingspunktet påLiavatnet mellom ringveg vest og vestre innfartsåre. Det er på denne bakgrunn tilrådd å oppretthaldetrafikantbetaling på Rv. 555 også på lang sikt, for å dempe etterspørselen og sikre flyt i trafikken.8.6 Oppsummering Sidan 2000 har Sotratrafikken kome opp på eit nivå som har ført til aukande forseinkingar, kø ogavviklingsproblem (ca. 26.000 ÅDT) . Kollektivtrafikken er ramma av same trafikkproblem som annatrafikk. Gang- og sykkeltilbodet frå Sotra mot Bergen er fråverande. Det er berre rom for auka trafikkutanom dagens rushtoppar. I 0-alternativet er det venta ein trafikkmengde opp mot 30.000 ÅDT over Sotrabrua. Prognostiserttrafikk i 2030 er for stor til at dagens vegsystem kan handtere trafikken, og utan tiltak er det ventastore forseinkingar og særs dårlege avviklingsforhold, også for kollektivtrafikken. Andre byggjetrinn av Ringveg vest vert opna i 2015 og vil auke trafikkmengd i Lyderhorntunnelen, menLoddefjord vert avlasta for ein gjennomkjøringstrafikk på ca. 3.000 ÅDT. Med nytt Sotrasamband vertStatens vegvesen Region vest 91

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingrampene i Olsvik-krysset i retning Bergen oppretthaldt, og ein unngår auka gjennomkøyring iLoddefjord. Med bygging av Sotrasambandet vil trafikkavviklinga i kryssområdet ved Storavatnet og Liavatnet blivesentlig forbetra i forhold til 0-alternativet for trafikk mellom Sotra og Bergen. Det vil, som i 0-alternativet, vere utfordringar med trafikkavviklinga til/fra Askøy, samt noe avviklingsproblem i kryssetved Liavatnet der ringveg vest vert kopla til rv.555. Kollektivtrafikken vil få vesentlig betre framkomst gjennom egne trasear mellom Sotra og Storavatnet.Gang- og sykkeltrafikken får eit nytt samband. Utfordringane med omsyn til auka trafikkpress mot sentrale deler av Bergen (sentrum,Nygårdstangkrysset) er uavhengig av Sotrasambandet i tidshorisonten mot 2030 (med bompengar påSotrasambandet). Med eventuell gratis Sotrasamband vil trafikken frå Sotra kunne kome opp i ca.42.000 ÅDT etter 2030, og dette vil auke trafikkproblema på vestre innfartsåre mot Bergen.Trafikkauken frå Sotra mot Bergen sentrum vil likevel ikkje utgjere meir enn teoretisk ca. 2.000 ÅDT.På bakgrunn av forventa trafikkutvikling vert det tilrådd å oppretthalde ein form for trafikantbetaling pårv.555 også på lang sikt, for å unngå store problem med trafikkavvikling og framkomst. Konseptvalutgreiinga (KVU) for Regionpakke Bergen omtaler framtidig trafikkutvikling og aktuelle tiltakog virkemiddel som kan regulere trafikkauken på vegnettet. Med å byggje Sotrasambandet vert detlagt godt til rette for å kunne gjennomføre nødvendige trafikkreguleringstiltak, mellom anna gjennom åetablere eigne kollektivfelt og nytt gang/sykkeltilbod mellom Sotra og Bergen.Statens vegvesen Region vest 92

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9 Omtale av transportsystemet9.1 Bruer og konstruksjonarDet vart i samband med planarbeidet i 2008, utarbeidd forprosjekt for dei aller fleste større konstruksjonarlangs alternativa for nytt fastlandssamband. Desse er omtala i eigne rapportar; Sotrasambandet – Ny Sotrabru. Aktuelle løysningar, Haug og Blom-Bakke AS [vedlegg 24] Fastlandssambandet Sotra – Bergen. Forprosjekt konstruksjonar, Opticonsult AS [vedlegg 26]I tillegg til nye bruer er det gjort ulike vurderingar av eksisterande bru. Dette er omtalt i rapporten frå Haugog Blom-Bakke AS [vedlegg 25].Dei viktigaste konklusjonane er omtalt nedanfor. Ein viser til rapportane for detaljar.9.1.1 Ny bru over sundet mellom Bergen og LitlesotraDet er sett to alternative brutraséar; Konsept F – alt C7 og C7/C9 Ny bru med fire felt + g/s felt i høgspentlinja, ca. 400 m sør foreksisterande bru Konsept J – alt J101 og J102 Ny bru med to felt + g/s felt like nord for eksisterande bru.Eksisterande bru inngår som del av hovudvegenSundet mellom Litlesotra og fastlandet har djupne ned mot 100m i dei undersøkte alternativa. Derfor erdet ikkje aktuelt å plassere fundament i sundet. Unnataket er ei grunne som ligg i trasen for alternativJ101/J102 like nord for austre tårn på eksisterande bru.Aktuelle spennvidder for bru over sundet ligg i området 450 – 900 m. Då er det berre tre brutypar som erteknisk moglege; buebru, skråstagbru og hengebru. Buebru er vurdert som uaktuelt fordi dei erkompliserte å byggje, og dermed kostbare, når spennet vert så stort.I forprosjektet for ny 4 felts bru i konsept F vurderte ein derfor hengebru og skråstagbru.I vurderingane for ny 2 felts bru i konsept J er det lagt til grunn om lag lik utforming som dagens Sotrabrufor å få best mogleg einskapleg visuelt inntrykk av dei to bruene.9.1.2 Vurdering av status for eksisterande SotrabruDet er utført ei vurdering av eksisterande Sotrabru av dei som arbeider med vedlikehald av bruer hosStatens vegvesen.Dei skriv følgjande:“Dimensjonerande levetid for bruer er 100 år. Ved opning av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen, vil deneksisterande brua vere ca. 50 år, og restlevetid ca. 50 år. Det er svært lite sannsynleg at ein vil kunneoppnå denne levetida utan omfattande ombyggingar av eksisterande bru. Hovudårsaka til dette er ateksisterande bru er bygd etter lastklasse 1/1958. Dette er ein lastklasse som gir lite nyttelast på lengrespenn. Brua står i dag klassifisert for Bk10/50 tonn. Det vogntoget som brua då er berekna for, er ipraksis lik det som er tillete å køyre på vegen. Brua har i dag ein liten overskriding også for desselastane. Statens vegvesen vil forsterke brua for denne overskridinga i løpet 2012 ved å gjere ein dellokale tiltak. Skal bæreevna aukast ytterligare må det utførast omfattande tiltak på heile brua.Brua er også med i 100 tonns vegnettet (gjeld spesialtransportar), men med restriksjonar. Dette førermed seg at for større spesialtransportar Ikkje kan passere utan at brua vert delvis stengt. Størremobilkranar kan ikkje passere. For å gjere skilnadane på ei ny bru og eksisterande bru tydelegare, tålereksisterande bru i hengespennet så vidt ein nyttelast på ca. 1.000 tonn (770m bru). Ei ny tilsvarandetofelts bru ville etter dei nye EU-reglane, verte dimensjonert for ein nyttelast på 1.900 tonn.Statens vegvesen Region vest 93

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingBrua er no over 40 år og treng vedlikehald. Det er mellom anna problem med omsyn til betongavskalling,armeringskorrosjon m.m. Statens vegvesen har grovt anslått etterslepet på vedlikehald til ca. 130 mill. kr.Dette talet er truleg for lågt fordi det er vanskeleg fullt ut å ta høgde for dei ekstra kostnadene det førermed seg å utføre vedlikehald på ei bru der trafikken skal gå samstundes. Vidare må ein ved val avløysingar for vedlikehaldet heile tida ta omsyn til dei avgrensingane som ligg i at brua ikkje tåler meir vekt.Rekkverket på hengespennet er ikkje i samsvar med nye normalar og retningsliner. Det er tvilsamt ombrua vil tåle eit køyresterkt rekkverk på grunn av vindbelastning. Dette problemet må utgreiast nærareuavhengig av framtidig bruk av brua.”9.1.3 Vurderingar av mogleg etablering av g/s veg og bybane på eksisterandeSotrabruDet er utført fleire vurderingar av eksisterande bru for å vurdere framtidig bruk. Desse omtalar ogsådagens bru som vart opna i 1971. [26,27]Desse alternativa for framtidig bruk av brua er undersøkt:1. Gang- og sykkeltrafikk pluss lokalveg/kollektivveg2. Gang- og sykkeltrafikk pluss bybane3. Gang- og sykkeltrafikk pluss lokalveg/kollektivveg pluss bybaneDagens bru har ei køyrebane med føringsavstand på 7,5 m og to ”bankettar” på sidene med nettobreiddepå 0,69 m. Fri avstand mellom rekkverka er 8,98 m.Det er ikkje mogleg å etablere full gang- og sykkelveg og to køyrefelt innanfor eksisterande tverrsnitt påbrua. Det har derfor vore vurdert ei løysing er å hengje gang- og sykkelvegen på utsida av brua og føreden rundt tårnet og kabelpilaren.Skal ein kombinere både gang- og sykkelbane, vegtrafikk og bybane på eksisterande bru, måbybanesporet utførast slik at det også kan trafikkerast av bilar, dvs. nedsenka spor i asfaltdekke.Alternativa er drøfta i eigen rapport med forprosjektet for ny Sotrabru [26,27). Hovudkonklusjonane eromtalt nedanfor.Påhengt gang- og sykkelveg på utsida av bruaKontrollrekning av eksisterande bru syner at det er mindre enn 1 kN/m ”til rådvelde” for ein påhengtgangbane. Det er ikkje mogleg å etablere ein konstruksjon som er så lett. Ei etablering av påhengtgangbane krev store endringar i brukonstruksjonen med nye kablar, nye kabelforankringar m.m. Det er oguvisse kring vindbelastinga og stabiliteten på brua i sterk vind. Det er derfor ikkje tilrådd å hengje gangogsykkelveg utanpå eksisterande bru.Figur 9.1 Prinsippløysing for påhengt gangfeltGang- og sykkelveg og vegtrafikkDet er eit alternativ å fjerne bankettane på sidene, skyve køyrebane eksentrisk og lage smalare køyrefelt.Dersom køyrefelta vert på 2x2,75m og 2 skuldre 0,25m, vert breidda 6,0m. Då er det att 2,98m innanforStatens vegvesen Region vest 94

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingeksisterande rekkverk. Nye rekkverk tek nok plass og de må minst vere ein kantstein mellom køyrebanaog gang- og sykkelvegen. Ei realistisk breidde på gang- og sykkelvegen vert då mellom 2 og 2,5m.Løysinga er ikkje ønskjeleg. Den gir dårlege tilhøve både for køyretrafikk og gang/sykkeltrafikk.Figur 9.2: Ombygging av eksisterande Sotrabru med fortau og smalare køyrefeltGang- og sykkelbane pluss bybaneDet er vurdert å vere mogleg å etablere bybane på eitt spor med gang- og sykkelveg på sida innanforeksisterande brubane, men løysinga er på grensa av det reglane til Jernbaneverket tillèt. Enkeltsporetkan plasserast eksentrisk på brubana. Då vil det vere god plass til ein gang- og sykkelveg med breidde 3m i tillegg innanfor dagens brubreidde.Gang- og sykkelbane pluss vegtrafikk pluss bybaneDersom ein skal kunne køyre bil i bybanesporet må ein byggje dekket slik at skinnene kan ”fellast ned” iplan med køyrebanen. Då vert det omfattande arbeider med ombygging av brua. Alternativet er eittjukkare dekke på brua mellom og utanfor skinnene slik at det vert mogleg å køyre i banesporet. Eittjukkare dekke fører til vektauke som igjen fører til at kabelkapasiteten vert overskride (jfr omtale avpåheng gangveg). Denne løysinga vert ikkje tilrådd. Det er sett på kostnader i samband med løysinga ogdet viser seg at kostnadene vert så høge at det er meir tilrådeleg å bygge ny, moderne 2 felts bru derdimensjoneringa er tilpassa bruken, framfor å “flikke” på dagens bru.9.1.4 Vurdering av framtidig bruk av eksisterande SotrabruKonsept J som føreset bruk av eksisterande bru som del av framtidig hovudvegEksisterande Sotrabru står i dag klassifisert for Bk10/50 tonn og kan ta ein nyttelast på om lag 1000 tonn(770 m bru). Det vogntoget som brua då er berekna for, er i praksis lik det som er tillete å køyre påvegen. Skal bæreevna aukast ytterligare må det utførast omfattande tiltak på heile brua. Slik brua er idag, må brua verte delvis stengt når større spesialtransporter som det er fleire av i samband medindustriverksemdene på Sotra, passerer. Allereie i dag er det eit problem med at einskilde mobilkranarikkje kan passere brua, med dei konsekvensane dette har for industri og næringsliv på Sotra.Den nye 2 felts brua i konsept J må dimensjonerast etter dei nye EU-reglene for ein nyttelast på 1900tonn.Ser ein på utviklinga dei seinaste åra har tillete totalvekt stadig blitt høgare for å tilfredsstille behovet tilnæringslivets for meir kostnadseffektiv transport. Det er lite truleg at denne utviklinga vil stoppe. Dengamle Sotrabrua kan da fort bli ein hemsko for næringsutviklinga på Sotra.Vedlikehaldsavdelinga hos Statens vegvesen vil ikkje tilrå å bruke eksisterande Sotrabrua som einlangsiktig del av nytt Sotrasamband. Hovudgrunnen til dette er at brua ikkje vil kunne møte dei nye kravasom vil kome til betre utnytting av vegnettet ved å tillate større totalvekt på vogntog.Dersom eksisterande Sotrabru skal nyttast som ein del av framtidig hovudveg, bør betongdekke påhengespennet på dagens bru skiftast ut med eit dekke av stål. Dette vil truleg løyse dei fleste problemamed omsyn til lastar. Kva dette måtte føre til av tekniske utfordringar og kostnader, er så langt ikkjeutgreidd. Det må og vurderast om viaduktane fram til brua på begge sider, må byggast om for å førebuframtidige lastkrav. Desse arbeida føreset stenging av brua og kan først startast etter at ny Sotrabru stårferdig slik at all trafikk vert avvikla på ny bru. Dette vil utsette ferdigstillinga av det 4 felts sambandet med1 – 2 år.Statens vegvesen Region vest 95

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept F der eksisterande bru vert del av lokalvegnett og / eller kollektivvegKostnader til vedlikehald av brua vil uansett kome dersom brua skal brukast som lokalveg og / ellerkollektivveg, men dette vedlikehaldet vil verte vesentleg enklare å utføre med mindre trafikkmengde påbrua. Dersom ein har ei ny bru for hovudtrafikken som i konsept F, er det og mogleg å stenge dagens brueller i alle fall eit felt på brua i kortare periodar for å få gjort naudsynt vedlikehaldsarbeid effektivt.KonklusjonKonsept F med ny 4 felts bru, vil gi ei moderne og kapasitetssterk bru som er tilpassa krava tilkostnadseffektiv transport med høg totalvekt. Eksisterande bru høver best til bruk som del avlokalvegnettet og / eller kollektivveg.9.2 Vegsystem9.2.1 Fleksibilitet og robustheit i vegsystemetDei mest robuste eggløysingane er løysingar som er minst sårbare og som har størst fleksibilitet iutnytting og samkøyring av vegsystemet. Det er og viktig at vegløysingane har fleksibilitet i høve til vidareutvikling av vegnettet mellom anna som følgje av framtidig trafikkvekst, endra standardkrav, endring itransportsystem m.m.Løysing med eit nytt samband saman med ein gjennomgåande lokalveg slik som i konsept F der dei tovegane kan fungere som mogleg omkøyring for kvarandre, er minst sårbart – jf. kapittel 11.3 omsårbarhet og risiko.Konsept J med utviding av dagens Rv 555 til 4 felt vil ikkje ha gjennomgåande lokalveg og har i realitetenikkje noko omkøyringsalternativ. All køyretrafikk, det vil si også saktegåande mopedar, traktorar oglikande må nytte same vegsystem. Dette gjer alternativ i konsept J langt mindre fleksibelt og robust ennalternativ i konsept F. Bruken av eksisterande Sotrabru vil og avgrense i kva grad det er mogleg å få framalle typar tungtransport over sundet til Sotra/Øygarden, jf. pkt. 9.1.2 og 9.1.3.Konsept J, alternativ J102 utan auke i vegkapasiteten, er lite fleksibelt i høve til annan køyretrafikk ennkollektivtransport og gang-sykkeltransport. Løysinga krev permanent trafikkregulerande tiltak for å sikreframkomst for nyttetransport og annan biltransport.Eit nytt samband i eksisterande korridor (konsept F) er best når det gjeld utnytting av fleksibilitet mellomnytt og eksisterande vegsamband. Skjer det noko i eine sambandet, er det enkelt å flytte trafikken til detandre sambandet. Sidan det er fleire tilknytingspunkt mellom nytt og eksisterande samband (Kolltveit,Bildøy, Arefjord, Knarrvika Drotningsvik og Storavatnet), er det lett å kople ut delstrekningar vedvedlikehald eller ulike hendingar. Dette prinsippet er og mest fleksibelt med omsyn til framtidigtrafikkvekst, endringar i transportsystem m.m. Skjer det noko med eine brua over sundet mellom Sotra ogBergen, kan andre brua vere omkøyringsveg. Beredskapsmessig er derfor konsept F og betre ennkonsept J.Tilhøve til kollektivtransport og gang-sykkeltransport vert omtalt i eigne punkt, jf. pkt. 9.3.1 og 9.3.2.9.2.2 Fleksibilitet i høve til etappevis utbygging av nytt vegsystemI både konsept J og F er det mogleg med etappevis utbygging av ny veg. Sidan problema medtrafikkavvikling, framkomst og sårbarhet er størst mellom Straume og Storavatnet, er det naturleg å tenkjeseg denne strekninga som eit første byggetrinn. Etter det kan ein byggje ut ny veg vidare vestover tilBildøy, og så til Kolltveit.Korleis den endelege løysinga for utbygging og utbyggingsetappar for fastlandssambandet Sotra-Bergenvert, må sjåast i samanheng med den delen av Sotrasambandet som ligg på Sotra (Sotra nord og sør),evt utbygging vidare autover mot Liavatnet, moglege finansieringsløysingar m.m. Dette vil ikkje vere delav kommunedelplanarbeidet.Statens vegvesen Region vest 96

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9.3 Kollektivtransport9.3.1 Mål for kollektivtransport i Fastlandssambandet Sotra - BergenI planprogrammet for fastlandssambandet Sotra – Bergen er måla for kollektivtransporten formulert slik:Kollektivtransport skal vere eit attraktivt alternativ til bruk av personbilKollektivtrafikken skal sikrast minst like god framkomst som annan trafikkDet skal etablerast effektive kollektivknutepunkt med god tilgjenge til overordna vegnettNytt samband skal vere fleksibelt med omsyn til mogleg etablering av eigne kollektivtraséar9.3.2 FøresetnaderKonsekvensane for kollektivtransport i dei ulike alternativa er vurderte i forhold til kriteria som er skildra iplanprogrammet:Tabell 9.1 Kriterie for vurdering av konsekvensarKriteriumSkildringKollektivfeltFramkomstKonkurranse kollektiv/bilKollektivterminalar oginnfartsparkeringFleksibilitet bybaneFleksibilitet rutekonseptVise i kva grad deil ulike alternativa får eigne kollektivfelt.Køyretid og trafikkavvikling/kapasitet/køarSamla (grov) vurdering av endring i konkurranseforholdet mellombiltransport og kollektivtransport.Vurdering av aktuelle lokaliseringar for kollektivterminalar oginnfartsparkering, og i kva grad alternativa legg til rette for å utvikletilbodet.Vurdering av i kva grad alternativa legg til rette for å byggje bybane tilStraume dersom dette vert aktuelt i framtida.Vurdering av i kva grad alternativa legg til rette for utvikling av ulikedriftskonsept for kollektivtransporten (lokalruter, ekspressruter,tilgjenge til lokale områda langs traséen)I trafikkanalysen for Sotrasambandet er bompengefinansiering lagt inn som ein viktig føresetnad fortrafikkprognosane fram til 2030. Det same er lagt inn som viktig føresetnad i dei kortsiktige (fram til2030/35) vurderingane av konkurransetilhøve mellom kollektivtransport og biltransport. Takstnivået forbompengar er førebels uavklart. Konkurransetilhøve kollektiv/ bil vil verte påverka både av kor storbompengetaksten vert, men og nivå på billettprisar for kollektivreisar. Vurderingane av endrakonkurransetilhøve vil på denne bakgrunn være førebels og svært grov.Dei ulike alternativa vert vurdert opp mot referansealternativet (alternativ 0). 0-alternativet inkludereretablering av kollektivfelt mellom Drotningsvik og Breivikkrysset.9.3.3 Kollektivfelt i dei ulike traséalternativaKollektivtransporten mellom Sotra og Bergen går i dag i blanda trafikk. Ved etablering avSotrasambandet vil kollektivtransporten få eigne felt på det meste av strekninga, men det er noko skilnadmellom alternativa.Statens vegvesen Region vest 97

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTabell 9.2 KollektivfeltAlternativ Tilhøve eigne kollektivfelt KonsekvensKolltveit-ArefjordKonsept F – alt Blanda trafikk, fleksibel til å kunne etablere kollektivfelt på ny 0C101Konsept F – altC102vegBlanda trafikk, fleksibel til å kunne etablere kollektivfelt på nyvegKonsept J – alt Blanda trafikk 0J101Konsept J – alt Eigne kollektivfelt +++J102Arefjord-StoravatnetKonsept F – alt Eigne kollektivfelt +++C7/C9Konsept F – alt C7 Eigne kollektivfelt utanom over gamle Sotrabrua ++Konsept J – alt Blanda trafikk 0J101Konsept J – alt Eigne kollektivfelt +++J102I alle alternativ med eigne kollektivfelt må kollektivfelta opphevast i samband på av- og påkøyringar ikryss.Etterfølgjande skisser syner kor det vert eigne kollektivfelt i alternativa.0Figur 9.3 Dagens situasjon for kollektivtransportenI 0-alternativet er det lagt til grunn at det kjem kollektivfelt mellom Drotningsvik og Breivikkrysset, ellesblanda trafikk.Statens vegvesen Region vest 98

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 9.4 Konsept J - alt J101 – blanda trafikkFigur 9.5 Konsept J – alt J102 – eigne kollektivfeltI konsept J er det eigne kollektivfelt i alternativ J102, medan alternativ J101 er basert på blanda trafikk.Figur 9.6 Konsept F – alt C7/C9 – eigne kollektivfelt på ny vegStatens vegvesen Region vest 99

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 9.7 Konsept F – alt C7 – eigne kollektivfelt langs dagens Rv 555. Blanda trafikk på dagens Sotrabrusom vert del av lokalveg med sterkt avgrensa trafikkI konsept F er det ikkje eigne kollektivfelt mellom Kolltveit og Arefjord. Eigne felt kan etablerast på ny vegdersom det vert behov for det i framtida, for å sikre framkomsten for kollektivtrafikken.Mellom Arefjord og Storavatnet er det samanhengane kollektivfelt på ny veg i alternativ C7/C9. I alternativC7 er det lagt opp til kollektivfelt på eksisterande veg, unntatt over Sotrabrua.9.3.4 FramkomstSotrasambandet vil gje vesentleg betre framkomst for kollektivtrafikken sett i forhold til trafikksituasjonen i0-alternativet. Det er tre faktorar som er med å påverke framkomsten for kollektivtransporten:‐ etablering av eigne kollektivfelt og eventuelt kollektivprioritering i kryss‐ fjerning av flaskehalsar på vegnettet (kryss), generell betring av framkomst‐ føreset bompengefinansiering med demping av trafikketterspurnadEndringane i framkomst vil vere avhengig av framtidige løysingar for rutestrukturen. Utbygginga avSotrasambandet vil kunne leggje til rette for nye kollektivtraséar på ny veg, men det vil i tillegg veremogleg å oppretthalde ruter på eksisterande veg. Kollektivtrafikken vil få betre framkomst i alleløysingane for Sotrasambandet, men det er skilnader mellom alternativa, sjå etterfølgjande tabell.I dei fleste alternativ er det lagt godt til rette for at kollektivtransporten skal ha god framkomst, og det erikkje behov for tiltak for å betre framkomsten.Tabellen syner dei alternativa der tiltak kan vere aktuelt.Tabell 9.3 FramkomstAlternativ Framkomst KonsekvensKolltveit-ArefjordKonsept F – altC101Konsept F – altC102Konsept J – altJ101Konsept J – altJ102God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar.God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar.God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar, men størresårbarheit pga. blanda trafikkGod framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar, men noko usikkerframkomst i samband med av- ogpåkøyring ved Straume derTiltak som kan betre framkomsten+ Kollektivfelt på ny hovudveg. Evt.kollektivprioriteringstiltak pålokalvegnettet.+ Kollektivfelt på ny hovudveg. Evt.kollektivprioriteringstiltak pålokalvegnettet.+++ + Eventuelle tiltak som kan gjebetring i framkomst forkollektivtrafikken i kryssområda,sjå alt J102 nede i tabellen.Statens vegvesen Region vest 100

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingArefjord-StoravatnetKonsept F – altC7/C9Konsept F – altC7Konsept J – altJ101Konsept J – altJ102bussane må gå i blanda trafikk.God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar.God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar.God framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar, men størresårbarheit pga. blanda trafikkGod framkomst, ingenkapasitetsproblem på hovudvegeller lokalvegar, men noko usikkerframkomst i samband med av- ogpåkøyring i kryss der bussane mågå i blanda trafikk.++++++ Eigne lyssignal forkollektivtrafikken ved gamleSotrabrua som kan gje førgrønt tilbussane.++ Kapasitetstiltak eller tilfartskontrolli kryss for å redusere køoppstuingved av- og påkøyring forbiltrafikken.++ Eigne kollektivfelt / kollektivtrasépå lokalvegnettet inn mothovudkryssa, evt. separateavkøyringar/haldeplassar forbuss.Kapasitetstiltak eller tilfartskontrolli kryss for å redusere køoppstuingved av- og påkøyring forbiltrafikken.Når det gjeld strekninga Kolltveit – Straume vil det vere utfordringar med å sikre god framkomst / raskkøyretid, samstundes som ein skal gje god kollektivtilgjenge til Straumeområdet. Begge hovudalternativaC101 og C102 har ikkje kryss på hovudvegen i Straume. Det medfører at busstrafikken må ta av fråhovudvegen i kryssa på Bildøy og i Arefjord – og nytte lokalvegsystemet mellom Bildøy og Arefjord. Ialternativ C101 kan busstrafikken køyre eksisterande veg mellom Bildøy og Arefjord, medan i alternativC102 føreset ein etablering av eit nytt lokalvegsystem. Det er grunn til å tru at framkomsten pålokalvegsystemet vert god. Ved eventuelle kapasitetsproblem i lokalvegsystemet kankollektivprioriteringstiltak setjast i verk .9.3.5 Konkurranse kollektiv/bilKonkurransetilhøva mellom kollektivtransport og biltrafikk vert påverka av endringar i kollektivtrasé(køyrelengde, køyretid), framkomst og transportkostnader (bompengar). Takstnivå for bompengane vilvere avgjørande for endringane i konkurransetilhøva. Ein legg til grunn at det vil vere eit takstnivå somgjer relativt stort utslag på konkurransetilhøvet, men vurderingane er usikre og det er små skilnadermellom alternativa:Tabell 9.4 Konkurransetilhøve kollektivtransport / bilAlternativ Konkurransetilhøva mellom kollektivtransport og bil KonsekvensKolltveit-ArefjordKonsept F – alt C101Konsept F – alt C102Konsept J – alt J101Konsept J – alt J102Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Svakt redusert konkurransefortrinn for kollektiv pga.lengre køyreveg/køyretid på lokalveg Bildøy-Arefjord i forhold tilbiltrafikken som går på ny hovudveg.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Svakt redusert konkurransefortrinn for kollektiv pga.lengre køyreveg/køyretid på lokalveg Bildøy-Arefjord i forhold tilbiltrafikken som går på ny hovudveg.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Uendra situasjon for køyretid og framkomst.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Vesentleg auka konkurransefortrinn m.o.t. framkomst,pga. kapasitetsproblem/redusert framkomst for biltrafikken.+++ ++++Statens vegvesen Region vest 101

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingArefjord-StoravatnetKonsept F – altC7/C9Konsept F – alt C7Konsept J – alt J101Konsept J – alt J102Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Om lag uendra situasjon for kollektivtrasé og framkomst.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Svakt redusert konkurransefortrinn for kollektiv pga.lengre køyreveg/køyretid på lokalveg Arefjord – Storavatnet iforhold til biltrafikken som går på ny hovudveg.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Uendra situasjon for køyretid og framkomst.Vesentleg auka konkurransefortrinn for kollektiv pga. bompengarfor bil. Vesentleg auka konkurransefortrinn i forhold tilframkomst, pga. kapasitetsproblem/redusert framkomst forbiltrafikken.++++++++Det er føresetnaden om bompengar for biltrafikken over Sotrabrua som i denne vurderinga gjer at det vertstyrkja konkurransefortrinn for kollektivtransporten i høve til biltransporten. Utanom bompengar vilkøyretid og framkomst i hovudsak bli betre for både bil og kollektivtransport slik at det relativekonkurransetilhøvet på dette området vert uendra (for dei alternativa der bussane i hovudsak går pålokalvegnettet vert konkurransen for kollektiv noko svekka ved at biltrafikken køyrar ny veg med kortaredistanse og høgare fartsnivå).Det vert òg understreka at det er fleire andre faktorar, til dømes rutefrekvens, kapasitet, rutetilbod,billettprisar m.m., som er med å påverke konkurransetilhøvet mellom kollektiv og bil. I denne vurderingaer det berre tatt omsyn til bompengar, framkomst og trasé/køyredistanse for kollektivtrafikken.På lang sikt er ein avhengig av at det er bompengar på Sotrasambandet (eller at det er andreøkonomiske verkemiddel som favoriserer kollektivtransporten), for at kollektivtransporten mellom Sotra ogBergen skal styrkje seg i konkurranse med biltrafikk. Med «gratis veg» vert konkurransetilhøvet mellomkollektiv og bil uendra eller noko endra i favør av biltrafikken, avhengig av alternativ traséløysing.9.3.6 Kollektivterminalar og innfartsparkeringEtablering av effektive og brukarvenlege kollektivterminalar og tilbod for innfartsparkering er viktig for ågjere det totale kollektivtilbodet attraktivt. I planprogrammet er det skildra behov for å vurdere aktuelllokalisering og løysing.Kollektivterminal er i dag etablert på Straume og ved Storavantet. Dette er knutepunkt som er godt egnasom lokaliseringspunkt for terminalløysingar og innfartsparkering. Det er gjort vurderingar av eventueltandre lokaliseringar, spesielt med tanke på å byggje anlegg for innfartsparkering.I KVU for transportsystemet i Bergensområdet tilrår ein at det vert lagt opp til eit sentralttransportknutepunkt ved Storavatnet for biltransport, sykkeltransport og kollektivtransport og godeovergangar mellom dei ulike transporttypane. Ein føreset at hovudlinja i kollektivtransportsystemet vertført fram til Storavatnet på eigen trasé uavhengig av vegsystemet i Bergen vest og at bybane vert lagt tilgrunn som kollektivmiddel.Det er ingen vesentlege skilnader mellom alternativa for nytt Sotrasamband i forhold å utvikle løysingarfor terminal og innfartsparkering. I alle alternativa vert rammeføresetnadene for å etablere gode løysingarnoko betre ved at det vert byggja ny veg og kryssløysingar som kan utløyse areal som kan nyttast tilformålet. Alle alternativ er derfor vurdert med ein +.Vurdering av aktuelle område i forhold til løysingar for kollektivterminal og innfartsparkering:Kryssområdet på KolltveitDet ligg føre privat framlegg til kollektivterminal og innfartsparkering kombinert med utvikling avnæringsområde. Det er motsegn både frå Hordaland fylkeskommune og Fylkesmannen til detteframlegget. Det vert ikkje føreset etablering av terminal i samband med kommunedelplanen forSotrasambandet.Statens vegvesen Region vest 102

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKryssområdet på BildøyIkkje aktuelt med innfartsparkering for motorisert kjøretøy eller kollektivterminal. Parkering for sykkel knytttil haldeplass for kollektiv er viktig.Straume sentrumDet er etablert kollektivterminal og innfartsparkering. Det er plan for ytterligare utviding avinnfartsparkering med 180 plassar som eit strakstiltak dei første åra. Val av løysing for nyttfastlandssamband vil påverke korleis den vidare utviklinga av dette transportknutepunktet vert. Det er ogviktig å legge til rette for sykkelparkering knytt til kollektivterminalen. Rundt 10.000 innbyggarar burinnanfor sykleavstand til denne terminalen og det vert fleire med planlagt utbygging i Straumeområdet ogpå Bildøy.Kryssområdet i ArefjordI konsept F vert begge traséløysingar for nytt fastlandssamband ført forbi Straume sentrum utan tilknytingtil lokalvegkrysset i sentrum. Tilknytingspunkt mellom lokalvegnettet og Straume vert kryss på Bildøy og iArefjord. Det har vore vurdert innfartsparkering i Arefjordområdet, men Fjell kommune ønskjer førebelsikkje innfartsparkering her sidan dei legg opp til kollektivknutepunkt og innfartsparkering i Straume.Kryssområdet DrotningsvikHer er det ikkje ønskjeleg med innfartsparkering for motorisert kjøretøy. Det kan skape unødig trafikk pålokalvegsystemet. Parkering for sykkel knytt til haldeplass for kollektiv er derimot viktig.Transportknutepunktet og kryssområdet StoravatnetStoravatnet er eit viktig transportknutepunkt. Det er starta opp prosjekteringsarbeid med sikte på åetablere ca. 100 nye innfartsparkeringsplassar i området. Dette vil vere eit strakstiltak. I samband medkommunedelplanen er ny og utvida kollektivterminal og innfartsparkering vurdert sjå nærare omtale i pkt.9.3.10. Alle alternativa viser at det er mogleg å innpasse kollektivterminal både for bybane og buss i einutbyggingsstruktur for næringsføremål og noko bustadføremål på avskjerma område. Det er konkludertmed at etablering av ein god kollektivterminal med god tilkomst for kollektivtransporten er mogleg i alletraséalternativ for fastlandssambandet Sotra – Bergen, og er ikkje avhengig av val av løysing.9.3.7 Fleksibilitet rutekonseptI hovudsak vil ein i alle alternativ kunne leggje eit ruteopplegg som dekkjer dei lokale områda(Knarrevik/Hjelteryggen, Drotningsvik) like godt som i dag. Tilgjenge/dekning av lokale områder vil derforvere like god som i alternativ 0.Skilnadene mellom alternativa går i første rekkje på i kva grad ein vil ha fleksibilitet til å utvikle nyeekspressruter via nytt Sotrasamband.Statens vegvesen Region vest 103

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTabell 9.5 Vurdering av fleksibilitet rutekonseptAlternativ Fleksibilitet rutekonsept KonsekvensKolltveit-ArefjordKonsept F – alt C101 Nye ekspressruter lite realistisk (dei fleste ruter frå vest vil gå via 0lokalvegnett til Straume).Konsept F – alt C102 Nye ekspressruter lite realistisk (dei fleste ruter frå vest vil gå via 0lokalvegnett til Straume).Konsept J – alt J101 Kollektivtransporten i same trase som i dag – ingen endring 0Konsept J – alt J102 Kollektivtransporten i same trase som i dag – ingen endring 0Arefjord-StoravatnetKonsept F – altC7/C9Konsept F – alt C7Legg godt til rette for å utvikle ekspressrutetilbodet mellomStraume og Bergen via ny veg, samstundes som ein kanoppretthalde lokale ruter via eksisterande veg. I tillegg vilhaldeplass ved Knarrevik og Drotningsvik fange opp lokaleområde slik at også dei får nytte av ekspressruter mot Bergen.Hovudsambandet for kollektivtransport vil gå via Knarrevik ogDrotningsvik og gje god dekning lokalt. Samstundes mogleg åutvikle ekspressruter via ny veg, men desse vil ikkje fange opplokaltrafikken mellom Straume og Storavatnet.Konsept J – alt J101 Kollektivtransporten i same trase som i dag – ingen endring 0Konsept J – alt J102 Kollektivtransporten i same trase som i dag – ingen endring 0+++9.3.8 Fleksibilitet bybaneAlternativa er vurdert i forhold til korleis dei avgrensar eller har fleksibilitet til å kunne byggje bybane tilSotra i framtida.I det tidlegare utførte planarbeidet har det vore vurdert alternative løysingar for å føre bybane fram tilStraume. Det er spesielt kryssinga av sundet mellom Sotra og Bergen som er kritisk for bybaneløysing.På landsidene kan det finnast løysing for bybanen anten på eigen fristilt trasé eller på eigne felt som delav eksisterande eller framtidig veganlegg.Det er tre moglege løysingar:1. Bybane på eksisterande Sotrabru2. Bybane på ny bru i samband med bygging av nytt fastlandssamband3. Rive dagens Sotrabru og bygge ny bru for bybane i same trasé.Bybane på eksisterande SotrabruKonsulentfirmaet Haug og Blom Bakke AS har vurdert ulike løysingar for bybane på dagens Sotrabru (jf.førebels framlegg til kommunedelplanrapport av sept. 2008, kapittel 7.1) og konkluderte med ateksisterande bru er lite eller ikkje eigna for bybane, men at eit spor kan vere mogleg. Ut frå firmaet sinevurderingar av konstruksjonen for eksisterande bru og dei lastar den tåler, er det berre bybane i eit spormed eit vognsett samstundes på brua som kan trafikkere eksisterande bru utan omfattande forsterkningarav brua. Deformasjonane er på grensa av det Jernbaneverket sine reglar tillèt. Eit enkeltspor kanplasserast eksentrisk på brubana og det vil da være god plass til ein gang- og sykkelveg på 3 m i tillegg.Det vil ikkje vere mogleg med annan køyretrafikk på brua dersom den vert tilrettelagt for bybane. Bruakan derfor ikkje nyttast til omkøyringsveg for vanleg køyretrafikk dersom nytt samband er stengt, menutrykkingskøyretøy kan nytte gang- og sykkelvegen i nødsfall.Bybane på ny bru samband med bygging av nytt fastlandssambandKonsulentfirmaet Haug og Blom-Bakke AS har vurdert ulike brutypar over sundet mellom Sotra ogBergen og konkluderte med at berre løysingar med hengebru eller skråstagbru er aktuelle. For å kunneføre fram bybane på ny 4 felts eller 2 felts hengebru eller evt skråstagbru er det nødvendig med ein mykjestivare og tyngre konstruksjon for å overhalde deformasjonskrava enn ei bru berre for bil - ogbusstransport. Det vil verte eit vesentleg tillegg i anleggskostnadene dersom ein skal førebu ny bru forbybane. For ein 4 felts bru vil tillegget utgjere 350 – 400 mill. kr. Dersom ein vel å legge til rette for løysingmed framtidig bybane på ny bru, må den dimensjonerast for det. Det krev finansiering av meirkostnadenno.Statens vegvesen Region vest 104

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept JI alt J 101 med kollektivtransport i blanda trafikk, er bybane som krev eigne felt, uaktuelt. I alt J 102 der 2av 4 felt er reservert kollektivtransport, vil bybane på ny 2 felts bru vere mogleg – kanskje også ønskjelegfor å sikre nødvendig transportkapasitet som kan ta det meste av forventa trafikkauke somkollektivtransport.Figur 9.8 Mogleg kollektivløysing (grøn farge) i alt J102Konsept FDet er tidlegare vurdert bybaneløysing til Straume i alt C7 og C7/C9. I alt C7/C9 med korte tunnelar oggod kontakt med lokalområda, er det lagt til rette for at 2 av 4 felt i nytt samband kan vere kollektivfelt. Idette alternativet kan vidareføring av bybane til Straume vere mogleg på nytt fastlandssamband.Løysinga føreset at ny bru vert dimensjonert for bybane og at ein må ta tilleggskostnadene no sjølv ombybane til Sotra ligg langt fram i tid (jf. rapport om Framtidig bybanesystem i Bergensområdet og KVURegionpakke Bergen). I alternativ med lange tunnelar på Bergenssida som i alt C7 og lang tunnel tilLiavatnet er ikkje kollektivløysing på nytt vegsamband aktuelt, sjå vidare omtale i neste punkt.Figur 9.9 Mogleg kollektivløysing på eigne felt (grøn farge) i alt C7/C9Rive dagens Sotrabru og bygge ny bru i same traséI konsept F, alt C7, med tunnel mellom brufestet i Drotningsvik og kryss ved Storavatnet og i løysing medlang tunnel frå brufestet i Drotningsvik heilt til nytt kryss ved Liavatnet, vil det ikkje vere aktuelt å førekollektivtransport i nytt samband på Bergenssida fordi det vil vere for dårleg kontakt med lokalområda ogpassasjergrunnlaget i Bergen vest. Kollektivtransporten bør gå i dagen langs eksisterande Rv 555 ogover eksisterande Sotrabru for å gi best tilbod og vere best tilgjengeleg for dei som bur i området. Bybanepå eksisterande Sotrabru er mogleg, men set sterke grenser for nytten av brua. Bybane til Sotra ligguansett langt fram i tid (jf. rapport om Framtidig bybanesystem i Bergensområdet og KVU RegionpakkeBergen der bybane til Sotra ikkje er vurdert aktuell i perioden fram til 2040). Dersom ein i framtida finn dettenleg å vidareføre bybane til Sotra, kan dagens Sotrabru, som i 2040 vil vere rundt 70 år, vere såutdatert at det kan vere økonomisk og tryggleiksmessig riktig å bygge ny, moderne bru der det vert lagt tilrette for bybane samstundes som annan trafikk kan nytte brua i nødstilfelle.Tabell 9.6 Oppsummering av fleksibilitet bybane Bergen - SotraAlternativ Fleksibilitet bybane KonsekvensKolltveit-ArefjordKonsept F – alt C101Full fleksibilitet til å kunne byggje bybane langs eksisterande vegeller på eigen trasé.Konsept F – alt C102 Full fleksibilitet til å kunne byggje bybane langs eksisterande veg ++Statens vegvesen Region vest 105

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingeller på eigen trasé.Konsept J – alt J101 Ikkje aktuelt med bybane i blanda trafikk på heile strekninga 0Konsept J – alt J102 Full fleksibilitet til å kunne byggje bybane langs eksisterande vegeller på eigen trasé.++Arefjord-StoravatnetKonsept F – altC7/C9Konsept F – alt C7Full fleksibilitet ved å ha bybane på eitt av køyrefelta på nyhovudveg. Krevjar fysisk tilrettelegging/forsterking av brua som harkostnadsmessige konsekvensar. God tilgjenge med bybanestopp iKnarrevik og Drotningsvik.Bybaneløysing på ny bru er lite aktuelt på grunn av reduserttilgjenge mellom Arefjord og Storavatnet. Bybanetrasé langsnoverande veg er mest aktuelt og utfordringa vert kryssinga avsundet mellom Bergen og Sotra. Eventuelt kan noverande Sotrabruha einvegs bybanetrasé, men dette reduserer beredskap ved atlokalvegsystemet går ut. Eit langsiktig alternativ kan vere å erstattenoverande Sotrabru med ny bru som er dimensjonert for bybane.Konsept J – alt J101 Ikkje aktuelt med bybane i blanda trafikk på heile strekninga 0Konsept J – alt J102 Ny 2-felts bru kan reserverast for bybane. +++++9.3.9 Oppsummering kollektivtransportTabell 9.7 Oppsummering kollektivtransportAlternativEignekollektivfeltFramkomstKonkurranse kollektiv/bil*Terminalarog innfartsparkeringFleksibilitetrutekonseptKolltveit-ArefjordKonsept F - altC101 0 + + + 0 +Konsept f – alt C102 0 + + + 0 +Konsept J – alt J101 0 ++ ++ + 0 0Konsept J – alt J102 +++ ++ +++ + 0 ++FleksibilitetbybaneArefjord-StoravatnetKonsept F – alt +++ +++ ++ + ++ ++C7/C9Konsept F – alt C7 ++ +++ + + + +Konsept J – alt J101 0 ++ ++ + 0 0Konsept J – alt J102 +++ ++ +++ + 0 ++* I vurdering av konkurranseforholdet kollektiv/bil er det føreset bompengar på biltrafikken overSotrasambandet. I tillegg er det vurdert framkomst og trasé/køyredistanse. Øvrige faktorar somrutefrekvens, kapasitet, rutetilbod, billettprisar m.m., vil og påverke konkurransen, men dei er ikkje vurderther.Tabellen synar konsekvensar/endring i høve til alternativ 0.Hovudkonklusjonar: Sotrasambandet vil styrkje rammeføresetnadene for kollektivtransporten. Alle alternativ medførerei vesentleg forbetring i forhold til 0-alternativet. Bortsett frå alternativ J101 vil alle alternativ ha eigne kollektivfelt på strekninga der behovet fordette er størst (Arefjord-Storavatnet). Alle alternativ vil gje vesentleg betre framkomst enn i dag. Kollektivtransporten er i alle alternativ venta å styrkje seg i høve til konkurransen medbiltransport. Hovudårsaka til dette er føresetnaden om bompengar på Sotrasambandet, jf. omtalei pkt. 9.3.5. Utanom bompengar vil køyretid og framkomst i hovudsak bli betre for både bil ogkollektivtransport slik at det relative konkurranseforholdet på dette området vert uendra (for deialternativa der bussane i hovudsak går på lokalvegnettet vert konkurransen for kollektiv nokosvekka ved at biltrafikken køyrar ny veg med kortare distanse og høgare fartsnivå). I tillegg tilbompengar, køyredistanse og framkomst er det en rekkje andre faktorar som vil verke inn påkonkurransen (rutefrekvens, kapasitet, rutetilbod, billettprisar m.m.), men dei er ikkje vurdert her.Statens vegvesen Region vest 106

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingDet er føreset bompengar på Sotrasambandet som ein nødvendig del av finansieringa. På langsikt er ein avhengig av at det framleis er bompengar på Sotrasambandet (eller at det er andreøkonomiske verkemiddel som favoriserer kollektivtransporten) for at kollektivtransporten mellomSotra og Bergen skal styrkje seg i konkurransen med biltrafikk. Med «gratis veg» vertkonkurranseforholdet mellom kollektiv og bil uendra eller noko svekka for kollektiv, avhengig avalternativ traséløysing.Alle alternativ legg til rette for å utvikle løysingar for kollektivterminalar og innfartsparkering.Alternativa vil i ulik grad påverke framtidige moglegheiter for å byggje bybane til Straume.Alternativ C7/C9 og J102 legg best til rette for å byggje bybane, men medfører mellom annakostnadsmessige konsekvensar nå dersom ein skal dimensjonere for framtidig bybane.Samla vurdert er det Konsept F, alternativ C7/C9 og Konsept J-alt. J102 som kjem best ut i høvetil kollektivtransport, men det er små skilnader mellom alternativ C7/C9 og C7. Mellom Kolltveit ogStraume er det liten skilnad mellom alt. C101 og C102.9.3.10 Omtale av transportknutepunkt og kollektivterminal ved StoravatnetAlternativ A – Terminal nord for dagens kryssI samsvar med planprogrammet og vedtak i Bergen kommune, er det sett spesielt på moglegeutformingar av det viktige transportknutepunktet ved Storavatnet der trafikkstraumane frå Sotra, Askøy ogBergen møtest med utgangspunkt i førebels mogleg utforming av kryss mellom hovudvegsystemet oglokalvegsystemet.Rammer for planarbeidetFigur 9.10 Utsnitt av Storavatnområdet igjeldande kommuneplan, plankartvedteke 18.06.2010.Rammene for planarbeidet har vore: Etablere eit effektivt og tenleg vegkryss slik attrafikkavviklinga og trafikktryggleiken vert bestmogleg Etablere ein effektiv og framtidsretta kollektivterminalfor buss der bybane kan innpassast på ein god måteog der det vert lagt til rette evt vidareføring av bybanemot Sotra i framtida Legge til rette for å få til gode løysingar for gang- ogsykkeltrafikk fram til kollektivknutepunktet og forbiområdet Legge til rette for etablering av innfartsparkering isamband med kollektivterminal og utbyggingsområde Innpasse både veganlegg og kollektivterminal i einbymessig utbyggingsstruktur der ein kan etablerenæringsareal og bustader i samsvar med gjeldandekommuneplan for BergenMoglege løysingar for kollektivterminal i transportknutepunktetDet er førebels sett skissemessige på moglege løysingar som stetter dei rammekrava som vart sett forområdet. I denne kommunedelplanen vert det ikkje velt løysing, men det er lagt inn areal som sikrar godfleksibilitet i plankartet for vidare detaljplanlegging av kollektivterminalen i neste planfase. Arbeidet erutført i samarbeid med Fjell -, Bergen - og Askøy kommune, fylkeskommunen og Skyss.Det ligg føre tre alternativ til utforming av kollektivterminal som viser at det er mogleg å etablere ein godkollektivterminal innanfor det vegsystemet som er vist i området for dei ulike traséalternativ. Allealternativa viser og at det er mogleg å innpasse kollektivterminal i ein utbyggingsstruktur fornæringsføremål og noko bustadføremål på avskjerma område.Det er konkludert med at etablering av ein god kollektivterminal med god tilkomst for kollektivtransportener ikkje avhengig av val av løysing for fastlandssambandet Sotra – Bergen.Statens vegvesen Region vest 107

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 9.11 Løysing med bruk av dagens Rv555 vidare mot Liavatnet (alt P101 ogP102).Figur 9.12 Løysing med ny vegtunnel motLiavatnet(alt P103)Veg - og kryssutformingen bygger på dei kryssprinsippa som er vist i planprogrammet for alternativvidareføring av vegløysinga mellom Storavatnet og Liavatnet. Moglege løysingar for kollektivterminal ogutbyggingsstruktur som er vist under, kan tilpassast i alle alternativ vidare til Liavatnet.I skissealternativa for kollektivterminal, bortsett frå i alt. 3, kjem kollektivtransport på eigne felt i tunnelgjennom Harafjellet til/frå Sotra direkte inn i kollektivterminalen der det kan verte omstiging til bybane,annan bussrute eller mogleg vidareføring som ekspressrute vidare langs vegsystemet til Bergen sentrum.Kollektivtransporten til/frå Askøy vert ført via kryss med lokalvegsystemet til/frå terminalen. Løysing forbybane er ikkje fastsett. Førebels tenkjer ein seg at bybane kan kome i tunnel under Olsvikåsen anten fråLoddefjord eller frå Lyngbøområdet direkte sentralt inn i ny kollektivterminal og ha eit førebels endestoppher. Det er mogleg på eit seinare tidspunkt å føre bybanen vidare i tunnel gjennom Harafjellet retningSotra. Kollektivterminal, lokalvegsystem og kollektivfelt vert liggande på same nivå over hovudvegane –eit nivå høgare enn hovudvegen til/frå Askøy.Innfartsparkering kan innpassast i ein etasje under kollektivterminalen, evt og i kjellaretasje underbygningsområda.Mogleg utbygging i tilknyting til vegnett og kollektivterminal er vist skisse messig (kvite bygg) på alle treskissene. Skravert areal er mogleg utbyggingsareal for næringsbygg og bustader i samsvar medkommuneplanen for Bergen, rest av felt I/K/L 14.Kommuneplanen viser og utbygging på Harafjellet, felt B 37. Framlegg til utforming avtransportknutepunkt ved Storavatnet er ikkje til hinder for ein slik utbygging, men det må takast omsyn tilstøytilhøve frå transportknutepunktet, luftforureining frå tunnelmunningane m.m.Statens vegvesen Region vest 108

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 9.13 Alternativ 1 Mogleg utforming med sentraløy med bybane i midten og busshaldeplassar rundt(Nesttunmodellen)Figur 9.14 Alternativ 2 Mogleg kompakt lamellutforming av kollektivterminalen.Statens vegvesen Region vest 109

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 9.15 Alternativ 3 Utforming med skråstilt kollektivterminalMogleg rutesystem og tilknyting til hovudvegnettDet er og sett på mogleg tilknyting for buss frå kollektivterminalen til/frå hovudvegsystemet vidare retningBergen. Fylkeskommunen og Skyss har spesielt peika på at det er viktig å ha god og mest mogleg direktetilknyting for bussruter frå terminalen mot aust retning Bergen uavhengig av om bybanen vert ført fram tilkollektivknutepunktet eller ikkje. Skissa under viser prisnipp for mogleg tilknyting.Figur 9.16 Mogleg tilknyting til hovudvegnettet for bussFor buss som kjem frå Bergen mot kollektivterminalen ved Storavatnet vil rampa opp til Olsvikkryssetvere naturleg avkjøringspunkt frå hovudvegen for så å følgje lokalvegen vidare fram til kollektivterminalen.Statens vegvesen Region vest 110

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFor buss som skal til Bergen, vil også lokalvegen vere aktuell trasé eit stykke ut frå kollektivterminalen,men bussen bør førast på eigen bru over hovudvegen for så å ha påkøyring på hovudvegen vedOlsvikkrysset. Desse løysingane vert nærare vurdert i den vidare planprosessen.Alternativ B – terminal aust for dagens kryssI samband med innleiande arbeid med kommunedelplan for Rv 555 Storavatnet – Liavatnet (jf. plan nr61800000 vist i figur 3.4 i pkt. 3.3.1), er det kome fram ønskje frå Bergen kommune om å vurdere einmogleg løysing for kollektivterminal aust for dagens kryssområde ved Storavatnet.Grunngjevinga for ønskje er ei nærare vurdering av om plassering av kollektivterminal aust for kryssetkan gi betre og meir effektiv tilgjenge for bussane mellom hovudvegsystem og terminal enn terminal nordfor krysset som vist i alt A. Det bør og vurderast om ein slik terminalløysing kan gi noko enklare løysingfor trafikksystemet.Dette alternativet vil verte utgreidd i den vidare planprosessen og kan om nødvendig verte teke inn iplanarbeidet knytt til kommunedelplanen for Rv 555 Storavatnet – Liavatnet, plan ID 61800000.Kollektivterminal aust for dagens kryssområde fører mest sannsynleg til behov for noko utfylling iStoravatnet for å få areal nok til terminal, tilførselsvegar og eventuell innfartsparkering. Innanfor førebelsplangrense vist på plankarta, er det teke høgde for eventuell utfylling i Storavatnet.I samband med ei slik utfylling i Storavatnet vil det og verte vurdert nærare om utfylt område kan nyttast tilfrilufts- /rekreasjonsføremål som badeplass, parkområde, betre turvegsamband mellom friluftsområda iAlvøenområdet og Loddefjordområdet m.m. Det føreset at området må opparbeidast slik at det vert godskjerming mellom vegareal og frilufts- /rekreasjonsareal.Mogleg utforming kollektivterminal, fyllingsområde og avgrensing av fylling i Storavatnet vert vurdert ogillustrert i det vidare planarbeidet.Plangrensa vist på plankarta er same i alle alternativ i Storavatnområdet.Figur 9.17 Mogleg alternativ lokalisering av kollektivterminal ved StoravatnetStatens vegvesen Region vest 111

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9.4 Gang- og sykkeltransport9.4.1 Mål for gang- og sykkeltransportI planprogrammet for fastlandssambandet Sotra – Bergen er måla for gang- og sykkeltransportenformulert slik:Det skal etablerast eit attraktivt og trygt samanhengande gang- og sykkelvegtilbod mellom Sotraog Bergen9.4.2 Løysing for samanhangande gang- og sykkelveg mellom Sotra og BergenDet er lagt vekt på å få ein god, effektiv og samanhengande gang – og sykkelveg frå Kolltveitområdet tilLoddefjordområdet. Denne vegen vil knyte lokalområda saman og gje god og trygg tilkomst til viktigekollektivknutepunkt og senterområde på Sotrasida og i Bergen vest. I tillegg får ein god tilknyting tillokalnettet for gang- og sykkeltransport som fører fram til skuler og fritidsaktivitetar, arbeidsplassar,bustadområde og turområde. Vegen vil vere del av hovudsykkelrutenettet i regionen og verehovudsykkelrute frå Loddefjordområdet mot vest.Vidare utbygging av det lokale gang- og sykkelvegnettet, av turvegar og andre lokale ferdselsårer forgang- og sykkeltransport, må løysast som ein del av den lokale arealplanlegginga i dei berørtekommunane og vil ikkje vere ein del av utbygginga av fastlandssambandet.Gang- og sykkelveg langs eksisterande Rv 555 er kortast og mest effektivt med minst høgdeforskjell.Denne korridoren er best for transportsyklistane og andre som har behov for å kome fort fram til sentralemålpunkt. Den er og tenleg for å nå attraktive rekreasjonsområde.Løysing for gang- og sykkeltransport er derfor i prinsippet likt i alle traséalternativa, men skil seg fråkvarandre på nokre punkt. Desse vert nærmare omtalt under.HovudløysingHovudløysinga er: Ny gang- og sykkelveg frå Kolltveitområdet kan etablerast* via ny bru over Bildøystraumen ogvidare på eksisterande g/s veg langs dagens Rv 555 fram til Straume Frå Straume vert dagens gang- og sykkelveg nytta fram til Knarrvikområdet Over sundet mellom Sotra og Bergen skil løysingane seg i dei ulike konsepta. For beggekonsepta vert det bygd gang- og sykkelveg på ny bru. Frå Drotningsvik til Storavatnet vert det bygd ny gang- og sykkelveg langs dagens korridor (Rv555), som anten har funksjon som lokalveg i alt C7 eller som ny hovudveg i alternativ C7/C9 og ialternativa i konsept J. Løysinga inneber og at det vert bygd separat sykkelveg (først og fremstfor transportsyklistar langs hovudsykkelruta) i to relativt korte tunnelar med totalt ca. 200 – 250 mlengde gjennom Kiplehaugen og Harafjellet fram til Storavatnet. Det er lite attraktivt forgangtrafikken å gå gjennom tunnelar slik at gangtrafikken bør følgje dagens fortau langsGodviksvingane. Målpunkta for gangtrafikken vil og vere meir lokalt retta enn det ofte er forsyklistane.*Det er og vurdert å la ny gang- og sykkelveg følgje dagens lokalveg, Bildøybakken, mellom Kolltveitskule og nytt kryss på Bildøy. Endeleg løysing vert avklart i det vidare reguleringsarbeidet.Skilnadar frå hovudløysingaParsell Kolltveit - Arefjord I konsept F, alternativ C 102, vert det mest sannsynleg bygd ny gang- og sykkelveg på nylokalveg Bildøy – Straume. Plasseringa av denne lokalvegen skal vere ein del av det planarbeidetsom no pågår i Fjell kommune for vidare utvikling av Straume/Bildøyområdet.Parsell Arefjord – Storavatnet I konsept F, alternativ C7 og C7/C9 vert det gang- og sykkelveg langs ny 4 felts bru. I alternativC7/C9 kan sykkelvegen vidareførast på eige avskjerma felt i ny tunnel gjennom Janahaugen framStatens vegvesen Region vest 112

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingtil krysset i Drotningsvik og vidare langs ny hovudveg som omtalt i hovudløysinga. Gangtrafikkenmå førast på ny g/s veg frå tunnelportalen i Søre Drotningsvik opp til dagens g/s veg langs Rv555 i Drotningsvik. I alt C7 med 2 km lang tunnel frå Søre Drotningsvik til Storavatnet, må bådegang- og sykkeltrafikk følgje ny g/s veg frå tunnelportalen i Søre Drotningsvik opp til dagens g/sveg langs Rv 555 i Drotningsvik og vidare langs ny hovudveg som omtalt i hovudløysinga.Figur 9.18 Prinsippløysing for g/s veg i alt C7 i Søre Drotningsvikvist med raud fargeI konsept J, alternativ J101 og J102 vert det gang- og sykkelveg langs ny 2 felts bru like nord fordagens bru i dagens vegkorridor.Oppsummering i høve til målsettingAlle traséalternativ gir god og samanhengande løysing for gang- og sykkeltransporten.Løysing i konsept J har kortast og mest direkte rute med minst høgdeskilnad over sundet mellom Sotraog Bergen.I konsept F krev har førebels løysing for g/s veg frå ny bru i Søre Drotningsvik opp til dagens Rv 555 iDrotningsvik ein meir komplisert trasé med relativt store høgdeskilnader. Denne løysinga treng einoptimalisering og god detaljering i neste planfase.Statens vegvesen Region vest 113

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9.5 Nærings- og godstransport9.5.1 Mål for nærings og godstransportI planprogrammet for fastlandssambandet Sotra – Bergen er måla for transport generelt ognæringstransport spesielt, formulert slik:Hovudmål: Det skal utviklast eit fastlandssamband mellom Sotra/Øygarden og Bergen som sikrar gode ogeffektive kommunikasjonstilhøve til bysentrum, bydelar og til transportknutepunkt for sentralthovudvegnett, stamvegnett, jernbane, sjø- og lufttransport.Fastlandssambandet skal sikre langsiktig gode kommunikasjonstilhøve som legg eit godt grunnlag forvidare vekst og verdiskaping lokalt, og vidare utvikling av Bergensregionen som ein felles arbeids-,bustad- og serviceregion.Delmål Sambandet skal sikre betre framkome, mindre kø og kortare reisetid mellom Sotra og Bergen enn deter i dag. Det skal takast god omsyn til næringstransport.9.5.2 Konsekvensar av dei ulike konsepta og traséalternativaKonsept J – utviding av dagens Rv 555 til 4 felt:I dette konseptet er det stor skilnad mellom alternativa. Men sidan det ikkje er gjennomgåande lokalveg,er konsept J sårbart i høve til framkomst, beredskap og reisetid dersom det skjer noko på delar avveganlegget. Det vil berre vere eit samband over sundet mellom Sotra og Bergen. Eksisterande Sotrabruvil vere del av hovudvegen med dei avgrensingar på nyttelastar som ligg på dagens bru, jf. omtale i pkt.9.1.4.I alt J101 med blanda trafikk vert målsettingane for kommunikasjon og transport generelt og nærings- oggodstransport spesielt oppfylt, men med den uvissa som omtalt i avsnittet over. Alle transportgrupper fårbetre og sikrare framkomst enn i dag.I alternativ J102 der to av felta er reservert kollektivtransport, får annan transport om lag dei same tilhøvesom i dag. Målsettingane vert ikkje oppfylt. Ein kan risikere at nærings- og godstransporten ognæringslivet på sikt får så dårlege transporttilhøve at terminalar, lagerverksemder og andre viktigeverksemder finn annan lokalisering enn Sotra/Øygarden.Det er nødvendig med omfattande tiltak for å få folk over frå bil til buss saman med tiltak som til dømespermanent trafikantbetaling for å redusere trafikkmengdene dersom ein i alt J102 skal kunne ginyttetransporten akseptable tilhøve når det gjeld framkomst og reisetid. Ulempa vert kostnadsauke fornyttetrafikken i samband med trafikantbetalinga.Tilgjenge til lokalområda vert like god som i dag sidan alle kryss vert oppretthalde.Konsept F – ny 4 felts hovudveg med gjennomgåande lokalvegAlle målsettingane vil verte oppfylt i dette konseptet. Det er ingen vesentleg skilnad mellom alternativa.Vegsystemet har god kapasitet, og gjennomgåande lokalveg gjer det mindre sårbart og meir robust enn idag sidan det er mogleg omkøyring dersom det skjer noko på eine veganlegget. Det vert god og sikkerframkomst for alle transporttypar mellom Sotra og Bergen. Både alt C101 og C102 mellom Kolltveit ogArefjord og alt C7 og C7/C9 mellom Arefjord og Storavatnet gir god tilgjenge til alle lokalområda sidan deter kryss på Bildøy, i Arefjord, i Knarrvika, i Drotningsvik og ved Storavatnet.KonklusjonKonsept F gir best tilhøve for nærings- og godstransport sidan vegkapasiteten vert god og vegsambandetmeir robust og mindre sårbart enn i konsept J, og langt betre enn i dagens vegsystem (0-alternativet).Statens vegvesen Region vest 114

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing9.5.3 Eventuell ny godshamn på SotraI Nasjonal Transportplan er det framsett krav om stamveg fram til nasjonale godshamnar i Noreg. IHordaland fylkeskommune sin vurdering av alternativ lokalisering av ny godshamn, er berre ein lokalisertpå Sotra , jf. omtale i kapittel 6.6.2. Nytt fastlandssamband med auka vegkapasitet og liten sårbarhet(konsept F) vil saman med ny veg nord- sør på Sotra, tilfredsstille eit slikt krav og gi ein fullgod tilkomst ogtilgjenge til/frå evt ny godshamn på Sotra same kva for ein lokalisering av dei tre aktuelle som vert velt.Tilhøva til evt ny godshamn kan oppsummerast slik:I konsept J, alternativ J102 der ein nyttar dagens veg og det ikkje er auke i vegkapasiteten, kan ikkjeStatens vegvesen sjå at krav til transportkvalitet vert oppfylt. Uvissa m.o.t. framkomst og sårbarhet vertfor stor. Løysing for fastlandssambandet som omtalt for alternativ J102, kan ikkje sameinast med deitransportkrava som ei ny godshamn på Sotra fører med seg.I konsept J, alternativ J101 med blanda trafikk vert vegkapasiteten akseptabel, men det alternativet harsame uvisse i høve til framkomst og sårbarhet ved evt hendingar på vegen.Konsept F med ny 4 felts veg vil nytt samband gi eit høgklassig og godt transportsamband til ei evt nygodshamn på Sotra. Det nye sambandet har god kapasitet, god standard, god tryggleik og litensårbarhet.9.6 Oppsummering av trafikk- og transportsystemI dette punktet er det oppsummert kva for konsekvensar dei ulike alternative løysingane har fortrafikksystem og dei ulike typar transport i høve til 0-alternativet. Dette er nærmare omtalt i kapittel 8 og 9.Tabell 9.8 Oppsummering av trafikk- og transportsystem.Alternativ Trafikalfunksjon,vegkap.,avlastingav dagensvegBruk avdagensSotrabruTilhøve tilvegnett iBergenNæringsoggodstransportKolltveit-ArefjordKonsept F -altC101Konsept F –alt C102Konsept J –alt J101Konsept J –alt J102Arefjord-StoravatnetKonsept F –alt C7/C9God 0 Godframkomst,mogleg medeigne feltGod, menkrev nylokalvegNoko betreenn 0-altSom 0-alt,behov fortrafikkregulerandetiltakSvært god Lokalveg Noko aukabelastning,men lite ibompengeperioden0 Godframkomst,mogleg medeigne felt0 Godframkomst iblandatrafikk0 Godframkomstpå eigne feltGodframkomstpå eigne feltKollektivtransport,framkomst,eignekollektivfelt,FleksibilitetbybaneGang- ogsykkeltransportGod God Svært godGod God Svært godIkkjemoglegSværtgodSværtgod, menkrevinvesteringnoGodGod 0God, menlitt mindregod iDrotningsvikforgåandeGodSvært godStatens vegvesen Region vest 115

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept F –alt C7Svært god Lokalveg /kollektivvegNoko aukabelastning,men lite ibompengeperiodenGodframkomstpå eignefelt, menblanda medlokaltrafikkpå dagensSotrabruMogleg,men krevnySotrabru idagenstrasé forå få sværtgodløysingGod, menlitt mindregod iDrotningsvikbådefor gåandeogsyklandeSvært godKonsept J –alt J101Noko betreenn 0-altDel av nytthovudsambandNoko aukabelastning,men lite ibompengeperiodenGodframkomst iblandatrafikkIkkjemoglegGodGodKonsept J –alt J102Som 0-alt,behov fortrafikkregulerandetiltakDel av nytthovudsamband0 Godframkomstpå eigne feltSværtgod, menkrevinvesteringnoGod 0Konsept FAlternativ i Konsept F med ny 4-felts hovudveg er best i høve til viktige element i trafikk- ogtransportsystemet:Best og mest framtidsretta trafikal funksjon m.o.t. krav til grenser for nyttelast, vegkapasitet, sikkerframkomst og trafikkavvikling for alle transportgrupper, best m.o.t. avlasting av dagens vegBest i høve til bruk av dagens Sotrabru som vert lokalveg og evt kollektivveg (alt C7). Dette krevingen stor oppgradering av dagens bru, berre vanleg vedlikehald.Ny 4 felts veg med god kapasitet kan føre til noko auka belastning enn 0-alternativet påhovudvegnettet i Bergen når bompengeperioden er avslutta. I bompengeperioden visertrafikkanalysen (jf. omtale i kap. 8) at det vert ingen auka belastning på vegnettet inn mot Bergen.Trafikkauke vil på sikt vere eit generelt problem, slik at trafikkregulerande tiltak vil mest sannsynlegvere naudsynt i heile Bergensregionen uavhengig av nytt fastlandssamband Sotra-Bergen eller ikkje.Kollektivtransporten får god framkomst på eigne felt og vil ha like god framkomst som biltrafikken.Konsept F er fleksibelt med omsyn på ruteplanlegging av lokalruter og ekspressruter sidan konseptetføreset både eigne kollektivfelt og vegsystem med god framkomst for evt kollektivtransport i blandatrafikk (hovudveg med høg fart og gjennomgåande lokalveg).God fleksibilitet i høve til bybane på siktGenerelt god i høve til etablering av samanhengande g/s veg mellom Kolltveit og StoravatnetSvært god i høve til framkomst for nærings- og godtransportKonsept JKonsept J, altJ101, er ikkje på nokon punkt er å betre enn konsept F. Konseptet føreset bruk av dagensSotrabru som del av hovudvegsystemet. Dette krev vesentleg ombygging og oppgradering av brua for åstette dei lastkrava som vert stilt til nye bruer. Mest sannsynleg må ein rive dagens bru og bygge ny.Alternativt vil dagens Sotrabru vere avgrensande for kva type store, tunge køyretøy som kan nytte vegen.Alt J101 føreset kollektivtransport i blanda trafikk og har ikkje fleksibilitet til å etablere kollektivfelt påeigne felt. Løysing for g/s veg vert god på heile strekninga.Oppsummert er alt J101 ikkje akseptabel med omsyn til prioritering av kollektivtransporten og haravgrensingar med omsyn til lastar og framkomst for svært tunge køyretøy på dagens Sotrabru.Konsept J, alt J102, prioriterer kollektivtransporten, men gir ingen auka vegkapasitet for annan trafikk.Alternativet har same avgrensing med omsyn til lastar på dagens Sotrabru som J101. Vegkapasitetenvert ikkje auka i høve til 0-alternativet og vil ikkje føre til auka trafikkbelastning av hovudvegnettet iBergen utover 0-alternativet. Løysing for g/s veg vert god på heile strekninga. Alternativet oppretthelddagens framkomst og uvisse i høve til nærings- og godstransport.Statens vegvesen Region vest 116

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingOppsummert har alt J102 god prioritering av kollektivtransporten og vil gi kollektivtransportenkonkurransefortrinn framfor annan trafikk. Men alternativet er ikkje akseptabelt med omsyn tilnæringslivets behov for god og sikker framkomst.Det er gjort ei grov vurdering av kva for konsekvensar det vil få dersom ein skal få til tilfredsstillandeframkomst for nyttetransporten i J102, sjå nærare omtale i pkt. 8.3.2 underpunkt “Avgrensing ivegkapasitet – 0-alternativet eller alternativ J102”. Det er rekna ut at ca. 600kjt/time i kvar retning eller ca.30 % av trafikkmengda må fjernast frå vegen i rushperiodane dersom det skal vere nok vegkapasitet til atnyttetransporten får tilfredsstillande framkomst.Statens vegvesen Region vest 117

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing10 Anleggsteknisk gjennomføring – tilhøve tilannan viktig infrastruktur10.1 Geologiske tilhøve10.1.1 Geologiske undersøkingar som er utførtI samband med vurdering av alternativ for fastlandssamband Sotra – Bergen, har det vore utførtgrunnundersøkingar av landområda samt geofysiske undersøkingar av fjelltilhøva for undersjøisketunnelalternativ. Geologisk rapport datert 11.02.08 følgjer som bilag til kommunedelplanen (vedlegg nr23).Grunnundersøkingane har i størst grad vore fokusert på å kartlegge djupne og svakheitssoner i deiområda som er viktigast i denne planfasen, som for eksempel djupålane langs undersjøiske kryssingar ogi innsjøar i område med liten overdekking. Det er og utført undersøkingar av djupne til fjell i januar 2010 isamband med område med kritisk overdekking i alternativ C7 (vedlegg nr 22).Det er lagt vekt på å peike på problemområde ved dei ulike alternativa. Synfaring på land har i hovudsakkonsentrert seg om påhoggsområde samt om område med liten eller uviss overdekking over tunnelar.Mange av påhoggsområda er ikkje synfart, men berre observert på flyfoto. På utvalte lokalitetar erbergkvaliteten omtalt i form av bergklassar rekna ut vha. Q-systemet. Dette er nærmare forklart ikapittelet om berggrunnsgeologiske observasjonar.Videre er det utført georadarundersøkingar, for om mogeleg å finne djupne til berg på fem innsjøar;Stovevatnet, Storavatnet og Magnusvatnet på Litlesotra samt Stiavatnet, og Stølevatnet i Drotningsvik /Godvik.Det er også utført undersøkingar med multistråle ekkolodd i Straumsundet mellom Bildøy og Litlesotra,for avklare botntopografien med tanke på mogleg senketunnel i området. Desse dataene gir detaljertbotnterreng, men ikkje djupne til fjell. Undersøkinga er utført av Geoconsult AS.I samband med tidlegare planarbeid for Sotrasambandet i 2005-2008, vart det utført geofysiskeundersøkingar for å finne djupne til fjell samt fjellkvalitet. Desse ble utført i 2004 og i 2007. I 2004 ble detgjort akustikkundersøkingar i deler av Raunefjorden. I 2007 ble det utført kompletterandeakustikkundersøkingar samt refraksjonsseismiske undersøkingar langs delar av traséane for undersjøisketunnelar som då var aktuelle alternativ.10.1.2 Konklusjonar for geologiske tilhøveDette kapittelet inneheld ein oppsummering av dei geologisk vurderingane som er gjort for dei uliketraséalternativa. Generelt vert det peika på at når løysing for fastlandssambandet mellom Sotra ogBergen er velt, skal det utførast meir detaljerte grunnundersøkingar både på land og i sjø for å få bestmogleg grunnlag for reguleringsarbeidet.Konsept F: nytt 4 felts samband i eksisterande korridor - strekninga Kolltveit - Arefjord Alternativ C102Denne traséen har berre éin ny tunnel; på Kolltveit på Sotra. Dei 300 austlegaste meterne av dennetunnelen ligg i eit rotete område med fleire svakhetssoner. Denne strekninga bør undersøkast nøye for åvære viss på at det er god nok overdekking i det vidare arbeidet i reguleringsfasen.Statens vegvesen Region vest 118

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing Alternativ C101Denne traséen har ny tunnel på Kolltveit på Sotra og på Straume på Litlesotra. Tunnelen på Kolltveit er liksom for C102. Same tilhøve gjeld langs ca. 700 m i den vestlige delen av tunnelen på Straume. I aust vildenne tunnelen følgje Nordre Knappen svakhetssone i fleire hundre meter. Traséen bør leggjast utanomdenne, da den vil kunne gje store stabilitetsproblem i tunnelen. Det endelege valet av tunnelløysing børgjerast med grunnlag i detaljerte gunnundersøkingar i reguleringsfasen.Konsept F: nytt 4 felts samband i eksisterande korridor - strekninga Arefjord – Storavatnet Felles trasé for alternativ C7 og C7/C9 på SotrasidaTunnelpåhogg og trasé ved Mustadvatnet på Litlesotra kan være problematisk sidan tunnelen ikkje vil fågod overdekking før etter ca. 200 m. Før dette vil den gå under eksisterande Rv 555 og gjennomSkjendalen svakhetssone med liten til svært liten overdekking. Det er naudsynt med nærare geotekniskeundersøkingar i reguleringsfasen. Alternativ C7 på BergenssidaTraséen for lang tunnel mellom Søre Drotningsvik og Storavatnet ligg med bratt vinkel motsvakhetssonene i området. Einskilde svakhetssoner bør undersøkast nærare med tanke på djupne til fjell.Dette gjeld spesielt Stiavatnet og Harafjellet svakhetssoner, avhengig av kor endelege trasé vert plassert.I januar 2010 vart det utført supplerande grunnundersøkingar i område med kritisk fjelloverdekking.Området der tunnelen krysser under Alvøyvegen er eit kritisk område. Boringsresultat viser atfjellkvaliteten i Alvøyvegen (boring 1-22) generelt er svært dårlig. Det er mellom 2 og 8 meter lausmassarher, opp til 4 meter i djupaste del av søkket. Lågaste registrerte fjellkote er på 33,0 m. For en tunneltrasémed dårleg overdekking her vil det være høgst aktuelt med en ”cut and cover”-løysing. Tunnel på djuparenivå treng eit godt opplegg med injisering og forbolting over denne sonen.Området ved Janaflaten i Drotningsvik er eit anna kritisk område. Boringsresultata viser at fjellkvalitetener jamt over mykje betre enn i Alvøyvegen. Djupna til fjell varierer mellom 1 og 8 m og lågaste registrertefjellkote er på 48,3 m.Som vidare arbeid i samband med tunnelen i alt C7 vert følgjande tilrådd:“Dersom det vert planlagd tunneltrasé med liten overdekking under eit av dei to kritiske områda, børveglinjene undersøkast vha. både boring og seismiske metodar. Boringar fungerer som ein kontroll på atseismikken er ”på riktig spor”, samstundes som seismikken gir det heilskaplege bilete. Seismiskeundersøkingar her kan utførast i reguleringsplanfasen.” Alternativ C7/C9 på BergenssidaDenne traséen har nye tunnelar ved sidan av dagens tunnelar gjennom Kiplehaugen ogHarafjelltunnelen. Ein antar at fjellkvaliteten er lik som i eksisterande tunnelar. Det er naudsynt mednærare grunnundersøkingar i reguleringsfasen.Konsept J: Utviding av dagens Rv 555 til 4 felt – strekning Kolltveit – Arefjord Alternativ J101 og J102På denne strekninga er det ein tunnel. For å få 4 felt, skal det byggast ny tunnel med 2 løp ved sidan avdagens Kolltveittunnel. Som omtalt for C101 og C102, ligg tunnelen i eit rotete område med fleiresvakhetssoner. Det er ikkje lenge sidan at dagens Kolltveittunnel måtte stengast ein periode for å få utførtytterligare fjellsikring. Det er derfor naudsynt med nærare grunnundersøkingar i reguleringsfasen.Konsept J: Utviding av dagens Rv 555 til 4 felt – strekning Arefjord - Storavatnet Alternativ J101 og J102På denne strekninga vert det same løysing som i alt C7/C9 med nye tunnelar ved sidan av dagenstunnelar gjennom Kiplehaugen og Harafjelltunnelen. Det vil og vere naudsynt med næraregrunnundersøkingar i reguleringsfasen i dette området.Statens vegvesen Region vest 119

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing10.2 Overskotsmassar10.2.1 BakgrunnI planprogrammet for konsekvensutgreiinga heiter det:For alle alternativ skal det gjerast greie for korleis overskotsmassar kan handsamast. Løysing ogplassering av evt massedeponi og stader for mellomlagring skal vurderast. Det skal og gjerast greie forom det er risiko for forureina masser som krev handsaming som spesialavfall eller annanspesialhandsaming. Det gjeld til dømes massar frå område med bergartar som avgjer Radongass ellermassar frå område med forureina grunn.På bakgrunn av dette vil utgreiinga om massehandtering få følgjande inndeling og innhald Berekning av mengde på overskotsmassar for alle alternativ Handtering av overskotsmassar Risiko for forureina massar som krev spesialhandsamingEtablering av deponi i sjø må generelt være godkjent av Kystverket i samsvar med Havne og farvasslova.Søknader om dette kjem i seinare planfasar med meir detaljerte utgreiingar. Då vi er i ein tidlig planfaseder tidspunkt for gjennomføring ikkje er avklart er ein del av vurderingane svært overordna.10.2.2 DeponibehovI vurdering av mengde overskotsmasse i dei ulike alternativa, er det gjort ei forenkling ved at det er settein føresetnad om at veg i dagen med kryss stort sett er i massebalanse. På bakgrunn av dette vil dåtunnelmassane representere overskotsmassar. Mengdene er rekna ut frå lengde på tunnel og areal påtverrsnitt. Deretter er det ganga med ein faktor på 1,4 for å få lause massar og deretter delt på 1,1 for å fåmassevolum i deponi.Tabell 10.1: Utrekning av overskotsmassar for dei ulike alternativAlternativ Faste massar Deponerte massarKonsept J Kolltveit - StoravatnetAlt J101 og J 102 180.000 tfm3 230.000 tam3Konsept F, Kolltveit - ArefjordAlt C101 300.000 tfm3 380.000 tam3Alt C102 120.000 tfm3 150.000 tam3Konsept F, Arefjord - StoravatnetAlt C7 480.000 tfm3 610.000 tam3Alt C7/C9 340.000 tfm3 430.000 tam3Som det kjem fram av tabellen, er det alternativ med mest dagsone (konsept J) som har minstoverskotsmassar. Kombinasjonen C101_C7 i konsept F vil til saman ha mest overskotsmasse på om lag990.000 tam3.I alle alternativ vil det verte behov for deponi eller anna løysing for å verte kvitt overskotsmassane.Førebels ser vi at masseoverskotet varierer mykje alt etter kva for alternativ det gjeld, og det er vanskelegå ta stilling til deponibehov før ein har gjort val av alternativ.Løysing for handsaming av masseoverskotet vert ein viktig del av planarbeidet med reguleringsplanen.Statens vegvesen Region vest 120

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing10.2.3 Kvalitet på masserAlternativa går gjennom fleire geologiske formasjonar, som påvist i geologirapporten forfastlandsambandet.Utdrag frå samandrag av geologirapporten frå 2008:Denne rapporten er et bidrag til utarbeiding av kommunedelplan for fastlandssambandet Sotra-Bergenog beskriver geologiske forhold for tunneler langs de aktuelle traséene.Berget i området tilhører tre forskjellige berggrunnsdekker. Øygardskomplekset på øyene og i Loddefjordbestår hovedsakelig av forskjellige gneiser. Øygardskomplekset, hvor alle traséalternativene ligger, erde nordnordvest-sørsørøst- til nord-sørlige forkastningene som regel de mest fremtredende i landskapet.Disse ble dannet ved åpningen av Atlanterhavet etter den kaledonske fjellkjedefoldingen og det er langsdisse fjordene i området er blitt erodert ut. Berggrunnen på Lillesotra og de nærliggende øyene er tettoppsprukket. På Sotra og på fastlandet er det generelt mindre oppsprekking.Det vert vist til pkt. 10.1 Geologiske tilhøve for nærare omtale av geologien og grunntilhøve.Alternativa i konsept F og J går gjennom Øygardskomplekset som hovudsakleg består av ulike gneisar.Dette er ein bergart som kan knusast til pukkstein for sal eller vegbygging.Oppsummert betyr dette at masseoverskotet i konsept F og J, for det meste kan nyttast til vegbygging ogknusast for sal.Fram mot bygging vil det bli utført supplerande undersøkingar som vil gi eit meir nøyaktig resultat.Forureina massarØygardengneisane (Sotra-Litlesotra-Bildøy-Loddefjord) har radon, men dei skal likevel kunne bli lagra ideponi. Dette vil leke ut i friluft og forsvinne med vinden. Dersom ein derimot skal bygge bustader oppå,må det takast omsyn til det ved utforming av hus og ventilasjonsanlegg.Aktuelle deponiområdeGrovt sett kan ein tenke seg at Fjell og Bergen får halvparten kvar av overskotsmassane, litt ulikt etterkva alternativ som vert velt. I Bergen er det Flesland som for tida tek unna overskotsmassar frå Ringvegvest til bruk på flyplassen. Vidare utbygging av flyplassen kan også gje eit aktuelt deponiområde for detteprosjektet.I Fjell kommune er det førebels ikkje vist til nokon aktuell deponiplass.Eventuelt deponiområde, både mellombels og permanent, skal avklarast i neste planfase.Steinmassar er ein ressurs som bør utnyttast, og dumping på sjø er ein naudløysing som ikkje børbrukast. Likevel kan det bli naudsynt å dumpe massar på djupt vatn med transport på lekter. Ei slikløyning er meir kostbar enn å deponere masser frå land. Om ein vel ei slik løysning, må området fordumping avklarast i samråd med Kystverket, hamnestyresmakter, miljøvernstyresmakter ogfiskeristyresmakter.Statens vegvesen Region vest 121

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing10.3 Tilhøve til annan viktig infrastruktur10.3.1 Mogeleg omlegging av høgspentanlegg - forsyningstryggleikI samarbeid med BKK er det utført vurderingar av kva som trengs av omlegging for høgspentanlegg for åføre fram nye veganlegg i Sotrasambandet. BKK har utarbeidd eigen rapport om dette som og omtalervurdering av forsyningstryggleiken i ein evt ombyggingsfase av nettanlegga som vert berørt av detplanlagde veganlegget. Rapporten er revidert 11.11.2011 [vedlegg 19].Felles for traséalternativa i parsell Arefjord – Storavatnet er at kryss i Arefjord krev omlegging avhøgspentmaster og omlegging av leidningstrase inn mot trafostasjonen i området.Alternativ C7 og C7/C9 i konsept F med ny bru i traséen for 300 kV høgspentleidning mellom Fana ogKollsnes pluss 132 kV leidning Bergen – Sotra er vurdert spesielt. Her er ulike alternativ som flytting avluftleidningen og ulike løysingar for kabling vurdert. Alle løysingar er kostnadsrekna.Oppsummering av tiltak og kostnader vist i BKK sin rapportParsell Kolltveit - Arefjord – alternativ C101, C102,• Behov for å flytte 3–4 mastepunkt 132 kV på Bildøy• Kostnad stipulert til ca. 3 – 4 mill. krVed Litlesotra transformatorstasjon, Arefjord – alle traséalternativ bortsett frå alternativ C7 og C7/C9.• Behov for å flytte 2-3 høgspentmaster 300 kV og 132 kV• Kostnad stipulert til ca. 20 mill. krBKK utførte i 2008 ei vurdering av ulike alternativ for omlegging av eksisterande høgspentanlegg i alt C7og C7/C9. I revidert rapport frå 11.11.11, vil dei berre tilrå løysing med kombinasjon av sjøkabel ogjordkabel eller ny luftleidningstrasé. Ny luftleidningstrasé er mogleg rent teknisk, men vil føre til storekonfliktar med utbyggingsområde og friluftsområde og enno eit stort teknisk inngrep i landskapet. Det ervurdert til å vere lite akseptabelt i dagens bysamfunn.BKK opplyser at sjøkablane som vert lagt i sundet mellom Sotra og Bergen, må gravast ned dersom deter mogleg, eller dumpast stein over da dette er eit trafikkert sund. I tillegg må eit sjøkabelanlegg i dettesundet ha aksept frå Kystverket/Havnevesenet. På begge sider av sundet er det mogleg å gå vidare medjordkabel til både Litlesotra og Breivik stasjon.Tabell 10.2. Alternativ C7 og C7/C9– vurdering av alternative løysingar for omlegging av eksisterandehøgspentanlegg på strekninga Breivik transformatorstasjon – Litlesotra transformatorstasjonAlternative tiltakStipulert kostnadOmlegging av luftleidningstrasé Søre Drotningsvik – Litlesotra trafostasjon,parallellføring med ny bru.Sjøkabel i sundet, jordkabel til trafo.Tillegg for evt kabel frå Drotningsvik til Breivik sekundærstasjonca. 45 – 60 mill. kr150 - 160 mill. krCa 20 mill. krI kostnadsanslaget for alt C7 og C7/C9 er det teke inn kostnader på ca. 190 mill. kr til omlegging avhøgspentanlegg.UtkoplingstidPå grunn av forsyningstryggleiken må ny kraftleidning være på plass før eksisterande kan rivast. Dersomein i størst mogleg grad bygger ferdig det nye anlegget før samankopling med det som blir verande påbegge sider, bør omlegginga kunne gjerast på ein månads tid.ForsyningstryggleikBKK har følgjande konklusjon i sin vurdering av forsyningstryggleiken, rapport datert 11.1.11:“Det vil være mulig å erstatte eksisterende forbindelser mellom Breivik og Litlesotra med nyttluftledningsanlegg eller kabelanlegg. Fra BKK Nett AS sin side kreves det at nytt anlegg skal ha sammeStatens vegvesen Region vest 122

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingoverføringsevne som dagens anlegg, og at anlegget som erstatter 300 kV ledningen skal dimensjoneresfor 420 kV drift.Erfaringer tilsier at en eventuell konsesjonsprosess vil ta lang tid, og sannsynligvis vil det ta lenger tiddersom det søkes om nytt luftledningsanlegg. Men det skal understrekes at bygging av kabelanlegg ogsåkrever betydelige inngrep i området, så en slik prosess vil heller ikke gå smertefritt.Nytt anlegg må være bygget før eksisterende ledning kan rives. Omlegging fra eksisterende anlegg til nyttanlegg vil medføre en utkobling av 132 kV Breivik-Litlesotra 300 kV Fana-Litlesotra, og utkoblingstiden vilvære rundt en måned. Det vil ikke være mulig å få til dette med dagens nett uten avtaler om lastuttaket påKollsnes. Selv med 300 (420) kV Mongstad-Kollnes på plass vil det medføre begrensninger på lastuttaketpå Kollsnes i utkoblingsperioden. Av hensyn til forsyningssikkerheten må ny kraftledning Mongstad-Kollsnes være bygget og satt i drift før utkobling og omlegging av de omhandlede ledningene kan foretas.Dersom det foreligger en rettskraftig konsesjon innen starten av 2012 kan 300 (420) kV Mongstad-Kollsnes stå ferdig i 2015.Bygging av nytt veianlegg i nærheten av Litlesotra stasjon kan medføre utkoblinger av flere ledninger iområdet og at mastefundament må forsterkes. Når løsningen for veianlegget er avgjort må det gjøres enny vurdering om dette krever lengre utkoblinger og om de er gjennomførbare uten at flerenettforsterkninger enn 300 (420) kV Mongstad-Kollsnes på plass.Ellers gjelder de forbehold og krav som er nevnt i tidligere henvendelser til Statens vegvesen.”10.3.2 Tilhøve til skipstrafikk – vurdering av seglingshøgdeBakgrunnSundet mellom Sotra og Bergen er ei av hovudleiene for skipstrafikken inn mot Bergen. Storleiken påskipa som trafikkerer sundet vert i dag avgrensa av eksisterande Sotrabru som har seglingshøgde på 49m.Kystverket ønskjer i utgangspunktet at ny bru vert bygd med same seglingshøgde som Askøybrua, det vilseie 62 m. Dei opplyste også at framlegg til nye retningsliner seier at nasjonale hamnar skal ha friseglingshøgde på 70 m.Ulike seglingshøgder er vurdert i planarbeidet. Ein viktig føresetnad er at dagens Sotrabru medseglingshøgde på 49 m vil vere del av framtidig vegsystem i alle traséalternativa i mange ti-år framover. Ikonsept J utgjer ho ein del av framtidig 4 felts hovudveg. I konsept J er det derfor uaktuelt å vurdereandre seglingshøgder. Seglingshøgde for ny frittståande 4 felts bru i konsept F er vurdert slik:Seglingshøgde 70 mEi ny bru med seglingshøgde på 70 m vert svært vanskeleg å tilpasse både terrengmessig og teknisk. Einslik løysing vil føre til svært store inngrep både i terreng og utbyggingsområde på begge sider av sundet.Estetisk ville ei bru med 70 m seglingshøgde framstå som eit svært visuelt dominerande element helt uteav proporsjon med det relativt flate kystlandskapet der terrenghøgdene stort sett varierer mellom 20 og60 moh. Sjølve brukassa vert liggjande 20 m høgare enn brukassa på eksisterande Sotrabru. Dettesaman med at seglingshøgda inn til Bergen frå sørleg og vestleg retning er bestemt av Askøybrua på 62m, gjer at Statens vegvesen meiner at ei seglingshøgde på 70 m er uaktuelt. Askøybrua er relativ ny ogvil ha lang brukstid. Dersom ein ønskjer seglingshøgde på 70 m inn til Bergen, er alternativet å etablereseglingslei inn til Bergen frå nord via Herdlefjorden. Denne seglingsleia vert ikkje avgrensa av nokonbruer.Seglingshøgde 62 mDet er teknisk mogleg å byggje ny bru til Sotra med seglingshøgde på 62 m, men ei slik bru vil og føre tilstore landskapsinngrep og store inngrep i utbyggingsområda på begge sider av sundet. Brua ogtilførselsvegane vil stå opp som dominerande konstruksjonar med dårleg visuell forankring i terrenget påbegge sider.Statens vegvesen Region vest 123

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSeglingshøgde 50 mDenne bruhøgda samsvarar med eksisterande Sotrabru og harmonerer best med høgdene påkystlandskapet rundt, og vil derfor visuelt sett vere best å passe inn i dimensjonane i landskapet.Samspelet med dagens bru vert og best når bruene ligg i same høgde.KonklusjonSidan dagens Sotrabru har ein viktig funksjon i alle traséalternativ og framleis lang brukstid, vilvegvesenet tilrå at det ut frå estetiske tilhøve med samspel mellom bruene, og ut frå terreng - ogutbyggingstilhøve, vert bygd ny bru med same seglingshøgde som eksisterande bru. Seglingsleia med 50m seglingshøgde, kan gjerast breiare enn for dagens bru.Uttale frå KystverketKystverket viser i sin uttale frå 2011 til planprogram og oppstart planarbeid med dennekommunedelplanen, til sin tidlegare uttale frå 2008 (høyring i samsband med tidlegare planarbeid). Derskriv dei at “de ville ut fra et ferdselsmessig perspektiv foretrekke om det ble bygget en tunnel, eller enbro høyere enn 50 meter. Dette på grunn av muligheten for at dagens Sotra bro til tross for langgjenværende levetid sannsynligvis vil bli revet en gang. Vi er allikevel positivt innstilt til at en ny bro vil gien større seilingsbredde enn dagens”.Statens vegvesen Region vest 124

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing11 Risiko og sårbarhetSambandet Sotra-Bergen har ein viktig funksjon i det integrerte samspelet mellom øyene i vest ogBergensområdet, og Sotrabrua er einaste vegtilknyting til fastlandet. Sotrabrua vart bygd i 1971 for heiltandre trafikkmengder enn i dag. Dagens bru er på to felt, utan gang- og sykkelbane. Målet med nyttSotrasamband er å få eit betre og framtidsretta transport-samband mellom Sotra og Bergen.Alle dei planlagde vegalternativa består av 4-feltsveg og 2 x T9,5 tunnelprofilar(to løp) med maks stigning 6 prosent. Dette gjev eit generelt høgt sikkerheitsnivå for alle vegalternativa.Det er utarbeidd eigen ROS-analyse med for vegtiltaket (rapport frå Safetec datert 08.03.2011, vedleggnr 6). Under er det teke inn ein oppsummering av ROS-analysen.11.1 MetodeMetodikken som er lagt til grunn for denne ROS-analysen, er den som er omtalt i “Norsk standards Kravtil risikovurdering” og Svv Handbok 271 “Risikovurderinger i vegtrafikken”. Dette er dei same prinsippasom for grovanalyse omtalt i “Veiledning for risikoanalyser av vegtunneler”. Sårbarhetsaspektet erimplisitt i analysen og det er lagt vekt på samfunnsviktige funksjonar.ROS-analysen er gjennomført som ein kvalitativ analyse og vurdering av risiko opp mot Svvsakseptkriteriar. Metodikken for ROS-analyse inneheld følgjande 5 trinn:Figur 11.1 Stega i ein ROS-analyse.Det er og utarbeidd risikobilete eller risikomatriser (underbilag A og B til ROS analysen, vedlegg nr 6) fordei ulike traséalternativa. I dette prosjektet er det i risikovurderingane vurdert konsekvens for ulukke ogskadar på menneskje (menneskje) og i sårbarhetsvurderingane konsekvens for regularitet med omsyn tilinfrastrukturen (samfunnsviktige funksjoner) i høve til nærare identifiserte uønskte hendingar.Under er det teke inn eit samandrag av ROS analysen utført av Safetec.Statens vegvesen Region vest 125

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing11.2 Risikovurderingar – samanlikning av alternativ11.2.1 Kolltveit – ArefjordPå strekninga Kolltveit – Arefjord er følgjande alternativ vurdert:- Konsept J, alternativ J101 og J102- Konsept F, alternativ C101 og C102J101 og J102 (konsept J) har lik løysing for vegtrasé, men gir to alternativ for transportsystem (blandatrafikk, J101, eller separate kollektivfelt, J102). For begge alternativa vert det mange skifte mellomvegelement som bru, tunnel, kryss og vegstrekning i dagsone, og slike skifte gir basert pårisikovurderingane, auka risiko for kollisjon eller utforkøyring.For alternativ J102 vil høgre felt være reservert for kollektivtransport. Dette vil gi ein auka risiko isamband med feltskifte via kollektivfeltet, og dette vil auke risikoen for kollisjon mellom buss og personbilsamt buss og tungtransport. Risikoanalysen viser at det berre er hendinga feltskifte i kryss som skilalternativ J101 og J102 med omsyn til risiko for menneskje. Alt J102 har eit høgare risikonivå (oransje)enn J101 (gul). For samfunnsviktige funksjonar i sårbarhetsvurderingane er det ingen skilnad.Skilnaden mellom alternativ C101 og C102 (konsept F) er at i C101 vert det ein ny 4-felts tunnel underStraume sør til Arefjord medan C102 føreset bygging av ein 400 meter lang miljøtunnel gjennom Straumesentrum. Analysen viser ingen skilnad mellom C101 og C102 med omsyn til risikonivå. Det som skil disseto alternativa, er type risiko. C101 med ein lang tunnel og dei risikotilhøve dette fører med seg (til dømestransport av farleg gods og brann i tunnel), kontra C102 med trafikk gjennom eit tettbygd område (tildømes forventa auke i tungtrafikken, høg fart og støy).Samanlikna med konsept J viser analysen at konsept F har ein lågare risiko sidan det er langt færrehendingar og berre ei hending med høgt risikonivå (raud).11.2.2 Arefjord – StoravatnetPå strekninga Arefjord – Storavatnet er følgjande alternativ vurdert:- Konsept J, alternativ J101 og J102- Konsept F, alternativ C7 og C7/C9For vurdering av J 101 og J102 (konsept J), sjå avsnitt 11.2.1. Det vil seie at også mellom Arefjord ogStoravatnet har J102 høgare risikonivå i samband med feltskifte i kryss enn J102.Mellom krysset i Arefjord og brufestet i Søndre Drotningsvik er trasèen for C7 og C7/C9 (konsept F) lik.Frå brufestet går C7 inn i ein 2 km lang tunnel fram til krysset ved Storavatnet mens C7/C9 gir fleire kortetunnelar og dagsoner mellom. I den lange tunnelen i C7 vert det kryss i tunnel med ramper til/fråDrotningsvik i retning Bergen.C7/C9 gir fleire overgangar mellom tunnel og dagsone samanlikna med C7 og gir derfor ein noko høgarerisiko for kollisjon og utforkøyring knyta til desse overgangane. I analysen er likevel hendinga “fleireovergangar mellom ulike vegelement” vurdert å ha same risikonivå (oransje) for begge alternativa. I høvetil C7/C9 har C7 to fleire hendingar i analysen som følgje av kryss i tunnel (påkøyring i samband medavramping og påramping i tunnel), og dermed totalt eit noko høgare risikonivå enn C7/C9.Samanlikna med konsept J viser analysen at konsept F har en lågare risiko sidan det er færre hendingarog andelen raude (høg risiko) og oransje (betydelig risiko) hendingar er lågare enn samla for alternativa ikonsept J.Risiko knytt til kryss i tunnel i alternativ C7Samstundes med risikoanalysen vart det sett spesielt på risiko ved løysing med kryss i tunnel i alternativC7 med på- og avkøyringsrampar retning Bergen ved Drotningsvik.Påramping i tunnel vert sett på som risikofylt på grunn av at pårampande køyretøy kan ha lågare fart ennpasserande trafikk som den skal flettast inn i. Ved avramping kan det oppstå farlege situasjonar ved atStatens vegvesen Region vest 126

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingavrampande køyretøy bremsar opp før rampa startar. I tunnel kan dette få litt større konsekvensar datrafikkarealet er avgrensa og rom for mogleg unnamanøver i kritiske situasjonar er noko mindre enn ute idagen. Evakuering på rampar kan vere utfordrande, særleg for rørslehemma.For å redusere risikoen er det foreslått å vurdere følgjande risikoreduserande tiltak:- etablere rømmingsvegar på rampene- sikre god tilkomst for redningsetatane- skilting i god tid slik at ein er førebudd på krysset- etablere lengre rampar- større vegbredde på rampar som gir rom for unnamanøver- bygge inn parallellventilasjon i tunnelenSafetec konkluderer med at dersom eitt eller fleire av desse tiltaka vert gjennomført, vil risikonivået knytttil kryss i tunnel verte redusert til eit akseptabelt nivå.11.3 Sårbarhetsvurderingar11.3.1 0-alternativet0-alternativet er dagens situasjon skreve fram til 2030, med anlegg som er finansiert ihandlingsprogrammet til Norsk transportplan for perioden 2006 – 2015. 0-alternativet står fram somuakseptabelt i høve til sårbarhet. Sårbarheten i dagens vegsystem er ein av dei viktigastegrunngjevingane for ønskje om nytt samband.11.3.2 TunnelAlle alternativa i fastlandssambandet Sotra-Bergen har tunnelar. Lange tunnelar gir eit roleg trafikkbiletefor dei køyrande og for omgjevnadane, men ein annan konsekvens dersom ulukker skjer inne i tunnel.Ved uhell i tunnel med høg trafikk vil det raskt dannast kø, og risikoen kan auke for at mange menneskjevert stengt inne i tunnelen. Tunnel er meir utfordrande i høve til evakuering, særleg for dei medrørslehemmingar. Ved val av lange tunnelar er det viktig å legge opp til god tilkomst for redningstenesta,og gode løysingar for evakuering. Det må og være plass til innsats ved storulykke og omkøyring fortrafikken.Ulempene ved tunnel er at dei er oftare stengt på grunn av vedlikehald enn vanleg dagsone. Ein tunnel erog avhengig av strømforsyning for å kunne halde oppe tryggleiksnivået for trafikantane og vil vere sårbarved strømbrot.Lang tunnel i C7 vil ha eit lavbrekk, med den risikoen det fører med seg med omsyn til uhell med farleggods. Et aktuelt risikoreduserende tiltak er å bygge inn løysingar for oppsamling av farleg gods (ivæskeform og tunge gassar) ved utslipp, slik at det ikkje vert pumpa ut i avlaupssystemet og forureinarytre miljø.11.3.3 BruPå bruene kan det oppstå andre klimatiske tilhøve, som til dømes glatt vegbane og vind, samanlikna medresten av vegstrekninga. Fastlandsambandet er også sårbart i høve til stengt bru, spesielt ved val avkonsept J. Ei ny bru med fire felt vil vere sjeldnare stengt på grunn av at det er to felt i kvar retning der deteine feltet kan nyttast til å ta ut havarert køyretøy eller køyretøy med stort vindfang ved kraftig vind.11.3.4 Overgangar mellom vegelementAlle vekslingar mellom vegelement som bru, tunnel, veg i dagen og kryss vil auke risikoen for påkøyringog utforkøyring. Standardsprang mellom veg og bru kan også bidra til auka risiko. Alle kryss vil væreplanskilte, og i utgangspunktet tryggare enn kryss i plan. Men det vil framleis vere risikoelement isamband med kryss.Statens vegvesen Region vest 127

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing11.3.5 MiljøYtre miljøAlle alternativ vil føre til verknader for omgjevnadane og inngrep i landskapet. I følgjekonsekvensutgreiinga for dei ikkje prissette tema, vil ingen av dei alternative vegtrasèane kome i storkonflikt med viktige naturverdiar, og det er relativt lite som skil dei alternative løysingane med tanke påkonsekvens for ytre miljø. Dei identifiserte hendingane som vil ha konsekvens for ytre miljø i denneanalysen, er ulukker knytt til farleg gods. Det er ingen av hendingane som skil dei ulike vegalternativa fråkvarandre. Konsekvensen vil være lokal og det er mogleg å opprette situasjonen att innan rimelig tid.LokalmiljøLokalmiljøet vert påverka noko i alle alternativa. Val av løysing må sjåast i samanheng med utvikling avby- og lokalsentrum både på Sotra- og Bergensiden. Alternativ med lange dagsoner som J101, J102,C102 og C7/C9 vil føre med seg auka trafikk gjennom tettbygde område. Dette fører med seg auka støy,forureining og at risikoen for at ulukker på vegen som kan eskalere til storulukker (eksplosjonar,gasslekkasje, brann m.m.) vert trekt inn i lokalmiljøet langs vegen.Klimatiske tilhøveGenerelt vil klimatiske tilhøve som tilfrysing, vind, sol og regn kunne auke risikoen for påkøyring ogutforkøyring. Til dømes kan glatt køyrebane ut av tunnel i Arefjord mot vest, saman med kurve ut fråtunnelen bidra til auka risiko. Vindstille og høg luftfukt fører oftare til frost på denne parsellen enn påresten av strekninga. Ulike klimatiske tilhøve gjeld for alle alternativa og vil ikkje skilje alternativa ivesentleg grad.11.3.6 RegularitetPå strekninga Kolltveit – Storavatnet vil alternativa i konsept J, J101 og J102, gi stor sårbarhet knytt tilregularitet og flyt i trafikken. Dersom begge køyrefelta i kvar retning vert stengt, til dømes ved stengttunnel eller bru, vil det ikkje vere samanhengande moglegheit for omkøyring for desse alternativa.Alternativ i konsept F gjer det mogleg for omkøyring både for redningstenesta og for ordinær trafikk påsamanhengande lokalvegsystem.Det er ikkje tydeleg samsvar mellom planlagt vekst i bustad/næringsutvikling og dimensjonering av vegenkonsept J; alternativ J101 og J102. Dette konseptet tek ikkje høgde for den planlagde auka ibustadbygging og industriutvikling i Fjell og Sotra. Sårbarhet knytt til stengt veg gjeld spesieltpendeltrafikk, redningstenesta samt godstransport. Godstransporten omfattar mellom anna fersk slaktetfisk frå fiskeriverksemdene på Sotra som vil gå tapt dersom det er stengt veg.Ved stengt hovudveg vil trafikken søke ut på lokalvegnettet som ikkje er dimensjonert for verkentungtrafikk eller trafikkauke. Dette fører til auka belastning på lokalvegnett. Det kan verte kollaps ilokalvegnettet og risikoen for ulukke aukar. Uhell på mindre lokalvegnett er meir sårbare på grunn av atvegnettet ofte ligg i bustadområde.Konsept F med ny 4 felts hovudveg og gjennomgåande parallell lokalveg med bra standard vil ha betreregularitet og mindre sårbarhet enn konsept J med berre utviding av dagens veg til 4 felt utangjennomgåande parallell lokalveg.11.3.7 SamfunnstryggleikTransport av farleg godsDet er venta ein viss auke i transport av farleg gods på Rv. 555. Det gjeld mellom anna auke igasstransport av LNG og CNG frå Kollsnes. I fleire av alternativa ligg vegen i nærleiken til bustader.Alternativa i konsept J ligg tett til og delvis gjennom utbygde bustadområde og næringsområde. Dette kanføre med seg auka risiko, spesielt knytt til konsekvens, ved uhell med farleg gods.Pr i dag ligg det ikkje føre noko oversyn over mengde og type farleg gods som vert transportert påstrekninga Kolltveit - Storavatnet. Uhell med farleg gods gir størst konsekvens for alternativa i konsept Jpå grunn av sannsynleg oppstuving av trafikken. I neste planfase må det gjennomførast ein kartleggingStatens vegvesen Region vest 128

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingfor å skaffe oversyn over denne transporten der det og vert sett på konsekvens og avbøtande tiltak.Kartlegginga bør utførast i samarbeid med industrien, kommunane, fylkesmannen og redningstenestene.BeredskapSotra Brannvern IKS vil be om bistand frå Bergen Brannvesen ved større hendingar. Framkomst er derforkritisk i høve til denne beredskapen. To parallelle vegsystem vil vere best for beredskapen på Sotrasiden,dvs. konsept F er betre enn konsept J. I anleggsperioden for alternativ i konsept F vil redningstenesta ogmest sannsynleg kunne nytte anleggsveg for utrykking, noko som gir auka robusthet i høve til framkomst ianleggsfasen. Redningstenesta er avhengig av så rask trafikkregulering ved omkøyring som mogleg, slikat de har god og trygg tilkomst til ulukkesstaden.Bergen Brannvesen har sjøberedskap, men den er først og fremst tenkt brukt i dei sentrale delane avBergen ettersom det tar lang tid å rykke ut til Sotra. Sjøberedskapen vert kalla ut ved hendingar på bru, tildømes når personer prøver å hoppe frå brua.11.4 Oppsummering og konklusjonUansett val av konsept og alternativ innanfor kvart konsept, vil ny Rv. 555 Fastlandssambandet Sotra-Bergen gi ein betre veg enn dagens veg.Hovudføremålet med ROS-analysen har vore å kunne samanlikne dei ulike alternativa med omsyn tilrisiko for menneskje og samfunnsviktige funksjonar. Tabell 11-1 og Tabell 11-2 viser tal på identifiserteuønskte hendingar per risikokategori for kvart av alternativa.Grøn 1 1 1 1 2 2Gul 8 7 4 4 5 6Oransje 9 10 6 6 7 8Rød 2 2 1 1 1 1Totalt 20 20 12 12 15 17Tabell 11-1 Samanlikning av risiko for menneskje for dei ulike alternativaRisikonivåJ101 J102 C101 C102 C7/ C9 C7Tabell 11-2 Samanlikning av risiko for samfunnsviktige funksjonar for dei ulike alternativaRisikonivåJ101 J102 C101 C102 C7/ C9 C7Grøn 0 0 0 0 0 0Gul 10 10 8 8 11 11Oransje 9 9 4 4 4 6Rød 1 1 0 0 0 0Totalt 20 20 12 12 15 17Analysen viser ikkje nokon skilnad på C101 og C102 i konsept F på strekninga Kolltveit – Arefjord medomsyn til risiko eller sårbarhet. Det vert derfor ikkje rangert mellom desse to alternativa. På strekningaArefjord – Storavatnet alternativ med dagsone og korte tunnelar (C7/C9) vurdert til å ha risiko for to færrehendingar enn alternativ med lang tunnel (C7) slik at alt C7/C9 er rangert betre enn alt C7. Men skilnadener liten.Statens vegvesen Region vest 129

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlternativa J101 og J102 i konsept J har same totale risiko for uønskte hendingar. Den viktigasteskilnaden er at J102 har større risiko for personskade i samband med feltskifte i kryss (buss / bil) ennJ101.Den største skilnaden er mellom konsept J og konsept F. Alternativa i konsept J har eit høgare risikonivåenn alternativa i konsept F. I tillegg vil alternativa i konsept J gi stor sårbarhet knytt til regularitet og flyt itrafikken og framkomst for beredskap i samband med hendingar i samfunnet på Sotra/Øygarden. Vedstengt hovudveg vil trafikken søke ut på lokalvegnettet som ikkje er dimensjonert for verken tungtrafikkeller trafikkauke. Dette fører til auka belastning på lokalvegnett. Det kan verte kollaps i lokalvegnettet ogrisikoen for ulukke aukar. Uhell på mindre lokalvegar er meir sårbare på grunn av at vegnettet ligg nærbustader.Tabell 11-3PrioriteringOversikt over rangering av dei ulike vegalternativasamanstilling av Alternativ1 Konsept F - C101/C102 – C7/C92 Konsept F - C101/C102 – C73 Konsept J - J1014 Konsept J - J102Statens vegvesen Region vest 130

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing12 Konsekvensanalyse12.1 HovudgrepetKonsekvensanalysen inneheld to delar, ein samfunnsøkonomisk analyse og ein del for utgreiing av lokalog regional utvikling/verknader.Den samfunnsøkonomiske analysen er forankra i økonomisk velferdsteori. Analysen viser om tiltaketaukar velferda for samfunnet. I praksis medfører dette å vege fordeler mot ulemper av ulike alternativ.Målet med dette er å velje ut løysingar der samla fordeler er større enn samla ulemper. Densamfunnsøkonomiske analysen tar omsyn til både prissette og ikkje prissette konsekvensar.Prissette konsekvensarUtrekning av: Trafikkantnytte Anleggskostnad Drift og vedlikehald Ulykke forureining Samla netto nytteIkkje prissette konsekvensarVurdering av. Landskap Nærmiljø Naturressursar Naturmiljø KulturmiljøSamla vurdering av prissette ogikkje pissette konsekvensarUtgreiing av lokal og regionalutviklingDrøfting av fordelingsverknaderog måloppnåingTILRÅDNINGFigur 12.1: Hovudgrep for konsekvensanalyse i Statens vegvesen si handbok 14012.2 Metode ”Ikkje prissette konsekvensar”Det er utarbeida ein eigen rapport for kvart deltema. Oppsummeringa for kvart deltema er teke inn idenne rapporten.I følgje Statens Vegvesen si handbok 140, skal vurdering og analyse av ikkje prissette konsekvensarinnehalde følgjande: Verdivurdering. Ei vurdering av kor verdifullt eit miljø eller område er. Omfangsvurdering. Ei vurdering av kva endringar ein kan rekne med at tiltaket vil føre til for deiulike miljø eller område, og graden av denne endringa. Konsekvensvurdering. Ei samla vurdering av verdi og omfang.Statens vegvesen Region vest 131

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingMetodikken for å vurdere konsekvensar kan delast inn i følgjande arbeidstrinn: Planområdet vert delt inn i miljø eller område, avhengig av fagtema. Vurdering av verdien på dei ulike områda i samsvar med kriterium fastsett i handbok 140. Vurdering av omfanget av endringane tiltaket vil medføre for det enkelte miljø eller område, isamsvar med kriterium fastsett i handbok 140. Konsekvensen for kvart miljø eller område vert fastsett ved å samanhalde områdets verdi medomfanget av tiltaket. Samla vurdering av kvart alternativ.Konsekvensvurderinga er ei samanstilling av det ulike område sin verdi og vegalternativet sitt omfang.Vurderinga er gjort både for det enkelte område og samla for alternativet. Konsekvensane er gjeve på einnidelt skala frå svært stor positiv konsekvens til svært stor negativ konsekvens. Til slutt er det gjort eirangering av alternativa med tanke på konsekvensen for nærmiljø og friluftsliv.Figur 12.2: ”Konsekvensvifta”.Konsekvensen for eit tema kjem fram vedå samanhalde området sin verdi fortemaet og tiltaket sin verknad.Konsekvensen blir vist til høgre, på einskala frå ”meget stor positiv konsekvens(+ + + +)” til ”meget stor negativkonsekvens (– – – –)”. Handbok 140Avbøtande tiltak er tiltak som vert foreslått for å redusere negative verknader og som ikkje inngår iinvesteringskostnaden. Moglege avbøtande tiltak er omtalt for kvart deltema. For å unngå dobbeltvektingved at dei same tilhøva vert konsekvensvurdert innafor fleire tema, er det definert avgrensingar mellomtema.12.3 Tilhøve til konsekvensutgreiinga for ikkje prissettekonsekvensar utført i 2008Temarapportane frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan innanfor konsept F, er dei same som dei som er utgreiddtidlegare for traséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 feltssamband i eksisterande korridor – brualternativ.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet og dei fysiske konsekvensane for alternativ ikonsept J vil vere dei same som i alt A2. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført ny vurdering avStatens vegvesen Region vest 132

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingomfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Desse vurderinganeer omtalt i denne rapporten.Tabellen under viser samanhengen mellom traséalternativ i tidligare utført planarbeid for KU og førebelsframlegg til kommunedelplan, og traséalternativ i revidert kommunedelplan.Tabell 12.1 Samanheng mellom tidlegare utgreidd traséalternativ og traséalternativ i revidertplanframleggPrinsipp og Traséalternativ i tidligare utført KUog førebels framlegg til kommunedelplan –utlagt til høyring hausten 2008Prinsipp 2 med bruløysing, ny 4 felts bruStrekning Kolltveit – Alt C101ArefjordAlt C102Strekning Arefjord - Alt C7StoravatnetAlt C8Alt C9Alt C11Kombialt C7/C9Kombialt C8/C9Konsept og traséalternativ i revidert framleggtil kommunedelplan etter KS1 avgjerd iregjeringa – utført hausten 2011Konsept FStrekning Kolltveit – Alt C101Arefjord Alt C102Strekning Arefjord - Alt C7 -Storavatnetvidareutvikla medkryss i Drotningsvik Alt C7/C9Prinsipp 1 utviding av dagens veg med 2kollektivfelt mellom Straume og Storavatnet utanauka vegkapasitet, ny 2 felts bruStrekning Kolltveit –StraumeStrekning Straume -Storavatnet0-alternativet Strekning Kolltveit –ArefjordAlt A2med 2 kollektivfelt og 2felt for annan trafikkStrekning Arefjord -StoravatnetKonsept J Alt J101,transportsystemmed blanda trafikk Alt J102,transportsystemmed 2 kollektivfeltog 2 felt for annantrafikk Alt J101,transportsystemmed blanda trafikk Alt J102,transportsystemmed 2 kollektivfeltog 2 felt for annantrafikk (svarar til altA2)12.4 Ikkje prissette konsekvensar12.4.1 LandskapsbileteMetodeUtgreiinga inneheld vurderingar av korleis vegtiltaket vil påverke det visuelle i landskapsbiletet. I tillegg erreiseopplevinga for den køyrande vurdert. Utgreiinga er gjort i samsvar med utgreiingsprogrammet ogetter metodikk for konsekvensutgreiingar i handbok 140. Arbeidet er utført med bakgrunn i synfaring avstrekninga, kartanalysar, vegteikningar, foto, landskapsevaluering gjort av Asplan Viak [vedlegg 10], samtanna tilgjengeleg bakgrunnsmateriale. Detaljert gjennomgang av føresetnader og resultat er presentert ieigen temarapport [vedlegg 9].Statens vegvesen Region vest 133

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTemarapporten frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan, er dei same som dei som er utgreidd tidlegare fortraséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 felts samband ieksisterande korridor – brualternativ som svarar til konsept F.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført nyvurdering av omfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Dessevurderingane er omtalt i denne rapporten.LandskapsverdiarDet meste av landskapet i delområdet har middels verdi, fordi områda er typisk for landskapet i regionen.Nokre få delområde har heilt spesielle landskapskvalitetar som gjer at dei er skilt ut med stor verdi. Detgjeld spesielt kystnære områder / strandsoner og område rundt vassdrag og vatn. Markerte ogeksponerte terrengformer som Bildefjellet og Lyderhorn er også skilt ut med stor landskapsverdi. Nokre fåområde er så dominert av uheldige inngrep med reduserte visuelle kvalitetar at dei er gitt liten verdi.Landskapet i analyseområdet er særs sårbart for inngrep. Dette skuldast at landskap er småkupert medsvært tydelege geologiske trekk og retningar, som gjer det sårbart for storskala veginngrep. Landskapeter også samansett og mosaikkprega, med mange randsoner og overgangssoner mellomvegetasjonstypar, sjø og land, vassdrag og kulturmarker. Dette gir også landskapet eit småskala pregsom gjer det sårbart for storskala veginngrep.På grunnlag av Asplan Viak sin landskapsanalyse [vedlegg 10] er det sett saman eit verdikart, sjå figur10.3. Hovudtrekket er at kystnære område og område rundt vassdrag og vatn er vurdert å ha middels høgtil høg landskapsverdi. Store delar av områda elles er vurdert å ha middels verdi. Nærare omtale avverdi for delområde er gjort i konsekvensanalysen i temarapport Landskapsbilete [vedlegg 9].Figur 12.3: Verdikart for planområde med grunnlag i Asplan Viak sin landskapsanalysar.Statens vegvesen Region vest 134

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingVurdering av konsekvensarKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordAlternativ C 101I alternativ C 101 går vegtraseen frå Kolltveit inn i ny tunnel og munnar ut rett over Bildøystraumen derhan vert ført på ny 4 felts bru over Bildøystraumen, deretter i ny trasé over Bildøy med relativt storeterrenginngrep knytt til både dagsone for veg og planskilt kryss på Bildøy. Vidare vert vegen ført på ny 4felts bru sør i Straumsundet før han går inn i tunnel fram mot Arefjordskrysset. Landskapsverdi ergenerelt middels. Kystsonene har stor verdi.Veganlegget i alt C101 gir store terrenginngrep med stort negativt omfang i høve til landskapsbilete idagsona over Bildøy og i kryssingspunkta med Bildøystraumen og Straumsundet. Spesielt diagonalkryssing over Straumsundet har negativ verknad i landskapsbilete.Dette gir middels/stor negativ konsekvens for dei delane av traséen som går over Bildøy og kryssing avsunda, mest negativ over Straumsundet. Men pga. tunnel forbi Straume som gir lite landskapsinngrep iStraumeområdet, vert det totalt på strekninga middels negativ konsekvens.Reiseoppleving: Det vert meir tunnel, elles om lag som i dag. Ingen til liten negativ konsekvens (0/-).Alternativ C 102Alternativ C 102 er som for C101 til og med kryss på Bildøy, men med ny bru ved sidan av eksisterandebru over Straumsundet, inn mot og under Straume i miljøtunnel, tvers over Stovevatnet og motArefjordskrysset. I Straumsundet vil det og komme nytt lokalveganlegg med bru. Lokalisering av lokalveger ikkje avklart enno. Landskapsverdi er generelt middels. Kystsonene har stor verdi.Liten/middels negativ omfang av inngrepa for dei delane av traséen som går over Bildøy/sunda, mestnegativ over sunda. Inngrep i Straumeområdet og Stovevatnet vert relativt store og vil endre det lokalelandskapsrommet slik at det på denne strekninga vert middels/stort negativt omfang. I tillegg vil ein ny 2felts lokalveg mellom Bildøy og Straume medføre inngrep i og rundt Straumsundet av liten/middelsnegativ omfang. Konsekvensane av landskapsinngrepa vert liten/middels negativ konsekvens mellomKolltveit og Straume. Mellom Straume og Arefjord vert det middels/stor negativ konsekvens. Totalt påheile strekninga; middels negativ konsekvens (- -).Reiseoppleving: Ingen vesentleg endring i høve til i dag.Tabell 12.2: Konsekvensar for landskap for alternativ i konsept F: Kolltveit – Arefjord.Alternativ C101 C102Samla for landskapsbilete - - - -Reiseoppleving 0 / - 0 / -Rangering 1= Best 1 1Alt C 101 er rangert som likeverdi med C 102 trass i at C 101 har stort terrenginngrep på Bildøy og eihøg, diagonal bru over Straumsundet. Grunnen til dette er at C 102 har inngrep i Straumeområdet ogStovevatnet og vil føre til ein ny lokalvegstrase med ny bru over Straumsundet.Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord - StoravatnetAlternativ C7Alternativ C7 har kryss og bru over Arefjordspollen, kort tunnel, bru over Mustadvatnet, dagsone gjennomfriluftsområde, ny bru over sundet Sotra-Bergen i dagens høgspentkorridor ca. 400 m sør for dagens bru.Vegen vert ført inn i tunnel ved bustadområde i Søre Drotningsvik, og vidare i tunnel fram til Storavatnet.Landskapsverdi er generelt middels. Kystsonene/strandsonene har stor verdi.Veganlegget vil vere dominerande lokalt i landskapet i indre Arefjordområdet og ha middels omfang ogkonsekvens lokalt i dette området. Men det er ny 4 felts bru over sundet mellom Sotra og Bergen som vilvære den visuelt mest dominerande delen av veganlegget og få størst negativ konsekvens for opplevingaStatens vegvesen Region vest 135

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingav landskapsbildet i eit større området i kystsonene og sjøområdet mellom Sotra og Bergen. Sjølv omskalaen til ei ny 4 felts bru i tillegg til dagens Sotrabru vil vere stor i høve til det småskala landskapetbruene ligg i, er likevel hovudtrekka i landskapet så markerte og sterke at dei framleis vil verte oppfattasom i dag. På den positive sida vil dagens dominerande kraftanlegg med luftleidningar gjennomDrotningsvik over sundet til Arefjord verte langt i kabel. Etter utbygging av veganlegget vil det vere tobruer over sundet, men ingen kraftleidning. Vegtiltaket vil ha middels til stort negativt omfang i sambandmed brukryssinga. Dette fører til middels til stor negativ konsekvens for landskapsbilete ved ny bru oversundet.Det store og komplekse transportknutepunktet ved Storavatnet vil endre landskapet i daldraget langsØyrebekk og lokalt ha stort negativ omfang og konsekvens for landskapsbilete.Sidan veganlegget vert ført i tunnel over lengre strekningar der det ikkje vert synlege inngrep i landskapeti dette alternativet, får tiltaket middels negativ konsekvens (- -)for landskapsbilete totalt på heilestrekninga Arefjord-Storavatnet.Reiseoppleving vert endra. Dei reisande vil framleis ha opplevinga med å køyre over sundet mellomfastlandet og øyane i vest, men den visuelle opplevinga med å køyre gjennom det flate landskapet påbegge sider av brua der ein kan sjå brua på lang avstand vert endra. I dette alternativet vil ein fråBergensida køyre gjennom ein tunnel som endar nesten utpå brua. Det er fare for at ein har kryssa mykjeav sundet før ein oppfattar at ein køyrer på ei bru over eit sund. Stort kryss og anlegg ved Storavatnet viltruleg verka noko negativt i høve til i dagens reiseoppleving. På den positive sida vil det nye veganleggetopplevast som meir heilskapleg enn dagens meir kaotiske anlegg med mange kryss og ulikeutbyggingsområde inntil vegen. Reiseopplevinga vert totalt lik i høve til dagens situasjon.Alternativ C7/C9Alternativ C7/C9 er som for C7 mellom Arefjord og tunnelinnslag i Søre Drotningsvik. I Alvehaugen påDrotningsvik vert det eit nytt inngrep i landskapet rundt tunnelportalen og i samband med nytt kryss iDrotningsvik. Vidare mot Storavatnet er nytt veganlegg ei utviding av dagens Rv 555. Landskapsverdi ergenerelt middels. Kystsonene/strandsonene har stor verdi.Utviding langs dagens veg gir breiare inngrep og asfaltflate, men den visuelle situasjonen vert truleg ikkjevesentleg endra. Omfanget av landskapsinngrepa er størst i Kiplehaugenområdet og Harafjellområdet derdet må byggast ny tunnel i tillegg til eksisterande tunnel med auka inngrep i landskapet rundttunnelportalane som følgje. I kryssområdet Storavatnet er alternativa C7/C9 og C7 i stor grad like medstort negativt omfang.Konsekvensane for landskapsbilete blir totalt litt større enn for alt C7 sidan det vert inngrep over lengrestrekning, men likevel innanfor same grad; middels negativ konsekvens (- -).Reiseopplevinga vert lite endra sidan det er lange dagsoner og korte tunnelar med om lag same tilhøvesom i dag. Stort kryss og anlegg ved Storavatnet vil truleg lokalt verka noko negativt i høve til i dagensreiseoppleving.Tabell 12.3: Konsekvensar for landskap for alternativ i konsept F: Arefjord - Storavatnet.Alternativ C7 C7/C9Samla for landskapsbilete - - - -Reiseoppleving 0 0Rangering 1= Best 1 2Dei to alternativa er nokså like i høve til det totale landskapsbilete. Det er ny bru over sundet mellomSotra og Bergen som vil gi størst negativ endring av landskapsbilete. Inngrepa på landsidene har meirlokalt avgrensa omfang og har totalt mindre konsekvensar. Alternativ C7/C9 er likevel rangert som nr 2fordi det vert landskapsinngrep på strekninga mellom Drotningsvik og Storavatnet. Alternativ C7 går itunnel på same strekninga.Statens vegvesen Region vest 136

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit - ArefjordAlternativ J101 og J102Alternativ J101 og J102 har same fysiske løysing med utviding av eksisterande Rv 555 til 4 felt, og vilderfor ha same omfang på landskapsinngrep og same konsekvens i høve til landskapsbilete. Det vertbygd ny 2 felts tunnel parallelt med dagens Kolltveittunnel og ny 2 felts bru inntil dagens bru overBildøystraumen og Straumsundet. På vestre del Bildøy vert vegen lagt om noko for å få betre linjeføringa.Utviding langs dagens veg gir breiare inngrep og asfaltflate, men den visuelle situasjonen vert truleg ikkjevesentleg endra. Største inngrepa vert rundt tunnelportalane i Kolltveitområdet og i samband med omlagtveg på vestre del av Bildøy. Kryssområdet vert og noko utvida / oppgradert i høve til dagens kryss. Totaltpå strekninga har veganlegget lite negativt omfang og liten negativ konsekvens (-).Reiseopplevinga vert som i dag.Tabell 12.4. Konsekvensar for landskap i konsept J mellom Kolltveit og ArefjordAlternativ J101 J102Samla for landskapsbilete - -Reiseoppleving 0 0Rangering 1= best 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetAlternativ J101 og J102På denne strekninga har alternativ J101 og J102 og same fysiske løysing og vil derfor ha same omfangpå landskapsinngrep og same konsekvens i høve til landskapsbilete. Dagens Rv 555 vert utvida til 4 feltmellom Straume og Storavatnet. Det vert bygd ny 2 felts bru like nord for dagens bru. Det vert bygd nytunnel parallelt med dagens tunnel gjennom Kiplehaugen og Harafjellet. Landskapsverdi er genereltmiddels. Kystsonene/strandsonene har stor verdi.Utviding av dagens Rv 555 fører med seg relativ høge skjeringar på strekninga Arefjord – brufeste iKnarrvika. Ytterligare vegfylling over Arefjord vil og vere dominerande i det lokale landskapsrommet rundtArefjord. Utviding langs dagens veg gir breiare inngrep og asfaltflate, men den visuelle situasjonen verttruleg ikkje vesentleg endra. Ombygde planskilte kryss i Arefjord, Knarrvika, Drotningsvik og ved Breivikvil få ein noko meir dominerande verknad i landskapsbilete i lokalområda enn i dag. Det store ogkomplekse transportknutepunktet ved Storavatnet vil omforme landskapet i daldraget langs Øyrebekk ogha stort negativ omfang for landskapsbilete lokalt.Ny 2 felts bru nært inntil dagens bru over sundet mellom Sotra og Bergen vil og ha negativ innverknad pålandskapsbilete. Utforming av ny bru og korleis den framstår saman med dagens bru, er svært kritisk ihøve til estetikk og grad av negativ omfang og konsekvens for landskapsbilete. Ei tilpassing av form påny bru til eksisterande bru er eit viktig avbøtande tiltak i desse alternativa.Oppsummert for heile strekninga har ein vurdert veganlegget til å ha middels negativt omfang og middelsnegativ konsekvens (- -). Kryssområdet ved Storavatnet gir lokalt stor negativ konsekvens.Reiseoppleving er tilnærma lik dagens. Stort kryss og anlegg ved Storavatnet vil truleg verka nokonegativt i høve til i dag.Tabell 12.5. Konsekvensar for landskap i konsept J mellom Arefjord og StoravatnetAlternativ J101 J102Samla for landskapsbilete - - - -Reiseoppleving 0 / - 0 / -Rangering 1= best 1 1Statens vegvesen Region vest 137

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonklusjonSamla sett for heile strekninga Kolltveit – Storavatnet kjem alt J101 og J102 i konsept J litt betre ut i høvetil konsekvensar for landskapsbilete enn C-alternativa i konsept F, spesielt vest for Arefjord. Årsaka er atutviding av dagens veg medfører utviding av landskapsinngrep som allereie er starta opp i samband meddagens veg. Det vert ikkje store inngrep i nye område.Transportknutepunktet ved Storavatnet vil lokalt få stor negativ konsekvens for landskapsbilete i alletraséalternativa. Nytt kryssområde, kollektivterminal, innfartsparkering m.m. vil omforme dagens landskapi området totalt. Men sidan det rørte området vert liggjande i eit daldrag mellom meir dominerandeterrengformer knytt til Harafjellet og Olsvikåsen, vert dei negative konsekvensane på det overordnalandskapsbilete avgrensa.Avbøtande tiltakI eit ope og sårbart landskap med mykje innslag av vatn, berg og stein bør ein vurdere å: Optimalisere vegtraséane i høve til terrenginngrep for å kunne bygge meir landskapstilpassa vegmed mindre fyllingar og skjeringar – og generelt betre forankring til eksisterande terrengformer. Bygge murar i staden for større fyllingar Erstatte fleire fyllingar i vatn med bru Heilskapleg utforming av veganlegget med omsyn til konstruksjonar, materialbruk og formgjevingav rørt sideterreng Legge stor vekt på ein estetisk god utforming av ny bru over sundet Sotra-Bergen slik at den kanverte eit positivt landemerke for hovudsambandet mellom fastlandet og øyane i vest og framståsaman med eksisterande Sotrabru på ein god måte. I konsept J er tilpassing av form på ny bru til eksisterande bru svært viktig for at gamal og ny bruskal opplevast som eit heilskapleg anlegg. Legge spesielt vekt på god arkitektonisk utforming av veganlegg og miljølokk i området vedStraume tettstad i alternativ C102 med god tilpassing til landskaps - og bystrukturar. Transportknutepunktet ved Storavatnet må optimaliserast med omsyn til terrengtilpassing ogarealbruk. Anlegget må ha en logisk og heilskapleg arkitektonisk utforming. Store, opneasfaltflater må unngåast. Bygningar og bygningskonstruksjonar bør innpassast / tilpassast ibymessige strukturar og utformast slik at dei kan redusere dei visuelle ulempene vedtransportanlegga.12.4.2 Nærmiljø og friluftslivMetodeOversikt over viktige nærmiljø og friluftslivverdiar i planområdet, og ei vurdering verknader ogkonsekvensar, er tidlegare utført av Norconsult AS og presentert i eigen temarapport [vedlegg 11]. Formeir inngåande informasjon og presentasjon av konsekvensar for friluftsliv, vert det vist til dennerapporten. Metodikken for konsekvensvurderinga følgjer Staten vegevesens handbok 140 omkonsekvensutgreiingar.Temarapporten frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan, er dei same som dei som er utgreidd tidlegare fortraséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 felts samband ieksisterande korridor – brualternativ som svarar til konsept F.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført nyvurdering av omfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Dessevurderingane er omtalt i denne rapporten.Vurderingar av luft- og støyureining for dei aktuelle traséalternativa er utarbeidd med grunnlag itrafikkprognosar frå desember 2009. Resultata vert presentert i dette kapittelet. Støysonekart for alletraséalternativa er lagt ved planrapporten [vedlegg nr 12]. Sidan nyare prognosar viser små endringar ihøve til dei som vart lagt til grunn i 2009, har Statens vegvesen velt å nytte dei same vurderingane. Det erStatens vegvesen Region vest 138

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingnytta prognosetal som viser mogleg trafikketterspørsel ved “fri flyt” utan noko hinder i form av avgrensavegkapasitet, bompengar og liknande. Konsekvensane i høve til støy og luftforureining vil derfor vise“worst case”.For luftureining har ein nytta dataprogrammet VLUFT 6.0 som er eit modellverktøy for å berekneluftureining frå biltrafikken på eit overordna planleggingsnivå. Modellen bygger på nordiskberekningsmetode for bilavgassar og berekningane er gjort på grunnlag av Statens vegvesen sinetrafikkprognosar frå 2009.Støyberekningane er gjort i versjon 3.7 av berekningsprogrammet CadnaA, jamfør Nordiskberekningsmetode for vegtrafikkstøy. Alle alternativa er utrekna individuelt, med eit knutepunkt vedArefjord og basert på Statens vegvesen sine trafikkdata for trafikketterspørsel framskrive til 2030.Datamaterialet elles byggjer på eksisterande opplysningar i kommunale rapportar, tilgjengelegeinnsynsløysingar på Internet og kontakt med regional og lokal offentleg forvaltning. I tillegg er detgjennomført synfaring av aktuelle område, der det vart lagt særleg vekt på å kartlegge nærmiljøet ibustadområda, samt arealbruk og barriere. Detaljert gjennomgang av føresetnader og resultat erpresentert i eigen temarapport (vedlegg 11) datert 30-06-2008. Oppjusterte berekningar for luft og utsleppav CO2 er samla i tilleggsrapport frå Norconsult datert mars 2010 (vedlegg 13). For støy ligg det føre eintilleggsrapport frå Norconsult datert februar 2010 (vedlegg 12).Temaet er delt i tre deler:1. Arealbruk og barriere (arealinngrep, ferdsel, oppleving, identitet, friluftsliv m.m.)2. Luftureining (luftureinande komponentar som svevestøv (PM ) (NO )10 23. Støy (tal støypåverka hus i dei ulike alternativa)I neste planfase; utarbeiding av reguleringsplan, skal det utarbeidast nye og meir detaljertestøyvurderingar som skal danne grunnlag for vurdering av kva for støyskjermande tiltak som er naudsyntfor at kvar eigedom får tilfredsstillande tilhøve i samsvar med gjeldande regelverk.Arealbruk, barriereeffektar og verdiar for nærmiljø og friluftslivPlanområdet er delvis utbygd med tette bustadfelt, skular, barnehagar, idrettsanlegg m.v. I Drotningsvikog på Litlesotra ligg det også fleirfunksjonelle område med næring, industri og handel. På Litlesotra liggStraume, som er kommunesenteret i Fjell og regionsenter på Sotra. Deler av området har også innslag avkulturlandskap med noko spreidd busetnad, beitemarker og større samanhengande naturområde.I området Drotningsvik til Storavatnet bur det i dag om lag 4600 personar, hovudsakleg i einbustader ogrekkehus. Området er i stor grad ferdig bygd ut, med unntak av eit område på Harafjellet (B 37) og påaustsida av vegen til Askøy (Øyrebekk/Fagerdalen – B 41). I området rundt kryssområde ved Storavatnetviser kommuneplanen for Bergen næringsområde for industri, kontor og lager (I/K/T 14). Vidarebustadbygging i større omfang, må skje som fortetting eller at ein tek i bruk landbruks- natur ogfriluftsområde. På Sotrasida (Kolltveit til Knarrvika) bur det ca. 10000 personar, nær halvparten avfolketalet i Fjell kommune.Verdiskalaen for nærmiljø og friluftsliv er inndelt i ein tredelt glidande skala; liten, middels, og stor verdi.Alle områda som vert påverka av det aktuelle tiltaket, skal ha ein verdi. Utgangspunktet er at til dømes eitvanleg bustadområde med lekeområde og andre attraktive område for opphald ute, vil få middels verdi.Det same gjeld uteområde som vert brukt av mange til fritidsaktivitetar og rekreasjon, og veg- og stinettsom er mykje brukt. Verdien av eit område er knytt til kor mange som brukar, bur eller oppheld seg iområdet og kor viktig området er i regional samanheng.Nærmiljøverdiane i området er i stor grad knytt til leikeplassar og fellesområde i bustadfelta, samt skuleog idrettsanlegg og viktige ferdselslinjer for dei mjuke trafikantane. Det ligg relativt store friluftsområde iog inntil planområdet. Dei best tilrettelagde områda ligg i området kring Storavatnet/Alvøen og Lyderhorni Bergen vest. På Sotra er det også store utmarksområde nær bustadområda, men dei er i liten gradtilrettelagt for ferdsel. Elles er tilknyting til og bruka av sjøområda ein viktig nærmiljøfaktor, særskilt påSotra.Statens vegvesen Region vest 139

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingEksisterande tilhøveRegistreringskart som viser viktige målpunkt som skuler, barnehagar, idrettsanlegg, lekeområde,turområder m.m. og viktige ferdselslinjer for dei mjuke trafikantane der eksisterande og planlagtvegsystemer har ein barriereeffekt, er satt inn under.NB! Dei fleste karta er frå fagrapporten utarbeidd 2008 og viser fleire traséalternativ enn det som eraktuelt no. Alle D-alternativ (undersjøiske tunnelalternativ) er silt vekk i tidligare planprosess. Det samegjeld alternativ C11 og C8 over sundet mellom Sotra og Bergen. Registeringane er framleis gjeldande.Kolltveit – BildøyDet er opparbeidd golfbane på Kolltveit og det liggmykje brukt turområde i marka vest for Kolltveit.Dagens veg nord-sør på Sotra er ein barrieremellom bustadområde / golfbane og turområde,men det er opparbeid turveg med planskildkryssing eit par stader. Søre Bildøy er skule- ogidrettssentrum i Fjell kommune og viktig målpunktfor dei mjuke trafikantane. (NB! Alt D102 er silt vekk itidligare planprosess).Bildøy – Straume – ArefjordViktig ferdselsåre mellom skule-/idrettsområde påBildøy og Litlesotra.Ferdsel mellom bustadområde, skule og dei andreoffentlege verksemdene nord for Rv 555 oghandelssenteret sør for Rv 555 er viktig. Rv 555har barriereeffekt, men det er etablert planskiltkryssing på fortau i Straume. (NB! Alt D101 er siltvekk i tidligare planprosess)Arefjord – KnarrvikaFerdsel mellom viktige målpunkt som skule-,næringsområde og dei store bustadområda påHjelteryggen og Tona/Valen og mellomsenterområdet på Straume og Tona/Valen. Rv 555har barriereeffekt, men det er etablert planskildkryssing med g/s veg i Knarrvika. (NB! Alt C11, C8,D1 og D8 er silt vekk i tidligare planprosess og KS1avgjerd)Søre og Nordre DrotningsvikHovudferdsel mellom bustadområde nord og sørfor Rv 555 med Drotingsvik senter og Alvøenskule som viktige målpunkt. Friluftsområdet vedAlvøen er også viktig målpunkt, og mindrebadeplasser ved sjøen i Søre Drotningsvik ogNordre Drotningsvik. Rv 555 har barriereeffekt,men det er etablert planskilt kryssing på fortau ikryssområdet ved Drotningsvik senter og på lokaltilkomstveg under bruviadukten mellom Søre ogNordre Drotningsvik. (NB! Alt C11, og D8 er silt vekk itidligare planprosess)Statens vegvesen Region vest 140

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingDrotningsvik – StoravatnetViktige målpunkt for dei mjuke trafikantane er Alvøen skule, tur- og rekreasjonsområdet mellomAlvøyvegen og Loddefjord, Alvøen idrettspark, fleire skular, barnehagar, eldresenter m.m. i Loddefjord,Olsvik og Kjøkkevikområdet, Loddefjord senterområde med Vestkanten, Vannkanten, Iskanten m.m. Deimest brukte ferdselsårene til og frå dei viktigaste målpunkta går i nord-sør retning på tvers av Rv 555.Riksvegen har barriereeffekt for ferdselen på tvers av vegen, men dei fleste etablerte kryssingspunkta harplanskild kryssing på g/s veg, fortau eller turveg under eller over vegen.Samstundes er det ferdsel for mjuke trafikantar langs vegsystemet frå Sotrabrua til målpunkt i Loddefjordog vidare inn mot dei sentrale områda i Bergen. Det er først og fremst transportsyklistar til og frå arbeid,skule og fritidsaktivitetar som nytter denne ferdselslinja. Tilbodet for desse trafikantane er dårleg i dagspesielt mellom Drotningsvik og Storavatnet der dei må nytte smale og uoversiktlige lokalvegar for åkome fram. Frå Storavatnet er det etablert separate g/s vegar gjennom kryssområdet og vidare på beggesider av Rv 555 fram til Kjøkkelvikkrysset ved Lyderhorntunnelen. Planarbeid for etablering av separat g/sveg frå Kjøkkelvikkrysset ned mot Loddefjord senterområde er starta opp i samsvar med handlingsplanfor sykkelstrategi 2010-2013.VerdikartDet er utarbeida verdikart for influensområdet, sjå neste side.Områda med middels til høg verdi er: Utmarksområde / friluftsområde på Sotra vest for Kolltveit Nordre Bildøy – her er det no starta opp planarbeid med sikte på utbygging av store delar av området Området rundt Skiftedalsvatnet i Straume Friluftsområda i Alvøen mellom sjøen og bustadområda i LoddefjordOmråde med middels verdi er vanlege bustadområde med grøne nærområde / leikeområde knytt tilbustadområde.Statens vegvesen Region vest 141

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 12.4 Verdikart for nærmiljø og friluftsliv (kjelde: Temarapport nærmiljø og friluftsliv, Norconsult juni2008)Dei ulike traséalternativa vil få ulikt omfang og innverknad på arealbruk og nærmiljø.Vurdering av omfang av nytt veganlegg i høve til arealbruk, barriere og verdiar i nærmiljø ogfriluftslivKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordAlt C101 og C102Inngrep i samband med nytt kryss på Kolltveit er knytt til bruken av området som friluftsområde. Sjølv omdet er veg og trafikk gjennom området i dag, vil arealinngrep og barriereverknad auke vesentleg lokaltrundt krysset.Alternativ C101 og C102 går i om lag samanfallande dagsone fram til krysset på Bildøy. Det er veg ogmykje trafikk der i dag og slik sett er barrieren der i dag og endringa vil ikkje vere vesentleg.Vidare mot krysset i Arefjord er traséalternativa ulike. Alternativ C101 kjem over til Straume på ei ny 4felts bru i sør, der traseen går vidare inn i tunnel til Arefjord. Lokalt vil dette føre med seg størrearealinngrep og meir trafikk til område på austre del av Bildøy og ved landfestet og tunnelinnslaget påSøre Straume. For resten av området vil alternativet vere positivt, ved at det fjernar gjennomgangstrafikkfrå sentrum og ikkje gir auka arealinngrep.Alternativ C102 går i dagens trasé for Rv 555, med miljøtunnel forbi Straume. Miljøtunnelen vil medføremindre barriere verknad nord-sør på Straume, sjølv om deler av lokaltrafikken framleis vil gå der. Dettealternativet medfører at det må byggjast ny lokalveg. Eit forslag er bru frå Bildøy nord og til Straume.Dette medfører trafikk i eit område som ikkje er trafikkbelasta i dag. Dette reduserer noko av den positiveeffekten som miljøtunnelen på C102 gjev for området.Total omfangsvurdering for område er lik for begge alternativ: Lite negativt omfang.Statens vegvesen Region vest 142

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord – StoravatnetAlt C7 og C7/C9På Litlesotra har alt C7 og C7/C9 samanfallande trasé. Begge alternativa går i bru over Arefjordspollenog inn i kort tunnel. Fleire hytter må rivast og vegane kjem nærmare indre Arefjordspollen ogFoldnesmarka. Miljøbelastninga vil auke for eit større del av området, men barriereverknaden vil vereheilt lokal. Ved Mustadvatnet kjem vegen ut av tunnel nordaust for skulen. Dette området er trafikkbelastai dag. Barriereverknaden vil auke noko men ikkje vesentleg. Miljøbelastninga av fire felt i dagen i aust vertoppvege av at traseen går i tunnel rett nord for skulen. Omfangsvurdering på Sotra er liten til middelsnegativt.I Søre Drotningsvik på Bergensida har både alternativ C7 og C7/C9 ei ny veglinje som medfører fysiskeinngrep og støy/luftureining, tett opp til bustadområde som ikkje har slik belastning frå før.Omfangsvurdering av nytt veganlegg lokalt i Søre Drotningsvik er middels til stort negativt.Alternativ C7 går vidare fram til Storavatnet i tunnel og vil heilt eller delvis fjerne biltrafikk frå dagens Rv555 og slik sett redusere barriereverknaden for den viktige kontakten nord-sør i området. Det siste vilopplevast som positivt for området. Kryss med lokalvegsystemet i Drotningsvik vert i stor grad lagt i fjell.Området er prega av stor trafikk og negative miljølaster i dag. Sjølv om ein liten del av- ogpåkøyringsrampane til ny hovudveg vert ført i dagsone, vil lokalområdet totalt få mindre trafikk ogmiljøulemper enn i dag. Middels positivt omfang.Alternativ C7/C9 har eit meir negativt omfang for strekninga fram til Storavatnet fordi det er utviding avdagens trasé i daglinje. Barriereverknaden er der alt i dag, men vil verte auka noko når trafikkarealetaukar. Det vert auka arealinngrep og inngrep i eigedomar langs heile strekninga på grunn vegutvidinga.Middels negativt omfang.I kryssområdet ved Storavatnet vil dagens arealbruk endre seg vesentleg, og barriereverknaden vil aukepå grunn av behovet for eit større trafikkanlegg med større kollektivterminal og innfartsparkering. Mensidan det i kommuneplanen for Bergen er vedteke ein transformering av dagens utbyggingsmønster medspreidde einebustader til næringsområde og større bustadfelt, og at området skal vere eit viktigkollektivknutepunkt, vert området uansett vesentleg endra i framtida uavhengig av veganlegget.Konsekvensane for arealbruk, barriere og nærmiljø vert vurdert i høve til planlagt endring i arealbruken.Utforminga av kryssområdet ved Storavatnet har i hovudtrekk lik løysing i begge alternativ C7 og C7/C9,og konsekvensane er vurdert til å ha lite til middels negativt omfang.Totalt på heile strekninga vil ein vurdere ny veg i alt C7/C9 til å ha middels negativ omfang. I alt C7 medlang tunnel vert det positive omfanget mellom Drotningsvik og Storavatnet vege opp mot det negativeomfanget i dagsona mellom Knarrvika og tunnelinnslaget i Søre Drotningsvik slik at alternativet totalt harlite negativt omfang.Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit - ArefjordAlt J101 og J102Dei to alternativa har same vegløysing, men skilnad i transportsystem. Dei fysiske verknadene vert lik. Påstrekninga Kolltveit – kryss på Bildøy, vert omfanget av vegutviding om lag som for alt C102. Det er vegog mykje trafikk der i dag og slik sett er barrieren der i dag og endringa vil ikkje vere vesentleg.Vidare mot Arefjord forbi Straume fører utviding av dagens veg og justering av kryssområde på Straumemed seg arealinngrep langs heile strekninga, men framleis i ei sone med veg og mykje trafikk i dag.Endringa vil ikkje vere vesentleg.Totalt på heile strekninga er omfangsvurdering lite negativt omfang.Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetAlt J101 og J102Alt J101 og J102 har same vegløysing slik som på strekninga Kolltveit - Arefjord. Alternativa går i dagenstrasé gjennom heile området. På Sotrasida vert det i samband med vegutvidinga til 4 felt, aukabarriereverknad og miljøbelastning i nærleiken av Liljevatn skule og dei bustadområda som ligg langsStatens vegvesen Region vest 143

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingvegen på strekninga Arefjord – Knarrvika. Spesielt i Knarrvikaområdet vert det store inngrep ieksisterande bustadområde som i dag ligg heilt inntil vegen. Det vert bygd kryss i Arefjord som vert eitnytt inngrep, og eit større kryss i Knarrvikaområdet aust for Liljevatnet. Middels til stor negativt omfang påSotrasida.På Bergensida kjem alt J101 og J102 i land med ny 2 felts bru parallelt ved dagens bru, i eit område somallereie er belasta med brufeste. Veganlegget fører til ytterligare inngrep i bustadområdet nord for dagensbru. Dette vil heilt lokalt vere svært negativt for nærmiljøet.Alternativ J101 og J102 har og eit negativt omfang for strekninga vidare fram til Storavatnet fordi den går idaglinje i dagens trasé. Barriereverknaden er der alt i dag, men vil verte auka når trafikkareal ogtrafikkmengde aukar. Det vert også naudsynt med inngrep i eksisterande bygg og eigedomar som ligg tettpå dagens veg, for å kome fram med breiare veg. Middels negativt omfang.For kryssområdet ved Storavatnet vert omfanget om lag som omtalt for alternativa i konsept F – lite tilmiddels negativt omfang.Totalt på strekninga Arefjord – Storavatnet er alternativ J101 og J102 vurdert til å ha middels til stortnegativ omfang.LuftforureiningDet er utført berekningar av luftforureining (PM10 og NO2), CO2 utslipp og forureining fråtunnelmunningar for alle alternativ. Dette er dokumentert i eigen rapport frå Norconsult; Oppdatering avluftforureiningsberekningar, datert 12.02.2010, sjå vedlegg 13.Berekningane er oppsummert slik:PM 10 -forureiningFor parsell Kolltveit – Arefjord er det lite overskridingar av Nasjonale mål for PM 10. Berre eit par hus ialternativ J101 og J102 i konsept J er ligg over dei nasjonale måla. For nullalternativet og konsept F erdet ingen overskridingar av nasjonale mål for PM 10 for parsell Kolltveit-Arefjord. Alle alternativa mellomKolltveit og Arefjord langs eksisterande Rv 555 ligg derimot over SFT’s kriterier for PM 10 .For parsell Arefjord - Storavatnet er det overskridingar av nasjonale mål i hovudsak langs eksisterandeRv 555. Alternativ i Konsept F kjem betre ut enn alternativ i konsept J.Skilnaden mellom alternativa kjem i hovudsak av skilnad i trafikktal.NO 2 -forureiningDet er ingen av alternativa som gir overskridingar av Nasjonale mål for luftforureiningskomponenten NO 2 ,og berre eit par hus med overskridingar av SFT’s luftkvalitetskriteria. Det er ingen signifikant skilnadmellom alternativa.Utslepp av CO2Det er ingen signifikant skilnad mellom alternativa på parsell Kolltveit - Arefjord. Null-alternativet medminst trafikk kjem best ut. Alternativ J102 i konsept J kjem dårlegast ut.For parsell Arefjord - Storavatnet er det noko større skilnad mellom alternativa. Null-alternativet medminst trafikk kjem best ut. Alternativ C79 kjem dårlegast ut.Utslepp frå tunnelmunninganeForureiningskonsentrasjonar ved tunnelmunningane er utrekna for alle traséalternativ. Bereknamedrivningsfart i tunnelane er teke omsyn til og vist.Utrekningane viser at det er fleire overskridingar av nasjonale mål for PM 10 enn for NO 2 . For PM 10 er detoverskridingar ved alle tunnelmunningar i alle alternativ. For NO 2 er det ikkje overskridingar av nasjonalemål i munningen til dei korte tunnelane.Statens vegvesen Region vest 144

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingForureiningsnivået er hovudsakeleg bestemt av tunnellengde, trafikkmengde og stigning i tunnelen.Køyring i oppoverbakke gir meir utslepp enn køyring i nedoverbakke. Den lengste tunnelen med brattstigning har fylgjeleg det høgaste utsleppet (Konsept F – tunnel Drotningsvik - Storavatnet (C7).Områda som blir belasta for NO 2 -forureining over nasjonale mål har mindre utbreiing enn PM 10 -områda.Områda med overskridingar for PM 10 varierer frå heilt i nærleiken av tunnelmunningane til over 100 m fråportal:under 10 m frå portal for den korte miljøtunnelen i konsept F ved Straume (C102) og de kortetunnelene ved Kiplehaugen og Harafjellet (både konsept J og F).~20-30 m frå portal for tunnel i konsept F ved Janahaugen (C7/C9)~40-80 m frå portal for tunnelane i konsept F ved Kolltveit (C101, C102), ved Straume (C101) ogved Arefjord (C7, C7/C9) og for tunnelen i konsept J ved Kolltveit (J101, J102).~100-150 m frå portal for den lengste tunnelen i konsept F (C7) ved Storavatnet.Det er generelt svært få hus som ligg utsett til i høve til overskriding. For tunnelane med størst områdemed overskriding, er det liten busetnad nær tunnelmunningane.Det er såpass liten skilnad mellom alternativa i høve til kor mange bustader som blir utsett foroverskriding av nasjonale mål, at det ikkje er grunnlag for å skilje alternativa.Oppsummering Utviding av dagens veg – konsept J (J101 og 102) kjem totalt dårlegast ut i høve til PM10 forureining. Det er ingen signifikant skilnad i høve til NO2. Når det gjeld CO2 utslepp, kjem J102 dårlegast ut mellom Kolltveit og Storavatnet, og C7/C9 (langedagsoner i dagens trasé og korte tunnelar) er litt dårlegare enn J102 mellom Arefjord og Storavatnet,men skilnadene er små mellom alle alternativa. Alle tunnelar har overskriding av PM 10 ved munningane, men berre dei to lengste tunnelane;Kolltveittunnelen (J101 og J102) og den lange tunnelen mellom Drotningsvik og Storavatnet (C7) haroverskriding av NO2. Det er berre nokre hus som ligg utsett til i høve til overskriding av luftforureining. Det gjeld spesielt eitpar hus ved vestre munning av den lange tunnelen i C7 i Søre Drotningsvik og ved austre munningav same tunnel i kryssområdet ved Storavatnet.StøyDet er utført berekningar av støytilhøve og utarbeidd støysonekart for alle alternativ frå Kolltveit til og medkryssområdet ved Storavatnet. Dette er dokumentert i eigen rapport frå Norconsult; Oppdatering avstøyberekningar, siste revidert 10.01.12, sjå vedlegg nr 12. Prognosetal for trafikkmengde har småvariasjonar, men ligg på same nivå i alle alternativ, og er berekna ut frå prognosar fortrafikketterspørselen i sambandet i 2030. Det er utført støyberekningar både for dagens Rv 555 og ny vegi dei ulike alternativ. Tala på hus som ligg innanfor gul og rød støysone langs ny og eksisterande veg, erslått saman.Statens vegvesen Region vest 145

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingBerekningane er oppsummert slik:Tabell 12.6 Talet på hus i raud og gul støysone definert i T-1442 for alternativ Rv 555Gul sone Sum Raud sone SumSamlavurderingvest aust vest austKonsept FC102_C7/C9 607 306 913 85 65 150 1063C101_C7/C9 613 306 919 66 65 131 1050C102_C7 607 256 863 85 65 150 1013C101_C7 554 306 860 66 65 131 991Konsept JJ101 568 182 750 143 119 262 1012J102 557 122 679 157 122 279 9580 alternativet 567 253 820 136 103 239 1059I konsept F gir alternativkombinasjon C102_C7/C9 totalt den største støybelastinga på nærmiljøet – omlag same nivå som 0 - alternativet. Hovudgrunnen er at dette alternativet har lengst dagsone og dermedinnverknad på nærmiljøet over ein lengre strekning enn dei andre alternativkombinasjonane der andelentunnel er større. Alternativkombinasjon C101_C7 er best i høve til støybelasntning.I konsept J er støyverknadene noko mindre i alt J102 pga. lågare trafikktal enn alt J101.Samanliknar ein konsept F og konsept J, kjem alternativ i konsept J godt ut pga. at trafikkprognosaneviser noko lågare trafikktal i 2030 enn alternativ i konsept F. Alternativ J102 som ikkje har aukavegkapasitet kjem totalt best ut.Tabell 12.7 Omtale av delstrekningarStrekningOmfangKolltveit – Bildøy:Alternativ i konsept J rører ingen nye nærmiljø, men flest hus vert liggjande iraud støysone nord for dagens Rv 555.Konsept F, alt C102 rører flest eksisterande bygg, men alt C101 berører istørre grad nye område som til no ikkje er utbygd. På denne strekninga er altC101 best i høve til eksisterande bygg.Bildøy – Straume - ArefjordAlternativ i konsept J rører flest bygg langs dagens Rv 555 og er dårlegast.Konsept F, alt C101 rører bustadområde ved kryssinga av Straumsundet ogder tunnelen kjem ut aust for Straume. Alt C102 rører bustadområde iStorhillerenområdet, men og aust for Straume. Alt C101 er noko betre ennC102 på strekninga. Begge alternativ fører til mindre støybelasting i Straumesentrum – alt C101 over ein lengre strekning enn C102.Arefjord - DrotningsvikAlternativ i konsept J er klart dårlegast og fører til auka støybelasting langsdagens Rv 555 på heile strekninga. Spesielt kan ein trekke fram Liljevatnskule som vert liggjande i raud støysone. Det gjeld og mange bustadhus nordfor Rv 555 i Knarrvika.Alternativ i konsept F har same løysing på denne strekninga. Berre eit fåtalhus vert liggjande i raud støysone sidan ny hovudveg går i tunnel og gjennomeit ikkje utbygd område like sør for industriområdet i Knarrvika. Dagens Rv555 som vert lokalveg / kollektivtrasé, vil få redusert støybelasting – spesieltstor reduksjon i Knarrvikaområdet.Drotningsvik - StoravatnetAlternativ i konsept J er i sum klart dårlegast og fører til auka støybelastinglangs dagens Rv 555 på heile strekninga. Spesielt kan ein nemnebustadområder på begge sider av Rv 555 frå brufestet til industriområdet påJanaflaten i Drotningsvikområdet og området rundt Kiplehaugen.Statens vegvesen Region vest 146

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlternativ i konsept F (C7 og C7/C9) vil føre til støybelasting i nyebustadområder rundt brufestet i Søre Drotningsvik i og sørvestre delar avJanavegen som har lite trafikkstøy i dag. Det vert lokalt stort negativt omfang.Vidare austover går alt C7 i tunnel fram til krysset ved Storavatnet og gir ikkjestøy i nærmiljø på strekninga. Det vert og reduksjon i støybelastinga langsdagens Rv 555 som vert lokalveg / kollektivtrasé.Alt C7/C9 går vidare austover i tunnel under Janahaugen og så i dagenstrasé for Rv 555 fram til Storavatnet. I Drotningsvik-/Janaområdet vert detredusert støybelasting – også på dagens Rv 555 som vert lokalveg, menvidare mot Storavatnet vert det om lag som i konsept J.Totalt sett er alt C7 klart best i høve til støy på denne strekninga, men bådealt C7 og C7/C9 fører til støybelasting av Søre Drotningsvik / Janavegen somhar liten eller ingen trafikkstøy i dag.Kryssområdet StoravatnetI kryssområdet ved Storavatnet er det lik løysing for alle alternativ.Kryssområdet er allereie støybelasta i dag både frå trafikken frå Askøy og fråSotra. I den planlagde utbygginga med Storavatnet som viktigtransportknutepunkt, vil området få auka trafikk og auka støybelasting. Deifleste bustadene som ligg i området i dag, vert liggjande i raud støysone. Itillegg viser kommuneplanen mykje av området utbygd til trafikkføremål ognæringsføremål slik at området vert på sikt transformert frå område medspreidd bustadbygging til knutepunkt for transport og næring.Vurdering av konsekvensarKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordEi samla vurdering av konsekvensar for arealbruk og barriere er at alternativ C101 og C102 får ei positivvurdering fordi dei med korte tunnelar skjermar Straume. Dei påfører likevel nye område arealinngrep ogtrafikkbelastning som ikkje er der i dag og er derfor begge vurdert til liten negativ konsekvens (-).Luft og støyNår det gjeld luft, kjem alt C102 litt betre ut enn alt C101 fordi luftforureininga ved tunnelmunningane fråtunnelen forbi Straume er større i alt C101 enn i C102. Når det gjeld støy, er situasjonen motsett. I C102ligg fleire hus innanfor gul og raud støysone enn i C101. Alt C101 er betre enn C102, men skilnaden erikkje vesentleg.Tabell 12.8: Konsekvensar for nærmiljø og friluftsliv og rangering av vegalternativ i områdeKolltveit - ArefjordAlternativ C101 C102Konsekvens for arealbruk og barriere - -Rangering (1= best) 1 1Rangering Luft 2 1Rangering Støy 1 2Samla Rangering 4 4Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord – StoravatnetRundt landfestet for bruene på Bergensida vert det heilt lokalt store negative konsekvensar forbustadeigedomar og nærmiljø. Dette er likt for begge alternativa C7 og C7/C9.Arealbruk, barriere, nærmiljø og friluftslivTotalt er alternativ C7 vurdert til å ha minst negative konsekvensar, fordi alternativet går i tunnel på storedeler av strekninga på Bergensida. Konsekvensvurderinga for alt C7er liten negativ til ubetydeleg (-/0).Statens vegvesen Region vest 147

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlternativ C7/C9 har fleire korte tunnelar som skjermar bustadområda, men og dagsoner som medførerinngrep i areal og nærmiljø langs vegen. Alternativ C7/C9 kjem ut med størst negative konsekvensar fordidelen av dagsone er større enn i alt C7 og er vurdert til å ha liten til middels negativ konsekvens (- /- -).På den positive sida har ein sett på løysing med kabling av dei store høgspentleidningane som går fråBreivik trafostasjon ved Alvøyvegen, gjennom Drotningsvikområdet over sundet mot Arefjord trafostasjon,både i alt C7 og C7/C9. I Drotningsvik vil det seie at det bandlagte arealet knytt til dagens kraftleidning,kan frigjerast til annan arealbruk. I høve til verknader for nærmiljøet vil det seie at dei store ogdominerande kraftmastene og luftleidningane i Drotningsvik forsvinn. Den visuelle barriereeffekten dettekraftanlegget skapte, forsvinn, og den helsemessige uvissa som følgje av magnetfelt fråkraftleidningsanlegget forsvinn.Luft og støyI høve til luftforureining ved tunnelmunningane er alt C7 dårlegast. Både grenseverdiane for Pm10 ogNO2 er overskride. I Søre Drotningsvik vert nokre bustadhus liggjande innanfor sone overgrenseverdiane. Ved Storavatnet ligg bustadhusa i større avstand frå tunnelmunningen.I høve til støy gir alt C7 med lang tunnel totalt minst konsekvensar for nærmiljø, og vil gi størst avlastingmed lågare trafikk og dermed lågare trafikkstøy langs dagens Rv 555 som vert lokalveg/kollektivveg. Menområdet Søre Drotningsvik / Janavegen får stor negativ konsekvens lokalt både i alt C7 og C7/C9.Tabell 12.9: Konsekvensar for nærmiljø og friluftsliv og rangering av vegalternativ i områdeArefjord – Storavatnet.Alternativ C7 C7/C9Konsekvens for arealbruk og barriere -/0 - / - -Rangering (1 = best) 1 2Rangering Luft 2 1Rangering Støy 1 2Samla Rangering 4 5Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit – ArefjordAlternativ J101 og J102 omfattar utviding av dagens veg. Sidan dei fysiske inngrepa er like, vert det ingenskilnad i konsekvensar med omsyn til arealbruk og barriere. Begge vil medføre vesentleg inngrep i arealog utbygde område langs dagens veg mellom Kolltveit og Arefjord, men konsekvensane av inngrepa vestfor Arefjord er noko mindre enn på austsida. Konsekvensen for arealbruk og barriere vert liten til middelsnegativ (- /- -). Det er ikkje skilt mellom J101 og J102 fordi dei fysiske inngrepa er like. Men er mogleg avden visuelle barrieren vert opplevd noko mindre i alt J102 enn i J101 fordi det er mindre totaltrafikk og toav felta er kollektivtrafikk der felta er trafikktomme delar av tida.Luft og støyNår det gjeld luftureining, er det ikkje noko skilje mellom dei to alternativa. Sidan all trafikk går ieksisterande vegtrasé, aukar det belastinga på denne vegen og aukar forureininga langs vegen på heilestrekninga.Støyutrekningane viser berre marginal skilnad mellom dei to alternativa. Talet på bustader som vertpåverka av støy over 55dB, er tilnærma like i utgangspunktet.Løysinga i alt J102 med to kollektivfelt og utan auke i vegkapasiteten, føreset trafikkregulerande tiltakspesielt i rushtidene for å unngå lange køar. Dette kan føre til at trafikkmengda ikkje vert så stor somtrafikkprognosane viser. På den andre sida kan bilkøar og mange bilar på tomgang føre til like mykje støyog forureining som fleire bilar i fri flyt. Derfor er begge alternativa vurdert likt.Statens vegvesen Region vest 148

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTabell 10.10: Konsekvensar for nærmiljø og friluftsliv og rangering av vegalternativ i område Kolltveit -Arefjord.Alternativ J101 J102Konsekvens for arealbruk og barriere -/- - -/- -Rangering (1 = best) 1 1Rangering Luft 1 1Rangering Støy 2 1Samla Rangering 4 3Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetMellom Arefjord og Storavatnet vil både alt J101 og J102 medføre vesentleg inngrep i areal og utbygdeområde langs dagens veg, spesielt mellom Arefjord og brufestet på Sotrasida og i Drotningsvikområdetpå Bergensida. Konsekvensen for arealbruk og barriere vert noko større enn for Kolltveit – Arefjord;middels negativ (- -). Det er ikkje skilt mellom J101 og J102 fordi dei fysiske inngrepa er like. Men ermogleg av den visuelle barrieren vert opplevd noko mindre i alt J102 enn i J101 fordi det er mindretotaltrafikk og to av felta er kollektivtrafikk der felta er trafikktomme delar av tida.Med omsyn til luft og støy er tilhøva dei same som for strekninga Kolltveit – Arefjord.Tabell 12.11: Konsekvensar for nærmiljø og friluftsliv og rangering av vegalternativ i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ J101 J102Konsekvens for arealbruk og barriere - - - -Rangering (1 = best) 1 1Rangering Luft 1 1Rangering Støy 2 1Samla Rangering 4 3KonklusjonNaturleg nok er det alternativ med dei lengste tunnelane som kjem best ut for nærmiljøet, fordi dei gårunder utbygde område og derfor unngår nye barriere, beslaglegging av areal, samt støy og luftureining.Alternativ J101 og J102 i konsept J med utviding av dagens veg kjem dårlegast ut fordi den vil føre alltrafikk i dagsone i dagens korridor og ha negativ innverknad på nærmiljøet på heile strekninga.Det same gjeld i stor grad alt C7/C9 i konsept F på Bergensida. Men i dette alternativet er det kortetunnelar som skjermar utbygde område, slik at konsekvensane vert ikkje så negative som i konsept J. PåSotrasida vert konsekvensane i høve til nærmiljø markert mindre både i alt C7/C9 og C7i konsept F medny veg lagt i tunnel og dagsone utanom dei tettast utbygde buområda.Alt C7 med lang tunnel på Bergensida kjem best ut i høve til nærmiljø og friluftsliv og gir best avlastningav dagens Rv 555 i høve til trafikkmengde og støy- og luftforureining. Området Søre Drotningsvik /Janavegen får stor negativ konsekvens lokalt og krev spesiell vurdering av avbøtande tiltak.Konsekvensar i anleggsperioden.Det er ikkje venta at konsekvensane i anleggsperioden vil skilje seg mykje frå driftsfasen. For temanærmiljø og friluftsliv er følgjande konsekvensar aktuelle: Støy og luftforureining Anleggstrafikk som kan vere farleg for andre reisandeRedusert framkomst på grunn av anleggverksemd på og nær eksisterande veg.Anlegget vil nedføre mykje fjellsprenging og dette representerer ein potensiell fare for dei sombur og ferdast i området.Statens vegvesen Region vest 149

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsekvensane for dei alternativa som medfører utviding av dagens veg; alternativ i konsept J og altC102 på Sotra og C7/C9 i Bergen i konsept F vil vere større enn tunnelalternativ C101 på Sotra og C7 iBergen fordi anlegget må drivast på eller nær dagens veg samstundes som all trafikk skal avviklast pådagens veg. Anleggstida vil og verte noko lengre.Tabell 12.12 Konsekvensar i anleggsperiodenStrekning Kolltveit - ArefjordStrekning Arefjord - StoravatnetAlternativKonsept F altC101Konsept F, altC102Konsept F, alt C7 Konsept F, altC7/C9Rangering 1 2 1 2AlternativKonsept J, alt Konsept J, alt Konsept J, alt Konsept J, altJ101J102J101J102Rangering 2 2 2 2Avbøtande tiltakAktuelle avbøtande tiltak er Tilrettelegging av sikrings- og skjermingstiltak i samsvar med gjeldande forskrifter ianleggsperioden God planlegging av trafikkavvikling og mellombels omkøyringar i anleggsperioden God kommunikasjon/informasjon om anleggsarbeidet. Støyskjermingstiltak langs veganlegget etter gjeldande forskrifter Estetisk god utforming av støyskjermingstiltaka Legge til rette for gode og trygge planskilte kryssingspunkt for mjuke trafikantar i viktigekryssande gangveg, skuleveg - og turvegkorridorar både i anleggsperioden og i driftsperioden nårvegen er ferdigstilt Vurdering av tiltak i samband med luftforureining rundt tunnelmunningane der forureiningaoverstig grenseverdiane – til dømes innløysing av utsette bustadhus12.4.3 NaturressursarMetodeOversikt over viktige naturressursane i planområdet, og ei vurdering av kva verknader og konsekvensaralternative vegtraséar vil få for desse verdiane, er utført av Norconsult AS og presentert i eigentemarapport. For meir inngåande informasjon og presentasjon av konsekvensar for naturressursar, vertdet vist til denne rapporten. Metodikken for konsekvensvurderinga følgjer Staten vegevesens handbok140 om konsekvensutgreiingar [55].Datamaterialet byggjer på eksisterande opplysningar i kommunale rapportar, tilgjengelegeinnsynsløysingar på Internet og kontakt med regional og lokal offentleg forvaltning. I tillegg er detgjennomført synfaring av aktuelle område. Detaljert gjennomgang av føresetnader og resultat erpresentert i eigen temarapport [vedlegg 14].Temarapporten frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan, er dei same som dei som er utgreidd tidlegare fortraséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 felts samband ieksisterande korridor – brualternativ som svarar til konsept F.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført nyvurdering av omfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Dessevurderingane er omtalt i denne rapporten. I samband med vurdering av omfang og konsekvensar foralternativ i konsept J, er det samstundes utført ein oppdatering av datagrunnlaget.Naturressursverdiar i planområdetGenerelt er det lite naturressursar i planområdet. Dei viktigaste er knytt til jord- og skogbruk, samtvassressursar.Statens vegvesen Region vest 150

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingDei beste jordbruksområda ligg ved Fjell gard på Sotra, men generelt består mykje av området avgrunnlendt mark, med innslag av skog. Dei beste skogsområda ligg også ved Fjell gard og vedStoravatnet/Alvøen i Bergen.Det ligg føre eit framlegg til ny landbruksplan 2010 – 2014 for Fjell kommune. I denne rapporten er detlagt inn framlegg til kjerneområder for landbruk i kommunen (kart for kjerneområder datert 27.05.2010).Vestre delar av Bildøy er mellom dei områda som er vist som kjerneområde for landbruk. Sidan Fjellkommune ønskjer å ta vare på desse områda til landbruksføremål, vert dei verdisett til middels – storverdi. Noko av dette området kjem i konflikt med alle alternativ i fastlandssambandet Sotra-Bergen.Ingen av alternativa vil innverke på drikkevasskjelder til godkjenningspliktige vassverk, men fleirealternativ passerer borehol som er vassforsyning til enkelthusstandar.Det er ikkje registrert viktige sand- og grusressursar, pukkførekomstar eller andre mineralske ressursarinnanfor planområdet. Berggrunnen, som for det meste består av gneis kan vere eigna tilpukkproduksjon, men det finns ikkje data som graderer berggrunnens kvalitetar med omsyn tilpukkproduksjon i området.I følgje kystsoneplanen og kommuneplanen for Fjell er det kaste- og låssettingsplass i Bildøystraumennord og gyteområde for torsk i Kolltveitosen og i Straumsosen, som kan kome i konflikt med anlegg avbruer over Bildøystraumen og Straumsundet. Elles er det ingen viktige område innafor fiske, havbruk elleroppdrett som kjem direkte eller indirekte i kontakt med alternativa for nytt samband verken i Fjell eller iBergen.Figur 12.5: Verdikart for naturressursar, sambandet Sotra – Bergen (kjelde: Temarapport naturressursar,Norconsult juni 2008, oppdatert okt. 2011)Vurdering av konsekvensarDagens korridor har generelt relativt små naturressursar. Landbruksplanen for Fjell kommune har lagt innvestre delar av Bildøy som kjerneområde for landbruk. Alle traséalternativ kjem i konflikt med detteStatens vegvesen Region vest 151

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingområdet. Men vegen er lagt i et område med skog og gjenngroingsmark slik at dyrka marka vert lite rørt.Gyteområde for torsk i Straumsosen og område for kaste- og låssettingsplass for fisk nord forBildøystraumen, kan verte påverka i anleggsfasen først og fremst i samband med sprenging for ogbygging av bruanlegga. På strekninga elles fører ingen av alternativa til store konfliktar. Tunnelalternativblir naturleg nok vurdert som betre enn dagline, men samla sett er det liten skilnad på dei ulike alternativamed omsyn til konsekvensar for naturressursar.Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordFor strekninga Kolltveit – Arefjord det ei samla vurdering at alternativ C101 og C102 får lite til middelsnegative konsekvensar (-/- -). Grunngjevinga er inngrep i kjerneområde for landbruk som er sett tilmiddels til stor verdi på vestre del av Bildøy. Det er felles for begge alternativ. Alt C101 har noko inngrep ibeiteareal av liten til middels verdi aust på Bildøy, mens alt C102 er berre utviding av dagens veg i eitområde med liten verdi i høve til naturressursar. Alt C102 er vurdert til å ha noko mindre negativekonsekvensar enn alt C101, men skilnaden er liten. I anleggsperioden kan dei mest nærliggjande delaneav gyteområde for torsk og området for kaste- og låssettingsplass for fisk verte påverka. Dette vil væretilnærma likt i begge alternativ.Tabell 12.13: Konsekvensar for naturressursar og rangering av vegalternativ i område Kolltveit – Arefjord.Alternativ C101 C102Konsekvens for naturressursar -/- - -/- -Rangering (1= best) 2 1Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord - StoravatnetPå strekninga Arefjord – Storavatnet er det ei samla vurdering at begge traséalternativa C7 og C7/C9 vilha ubetydelege konsekvensar (0). Grunnen er at naturressursane i området er ubetydelege.Tabell 12.14: Konsekvensar for naturressursar og rangering av vegalternativ i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ C7 C7/C9Konsekvens for naturressursar 0 0Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit – ArefjordDagens korridor har relativt avgrensa naturressursar, og ei utviding av dagens veg får små konsekvensarfor dette tema. På vestre del av Bildøy vert vegen lagt om og følgjer om lag den same traséen som altC101 og C102 i konsept F. Konsekvensen lokalt i dette området vert liten til middels negativt som i altC101 og C102.Tabell 12.15: Konsekvensar for naturressursar og rangering av vegalternativ i område Kolltveit -Arefjord.Alternativ J101 J102Konsekvens for naturressursane -/ - - -/- -Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetMellom Arefjord og Storavatnet er det ingen konflikt med naturressursar i konsept J. Ubetydelegekonsekvensar (0).Statens vegvesen Region vest 152

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTabell 12.16: Konsekvensar for naturressursar og rangering av vegalternativ i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ J101 J102Konsekvens for naturressursane 0 0Rangering (1 = best) 1 1KonklusjonDet er totalt lite naturressursar i planområdet og derfor er det registrert små konsekvensar.Konfliktområdet på vestre Bildøy krev omsyn til jordbruksdrift og dyrkingsjord når ein skal detaljplanleggevegen, og spesielle vurderingar av avbøtande tiltak.Konsekvensar i anleggsperioden.Uansett kva alternativ som vert valt, vil veganlegget medføre vesentlege konsekvensar ianleggsperioden.For tema naturressursar er følgjande konsekvensar aktuelle: Avrenning frå massedeponi og anleggsområdet til vass- og sjøressursar Avrenning frå massedeponi og anleggsområdet til private vasskjelder. Drenering av brønnar og vatn. Store arealbehov i anleggsperioden kan gjere jord- og skogbruk upraktisk.Avbøtande tiltakAvbøtande tiltak vil vere Å sikre offentleg vatn til eigedomar med vasskjelder som er utsett for drenering eller forureining Forslamming og ureining frå anleggsområde til sjø og vassdrag må hindrast i størst mogleg grad. I jordbruksområde på Bildøy bør rørt areal utformast på ein slik måte at det kan nyttast tiljordbruksføremål der det er tenleg, etter at veganlegget er ferdigstilt, og at det vert sikra godtilkomst til dei ulike jordbruksteigane.12.4.4 NaturmiljøMetodeOversikt over viktige naturverdiar i planområdet, og ei vurdering av kva verknader og konsekvensaralternative vegtraséar vil få for desse naturverdiane, er utført av Rådgivande biologer AS og presentert ieigen temarapport. For meir inngåande informasjon og presentasjon av konsekvensar for naturmiljøet,vert det vist til denne rapporten.Metodikken for konsekvensvurderinga følgjer Staten vegevesens handbok 140 omkonsekvensutgreiingar, medan kriterium for verdisetting av naturverdiar byggjer både på handbok 140 ogpå ulike handbøker frå Direktoratet for naturforvaltning.Datamaterialet byggjer på eksisterande opplysningar i kommunale rapportar om vilt, naturtypar ogferskvassmiljø, tilgjengelege innsynsløysingar på Internet og kontakt med regional og lokal offentlegforvaltning. I tillegg er det gjennomført ca. to dagars synfaring av aktuelle område, der det vart lagt særlegvekt på å kartlegge naturverdiar i naturbeitemark og vassdrag. Detaljert gjennomgang av føresetnader ogresultat er presentert i eigen temarapport [vedlegg 15].Temarapporten frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan, er dei same som dei som er utgreidd tidlegare fortraséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 felts samband ieksisterande korridor – brualternativ som svarar til konsept F.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført nyvurdering av omfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Dessevurderingane er omtalt i denne rapporten.Statens vegvesen Region vest 153

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingNaturverdiar i planområdetPlanområdet langs dagens vegkorridor er prega av tett busetnad, næringsområde og infrastruktur, og detsom er att av naturområde har blitt strekt kulturpåverka over lang tid. Lynghei har tidlegare vore den mestutbreidde naturtypen i området, men lyngheiområda er no for det meste i langt framskriden attgroing ellerhar gått heilt over til skog. Det finst likevel framleis små restar av ikkje gjødsla naturbeitemark i området,og desse områda har biologisk verdi. Det som finst av skog i området er ungt og utan spesiellenaturverdiar.Vassdraga i området er små og mange stader lagt i røyr, og har ikkje spesielle naturverdiar, menLandbrukssjefen i Fjell kommune peikar på Stovevatnet og vassdraget ned mot Arefjordpollen. Her er detanlagt fisketrapp. Vassdraget har potensiale for sjøaure og han etterlyser vurdering av konsekvensar forbiologisk mangfald.To naturtypelokalitetar er tidlegare registrert i området på Sotrasida. Begge ligg på Bildøy, og i beggetilfelle dreier det seg om naturbeitemark, den eine har òg ein del kystlynghei (Larsen & Fjelstad 2005).Den nordlegaste lokaliteten er vurdert til å ha middels verdi, elles er områda av liten verdi.I tillegg opplyser landbrukssjefen i Fjell kommune med bakgrunn i rapport om “Verdifulle kulturlandskap iFjell kommune i Hordaland” frå 2005, at det er to lokalitetar med kulturbeitemark med registrert A-verdi inærleiken av det vestre tunnelutslaget på Kolltveit. Begge lokalitetane ligg nord for planlagt veg ifastlandssambandet Sotra-Bergen og er ikkje i konflikt med dette veganlegget. Lokalitetane er tidlegareteke inn i datagrunnlaget og vurderingane for vedteke KDP for Rv 561 Kolltveit – Ågotnes, Sotra nord.Det er ikkje store viltverdiar i området. Ein trekkveg for hjort går mellom vestsida av Storavatnet ogSkorefjellet i vestre del av Kolltveitområdet. Det er òg registrert ein trekkveg for hjort over Litlesotra somkryssar Rv 555 omlag der vegkryssområdet ved Arefjord er planlagt. Trekkvegen forbi Arefjord måframleis kunne vurderast som ganske viktig, sidan dette pga. stadig tettare utbygging, truleg er deneinaste ”farbare” korridoren mellom nord og sør på Litlesotra. Fjell kommune opplyser at det har vorepåkjørsel av hjort to gonger i 2011. Men når planlagt omkøyringsveg frå Arefjord til Storavarden vertbygd, er det uvisst om det er areal nok att for hjortetrekket.Stovevatnet i Straume er observert som hekkeområde for toppand og er vurdert til å ha liten verdi. Indredel av Arefjorden er registrert som eit marint område med liten verdi.Ved Straumsundet på Bildøy er det i tidlegaredataregister over viktige naturområder (EDNA) registertein geologisk førekomst av regional verneverdi. Det gjeldein ca. 0,5 m brei bresjesone i raud og kvit gneis der detfins smale sprekker med utfelt lilla flusspat. Førekomstener ikkje vurdert til å ha så stor verdi at han treng vern etternaturmangfaldlova. Det er og vist til ein større og meireineståande førekomst av same art i Polleidet vedÅgotnes. Førekomsten på Bildøy er ikkje detaljlokalisertog er heller ikkje funne av geolog i samband med førebelssynfaring.Lokalisering av geologisk førekomstPå Bergensida er det registrert ein trekkveg for vilt over åsen mellom Kiplevatnet og Storavatnet, lengstaust i planområdet. Det er uvisst kor viktig denne trekkvegen er, men det kan sjå ut til at trekkvegen bindsaman det ganske store skogområdet vest for Storavatnet med skog- og fjellområdet rundt Lyderhorn.Alternative trekkruter ser ut til å vere få pga. tett utbygging, og slik sett kan denne trekkvegen vere viktig.Storavatnet er registrert som rasteområde for andefuglar. Vatnet er næringsfattig, og har ingen viktigfunksjon som trekklokalitet, men det ligg ofte litt andefugl her utanfor hekkesesongen. Verdien er sett tilliten.Statens vegvesen Region vest 154

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingFigur 12.6: Verdikart for naturmiljø i sambandet Sotra – Bergen (kjelde: Temarapport naturmiljø,Norconsult juni 2008)Vurdering av konsekvensarKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordBåde alt C101 og C102 mellom Kolltveit og Arefjord kryssar ein viktig trekkveg for hjort ved Arefjord. Mendet er nye kryssområdet i Arefjord som er felles for alle alternativa, som vil få størst innverknad påtrekkvegen. Dette er einaste ”farbare” korridor for hjort mellom nord og sør på Litlesotra. Sidan det no erplanlagt å bygge veg frå Arefjorden til Storevarden sør før Straume sentrum i same korridor som dennetrekkvegen, vert denne trekkvegen enno mindre “farbar”.Alternativ C101 vil i tillegg gå gjennom eit område på Bildøy der det er registert raudlisteartenbeitemarksopp i naturmarksbeite og kan kome i konflikt med geologisk førekomst på Bildøy. AlternativC102 går ved einaste observerte hekkeplass for toppand i Stovevatnet i Straumeområdet. Begge vil hainnverknad på Stovevatnet og vassdraget ned til Arefjordpollen i høve til etablering av sjøaurebestand ivassdraget. Alternativ C102 med utfylling i Stovevatnet vil ha større innverknad enn C101. Dei toalternativa har noko ulike konfliktpunkt, men er totalt vurdert til å ha middels negativ konsekvens (- -).Tabell 12.17: Konsekvensar for naturverdiar og rangering av vegalternativ i område Kolltveit – Arefjord.Alternativ C101 C102Konsekvens - - - -Rangering (1= best) 1 1Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord - StoravatnetIngen av vegtraseane C7 eller C7/C9 kjem i konflikt med store naturverdiar, og det er derfor relativt litenskilnad mellom dei i forhold til konsekvensar for naturmiljø.Statens vegvesen Region vest 155

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingNy kryssing av Arefjordpollen er planlagt med bru og vil dermed ikkje få nemneverdige konsekvensar fordei marine forholda i pollen. Verknad av kryssområdet vert omtalt under strekninga Kolltveit-Arefjord.Alternativa kjem likt ut i forhold til verknad og konsekvensar for registrerte viltverdiar. Når det gjeldtrekkvegen for hjort ved Harafjellet, vurderer vi ikkje omfanget av tiltaket som særleg negativt, sidantiltaket ikkje inneber inngrep nærmare trekkvegen enn i dag. Kryssing av veg med støy og tett busetteområde er truleg dei største barrierane for hjorten i dette området i dag.I forhold til rasteområde for andefuglar i Storavatnet vil tiltaket neppe ha nemneverdige konsekvensar.Dagens veg går nært strandsona, men denne delen av vatnet kan ikkje reknast som noko viktigviltområde.Totalt oppsummert; ubetydeleg konsekvens (0).Tabell 12.18: Konsekvensar for naturverdiar og rangering av vegalternativ i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ C7 C7/C9Konsekvens 0 0Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit – ArefjordMellom Kolltveit og Arefjord vert konsekvensane om lag som alt C102 i konsept F i høve til inngrep i deinaturlokalitetane som er registrert på Bildøy. Det vert noko mindre inngrep i område Stovevatnet ogvassdraget vidare til Arefjordpollen enn i konsept F. Kryssområdet i Arefjord vert det same som i konseptF og vil få same inngrep i trekkvegen for vilt og same negative konsekvens.Totalt på heile strekninga har ein vurdert alternativ J101 og J102 i konsept J til å ha liten til middelsnegativ konsekvens (- /- -).Tabell 12.19: Konsekvensar for naturverdiar og rangering av vegalternativ i område Kolltveit - ArefjordAlternativ J101 J102Konsekvens - / - - - / - -Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetI høve til Arefjordpollen er det viktig at ei utviding av dagens veg ikkje må snevre inn passasjen vidare tilden indre delen av pollen ytterlegare. Dersom ein syter for tilstrekkeleg gjennomstrøyming vil dei negativekonsekvensane vere ubetydelige her.Vidare mot Storavatnet er det lite inngrep i område med naturverdiar. Vurderinga vert som for alternativ ikonsept F; ubetydelig konsekvens (0).Tabell 12.20 Konsekvensar for naturverdiar og rangering av vegalternativ i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ J101 J102Konsekvens 0 0Rangering (1 = best) 1 1KonklusjonDei mest negative konsekvensane for naturmiljø er å finne frå Arefjord og vestover. Dei ulike traseanekryssar trekkvegar for hjort, rører vassdrag og naturbeitemarker. Summen av konsekvensane på denneStatens vegvesen Region vest 156

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingstrekninga er om lag like, men litt mindre i konsept J enn i konsept F. Lokalt er største skilnad grad avinngrep i området i og rundt Stovevatnet ved Straume.På strekninga Arefjord – Storavatnet (austover) er det tilnærma ingen negative konsekvensar fornaturmiljø.Konsekvensar i anleggsperioden. Avbøtande tiltakDet er ikkje venta at konsekvensane i anleggsperioden vil skilje seg mykje frå driftsfasen. Arealbeslagetvil venteleg vere noko større i anleggsperioden. Her bør ein særleg vere merksam der vegen går ved oggjennom naturbeitemark. Dette gjeld trasear på Bildøy. Dagens naturbeitemarker er eit resultat av beitingover lang tid, og det vil truleg ta mange år før den opphavlege vegetasjonen i området er reetablert. Deter òg eit spørsmål om vegen gjer landbruksdrift i området såpass upraktisk at grunnlaget for framhald avbeiting i området fell bort.Avbøtande tiltak i anleggsfasen er elles knytt til vassdrag. Ein må i størst mogleg grad hindre forslammingog forureining ved avrenning frå anleggsområdet. Slike tiltak er først og frems aktuelle i dei anadromevassdraga i Fjell. Tilhøve til Stovevatnet og vassdraget mot Arefjordpollen må vurderast spesielt. Tiltakkan òg vere aktuelt i indre del av Arefjordpollen, der vassutskiftinga truleg er relativt dårleg. Elles er detogså viktig der traseen går over vassdrag, at gjennomstrøyminga ikkje vert dårlegare enn i dag.12.4.5 KulturmiljøMetodeKulturminne og kulturmiljø er definert i Kulturminnelova som alle spor etter menneskeleg aktivitet i detfysiske miljø, inkludert lokalitetar det knyt seg historiske hendingar, tru eller tradisjon til. Kulturmiljø erdefinert som område der kulturminne går inn som ein del av ein større samanheng. Delmål forkulturminne er i Planprogrammet for Sotrasambandet formulert slik: ”veganlegg skal utformast slik at dettek omsyn til viktige natur- og kulturminne.”Konsekvensvurdering av kulturminne og kulturmiljø tek for seg: Automatisk freda kulturminne (kulturminne eldre enn 1537) Nyare tids kulturminne Kulturmiljø inklusive kulturlandskapKonsekvensutgreiinga byggjer på Riksantikvaren sin rettleiar for konsekvensutgreiingar av kulturminne ogkulturmiljø og Statens vegvesen si Håndbok-140 om konsekvensutgreiingar og Riksantikvaren sinrettleiar.Omtale og verdivurderingar er gjort med utgangspunkt i synfaringar, tidlegare utreiingar, rapportar ogarkiv, samt fotomateriale og opplysningar frå utgreiing av landskapstema. Vurdering av omfang byggjerpå detaljteikningar av traséane.Influensområdet er avgrensa som ein 600 meters korridor, 300 meter på kvar side av midtlinja avvegtraséen. Innan denne korridoren kan kulturminne, -miljø og/eller – landskap verte fysisk eller visueltpåverka. Korridorbreidda er ikkje statisk, men kan vere større eller mindre alt etter topografiske forhold ogutbreiing av kulturmiljø/-landskap. Detaljert gjennomgang av føresetnader og resultat er presentert i eigentemarapport juni 2008 [vedlegg 16].Temarapporten frå juni 2008 er ikkje endra. Dei fysiske konsekvensane av traséalternativa som erutgreidd i revidert framlegg til kommunedelplan, er dei same som dei som er utgreidd tidlegare fortraséalternativ i dagens korridor mellom Sotra og Bergen vest; prinsipp 2 med nytt 4 felts samband ieksisterande korridor – brualternativ som svarar til konsept F.I tillegg kjem dei to alternative transportløysingane under konsept J. Fysisk er denne løysinga den samesom alt A2 i prinsipp 1 mellom Straume og Storavatnet. For strekninga Kolltveit-Arefjord er det utført nyvurdering av omfang og konsekvens på grunnlag av dei verdivurderingane som er utført tidlegare. Dessevurderingane er omtalt i denne rapporten.Statens vegvesen Region vest 157

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingVerdivurderingDet er i alt kartlangt 6 kulturmiljø innanfor planområdet som er vurdert å vere av en viss kulturhistoriskverdi. Ein oversyn over desse er vist i tabell 12.21 og i figur 12.7.Områda som ligg innanfor influensområdet, men som ikkje er definert innanfor desse 6 kulturmiljøa, vertrekna for ikkje å ha nemneverdi kulturhistorisk verdi. Det er likevel eit atterhald om at kulturhistoriskeverdiar som ikkje er fanga opp i denne overordna analysen, kan finnast. Vegalternativa går mellom annagjennom område med potensiale for funn av fornminner.Tabell 12.21. Vurderte kulturmiljø (KM) langs traseane til Sotrasambandet, delprosjekt 1Kulturmiljø (KM) Skildring VerdiKM 1 Kolltveit Teknisk kulturminnemiljø i utmark MiddelsKM 8 Bildøysundet Automatisk freda kulturminne og nyare tids kulturmiljø; gravhaugar, naust- og Stor til middelsgardsmiljø, samferdsleminneKM 9 Straumsundet Nyare tids kulturmiljø; naust- og gardsmiljø, LitenKM 10 Arefjorden Nyare tids kulturmiljø; gardsmiljø LitenKM 11 Knarrvika Nyare tids kulturminne: Industrielt kulturmiljø med innslag av samferdsleminne og StorgardsmiljøKM 12 SøreDrotningsvikNyare tids kulturminne: Teknisk kulturmiljø knytt til samferdsle og krigsminne MiddelsFigur 12.7: Verdikart for kulturmiljø i sambandet Sotra – Bergen (kjelde: Temarapport kulturmiljø,Norconsult juni 2008)KM 1 KolltveitI utmarksområdet på Kolltveit (område KM1) finn ein tekniske kulturminne i form av oppmura terrassar,steingardar, stemmer og ferdslevegar som ligg i eit velhalde jordbrukslandskap. Kulturminna er godtsynleg i terrenget og har vore med å forme landskapet slik det er i dag. Stemmene og murane harsamband både med tradisjonell utmarksdrift og med ein type industri som er svært typisk langs kysten avvestlandet. Ferdslevegane fortel om eldre ferdsel i utmarka. Kryssområde mellom dei ulike alternativa fornytt fastlandssamband og eksisterande Rv. 561 bryt noko av heilskapen og reduserer derfor kulturmiljøetStatens vegvesen Region vest 158

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingsin verdi. Kulturmiljøet er sårbart for nye tekniske inngrep som ytterligare reduserer spora ettertradisjonell jordbruksdrift.Verdivurdering: MiddelsKM 8 BildøystraumenI Alebakkane på vestsida av Bildøystraumen er det registrert to gravrøysar frå jarnalderen, men her kangodt vere meir. Sjøhusmiljøet med sjøhusa på austsida og prestebryggja på vestsida syner kor viktigdette smalaste punktet over Bildøystraumen har vore for ferdsla mellom Bildøy og Sotra. Truleg ergravrøysene og vegen nedanfor lagt der av same grunn i førhistorisk tid. Prestebryggja skal ha vore nyttasom landgangsbryggje for soknepresten og kyrkjefolk i Fjell prestegjeld. Alderen på bryggja er usikker,men han kan ha vore bygd kring 1840 då første vegen frå Bildøystraumen til Fjell kyrkje kom.Gardstuna på Storhaug på Bildøy med eldre bygningar og den velhaldne kulturmarken sør foreksisterande riksveg er med å skape eit kulturmiljø som er representativt for kystgardar medsjødriftsbygningar ved sjøen. Slike miljø var tidlegare svært vanlege i området, men har i dag vortesjeldne. Både dei enkelte kulturminna og heilskapen i miljøet er viktig å ta vare på i dette hardt pressaområdet. Dette gjeld særleg kulturmarken med steinsettingar og eit gamalt vegstrekk, sør foreksisterande veg. Eksisterande veg bryt området i to og reduserer verdien noko. Området er sårbart fornye moderne inngrep som kan gjere at dei enkelte kulturminna og/eller dei få attverande elementa av dettradisjonelle kulturlandskapet forsvinn.Verdivurdering: Stor til middelsKM 9 StraumsundetDen gamle gardsbusetnaden låg på austsida av Straumssundet og det er på denne sida av sundet at detligg ei rekkje med sjøhus bygd i tre. Storleik, farge og form varierer og utgjer eit fint miljø med eldre ognyare sjøhus. Gamle brua over Straumssundet vart lagt då vegen mellom Knarrvika og Bildøy vart bygdpå 1920-talet. Det er særleg rekkja med sjøhus og den gamle brua over sundet som har kulturhistoriskverdi i kulturmiljøet. At fleire av dei eldre sjøhusa framleis står er med å skape eit levande, autentisksjøhusmiljø, sjølv om kvar enkel bygning har låg eigenverdi. Om bustadhuset som skal vere frå 1700-taletframleis står, har huset høg eigenverdi. Området er sårbart for nye moderne inngrep som gjer at deienkelte kulturminna eller det tradisjonelle kulturlandskapet forsvinn.Verdivurdering: LitenKM 10 ArefjordpollenHyttene i Arefjordpollen har ein viss kulturhistorisk verdi som døme på fritidsbustader i eit bynært område.Innerst i Arefjordpollen er det mura ein lang, stor mur. Fjell kommune opplyser at muren er del av eitkaianlegg. Arefjordområdet er prega tekniske inngrep der kraftleidningar, trafostasjon og eksisterandeveganlegg (Rv 555) er dei mest dominerande.Verdivurdering: LitenKM 11 KnarrvikaPå byrjinga av 1900-talet byrja ein storstilt industriutbygging i Knarrvika. I samband med utbygginga avfabrikkanlegga, vart det bygd ei omfattande bygningsmasse for dei tilsette ved fabrikken fråarbeidarbustader til direktørbustad. Mange av husa vart reven og seld til andre industristader, menframleis står ein del av dei opphavlege husa i skråninga over Sotrabrua, innimellom nyare bustadhus.Typisk for bustadhusa er at alle er forseggjorte trehus og avspeglar samtidas klasseskilnader.Bustadene, arkitektonisk og slik dei avspeglar den hierarkiske ordninga ved verksemda, inngår i eitheilskapleg bygningsmiljø. Dei er tidstypiske for ein relativt tidleg industrialiseringsfase.Industribygningane som vart reist etter brannen i 1969 er, trass i at dei er nye, med å understrekestadens industrielle forankring. Både enkeltelement og heilskapen har stor kulturhistorisk verdi, sjølv ommiljøet sin verdi vert noko redusert av moderne verksemd i form av hovudvegen og moderne bustader.Dei få attverande løene og våningshusa gjev miljøet eit element av alder og variasjon/mangfald.Sotrabrua som vart opna årsskiftet 1971/72 har stor eigenverdi som først og fremst knytt til brua somhistorieforteljande element i landskapet. Samstundes har ho og eit element av teknisk verdi i kraft avframleis å vere blant dei lengste bruene i landet, trass i at ho er 40 år. Ho fortel om nyare tids samferdsleog er med på å gje kulturmiljøet eit element av variasjon/mangfald.Verdivurdering: StorStatens vegvesen Region vest 159

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKM 12 Søre DrotningsvikDet er registrert ei dampskipskai i Søre Drotningsvika. Staden i Drotningsvik der dampskipet la til, er eitminne etter ein viktig del av regional samferdslehistorie i tida mellom 1880 og 1950. Utkikkspost frå 2.verdskrig som ligg på neset sør for kaien, syner at det tronge sundet mellom Litlesotra og Drotningsvikhar vore strategisk viktig. Miljøet er representativt, har historisk kjeldeverd, men er framleis relativt vanlegi kystsona kring Bergen. Slik miljøet ligg i dag, har det ein viss opplevingsverdi. Men området er prega avteknisk inngrep i form av ein stor kraftleidning som går over området.Verdivurdering: MiddelsKonsekvensvurderingKonsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Kolltveit - ArefjordPrinsippet omfattar ny vegtrasé i dagens korridor over Litlesotra og Bildøy. Både alternativ C101 og C102vil ha nærføring til to gravrøysar i Alebakkane og innverknad på kulturmark med steinsettingar og eingamal, delvis oppmura veg (KM 8). Endå ei bru som kryssar Bildøysundet kan ta merksemda vekk frå detsom har vore naturleg kryssingspunkt over sundet i mange hundre år og der det framleis ligg eitnaustmiljø og ein gamal bru. At vegen på Bildøysida går gjennom ei kulturmark med høg verdi, vilredusere den kulturhistoriske heilskapen.Alternativ C101 vil krysse Straumsundet like ved den gamle brua og ei naustrekkje (KM 9). Dette vil endreopplevinga av kulturmiljøet. I alternativ C102 vil ei utviding av dagens bru og veg over Straumsundet tilein viss grad endre opplevinga av KM 9. Men ikkje mykje. Sekundærvegen nord for eksisterande veg serheller ikkje ut til å råke kulturminneverdiar i serleg grad.Totalt gir alternativ C101 og C102 like stor negativ konsekvens ved Alebakkane, men alternativ C101 girnoko større negativ konsekvens ved Straumsundet enn C102. Alternativ C101 er vurdert til å gi stornegativ konsekvens (- - -). For å få fram skilje ved Straumsundet, er alternativ C102 vurdert totalt til å hamiddel til stor negativ konsekvens (- - /- - -)Tabell 12.22: Konsekvensar for kulturmiljø og rangering av vegalternative i område Kolltveit – ArefjordAlternativ C101 C102Konsekvens for kulturmiljø - - - - - /- - -Rangering (1= best) 2 1Konsept F; nytt 4 felts vegsamband, strekninga Arefjord - StoravatnetPå Sotrasida medfører både alt C7 og C7/C9 ei ny kryssing av Arefjord som vil ha innverknad påhyttemiljøet i deler av indre Arefjord (KM 10). Begge alternativ vert ført utanom det industriellekulturmiljøet i Knarrvika (KM 11) Alternativa vil til ein viss grad betre tilhøva for kulturmiljøet i Knarrvika(KM 11) ved at trafikken på dagens veg vert redusert.På Bergensida vil begge alternativ ha innverknad på eit krigsminne i Søre Drotningsvik (KM 12) og hanærføring til den gamle dampskipskaia i same område. Vidare austover mot Storavatnet er det ikkjekonflikt med registrert kulturmiljø. Konsekvensane for alt C7 og C7/C9 vert like på denne strekninga oger vurdert til å ha liten negativ konsekvens (-) i høve til kulturmiljø.Tabell 12.23: Konsekvensar for kulturmiljø og rangering av vegalternative i område Arefjord – StoravatnetAlternativ C7 C7/C9Konsekvens for kulturmiljø - -Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Kolltveit – ArefjordMellom Kolltveit og Bildøy vert dagens Kolltveittunnel utvida med nytt 2 felts løp og dagens bru overBildøysundet utvida til 4 felt. Det fører med seg at veganlegget kjem litt nærare dei registreretgravrøysene (KM 8), men berre i liten grad. Miljøet rundt prestebrygga og naustrekka vert ikkje endra.Inngrep i kulturmark med høg verdi på Bildøy vert om lag som i C101 og C102. Ved Straumsundet vertStatens vegvesen Region vest 160

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingdagens bru utvida til 4 felt som i C102. Konsekvensane for nautsmiljøet ved Straumsundet (KM 9) vertsmå.Totalt på strekninga vil alternativa i konsept J gi middels negativ konsekvens (- -).Tabell 12.24: Konsekvensar for kulturmiljø og rangering av vegalternative i område Kolltveit - ArefjordAlternativ J101 J102Konsekvens for kulturmiljø - - - -Rangering (1 = best) 1 1Konsept J; utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, strekninga Arefjord - StoravatnetPå Sotrasida gir utviding av dagens veg forbi Arefjord berre små konsekvensar i høve til hyttemiljøetrundt indre Arefjord.Størst innverknad vil utviding av dagens veg ha på kulturmiljøet i Knarrvika (KM 11). I dette området vilkonsept J lokalt gi store negative konsekvensar både direkte og visuelt ved at vegen (både J101 og J102)øydelegg/skadar 6 av bustadhusa som vart bygd i samband med industrireisinga i åra 1916-1920. I tilleggvil vegutvidinga ha innverknad på store delar av det gamle industrimiljøet på begge sider av vegen.På Bergenssida vert ingen registrerte kulturmiljø råka.Totalt på strekninga vil alternativa i konsept J gi middels negativ konsekvens (- -).Tabell 12.25: Konsekvensar for kulturmiljø og rangering av vegalternative i område Arefjord –Storavatnet.Alternativ J101 J102Konsekvens for kulturmiljø - - - -Rangering (1 = best) 1 1KonklusjonBegge konsepta kjem i konflikt med viktige kulturminne på Sotrasida. I konsept J vil begge alternativakome i konflikt med kulturmiljøet i Knarrvika. I konsept F ligg begge alternativ (C101 og C102) i nærføringtil gravrøyser i Alebakkane på Kolltveit, men har ingen konflikt med kulturmiljøet på Knarrvika. Allealternativ går gjennom kulturmark på vestre del av Bildøy.På Bergenssida er det nærføring til krigsminne og eldre damskipskai i Søre Drotningsvik i alternativ ikonsept F. Alternativ i konsept J har ingen konflikt med registrerte kulturmiljø.Avbøtande tiltakFor alternativ J101 og J102 bør ein vurdere om det er mogleg å justere traseen så ein unngår konfliktmed bustadane frå byrjinga av 1900-talet i Knarrvika. Dette vil redusere konsekvensgraden. For andrevurderte kulturmiljø er ingen avbøtande tiltak naudsynt.For alternativ C101, C102 bør det lagast ei bruløysing som råkar minst mogleg av gravfeltet vedAlebakkane, kanskje ved å flytte brua eit stykke? Også i samband med anleggsarbeidet må det – isamråd med kulturmyndigheitene – avklarast korleis ein kan gå fram. Ein bør unngå å legge ny veggjennom kulturmarken med ein gamal veg og steinsettingar på Bildøy. For C102 og C101 gjeld i tillegg atNausttufta (KM 9) bør skånast for direkte inngrep.I alternativ C7 og C7/C9 bør ein ta omsyn til utkikksposten og kaia i KM 12 i Søre Drotningsvik, som kanverte direkte råka ved sprengingsarbeid i anleggsperioden.Justering av trasé sidan 2008Statens vegvesen vil opplyse om at ein etter at fagrapporten for kulturmiljø vart utarbeidd i 2008, harjustert traséen for C101 og C102 i området Alebakkane mot nord i samråd med Fylkeskonservatoren slikStatens vegvesen Region vest 161

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingat det er ingen direkte konflikt med dei registrerte gravrøysene no. Men det vert framleis nærføring tilkulturminna, og det skal avklarast med Fylkeskonservatoren korleis ein kan ta vare på dei i anleggsfasenog i driftsfasen. Konfliktgraden er derfor redusert noko i høve til det som er omtalt i fagrapporten frå 2008.12.4.6 Oppsummering ikkje prissette konsekvensarTabell 12.26: Samanstilling av konsekvensvurderingane for alle deltema for ”ikkje prissettekonsekvensar”. Rangering av beste alternativ innafor delområdeTemaKonsept JKonsept FKolltveit - Arefjord Arefjord - Storavatnet Kolltveit - Arefjord Arefjord - StoravatnetJ101 J102 J101 J102 C101 C102 C7 C7/C9Landskap - - - - - - - - - - - - - -Nærmiljø - /- - - /- - - - - - - - -/0 - /- -Naturressursar - /- - - /- - 0 0 - /- - - /- - 0 0Naturmiljø - /- - - /- - 0 0 - - - - 0 0Kulturmiljø - - - - - - - - - - - - -/- - - - -Rangering”ikkje prissettekonsekvensar”Vurderingsamla nytteJf. Handbok 140kap 7.31 1 1 1 2 1 1 2Neg Neg Neg Neg Neg Neg Neg+ Neg+Tabellen ovanfor viser at for dei ikkje prissette tema er det ingen alternativ som gjev positivt bidrag tilnetto nytte (sjå metode kapittel). Dette er naturleg med tanke på at alle tiltak medfører meir arealinngrepenn null alternativet og slik sett aukar potensiale for konflikt med dei ikkje prissette tema.I C7 og C7/C9 er det sett inn eit plussteikn bak det negative bidraget til netto nytte. I desse alternativa erdet teke omsyn til at dagens kraftleidninganlegg mellom trafostasjonen i Breivik og trafostasjonen iArefjord vert kabla. Det vil seie at dei negative visuelle barriereeffektane av dette anlegget forsvinn ogbandlagt areal vert frigjort. Dei arealmessige konsekvensane vert nærare omtalt i pkt. 12, Lokale ogregionale verknader og dei kostnadsmessige konsekvensane i pkt. 10.5 Prissette konsekvensar.Verknader i høve til dei ulike temaDet er tema landskap, kulturmiljø og nærmiljø som merkjer seg ut med fleste konfliktpunkt med deiaktuelle alternativa. Dei største konfliktpunkta finn ein på Sotrasida, men det er ikkje stor skilnad mellomalternativa. På Bergenssida er det først og fremst nærmiljøtema som skil mellom alternativa.LandskapFor tema landskap kjem alternativa i konsept J totalt best ut fordi ein i dette konseptet samlar nye inngreplangs dagens veg der det er gjort inngrep frå før. Konsept J der ny bru over sundet mellom Sotra ogBergen vert bygd like nord for dagens bru, gir og minst konsekvensar for opplevinga vår av dettelandskapsrommet med sjø og strandsoner på kvar side. Dette føreset at ny bru vert bygd med om lagsame utforming som dagens bru. I konsept F vert dagens høgspentanlegg med dominerande kraftmastersør for dagens bru, erstatta av ein 4 felts bru.Statens vegvesen Region vest 162

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingNærmiljø og friluftslivFor tema nærmiljø, kjem alternativa i konsept J dårlegast ut på heile strekninga Kolltveit – Storavatnet. PåSotrasida vert C101 og C102 totalt sett like i konsept F. På Bergenssida kjem den lange tunnelen i alt C7i konsept F totalt sett best ut. Men begge alternativa i konsept F fører til nye inngrep og støy- ogluftforureining i bustadområde i Søre Drotningsvik /Janavegen vest som til no har vore lite påverka avvegtrafikk.I kryssområdet ved Storavatnet vert dagens busetnad sterkt påverka av det planlagde veganlegget nårdet gjeld inngrep i areal, støy- og luftforureining. Alle traséalternativ gir tilnærma same verknad. I detteområdet har Bergen kommune lagt opp til ein transformasjon av området til trafikkområde,næringsområde og bustadområde. Dei nye bustadområda vert liggjande i større avstand frå veganleggetenn delar av dagens busetnad. Ein må derfor rekne med ein vesentleg omforming av dette områdetuansett om fastlandssambandet Sotra – Bergen vert bygd eller ikkje.NaturressursarTema naturressursar har konfliktpunkt med kjerneareal for landbruk i vestre del av Bildøy. Det ertilnærma likt i alle traséalternativ, og vil ikkje skilje alternativ. Grunnen til at veganlegget er planlagt slik, erat ein oppnår betre veggeometri og betre trafikktryggleik. Dagens veg har ein krapp kurve i same områdesom ikkje tilfredsstiller krav til dagens vegstandard for ein hovudveg mellom Sotra og Bergen.I anleggsperioden kan gyteområde for torsk i Straumsosen og fiske- og låssettingsplass nord forBildøystraumen verte noko rørt. Dette gjeld først og fremst alt C101 og C102 i konsept F.NaturmiljøTema naturmiljø har og dei største konfliktpunkta på Bildøy og i Stovevatnområdet ved Straume. I høve tilnaturmiljø er det totalt sett liten skilnad mellom alternativa.KulturmiljøI tema kulturmiljø er det og flest konfliktpunkt på Sotrasida. Alle alternativ kjem i konflikt med kulturmarkvest på Bildøy. Alternativ i konsept J er i tillegg i stor konflikt med gamalt industrimiljø i Knarrvika som harstor kulturverdi, men har ingen konfliktpunkt på Bergensida. Begge alternativ i konsept F har nærføring tilgravrøyser i Alebakkane. I tillegg vil alt C101 ha nærføring til naustmiljø ved gamlebrua overStraumsundet. På Bergenssida har begge alternativ i konsept F nærføring til krigsminne og gamaldampskipskai i Søre Drotningsvik.Oppsummering og rangering i kvart delområdeOppsummert er alternativ innanfor konsept J likeverdige for ikkje prissette konsekvensar sidan dei har likfysisk utforming av vegløysinga. Innanfor konsept F på strekninga Kolltveit – Arefjord er alt C102 litt betreenn alt C101. Skilnaden er at alt C101 gir noko større konsekvens for kulturmiljø ved Straumsundet ennalt C102. På strekninga Arefjord – Storavatnet er alt C7 noko betre enn alt C7/C9. Skilnaden er atinnverknaden på nærmiljøet mellom tunnelinnslaget i Søre Drotningsvik og kryssområdet Storavatnet vertmindre pga. tunnelen i alt C7 på denne strekninga. Konsekvensane for nærmiljøet i Søre Drotningsvik ogi kryssområdet Storavatnet vert dei same i begge alternativ.KonklusjonDet er størst skilje mellom konsept J og konsept F i tema landskap, nærmiljø og kulturmiljø.For dei som bur i området, er ny veg i konsept F totalt best når ein ser heile strekninga under eitt. Denløysinga gir størst avlasting av trafikkstøy og luftforureining langs delar av dagens Rv 555 der folk bur tettinnpå vegen, og totalt sett liten belastning av nye område. Men unnataket er at konsept F gir inngrep inytt område i Søre Drotningsvik der veganlegget vil gi store negative konsekvensar lokalt i dette området.Konsept J gir direkte inngrep i kulturmiljø av stor verdi knytt til industristaden Knarrvika mens konsept Fetter traséjustering i samband med denne kommunedelplanen, berre gir nærføring til del av gravrøysfelt iKolltveitområdet (Alebakkane). Konsept F er derfor noko betre enn konsept J.Skilnaden i landskapsinngrep totalt for heile strekninga er avgrensa, og vil ikkje vere avgjerdande for valav konsept.Statens vegvesen Region vest 163

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTotalt sett er konklusjonen at konsept F er noko betre enn konsept J i høve til ikkje prissettekonsekvensar. Innanfor konsept F er alt C102 litt betre enn alt C101 på strekninga Kolltveit – Arefjord, ogalt C7 betre enn alt C7/C9 spesielt i høve til nærmiljø, på strekninga Arefjord – Storavatnet.Statens vegvesen Region vest 164

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing12.5 Prissette konsekvensar12.5.1 MetodeFøremålet med utrekning av prissette konsekvensar er å rekne ut den samla samfunnsnytte som tiltaketgir for verknader det går an å sette kroneverdiar på. Prissette konsekvensar seier dermed noko omsamfunnsøkonomisk lønsemd av transporttiltak, der ulike utbyggingsalternativ vert samanstilt med eitnullalternativ. Det vert gjort ved å rekne kostnader knytt til tidsbruk, køyretøykostnader, ulukker,miljøkostnader og vegvedlikehald. Verknadene vert rekna over 25 år, i tillegg vert det teke omsyn tilrestverdien 40 år fram i tid. Utrekningane er gjort med programmet EFFEKT 6.41 i tråd med Handbok140. Trafikkgrunnlaget, samt utrekninga av trafikantnytte er gjort med RTM v 2.1.131 DOMBergensområdet.Utrekningane av nytte og kostnader er usikre. Bakgrunnsdata byggjer på store datamengder og andremodellresultat t.d. for trafikk og kostnadsoverslag med alle sine meir og mindre usikre føresetnader. Dettegjer at absoluttverdiane i utrekningane av prissette konsekvensar vil vere usikre. Alle alternativ er derimotrekna med same grunnlag og metode som gjer at vi kan stole meir på den relative skilnaden mellomalternativa.Alle alternativ er rekna utan nokon form for bompengar.12.5.2 Nytte- og kostnadskomponentaneTrafikantnytteTrafikantnytte er endring i trafikantane sine tids- og køyrekostnader. Dette gjeld alle trafikantar, ogsåpassasjerar i bil og på kollektiv. I tillegg til drivstoff og tidsbruk, gjeld dette også bompengar, køprising,utgiftar til billetter og andre utlegg knytt til reisa. Nytt Sotrasamband vil bety kortare reisetid pga. mindrekøar og meir effektiv trafikkavvikling. Dette er ein vinst for trafikantane først og fremst i rushperiodane.Ny veg vil og få auka fartsgrense som vil bidra til kortare køyretid. Modellsystemet som er brukt handtereri dag bare døgnsituasjon. Resultata som er berekna, er derfor ein snittsituasjon for døgn.Det er i prinsippet 2 hovudkonsept som er rekna på, eit med ny 4 felts bru (konsept F) og eit med 2 feltsbru i tillegg til dagens bru (konsept J).I konsept F med ny 4 felts bru er det rekna på 2 alternativ mellom Kolltveit og Arefjord (alt. C101 ogC102), og 2 alternativ mellom Arefjord og Storavatnet (alt. C7 og C7/C9). Koplar ein desse alternativa,vert det 4 moglege kombinasjonar til saman (C101_C7, C101_C7/C9, C102_C7 og C102_C7/C9). Alledesse alternativa er i prinsippet lik for trafikantane. Dei vert berre skilt på lengder på delstrekningar ogrampar, og desse skilnadene er svært små. Dette gjer at desse alternativa kjem svært likt ut fortrafikantnytte. Alle alternativa har høg trafikantnytte på mellom 3,7 og 3,9 mrd. kr diskontert.For konsept J med 2 felts bru, er det rekna på 2 alternativ; eit kor all trafikk går blanda på 4 felt (alt. J101)og eit kor kollektivtrafikken har 2 eigne felt (alt J102). For desse 2 alternativa er trafikantnytta lågare ennfor alternativa i konsept F. Den ligg på mellom 1,0 og 2,7 mrd. kr diskontert. For alternativet medkollektivfelt har ein i prinsippet det same systemet for bilane som i dag, 2 felt i same trasé. Det blir rettnok ein fornying av kryssa, i tillegg til at bussane for eit eigne felt å køyra på. Dette gjer ein vinst også forbilførarane. I alternativet kor all trafikk går blanda på dei fire felta, vil kapasiteten auka for bilane ogdermed gje høgare nytte. Den vil likevel ikkje bli like høg som for alternativa i konsept F. Dette skuldast atalternativa i konsept J manglar eit lokalvegsystem som kan handtera trafikk som til dømes mopedar,traktorar og anna trafikk som sinkar den øvrige trafikken.OperatørarInntekter og kostnader for operatørarOperatørar er kollektivselskap og bompengeselskap. Det er endringar i kollektivselskapa ogbompengeselskapa sine inntekter som utgjer grunnlaget for utrekningane. Endringane som kjem frem idesse berekningane er som følgje av endringar i trafikk i andre bomsnitt enn det som har medSotrasambandet å gjera. For kollektivselskapa vert eventuelle endringar i inntektene regulert av dei tilskotdei får.Statens vegvesen Region vest 165

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingDet offentlegeInvesteringskostnadInvesteringskostnadene har anleggskostnadane henta frå Anslag-utrekningane som grunnlag. Det er gjortein grov vurdering av effektive anleggsperioder. Dette verkar inn på rentekostnadene som vert høgaredess lenger anleggsperioden er. For alternativa i konsept F er anleggsperioden rekna til 5 år, medan denfor alternativa i konsept J er rekna opp til 8 år.Drift og vedlikehaldI kostnadene til drift og vedlikehald av vegnettet er det tatt omsyn til vegstandard, trafikkbelasting,særlege kostnader for tunnelar, bruer og andre spesielle konstruksjonar.Det er alternativa i konsept F som blir dei dyraste å vedlikehalde i framtida. Desse har ein ny 4 felts bru, itillegg til ein del nye tunnelar med ulik lengde.Når det gjelder eksisterande Sotrabru er det ikkje lagt spesielle kostnader til opprusting på denne i nokonav alternativa. Det kan tenkast at denne må rustast spesielt opp dersom den skal inngå som fortsatthovudveg i alternativa i konsept J.Samfunnet ellesUlukkeskostnadUlukkeskostnader er rekna på bakgrunn av trafikkprognosar, ulukkesdata for eksisterande veg og ventaulukkesfrekvens for ny veg. I tillegg ligg det inne data om skadegrad i utrekningane. Overføring av trafikkfrå dagens vegnett med relativt dårleg standard til eit vegnett med god standart fører til færre ulukker.Men høgare fart på dei nye vegane kan føre til at ulukkene vert meir alvorlege. Auka trafikk vil ogsåmedverke til fleire ulukker.Alle alternativa gir færre ulukker, men alternativa i konsept F og i konsept J skil seg frå kvarandre. Medanalternativa i konsept F er relativt like, med ein innsparing av ulukker på om lag 300 mill. kr diskontert, haralternativa i konsept J ein reduksjon av ulukkes kostnaden på mellom 540 og 718 mill. kr diskontert.Alternativa i konsept F er omtrent like. Dette skuldast same tilhøve som for trafikantnytten, at dei trafikalter nesten heilt like. Alternativa i konsept J kjem betre ut enn alternativa i konsept F, fordi desse avviklarmindre trafikk. Alle alternativa får tryggare veg og ein forbetring av ulukkes situasjonen, men medalternativa i konsept F blir strekninga meir attraktiv og trafikken aukar.Global og regional luftureiningI utrekningane er det også prissett verknader av utslepp til luft. Dette gjeld både global luftureining i CO 2 –ekvivalentar, og regional luftureining i form av NO x . For lokal luftureining langs vegen og for støy er detgjort eigne analysar og derfor ikkje rekna inn her.Utslepp av avgassar er knytt til drivstofforbruket. Alternativ med mest trafikk, lengst samla reiselengde ogstørst høgdeskilnader, har høgast utsleppRestverdiKostnadene er rekna for ein periode på 25 år. Restverdi er eit uttrykk for nytten av investeringane etteranalyseperiodens slutt. Det er gjort med ein lineær avskriving frå 25 til 40 år.SkattekostnadEtter retningslinjer gitt av Finansdepartementet skal det reknast kostnader for alle inn- og utbetalingarover offentlege kasser med ein ekstra skattekostnad på 20 øre pr. krone. Dette gjelder også løyvingar tildrift og vedlikehald samt tilskot til kollektivtransport.12.5.3 Vurdering av lønsemdNetto nytteMedan trafikantnytte er knytt til verdien for trafikantane, er netto nytte eit uttrykk for kva nytte samfunnettotalt sett har av tiltaket når også kostnadene vert rekna med. Netto nytte er definert som den diskontertenoverdi av nytteverdiane minus noverdien av alle kostnader til investering og drift. For at eit prosjekt skalreknast som lønsamt innanfor dei faktorar som er prissette, må netto nytte være større eller lik null.Statens vegvesen Region vest 166

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingAlle alternativ har negativ netto nytte. Best ut kjem alternativ J101 som gjer ein nettonytte på – 288 mill.kr. J101 har dårlegare nytte enn alternativa i konsept F, men har betydelig lågare kostnad som i sum girden beste Nettonytta. Dårlegast ut kjem J102 tett følgt av C101-C7, begge med om lag -2 000 mill. kr.Det eine alternativet med høg nytte og høg kostnad, medan J102 har dårleg nytte, men ein lågarekostnad.Netto Nytte pr. budsjettkrone NNBNettonytte pr. budsjettkrone er eit uttrykk for kva samfunnet får att for kvar krone over offentleg budsjettsom vert nytte til gjennomføring av prosjektet. Eit alternativ som er lønsamt med omsyn på dei prissettekonsekvensane har ein netto nytte pr. budsjettkrone som er større eller lik null. Ettersom alle alternativahar negativ netto nytte vert også netto nytte pr. budsjettkrone også negativ.Best netto nytte pr. budsjettkrone har J101 med ein verdi på -0,09. Dårlegast ut kjem J102 med ein NNBpå -0,59.12.5.4 Oppsummering prissette konsekvensarTabell 12.27 Samletabell for prissette kostnaderKonsept FKonsept JC101-C7 C101- C102-C7 C102- J101 J102C7C9C7C9Trafikantar Trafikantnytte 3 793 3 717 3 889 3 812 2 695 1 025Kostnadar 138 138 137 138 137 137OperatørarInntekter 314 315 314 314 295 318Overføringar -307 -310 -299 -302 -342 -457SUM 145 142 152 150 90 -1Investeringar -5 949 -5 370 -5 925 -5 345 -3 699 -3 699Drift og-494 -392 -446 -346 -230 -222vedlikehaldDetOverføringar 307 310 -299 302 342 456offentlegeSkatte og 528 534 509 535 342 31avgiftsinntekterSUM -5 608 -4 918 -5 562 -4 854 -3 244 -3 432Ulukkeskostnad 324 299 316 284 538 718Globale og -151 -151 -145 -151 -102 -26regionaleutslepp til luftSamfunnetellesRestverdi 664 599 661 596 385 385Skattekostnad -1 122 -984 -1 112 -971 -649 -686SUM -285 -236 -280 -242 172 391NettoNytte -1 954 -1 415 -1 801 -1 134 -288 -2 018NNB -0,35 -0,28 -0,32 -0,23 -0,09 -0,59Alternativ i konsept F har vesentleg høgare trafikantnytte enn alternativ i konsept J. Innanfor konsept Fhar kombinasjonen alt C102_C7 har størst trafikantnytte. Alle alternativ får langt betre trafikktryggleik enndet er i 0-alternativet, men innsparingane i ulukkeskostnader er noko betre i konsept J enn i konsept Fpga. lågare trafikktal. Alt J102 er best fordi trafikkmengda i dette alternativet er mindre enn i dei andrealternativa og betre trafikktryggleik slår mest ut.Alternativ i konsept J med utviding av dagens veg, har lågast investeringskostnad og lågast kostnad tildrift og vedlikehald. Totalt for kostnader som er rekna som offentlege kostnader 4 , er skilnaden ca. 1,4 -2,3 mrd. kr lågare enn alternativ i konsept F. Innanfor konsept F er alternativ med stor andel tunnel (altC101_C7) dyrare enn alternativ med stor andel dagsone (alt C102_C7/C9).Netto nytte er negativ for alle alternativ. Alt J101 med blanda trafikk i konsept J er einaste alternativ somhar netto nytte om lag lik 0.4 Det er ikkje teke omsyn til at tiltaket er føreset delfinansiert med bompengarStatens vegvesen Region vest 167

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing13 Lokale og regionale verknader13.1 MetodeStatens vegvesen si Handbok 140 er nytta som utgangspunkt for vurderingar og analyser som gjort avlokal og regional verknader. Ettersom handboka ikkje viser til konkrete metodar når det gjeld vurdering avlokal og regional utvikling, er vurderingane gjort fritt etter denne, men etter dei retningsliner som er gitt iplanprogrammet.I tillegg til planprogrammet, er vurdering av lokale verknader er gjort på bakgrunn av synfaring,kartanalysar, biletanalysar, trafikktal og innspel frå kommunar og Statens vegvesen. Vurdering avregionale verknader av gjort på bakgrunn av offentleg statistikk, reisevaneundersøking forBergensområdet, offentlege plandokument, samt innspel frå kommunar og Statens vegvesenDetaljert gjennomgang av føresetnader og resultat er presentert i eigen temarapport [vedlegg 18].13.2 Om å vurdere den regionale framtidaRegionale verknader av ny transportinfrastruktur er i stor grad ei vurdering av moglege verknader.Ettersom regionale verknader og regional utvikling vil kome som ein følgje av kumulative verknader, dvs.endringar som påverkar kvarandre på ein dynamisk måte, er det ikkje gitt at ei bestemt utvikling vil skje.Det er dei mange hendingar og tiltak i samspel som set rammer for kva som er opnar eller stenger forregional integrasjon, regional utvikling og verdiskaping i regionen.13.2.1 SamhandlingsregionDet er i praksis vanskeleg å setje eksakte skilje mellom lokale og regionale verknader av eitsamferdselstiltak. Regionale verknader har å gjere med verknader som går ut over kommunegrensene,medan lokale verknader i prinsippet dreiar seg om verknader innan ein kommune. I dette tilfellet vil lokaleverknader òg omfatte verknader innan den lokale samhandlingsregionen som omfattar delar av Askøy,Bergen vest og Litle Sotra. Dette området utgjer ein funksjonell mini-region i den store Bergensregionensom området er ein del av. Utviklinga i dei siste par åra viser at denne samhandlingsregionen Sotra –Bergen vest – Askøy vert viktigare og viktigare.13.2.2 Samordna areal- og transportstrategiSamstundes som ein ser utvikling av samhandlingsregionen, vert det arbeidd med samordning av arealogtransportstrategiar både regionalt og lokalt i kommunane.I Fjell kommune pågår det planarbeid for mellom anna vidare utvikling av Straume/Bildøyområdet tilkommunesenter/lokalt regionsenter med varierte tilbod av bustader, arbeidsplassar, utdannings- ogkulturtilbod og som transportknutepunkt. Det vert teke sikte på å få til ein god samordning av arealbruk ogtransportløysingar i ein ny bymessig struktur for heile Straume/Bildøyområdet. Fjell kommune har i detteplanarbeidet ein unik moglegheit til å kunne etablere ein tettstad / by i samsvar med overordnaretningslinjer om samordna areal og transportløysingar og tilrettelegging for auka bruk av sykkel ogkollektivtransport framfor bil.I Bergen legg ein i kommuneplanen opp til knutepunktutvikling langs hovudaksane for kollektivtransportog ein fortetting / transformering av utbyggingsområde med god tilkomst til hovudvegsystem oghovudaksar for kollektivtransport. Dagens Rv 555 er ein slik hovudveg og hovudakse forkollektivtransporten mot vest. Dette gjer mellom anna Drotningsvik – Breivik – Godvikområdet aktuelle forvidare fortetting og transformering. Kryssområdet ved Storavatnet skal framleis vere eit viktigtransportknutepunkt og kommunens planlegging legg opp til vidareutvikling av dette området somkollektivknutepunkt med ny kollektivterminal og innfartsparkering som kan innpassast i ein bymessigStatens vegvesen Region vest 168

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingstruktur med næringsområde og bustadområde. I samband med konseptvalutgreiing fortransportløysingar i regionpakke Bergen, har Statens vegvesen tilrådd at bybane skal verehovudstammen i kollektivtransportsystemet i Bergen og at bybane skal ut til sentrale transportknutepunkti alle bydelar – også transportknutepunktet ved Storavatnet. Bergen kommune har i sitt vedtak til KVU28.11.2011, sak 228-11, pkt. 5, i hovudsak slutta seg til Statens vegvesens tilrådde strategi medprioritering av miljøvennlig transport. Gangveger, sykkelveger og kollektivtiltak inkludert bybane skalprioriterast.13.3 Konsekvensvurdering13.3.1 Nesten alle alternativ fjernar flaskehalsenAlle traséalternativ - med unnatak av alt J102 i konsept J - vil gi auka vegkapasitet for trafikkantar mellomSotra/Øygarden og Bergen ved at dei kvar på sine måte løyser opp dei akutte utfordringane knytt tilkødanning og forseinking i rushtidene. Under føresetnad av at kollektivprioriteringstiltaka ogtrafikantbetaling verkar etter intensjonen vil også alt J102 kunne løyse kapasitetsproblema morgon ogettermiddag. Dette inneber mellom anna at ein vesentleg del av trafikken vert flytta over frå privatbil tilkollektivtransport.Dei er dei rutineprega reisene som på kort sikt vil nyte godt av tiltak som på ein eller annan måte gjernoko med anten kapasitet eller som fører trafikk over frå privatbil til kollektivtransport. På sikt vil konsept Fmed ny 4 felts veg best møte transportutfordringane fram mot 2030. Det er i dette perspektivet ikkjeavgjerande kva alternativ som vert valt, fordi alle vil gje betre tilgjenge enn 0-alternativet.13.3.2 ArbeidsmarknadEi kapasitetsauke vil føre til kortare reisetid mellom Sotra/Øygarden og fastlandet, noko som i sin tur vilgje betre vilkår for både arbeidsreiser, tenestereiser og næringstransportar. Det er likevel verdt å merkeseg at ingen av alternativa vil korte ned reisetida mellom Sotra/Øygarden og fastlandet i den grad at detvil føre til vesentleg forbetring av reisetida utanom rushtidene.Ingen av vegkonsepta vil medverke til å utvide det geografiske rekrutteringsområdet for arbeidskraft forprivate og offentlege verksemder verken i Sund, Fjell og Øygarden eller i Bergen eller Askøy. Allealternativ vil derimot gje grunnlag for meir pålitelege og sikre transportar mellom Sotra/Øygarden ogfastlandet, noko som vil vere til fordel for næringslivet.13.3.3 Fritids- og handlemønsterReisemønsteret som vert danna innan eit avgrensa geografisk område, er eit resultat av den regionaleintegrasjonen der sosiale nettverk og attraktive sentra, saman med ein regional arbeids-, bustad- ogtenestemarknad genererer reiser. Dette er reiser som blir modifisert gjennom trafikktiltak, tilgjenge, m.m..Eit nytt fastlandsamband mellom Sotra og Bergen kan endre strukturen på det bilbaserte fritids- oghandlemønsteret i regionen dersom det vert innført restriksjonar på dagens Sotrabru. Graden avstrukturendring vil variere etter kva alternativ som vert valt. Dette er nærare drøfta under i avsnittet om”tilgjenge”.Også etter ein eventuell bompengeperiode er køprising ein føresetnad for nokre av alternativa. Storleikenpå avgifta vil verke inn på det framtidige reisemønsteret mellom Bergen og Sotra. I kva grad dette fårinnverknad på fritids- og handlemønsteret i området, avheng av kva dei reisande er villige til å betale for åoppnå dei tilbod og tenester som finst i området. Dersom det finst alternative sentra innan akseptabelreiseavstand som kan konkurrere med omsyn til attraktivitet og som dei reisande ikkje treng betale avgiftfor å kome til, vil desse kunne trekke til seg kundar frå Bergen og Askøy som før reiste til Straume og viseversa.Dersom det ikkje vert innført restriksjonar for privatbilar på Sotrabrua vil dagens fritids- og handlemønstertruleg bli forsterka. Med andre ord vil dagens brusamband framleis vil bli brukt på reiser mellom deler avBergen Vest og Litlesotra fordi dette for mange vil gje best tilgjenge til Sotrasambandet, medan reiserStatens vegvesen Region vest 169

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingsom går gjennom Bergen sentrum eller kjem frå andre bydelar i Bergen, og som skal til Straume ellerandre stader på Sotra og Øygarden vil føretrekkje det nye sambandet.13.3.4 Samordning av arealutvikling og transportplanlegging -kommunikasjonsknutepunktSotrasidaPå Sotrasida vert fastlandssambandet Sotra – Bergen med løysingar for prioritert kollektivtransport påeigne felt mellom Straumeområdet og Bergen, samanhengande hovudlinje for g/s trafikk separert fråannan trafikk og betring av tilhøva for annan biltrafikk, navet i utviklinga av Sotra/Øygarden ogStraume/Bildøy som no vert planlagt, og som vil binde Straume/Bildøy saman med fastlandet og deiøvrige delane av Sotra/Øygarden på ein effektiv og trygg måte. Verknadene vil vere noko ulike i dei tokonsepta.Konsept J med utviding av dagens veg til 4 felt, spesielt alt J102 der det ikkje er noko auke i kapasitetenfor biltrafikk, vil berre i liten grad medverke til at kommunane i vest vert meir attraktive med aukaetterspurnad etter utbyggingsareal og såleis ikkje medverke til vesentleg endring i arealbruken. Det kanmellom anna verte vanskelegare å få gjennomført den utviklinga som Fjell kommune ønskjer iStraume/Bildøyområdet. Konsept F med betre vegkapasitet og betre avviklingstilhøve, vil byggje oppunder den areal- og transportutvikling som alt er i gang og forsterke denne.BergenssidaPå Bergenssida vil Fastlandssambandet Sotra-Bergen vere med å styrke strategien med fortetting /transformasjon av utbyggingsområder langs vegkorridoren i Drotningsvik – Breivik – Godvik ved å gibetre framkomst og tilkomst både for kollektivtransport og biltransport enn 0-alternativet.Kryssområdet ved Storavatnet vert vidareutvikla til eit viktig transportknutepunkt for bil, buss og bybane.Planprosessen har vist at etablering av ein god kollektivterminal med god tilkomst for kollektivtransportener ikkje avhengig av val av løysing for fastlandssambandet Sotra – Bergen. Alle alternativ gjer det ogmogleg å innpasse kollektivterminal i ein utbyggingsstruktur for næringsføremål og bustadføremål isamsvar med kommuneplan for Bergen.13.3.5 KapasitetsproblemKonsept F med ny 4 felts veg, vil auke vegkapasiteten mellom Sotra og Bergen. Men konseptet vilsamstundes legge til rette for meir trafikk slik at det på sikt vil oppstå nye kapasitetsproblem på Vestreinnfartsåre - som i 2030 vil kunne få ein ÅDT på mellom 50 – 60 000 når trafikken frå Sotra, Askøy ogRingveg vest møtes. Dette er ein problemstilling som ligg utanfor mandatet til denne utgreiinga, men somlikevel vil virke inn på trafikkavviklinga mellom Sotra og Bergen - og Askøy. Dette er nærare omtalt ikapittel 8; Trafikkutvikling.Ei utbygging etter konsept J, spesielt alt J102 utan auke i vegkapasitet, vil også føre tilkapasitetsproblem. Det er all grunn til å vente at bilhaldet vil auke i regionen fram mot 2030, til tross forkollektivsatsing. Dette vil føre til at fastlandssambandet på sikt vil stå ovanfor dei same utfordringane somi dag dersom ikkje det vert sett i verk tiltak som fører til stor overgang frå bruk av privatbil tilkollektivtrafikk. Dette er grunnen til at det er ein føresetnad med trafikantbetaling i alt J102.13.3.6 TilgjengePlanområdet utgjer ein funksjonell region, dvs. det som ofte vert referert til som ein samhandlingsregioneller felles arbeid-, service- og bustadregion. Dette er ein region der innbyggarane reiser på kryss ogtvers i regionen utan tanke på om dei kryssar ei kommunegrense eller fleire. Det kan likevel vereføremålstenleg å skilje mellom lokal og regional tilgjenge; lokal tilgjenge omfattar tilgang til lokalsentra,samt samband mellom lokalområda (t.d. mellom Drotningsvik og Hjelteryggen) på begge sider avSotrabrua, regional tilgjenge omfattar reiser mellom kommunar innan Bergensregionen (og i prinsippetogså for reiser mellom Sotra/Øygarden og resten av Noreg).Begge konsept vil føre til betre regional tilgjenge enn 0-alternativet, medan endringar i lokal tilgjenge eravhengig av kva alternativ som blir valt. Konsept F er best for både lokal og regional tilgjenge. I detteStatens vegvesen Region vest 170

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingkonseptet vil det bli ei firefelts ny bru, samstundes som dagens bru i utgangspunktet vert open for alltrafikk. Det vil og bli kollektivfelt og gang/sykkelveg langs heile traseen og kryss med ramper retningBergen både i Knarrvika og i Drotningsvik.I konsept J, alternativ J101 med blanda trafikk, vert tilgjenge som i dag. I konsept J, alternativ J102 vil detvere kollektivprioritering på 2 av felta. Det er grunn til å vente at alt J102 på sikt vil føre til dårlegare lokaltilgjenge enn i dag, både internt i delområda på begge sider av brua og mellom Sotra og Bergen. Dettekan skje anten som følgje av at løysinga vektlegg kollektivtransport framfor bruk av privatbil eller at detvert kapasitetsproblem som følgje av at dei reisande likevel vel å bruke bil framfor kollektivtransport. Ibegge høve vil det føre til trengsel og dårleg tilgjenge mellom Bergen vest og Knarrvikaområdet ogStraumeområdet.13.3.7 Arealinngrep – areal som kan verte frigjeveAuka arealinngrepNår det gjeld arealinngrep i eksisterande eller planlagde bustadområde eller næringsområde, vil beggekonsept og alle alternativ føre til vesentlege arealinngrep over Bildøy, delar av Straume, Arefjord,Knarrvikaområdet og Drotningsvikområdet, men i noko ulik grad.Konsept JUtviding av dagens Rv 555 i konsept J vil føre til vesentlege arealinngrep langs heile strekninga fråKolltveit til Storavatnet. Spesielt i Knarrvikaområdet vert inngrep i utbygd bustadområde omfattande. Deter ingen skilnad mellom alt J101 og J102 fordi den fysiske utforminga vert om lag lik.Konsept FKonsept F med ny veg har fleire tunnelar som fører ny veg forbi både utbygde område og naturområdeutan å gi nye arealinngrep. Vest for Arefjord er alternativa nokolunde likeverdige totalt sett, men aust forArefjord gir alt C7 med lang tunnel mellom Søre Drotningsvik og Storavatnet totalt minst nyttarealinngrep.Kryssområdet StoravatnetI kryssområdet ved Storavatnet vert det store arealinngrep, om lag like i alle traséalternativ, i sambandmed bygging av ny kryssutforming som vil gi betre trafikkavvikling, bygging av ny og størrekollektivterminal, innfartsparkering m.m. I tillegg viser kommuneplanen for Bergen mykje av områdetutbygd til næringsføremål. Området vert på sikt transformert frå område med spreidd bustadbygging tilknutepunkt for transport og næring uansett om fastlandssambandet Sotra-Bergen vert bygd eller ikkje.Konkret storleik på arealinngrep i det einskilde alternativ er ikkje rekna ut fordi uvissa kringdetaljløysingane på dette overordna plannivået er for stort. Det er skilnaden mellom dei som erinteressant og som er viktig for val av alternativ.Bandlegging av areal i kommunedelplanenAreal for bandleggingI kommunedelplanen vert store areal langs dei alternativ vegtraséane bandlagte. Dennebandleggingssona er juridisk heimla i Plan- og bygningslova § 11-8, pkt. d, og varer fram til vedtekereguleringsplan ligg føre. Bandlegging i påvente av vedtak etter Plan og bygningsloven (herreguleringsplan) er tidsavgrensa til 4 år, men kan etter søknad til departementet forlengast med 4 år.Bandleggingssona er minimum 50 m på kvar side av senterlinje veg. I kryssområda er arealet ennostørre. Grunngjevinga er at kommunedelplanen skal sikre nok areal til kunne detaljplanlegge og byggeveganlegget på ein mest mogleg optimal måte. Sona skal og sikre nok areal til riggområder, omleggingari anleggsperioden m.m.I samband med vidare detaljplanlegging kan det verte mindre justeringar i vegtrasé for å få godlinjeføring, best mogleg tilpassing til omgjevnadane, økonomisk optimaliserte løysingar m.m. Ikryssområda må det vere rom til å utforme kryssa på best mogleg måte i den vidare planlegginga. Denløysinga som er vist på illustrasjonane og plan og profilteikningane, er berre førebels og ein av fleiremoglege løysingar for planskilte kryss.Statens vegvesen Region vest 171

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingI kryssområdet ved Storavatnet er det sett av ein svært stort bandleggingssone som og omfattar utfylling iStoravatnet. Det er grunna i ønskje om å vurdere to alternative lokaliseringar av ny kollektivterminal (jf.omtale i pkt. 9.3.10) og eit mest mogleg effektivt transportsystem både for kollektivtransporten ogbiltrafikken i den vidare planprosessen, og å sjå på mogleg bruk av strandsona mot Storavatnet til friluftsogrekreasjonsføremål.Verknader av bandlegginga for den einskilde grunneigarI bandleggingsperioden vert det restriksjonar på korleis ein kan nytte eigedomen sin. Innanforbandleggingssona kan det ikkje settast i gang tiltak etter plan og bygningslova § 1-6 som er i strid medeller kan hindre planlegging og utbygging av ny Rv 555 Kolltveit – Storavatnet med tilhøyrande anlegg førarealbruk og utforming er endeleg avgjort gjennom vedteke reguleringsplan.Eksempel på tiltak i Pbl § 1-6 er: Bygging, riving, endring av bygningar, konstruksjonar og anlegg Endring i bruk eller andre tiltak knytt til bygningar, konstruksjonar og anlegg Terrenginngrep som til dømes sprenging, boring i grunnen og liknande Utskilling / oppretting av ny eigedom eller endring av eigedom (jf. Pbl § 26-1)Det er mogleg å søke om dispensasjon til kommunen. Både kommunen og Statens vegvesen må vurdereom tiltaket som ein ønskjer gjennomført, er til hinder for planlegging og utbygging av Rv 555 medtilhøyrande anlegg.Areal som kan verte frigjeveI konsept F ligg det inne som føresetning at traséen til eksisterande høgspenningsanlegg mellom Arefjordog Drotningsvik skal nyttast til ny veg og at høgspentleidningane vert kabla. I samråd med BKK er detvurdert å kable leidningsanlegga heilt frå trafostasjonen ved Alvøyvegen (Breivikskiftet) og vestover tiltrafostasjonen i Arefjord.På Bergenssida vil ein slik løysing frigje dagens fareområde / bandleggingsområde for kraftleidninggjennom det tett utbygde Drotningsvikområdet mellom Søre Drotningsvik og trafostasjonen vedAlvøyvegen. På Sotrasida vert det meste av bandleggingssona nytta til den nye hovudvegen slik at detfrigjeve arealet som kan nyttast til andre føremål, vert svært avgrensa.Kraftleidningen har ein bandleggingssone med breidde på 55 m der det ikkje er tillate med nokoutbygging. På Bergenssida vil det føre med seg at totalt rundt 35 daa utanom vegareal kan verte nytta tilandre føremål. Heile bandleggingssona er regulert i samband med regulering av kringliggandeutbyggingsområde (eldre planar frå midten av 1980 åra) og er avsett til friområde, ikkje utbygd del avbustadområde, ikkje utbygd del av næringsområde, parkbelte m.m.I tilknyting til næringsområdet langs Janaflaten utgjer det frigjeve området om lag 24 daa. I tilknyting tilbustadområdet Janavegen og Janahaugen er frigjeve område som er regulert til bustadføremål, om lag11 daa. Bergen Tomteselskap som er ein av grunneigarane i området, har anslått salsverdien av detområdet som kan verte frigjeve, til 50 – 70 mill. kr.Statens vegvesen Region vest 172

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingRegulert arealbruk i DrotningsvikBustadområde Janavegen, Janahaugenog Søre Drotningsvik er utbygd isamsvar med planenNæringsområde på Janaflaten. Området mellom Janaflaten ogRv 555 er og regulert til næringsføremål. Det er 16.12.2009starta opp arbeid med ny plan med sikte på fortetting av heiledette næringsområdet13.3.8 Samla vurderingPå bakgrunn av gjennomgangen vil konsept F vere beste for regional utvikling, deretter konsept J, altJ101 og så konsept J, alt J102.Det viktigaste grunnen til å tilrå konsept F, er at det stør opp under den vedtekne senter- ogarealbrukspolitikken i regionen, samstundes som det også gjev betre vilkår for næringslivstransport ogbyggjer opp under det etablerte lokale og regionale samhandlingsmønsteret. I sum vil dette verke positivtmed tanke på utvikling av den regionale arbeidsmarknaden, regional handel og tenesteyting, og vidareutvikling av næringslivet på Sotra og i Øygarden.Mogleg frigjeving av areal på ca. 35 daa i Drotningsvik som i dag er bandlagt forhøgspentleidningsanlegg, vil vere ein positiv tilleggsverknad i konsept F.Kva alternativ i konsept F som er best i høve til mål og kriterium for deltemaet er avhengig av kva ein velå leggje mest vekt på. Alle alternativ vil gje betre regional tilgjenge enn 0-alternativet og såleis gjegrunnlag for vidare regional utvikling, men C7 aust for Arefjord saman med anten C101 eller C102 vestfor Arefjord peikar seg ut som dei alternativa som ut frå ei heilskapleg vurdering vil vere dei mestfordelaktive alternativa.Alternativ C7/C9 vil gje like god tilgjenge som C7 over brusambandet, noko som i begge tilfelle vil styrkeden eksisterande samhandlinga i området. Ulempa med dette alternativet, saman med alternativa ikonsept J, er at det vil føre til størst arealinngrep på strekninga Drotningsvik - Storavatnet. På Sotrasidaer trasé for C7 og C7/C9 samanfallande og vil gje like negative arealverknader i høve til næringsområdeog nokre bustadtomter ved Mustadvatnet i Knarrvikaområdet. Konsept J gir størst arealinngrep i utbygdbustadområde langs dagens Rv 555 i Knarrvika.Vurderinga er basert på korleis dei to konsepta og dei alternativ som høyrer inn under desse, kjem ut ihøve til eit sett etablerte målsettingar om lokal og regional utvikling. Mål om samordna areal- ogtransportplanlegging, senterstruktur og næringsutvikling er vurderte i høve til regional utvikling, medansambandsløysingar mellom senterområde og arealinngrep (bustadområde og næringsareal) er vurderte ihøve til lokale verknader.Konsept J, alt J102 med kollektivtransport på eigne felt, er klart best dersom ein vel å leggje tilRikspolitiske retningsliner for samordna areal- og transportplanegging, samt miljøpolitiske mål, og radikaltprioritere kollektivtransporten framfor bil. Løysinga krev ein permanent form for trafikantbetaling. KonseptStatens vegvesen Region vest 173

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingJ, alt. 102, vil berre i liten grad medverke til at kommunane i vest vert meir attraktive med aukaetterspurnad etter utbyggingsareal og såleis ikkje medverke til vesentleg endring i arealbruken. Det kanmellom anna verte vanskelegare å få gjennomført den utviklinga som Fjell kommune ønskjer iStraume/Bildøyområdet. Konsept F med betre vegkapasitet og betre avviklingstilhøve, vil byggje oppunder den areal- og transportutvikling som alt er i gang og forsterke denne.Tabell 13.1: Vurdering av lokale- og regionale verknaderKonsept JVurderingskriterieJ101J102C101 (C102)/C7Konsept FC101 (C102)/C7/C9Samsvar med samordna areal- ogtransportplanleggingI samsvar med I samsvar med I samsvar med I samsvar medSamsvar med mål om senterstruktur I samsvar med I samsvar med I samsvar med I samsvar medSamsvar med mål omnæringsutviklingI samsvar med I liten grad I samsvar med I samsvar medSamsvar med mål om godesambandsløysingar mellomsenterområde regionalt *I samsvar med I liten grad I samsvar med I samsvar medSamsvar med mål om god tilgjengelokalt *Samsvar med mål om arealinngrepI samsvar medMotverkarKan verteavgrensa pga.kapasitetsproblemMotverkarI samsvar medMotverkar påSotrasida, isamsvar med påBergenssidaHøg måloppnåingI samsvar medMotverkarTotalvurdering i høve tilHøg måloppnåinnåingLåg målopp-måloppnåing **Rangering 2 3 1+ 1-Høg måloppnåing*) Inndeling og skilje mellom lokale og regionale verknader kan i nokre høve vere kunstig fordi det her er tale om einfunksjonell region med utstrakt samhandling (fritidsreiser, tenestereiser, arbeidsreiser, handleturar, osb.) på ulikegeografiske nivå som endrar seg etter tid på døgeret.**) Dei ulike delmåla/vurderingskriteria er ikkje vekta i høve til einannan fordi det kan vere problematisk å avgjere kvamål/kriterie som veg tyngst, dvs. å rangere dei i høve til einannanDet er i vurderinga lagt vekt på at det også i konsept F er lagt inn vesentlege kollektivtransportsatsingarmed full framkomst for kollektivtransporten anten på eigne felt eller prioritert i blanda trafikk, slik at detsamla sett vil bli eit godt val for alle transportformer.KonklusjonBeste konsept: Konsept F:I tilrådinga er det lagt vekt på at konsept F i stor grad medverkar til å forsterke andre viktige målsettingarsom betydinga av auka regional samhandling, og at det i stor grad byggjer opp under kommunale ogregionale målsettingar om senterstruktur og arealbruk. Ein vesentleg føresetnad for tilrådinga er at eisterk kollektivsatsing vert innarbeid i løysinga.Statens vegvesen Region vest 174

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing14 Klimaverknader14.1 Bakgrunn for klimatiltak i samferdselssektorenGjennom handsaming av St.meld. nr. 34 (2006-2007) ”Norsk klimapolitikk ” vart det vedtatt at den norskeklimapolitikken skal rettast inn mot følgjande langsiktige mål: at Norge fram til 2020 påtar seg en forpliktelse om å kutte de globale utslippene av klimagassertilsvarende 30 prosent av Norges utslipp i 1990 at Norge skal være karbonnøytralt i 2050I tillegg til overordna mål for samla utslepp, gir Klimameldinga også sektorvise mål mellom anna fortransportsektoren:Regjeringens mål er at eksisterende og nye virkemidler i transportsektoren utløser en reduksjon iklimagassutslippene med mellom 2,5 – 4 millioner tonn CO 2 -ekvivalenter i denne sektoren i forhold tilden referansebanen som legges til grunn i Statens forurensningstilsyns tiltaksanalyse. Måleneknyttet til sektorene er basert på anslag og vil måtte revurderes dersom endringer i framtidigeprognoser, kostnader, teknologiutvikling eller andre vesentlige endrede forutsetninger tilsier det.Dersom utviklingen går i retning av at målene ikke realiseres, vil regjeringen vurdere ytterligere tiltak.[35, kap 8.3]Under handsaming av Klimameldinga i Stortinget vart det inngått ein avtale, eit ”klimaforlik”, mellom eitfleirtal av partia på Stortinget. Særleg to punkt i klimaforliket, er relevante for planlegging avSotrasambandet [48]:6.1 NTPPartene er enige om at klimamålet for transportsektoren er et viktig grunnlag for arbeidet mednasjonal transportplan. Partene fremhever kollektivbruk og sykkel- og gangtrafikk, samt tiltak somreduserer utslipp fra veitrafikk.6.4. KlimaeffekterPartene er enige om at regjeringen setter i gang arbeid for å utvikle gode verktøy som vurdererklimaeffekter av ulike tiltak. I forbindelse med rulleringen av Nasjonal Transportplan 2010 – 2019skal det så langt det er mulig foreligge et karbonbudsjett knyttet opp til alle større prosjekter somsynliggjør effektene prosjektene og planen som helhet vil ha på de nasjonale klimagassutslippene.I Samferdselsdepartementet sine retningsliner for arbeidet med NTP, vart dei statlege transportetatanebedt om å legge meir vekt på tiltak for å minske utslippa av klimagassar frå transport. På bakgrunn avretningslinene og klimaforliket som kom seinare, er klimamålet for transport i Klimameldinga innarbeid itransportetatane sitt framlegg til NTP for 2010 – 2019 og inngår som delmål under miljøvennleg transport[28, kap. 7.3 Hovedmål miljø, Etappemål M1: Klimagassutslipp].14.2 Metode for utrekning av utslepp av CO2Utslepp av CO 2 varierer med ei rekke forhold som t.d. køyrefart, akselerasjon, bilane si vekt, motortype ogstorleik, teknologi og alder. Ved utrekning av drivstoff-forbruk i stigning, er dette oftast neglisjert ved atenergien vert gjenvunne i nedoverbakke. For Sotrasambandet har Norconsult gått meir nøye inn på dettefor å fange opp forskjellar mellom bratte tunnelar og flatare strekningar med bru.Statens vegvesen Region vest 175

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingMed bakgrunn i ulike kjelder og datagrunnlag frå trafikkprognosar og stigningsforhold i ulike alternativ, erdet gjort eigne utrekningar av kor mykje CO2 som vert slept ut frå vegtrafikken ved dei ulike alternativa.Utsleppa er rekna både for trafikk på ny veg og trafikk som framleis vil gå på eksisterande veg. Følgjandeføresetnader ligg til grunn for utrekningane:Trafikkprogosane er utrekna på grunnlag i fri flyt utan kapasitetshindringar, og viser moglegtrafikketterspørsel utan nokon trafikkreduserande tiltak som til dømes bompengarUtslepp av CO 2 er direkte proporsjonalt med drivstoff-forbruket.Utsleppsfaktorar: 3,13 kg CO 2 /kg bensin og 3,17 kg CO 2 /kg dieselDet er rekna snitt-vekt på 1,35 tonn for lette køyretøy og 20 tonn for tunge køyretøyFor lette køyretøy er farten rekna å vere konstant.For tunge køyretøy er det nytta ei køyrefart som varierer med stigning. Køyrefarten for tunge køyretøygår merkbart ned med aukande stigning.Det er rekna at tunge køyrety har høgare motorverknadsgrad enn lette.Det er tatt omsyn til rullemotstand og luftmotstand. I tillegg er det tatt omsyn til at energi vert tapt vedbremsing (inkl. motorbrems) i nedoverbakkar. Modellen tek omsyn til at køyretida blir lengre for tungekøyretøy med tillegg i forbruk av drivstoffUtrekningane viser at drivstoff-forbruket aukar kraftig ved køyring i stigning. Ved seks prosent stigninger forbruket omtrent tre gongar så høgt som ved køyring på flat veg.Snittforbruket aukar når farten i nedoverbakke er høgare enn ynskja og det må bremsast. For lettekøyretøy gjeld dette ved fall over 4-5 prosent. For tunge køyretøy gjeld dette for fall over 2-3 prosent.Det er nytta ein tungtrafikkdel på 10 prosent.Det er rekna jamn fart på flate vegar i dagen. I situasjonar med varierande fart og med stopp pga. trafikkog kryss, vil drivstoff-forbruket og utslepp av CO2 auke. Føresetnaden om jamn fart vil derfor i nokon gradunderestimere utsleppa og dermed også overestimere noko forskjellen i auka relativ forbruk ved kjøring ibratte stigningar. For eit framskrive 0-alternativ med aukande trafikk og dårleg trafikkavvikling, vil utsleppavere høgare enn det som er rekna her. Dette gjeld for samanlikning av alle alternativ. Nye vegar med firefelt, planfrie kryss og med dei trafikkmengder som ligg til grunn for Sotrasambandet, vil jamn fart for detmeste vere ein riktig føresetnad.Slik utrekningane ligg føre, vil dei vere godt eigna til å skilje mellom alternativ.14.3 CO2-utslepp innfor kvart prinsippTala er oppjustert februar 2010 (Tilleggsrapport om luftforureiningsberekningar, Norconsult 12.02.2010,(vedlegg 13).Tala er utrekna på grunnlag av trafikkprognosar for 2030 som viser fri flyt utan kapasitetshindringar ogutan bompengar eller annan trafikantbetaling (worst case).Konsept F. Ny 4 felts veg, parsell Kolltveit – Arefjord.Tabell 14.1. Utslepp av CO2 og rangering av vegalternativa i konsept F: Kolltveit – ArefjordAlternativ 0-alt. C101 C102Tonn CO2 5 800 5 900 5 900Endring frå 0- alternativet ca. + 2 % ca. + 2 %Rangering (1= best) 1 1Alternativa har om lag same lengdeprofil og små endringar i samla drivstoff-forbruk og utslepp avklimagassar.Statens vegvesen Region vest 176

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingKonsept F. Ny 4 felts veg, parsell Arefjord – StoravatnetTabell 14.2. Utslepp av CO2 og rangering av vegalternativa i konsept F: Arefjord – StoravatnetAlternativ 0-alt C7/C9 C7Tonn CO2 12 500 13 800 15 700Endring frå 0-altern. ca. + 10 % ca. + 25 %Rangering (1= best) 1 2Utrekingane viser at 0-alternativet kjem best ut. Alternativ C7 med lang tunnel og størst høgdeskilnad ivegprofilet, kjem dårlegast ut.Konsept J. Utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, parsell Kolltveit – ArefjordTabell 14.3. Utslepp av CO 2 og rangering av vegalternativa i konsept J: Kolltveit - ArefjordAlternativ 0-alt. J101 J102Tonn CO 2 5 800 6 900 6 400Endring frå 0- alternativet ca. + 19 % ca. + 10 %Rangering (1= best) 2 1Konsept J. Utviding av dagens Rv 555 til 4 felt, parsell Arefjord - StoravatnetTabell 14.4. Utslepp av CO 2 og rangering av vegalternativa i konsept J: Arefjord - StoravatnetAlternativ 0-alt. J101 J102Tonn CO 2 12 500 14 200 13 300Endring frå 0- alternativet ca. + 13 % ca. + 6%Rangering (1= best) 2 1Innanfor konsept J er naturleg nok alt J102 med kollektivprioritering på 2 av felta, som har minst utsleppfordi vegkapasiteten i prinsippet ikkje vert auka i høve til 0-alternativet.I den grad alternativ J102 med kollektivprioritering har eit trafikkbilete med meir kø og ujamntrafikkavvikling, vil dei absolutte utsleppstala vere noko høgare enn vist.14.4 Samla vurderingTabellen under viser ein samanstilling av dei ulike trasékombinasjonane for heile strekninga Kolltveit –Storavatnet.Tabell 14.5. Utslepp av CO 2 – samanstilling av alternativ; Kolletveit - Arefjord – StoravatnetKonsept JKonsept FAlternativ 0-alt. J101 J102C101_C7/C9C101_C7C102_C7/C9C102_C7Tonn CO 2 18 300 21 100 19 700 19 700 21 600 19 700 21 600Endring frå 0- alternativet + 15 % + 8 % + 8 % + 18 % + 8 % + 18 %Rangering (1= best) 2 1 1 3 1 3Rangering0-alternativet kjem best ut i høve til CO2 utslepp. Alle utbyggingsalternativ fører med seg betring iframkomst og vegstandard, men i ulike grad – og gir dermed rom for auka trafikk og aukaklimagassutslepp.Alternativ med dagsone og små høgdeskilnadar i vegprofilet gir minst klimagassutslepp. Alternativ J102 ikonsept J der tiltaket gjeld betring for kollektivtrafikken aleine og utan ny vegkapasitet, gir om lag sameStatens vegvesen Region vest 177

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingutslepp som det beste av alternativa i konsept F; alt C101/C102_C7/C9. Utsleppa er berre 8 % høgareenn nullalternativet.Avbøtande tiltakDersom det vert innført tiltak som dempar trafikkmengda, til dømes bompengar eller annantrafikantbetaling, vil det gje mindre trafikk og jamnare trafikkavvikling og dermed truleg redusere CO2utsleppa i høve til 0-alternativet.Statens vegvesen Region vest 178

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing15 Samanlikning og vurdering av alternativ15.1 Måloppnåing på konseptnivåVed oppstart av planarbeidet og vist i Planprogrammet, er det formulert prosjektspesifikke mål forSotrasambandet. I tabell 15.1 er måloppnåing for kvart av måla skjematisk gjort greie for innafor kvartkonsept. Innanfor konsept J har dei to alternativa, J101 og J102, vesentleg skilnad i transportløysing ogframkomst. Dei to alternativa er derfor omtalt kvar for seg. Måloppnåing er eit viktig grunnlag for siling avalternativ. For å unngå dobbeltteljing av nokre av verknadene, er ikkje måloppnåing med som element iden endelege samanlikninga mellom alternativa.Tabell 15.1. Oversyn over måloppnåing på konseptnivåMålKonsept JUtviding av dagens vegtil 4 felt med blandatrafikk (alt J101)Konsept JUtviding av dagens vegtil 4 felt der to av felta erreservertkollektivtransport. Ingenutviding av vegkapasitetOverordnanasjonale mål ogsamfunnsmåldefinert i KVU forSotrasambandetMål forSotrasambandetSikre god og effektivkommunikasjonmellom Sotra ogBergenGod vekst ogverdiskaping lokalt,og vidare utvikling avBergensregionenNullvisjonenIkkje føre til storenegative konsekvensarpå totalkapasitet for eks.transportnett iBergenAttraktiv og effektivkollektivtransportmed minst like godframkomst som annatrafikk, effektivekollektivknutepunktog være fleksibelt foretablering av eignekollektivtrasearSamsvar m.o.t. samordna arealog transportplanlegging ogsamfunnsmål i KVU. God i høvetil CO 2 utslepp.Samsvar m.o.t mål omvekstkraftige bu - og arbeidsmarknaderog dekkenæringslivets transportbehov ,men kapasitet kan vere uviss påsvært lang sikt.Samsvar, men meir sårbar oguviss på svært lang sikt ennkonsept FSamsvarSamsvar, men meir uviss pga. atsaktegåande trafikk må brukesame veg.Samsvar, men føreset mestsannsynleg trafikkregulerandetiltak på lik linje medtransportnettet i regionen ellesIkkje samsvar – kollektiv i blandatrafikk. Ikkje mogleg medkollektiv på eigne felt. Svært litefleksibelt.(J102)Samsvar m.o.t. samordna arealog transportplanlegging og CO 2utslepp pga. god kollektivløysingog minst trafikkvekst.Lite samsvar m.o.t mål omrobuste og vekstkraftige bu - ogarbeidsmarknader og dekkerikkje næringslivet sine transportbehovknytt til sikker og effektivframkomst. Dekker heller ikkjesamfunnsmålet i KVULite samsvar, krev permanenttrafikkregulerande tiltak.Fare for redusert framkomst oglange køar i rushperiodeneLite samsvar. Avviklingsproblemeller nødvendig trafikkdempingavgrensar kontakten motBergensregionen.Meir uviss pga. stor trafikk påvegen og at saktegåande trafikkmå bruke same veg. Fare forulukker ved feltskifte bil/buss.Kan verte fleire småulukkerBest samsvar – føresettpermanent trafikkregulerandetiltakBest samsvar i høve tilkonkurranse kollektiv/bil. Litefleksibelt. All kollektivtransportmå gå på utvida Rv 555.Konsept FNytt 4 felts samband idagens korridor. Allealternativ har sameverknad med omsyn tiltransportløysing ogframkomstGodt samsvar m.o.t. samordnaareal og transportplanlegging ogsamfunnsmål i KVU. Alt medlengst dagløysing, alt C102_C7/C9 best i høve til CO 2utslepp.Best samsvar m.o.t mål omvekstkraftige bu - og arbeidsmarknaderog dekkenæringslivets transportbehovBest samsvarBest samsvarGodt samsvar, men tunnelalt.C7med høg trafikk kan gje storekonsekvensar ved store,alvorlege ulukker. Men slikehendingar er vurdert som litesannsynleg.Samsvar, men føreset mestsannsynleg trafikkregulerandetiltak på lang sikt, på lik linje medtransportnettet i regionen elles.Godt samsvarNy 4 felts bru er fleksibel m.o.t.etablering av eignekollektivtraséar samstundes somein kan ha kollektiv på lokalveg /hovudveg-avhengig av alt. AltC7/C9 noko meir fleksibel enn altC7Statens vegvesen Region vest 179

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingSkal sikre et attraktivtog trygt g/s-vegnettmellom Sotra ogBergenBest samsvar Best samsvar Godt samsvarOppsummert har konsept F best måloppnåing på alle punkt.Konsept J, alt J101 med blanda trafikk er akseptabel på dei fleste punkt, men har ingenkollektivprioritering og ingen fleksibilitet i høve til etablering av eigen kollektivfelt.Konsept J, alt 102, er dårlegast på samfunnsmål, mål knytt til vidare utvikling av Sotra/Øygarden ogframkomst for næringslivets transportbehov, men best på prioritering av kollektivtransport og konkurransekollektiv / bil.15.2 Samanlikning og vurdering av alternativ15.2.1 Strekning Kolltveit - ArefjordTabell 15.2. Vurdering av alternativ innanfor konsept J og konsept FKonsept JKonsept FTrafikk- ogtransportsystemRangeringROSTema J101 J102 C101 C102God framkomst for Avgrensa framkomst Svært godall transportfor biltrafikk. Dårleg framkomst for allIkkje mogleg med for nyttetransport. transporteigne kollektivfelt God framkomst for Mogleg med eigneIkkje mogleg med kollektiv på eigne kollektivfeltframtidig bybane feltMogleg medGod g/s løysing Mogleg med framtidig bybaneframtidig bybane. God g/s løysingGod g/s løysing3 (dårlegast for 3 (4) (+ prioritererRangeringIkkje prissettekonsekvensar(landskap, nærmiljøog friluftsliv, naturog kulturmiljø,naturresursar, )RangeringPrissettekonsekvensar,Anleggskostnad imrd.RangeringNetto nytteRangeringkollektiv)Sårbart, høgtrisikonivå, dårlegm.o.t. beredskap3Dårlegast i høve tilnærmiljøAvgrensa inngrep ikulturmiljøet iKolltveit –BildøyområdetBest i høve tillandskap40,82 mrd. kr1Om lag som 0-alternativet1kollektiv)Sårbart, høgarerisikonivå enn J101,dårleg m.o.t.beredskap4Noko betre i høve tilnærmiljø enn J101pga. mindre trafikk.Elles som alt J10120,82 mrd. kr1Vesentleg størrenegativ netto nyttepr. budsjettkr pga.svært lågtrafikantnytte4 -1Robust, lågtrisikonivå, god m.o.t.beredskap1Totalt sett samekonsekvensar fornærmiljø som C102.Konflikt med flestkulturmiljø i Kolltveit– BildøyområdetStørrelandskapsinngrepenn konsept J21,25 – 1,3 mrd. kr 54Om lag like stornegativ netto nyttesom C1022Svært godframkomst for alltransport. Paralleltgjennomgåandelokalvegsystem.Mogleg med eignekollektivfeltMogleg medframtidig bybaneGod g/s løysing1Robust, lågtrisikonivå, god m.o.t.beredskap1Totalt same som altC101 med omsyn tilnærmiljø oglandskap. Littmindre konflikt medkulturmiljø i Kolltveit– Bildøyområde ennC101.11,23 -1,28 mrd. kr3Om lag like stornegativ netto nyttesom C10125 Kostnad for C101 og C102 er i dei utrekningane som er gjort, avhengig av kva for alternativ på strekninga Arefjord – Storavatnetdei er kopla saman med. Gjeld i første rekke fordeling av byggherrekostnader og merverdiavgiftStatens vegvesen Region vest 180

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingLokal og regionalutviklingRangeringKlimautslepp – CO2– auka utslepp i allealt.RangeringMåloppnåingRangeringGod for vidareutvikling i mange år,men er meir uviss ilengre tidsperspektivm.o.t. vegkapasitet36900 tonn4Samsvar stor sett,men uviss på sværtlang sikt og ikkjesamsvar med målom kollektiv påeigne felt3Har dårleg kapasitetog er ikkje i samsvarmedregionale/lokale målom vekst ogutvikling.4 -6400 tonn3Berre godt samsvari høve til kollektiv ogg/s – elles uvisse oglite samsvar4Svært god ogfleksibel for vidarefor vidare utvikling15900 tonn1Godt samsvar1Svært god ogfleksibel for vidarefor vidare utvikling15900 tonn1Godt samsvar1SUM rangering 22 25 13 11Konsept F kjem totalt langt betre ut enn konsept J i høve til dei fleste vurderingstema på strekningaKolltveit - Arefjord. Unnataket er kostnader der konsept J er billegare. Men sett i samanheng med mellomanna trafikantnytta, har alt J102 den dårlegaste netto nytta. Alt J101 har best netto nytte, men har mellomanna ikkje samsvar med politisk krav om mogleg kollektivtransport på eigne felt.Det er veldig små skilnader mellom C101 og C102 i konsept F strekninga sett under eitt. Men dei harlokale skilnader. Alt C101 med tunnel forbi Straume gir vesentlege inngrep i terreng og både eksisterandeog planlagt bustadmiljø i samband med ny bru over Straumsundet, men lite inngrep i Straume sentrum.Alt C102 som samlar inngrepa langs dagens vegkorridor, gir inngrep i vestre deler av bustadmiljø iStraume sentrum og inngrep i naturmiljø ved utfylling i Stovevatnet. Det er planlagt ca. 400 m langmiljøtunnel gjennom Straume sentrum som avbøtande tiltak i C102.Rangering på strekninga Kolltveit – Arefjord1. Konsept F Alt C1022. Konsept F Alt C101 (liten skilnad frå C102)3. Konsept J Alt J1014. Konsept J Alt J10215.2.2 Strekning Arefjord – StoravatnetTabell 15.3. Vurdering av alternativ innanfor konsept J og konsept FKonsept JKonsept FTema J101 J102 C7/C9 C7God framkomst forall transportIkkje mogleg medeigne kollektivfeltIkkje mogleg medframtidig bybaneGod g/s løysing påheile strekninga.Trafikk- ogtransportsystemAvgrensa framkomstfor biltrafikk. Dårlegfor nyttetransport.God framkomst forkollektiv på eignefeltMogleg medframtidig bybane påny bru, men krevførebuing ogkostnad no.God g/s løysing påheile strekninga.Svært godframkomst for alltransportEigne kollektivfelt påny hovudvegMogleg medframtidig bybane påny hovudveg, menkrev førebuing ogkostnad no.God g/s løysing,men litt mindre god iSøre Drotningsvikfor gåande.Svært godframkomst for alltransport. Paralleltgjennomgåandelokalveg.Eigne kollektivfelt pådagens veg bortsettfrå blandalokaltrafikk pådagens SotrabruMogleg medframtidig bybane,men krev nylokalvegbru nårbybane vert aktuelt.God g/s løysing,Statens vegvesen Region vest 181

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingRangeringBruk av dagensSotrabruRangeringROSRangeringIkkje prissettekonsekvensar(landskap, nærmiljøog friluftsliv, naturog kulturmiljø,naturresursar, )RangeringPrissettekonsekvensar,anleggskostnad imrd.RangeringNetto nytte3 (dårlegast forkollektiv)Del av ny hovudveg.Avgrensing avnyttelast forkøyretøy på bruaeller krav omvesentlegombygging av brua3Sårbart, høgtrisikonivå, dårlegm.o.t. beredskap3Dårlegast i høve tilnærmiljøVesentleg inngrep ikulturmiljøet iKnarrvikaområdet.Best i høve tillandskap42,40 mrd. kr1Om lag som 0-alternativet3 (4) (+ prioritererkollektiv) 1Del av ny hovudveg.Avgrensing avnyttelast forkøyretøy på bruaeller krav omvesentlegombygging av brua31Sårbart, høgarerisikonivå enn J101,dårleg m.o.t.beredskap4Noko betre i høve tilnærmiljø enn J101pga. mindre trafikk.Elles som alt J10122,40 mrd. kr1Vesentleg størrenegativ netto nyttepga. svært lågtrafikantnytteDel av lokalvegnett.Krev berre vanlegvedlikehaldRobust, lågtrisikonivå, god m.o.t.beredskap. Vurderttil litt betre enn C7 iROS-analysen1Om lag konsekvensfor nærmiljø somJ101 Drotningsvik –Storavatnet.Vesentleg inngrep inærmiljø rundtbrufestet lokalt iSøre Drotningsvik.Størrelandskapsinngrepenn konsept J23,78 mrd. kr3Minst negativ nettonytte av alt i konseptFmen litt mindre godbåde for sykkel oggåande i SøreDrotningsvik.2Kombinasjon del avlokalvegnett ogkollektivveg. Krevberre vanlegvedlikehald.1Robust, lågtrisikonivå, god m.o.t.beredskap2Minst konsekvensarfor nærmiljø totaltsett. Men vesentleginngrep i nærmiljørundt brufestet lokalti Søre Drotningsvik.Størrelandskapsinngrepenn konsept J14,38 mrd. kr4Størst negativ nettonytte av alt i konseptFRangeringLokal og regionalutviklingRangeringKlimautslepp – CO2– auka utslepp i allealt i høve til 0-altRangeringMåloppnåingRangering1God for vidareutvikling i mange år,men er meir uviss ilengre tidsperspektivm.o.t. vegkapasitet.314 200 tonn3Samsvar, men uvisspå svært lang sikt34 -Har dårleg kapasitetog er ikkje i samsvarmedregionale/lokale målom vekst ogutvikling.4 -13 300 tonn1Berre godt samsvari høve til kollektiv ogg/s – elles uvisse oglite samsvar42Svært god ogfleksibel for vidarefor vidare utvikling113 800 tonn2Godt samsvar13Svært god ogfleksibel for vidarefor vidare utvikling115 700 tonn4Godt samsvar1SUM Rangering 24 26 14 19På strekninga Arefjord – Storavatnet kjem, likeeins som for strekninga Kolltveit – Arefjord, konsept F langtbetre ut enn konsept J. Det er berre når det gjeld kostnad, at alternativ i konsept J er betre enn alternativ ikonsept F. Som på strekninga Kolltveit – Arefjord, har alt J101 best netto nytte og alt J102 dårlegast nettonytte pga. liten trafikantnytte.Statens vegvesen Region vest 182

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingInnanfor konsept F kjem alt C7/C9 samla sett betre ut enn alt C7. Hovudskilnaden mellom dei toalternativa er:C7 er ca. 0,6 mrd. kr dyrare enn C7/C9 p.g.a. lang tunnelC7 er best m.o.t. inngrep i nærmiljø og i høve til andre miljøtema p.g.a lang tunnel. Inngrep inærmiljø i Søre Drotningsvik vil vere like i begge alternativC7 har noko større klimautslepp enn C7/C9C7 er vurdert til noko større risikonivå enn C7/C9, men skilnaden er litenRangering på strekninga Kolltveit – Arefjord1. Konsept F Alt C7/C92. Konsept F Alt C73. Konsept J Alt J1014. Konsept J Alt J102Statens vegvesen Region vest 183

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing16 Samanfatning og tilråding16.1 Tilråding frå Statens vegvesen16.1.1 Tilråding av konsept for heile strekninga Kolltveit - StoravatnetStatens vegvesen har vurdert konsept F og konsept J i høve til dei utgreiingstema som er omtalt isamanstillingane i kap 15. I tabellen under er det sett inn ein samanlikning av konsepta.Tabell 16.1. Vurdering av konsept J og konsept FTemaTrafikk- ogtransportsystemSamla rangeringBruk av dagensSotrabruSamla rangeringROSSamla rangeringIkkje prissettekonsekvensar(landskap, nærmiljøog friluftsliv, naturog kulturmiljø,naturresursar, )Samla rangeringPrissettekonsekvensar,anleggskostnad imrd.Samla rangeringKonsept JAlternativ:J101 / J102Alt J101 har god framkomst for all transport,men ingen prioritering av kollektivtransport.Ikkje mogleg med framtidig bybaneAlt J102 har ingen auke i vegkapasitet somgir avgrensa framkomst for biltrafikk ogdårleg løysing for all for nyttetransport.Men gir god framkomst for kollektiv påeigne felt og mogleg med framtidig bybanepå ny bru til Sotra.Begge har god g/s løysing på heilestrekninga.2Del av ny hovudveg.Avgrensing av nyttelast for køyretøy påbrua eller krav om vesentleg ombygging avbrua2Sårbart, høgt risikonivå, dårleg m.o.t.beredskap. J102 noko høgare risikonivåenn J1012Alt J101 er dårlegast i høve til nærmiljø. AltJ102 noko betre i høve til nærmiljø pga.mindre trafikk.Vesentleg inngrep i kulturmiljøet iKnarrvikaområdet.Best i høve til landskap23, 27 mrd. kr (begge alt om lag like)1Konsept FAlternative kombinasjonar:C101 / C7/C9, C101 / C7, C102 /C7/C9, C102 / C7Alle alternativ har svært god framkomst forall transport. Det er mogleg medkollektivtransport på eigne felt og moglegmed framtidig bybane til Sotra.Alle har god g/s løysing, men alt C7/C9 ogC7 har litt mindre god i Søre Drotningsvikfor gåande og syklande (C7).1Del av lokalvegnett / kollektivtrasé. Krevberre vanleg vedlikehald1Robust, lågt risikonivå, god m.o.t.beredskap.1Noko betre enn konsept J. Størst skilnadmellom alternativ med lange dagsoner ogalternativ med lange tunnelar. Alt C101 / C7best, alt C102 / C7/C9 dårlegast. Allealternativ gir vesentleg inngrep i nærmiljørundt brufestet lokalt i Søre Drotningsvik.Større landskapsinngrep enn konsept J.1Mellom 5,06 mrd. kr (C102 / C7/C9) og5,63 mrd. kr (C101 / C7)2Statens vegvesen Region vest 184

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingNetto nytteRangeringLokal og regionalutviklingSamla rangeringKlimautslepp – CO2– auka utslepp i allealt i høve til 0-altSamla rangeringMåloppnåingSamla rangeringStor skilnad mellom alternativaAlt J101 Om lag som 0-alternativetAlt J102 Størst negativ netto nytte pga.svært låg trafikantnytteBest eller dåregastAlt J101 er god for vidare utvikling i mangeår, men er meir uviss i lengre tidsperspektivm.o.t. vegkapasitet.Alt J102 Har dårleg kapasitet og er ikkje isamsvar med regionale/lokale mål om vekstog utvikling.2 (J102 ikkje tilfredsstillande)19 700 – 21 100 tonnOm lag likAlt J101 Samsvar, men uviss på svært langsiktAlt J102 Berre godt samsvar i høve tilkollektiv og g/s – elles uvisse og lite / ikkjesamsvar2 (J102 – ikkje tilfredsstillande)Alle alternativ negativ netto nytte.Kombinasjonen C102 / C7/C9 minst negativKombinasjonen C101 / C7 størst negativMiddelsAlle alternativ svært god og fleksibel forvidare for vidare utvikling119 700 – 21 600 tonnOm lag likGodt samsvar1SUM vurdering Dårlegast BestSjølv om alternativ i konsept J er billegast å bygge, har Statens vegvesen vurdert konsept J somvesentleg dårlegare enn konsept F med omsyn til trafikk- og transportsystem, bruk av dagens Sotrabru,risiko og sårbarhet, lokal og regional utvikling og måloppnåing.For tema “Ikkje prissette konsekvensar” og klimautslepp er skilnaden liten og vil berre i liten grad påverkeval av konsept.I tillegg krev løysingar i konsept F flytting av dagens høgspentleidningar over sundet mellom Sotra ogBergen. I konsept F er det i samarbeid med BKK, lagt inn kostnader til kabling (jord- og sjøkabel) avhøgspentleidningane mellom Breivik trafostasjon ved Alvøyvegen og Litlesotra trafostasjon i Arefjord.Denne kablinga vil frigjere dagens byggeforbudsone langs høgspentleidningen til mogleg utbyggingsareali Drotningsvikområdet, og redusere dei visuelle ulempene knytt til dagens høgspentanlegg.KonklusjonStatens vegvesen tilrår at berre traséalternativa i konsept F er aktuelle i vidare arbeid medreguleringsplan.Statens vegvesen meiner at konsept J ikkje gir tilfredsstillande løysing for transportbehov i regionenSotra/Øygarden-Bergen dersom ein vil oppnå den utviklinga kommunane ønskjer. Det gjeld spesieltbetra transportkapasitet, god og sikker framkomst for alle transportgrupper og eit meir robust ogfleksibelt transportsystem. Statens vegvesen vil derfor sterkt frarå traséalternativ i konsept J.16.1.2 Tilråding av alternativInnanfor konsept F har traséalternativa noko ulik verknad i høve til dei ulike tema. Det gjeld spesielt “Ikkjeprissette tema” og kostnad. Skilnaden er større på Bergenssida enn på Sotrasida.SotrasidaPå Sotrasida mellom Kolltveit og Arefjord får alt C101 og C102 en ganske lik totalvurdering. Men dei harlokale skilnader.Alt C101 med tunnel under Straume, gir vesentlege terrenginngrep på Bildøy og inngrep bustadmiljø isamband med ny bru over Straumsundet. Tunnelen har liten overdekking eit par stader og dei førebelseStatens vegvesen Region vest 185

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiinggeologiske vurderingane viser at fjellkvaliteten er dårleg på delar av strekninga, jf. pkt. 10.1.2. Men C101gir lite inngrep i Straume sentrum og Stovevatnet. Dagens Rv 555 vert lokalveg mellom Bildøy, Straumeog Arefjord.Alt C102 som samlar inngrepa langs dagens vegkorridor, gir inngrep i bustadmiljø i vestre del av Straumesentrum og inngrep i naturmiljø ved utfylling i Stovevatnet. Det er planlagt ca. 400 m lang miljøtunnelgjennom Straume sentrum som avbøtande tiltak i C102. Det må etablerast ny lokalveg mellom Bildøy ogStraume. Det er stilt rekkeføljekrav i føresegnene til kommunedelplanen (§ 4-2.1) om at denne lokalvegenskal vere vedteken før endeleg vedtak av reguleringsplanen for Rv 555 Fastlandssambandet Sotra-Bergen.Statens vegvesen meiner at begge alternativa er om lag like i høve til trafikk- og transportsystem,anleggskostnader og nytte. Men Statens vegvesen vil peike på at i den oppbygde miljøtunnelen ialternativ C102 slepp ein uvissa knytt til fjellkvalitet. Tunnelen er kortare, noko som gir mindre drifts- ogvedlikehaldskostnader. Miljøtunnelen i sentrum kan gi starten på ei byutvikling i Straume sentrum somkan binde handelsområdet i sør betre saman med området for offentlege tenester i nord.Statens vegvesen meiner at alternativ C102 er den beste løysinga for strekninga Kolltveit – Arefjord.BergenssidaPå Bergenssida står det mellom val av alternativ med ca. 2 km lang tunnel frå Søre Drotningsvik tilkryssområdet ved Storavatnet, alternativ C7, og eit alternativ med tre korte tunnelar og strekningar medveg i dagen, alternativ C7/C9. Mellom krysset i Drotningsvik og krysset i Storavatnet er ny hovudveg eiutviding av dagens trasé for Rv 555.Begge alternativ har same løysing for ny 4 felts bru over sundet Sotra-Bergen og same løysing i SøreDrotningsvik. Konsekvensane for omgjevnadene i Søre Drotningsvik vert dei same for begge alternativ.Samanlikning mellom alternativa:Alternativ C7 Anleggskostnad ca. 600 mill. kr høgare enn alt C7/C9 hovudsaklig pga. mer tunnel og kryss i tunnel Dårlegare netto nytte enn alternativ C7/C9 Kollektivtrasé på eigne felt langs dagens Rv 555. Ekspressbussar kan gå i blanda trafikk på nyhovudveg. Fleksibelt i høve til ruteopplegg. Lokalveg på dagens veg fram til Breivikkrysset og vidare langs Godviksvingane. Dagens tunnelgjennom Kiplehaugen vert kollektivtrasé. Totalt minst negative konsekvensar for nærmiljø pga. tunnel utanom dei tettbygde områda. Godtrafikkavlastning av dagens Rv 555. Størst utslepp av klimagassar pga. noko større veglengde og større høgdeskilnader på vegen enn altC7/C9. Fordel at nytt veganlegg kan byggast mens trafikken kan gå uavhengig på dagens Rv 555 bortsett fråein kort strekning i kryssområdet ved Storavatnet.Alternativ C7/C9 Lågast anleggskostnad og best netto nytte Kryss i dagen i Drotningsvik i samsvar med vegnormalane Kollektivtrasé på eigne felt på ny hovudveg. Gjer det og mogleg med kollektivtransport i blanda trafikkpå dagens Rv 555 mellom Arefjord og Drotningsvik. Fleksibelt i høve til ruteopplegg Fordel at løysinga gir noko raskare og kortare kollektivtrasé mellom Sotra og Storavatnet enn alt C7.Tilhøve for bil og kollektivtransport vert like og løysinga gir eit meir balansert tilhøve mellom auke ivegkapasitet for biltransport (berre 2 felt på ny hovudveg) og framkomst og køyretid forkollektivtransport. Lokalveg mellom Drotningsvik og Storavatnet via Janaflaten og Godviksvingane. For å fåsamanhengande lokalveg, må det byggast ny lokalveg som bind Janaflaten og Godviksvinganesaman via dagens vegkulvert i Breivikkrysset. Breivikrysset vert fjerna. Dårlegast i høve til inngrep i tettbygd nærmiljø langs vegstrekninga Drotningsvik – Storavatnet. Minst utslepp av klimagassarStatens vegvesen Region vest 186

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingUlempe at mykje av dagens veg vert berørt i anleggsperioden og at det krev mykje mellombelsevegløysingar for å avvikle den store trafikkmengda i anleggsperioden.Alternativ C7 er best med omsyn til nærmiljøet på strekninga Drotningsvik – Storavatnet ogtrafikkavviklinga i anleggsperioden. Dette må vegast opp mot at alternativ C7 har kostnad på rundt 600mill. kr meir enn alternativ C7/C9.Statens vegvesen meiner at både alternativ C7 og C7/C9 har gode trafikale løysingar og godetransportløysingar for alle transportgrupper. Avveiinga mellom omsyn til nærmiljø og anleggskostnad vertdet viktigaste.16.1.3 Krav til samordning av alternativval i Bergen kommune og Fjell kommuneStatens vegvesen stiller krav om at val av løysing i Bergen kommune må samsvare med val av løysing iFjell kommune slik at det vert eit heilskapleg og samanhengande veganlegg med same standard på heilestrekninga Kolltveit – Storavatnet.Statens vegvesen Region vest 187

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing17 Vidare planprosessFramlegg til kommunedelplan med konsekvensutgreiing for Rv 555 Fastlandssambandet Sotra – Bergen.Kolltveit - Storavatnet, vert lagt ut til offentleg høyring i minimum 6 veker med grunnlag i vedtak omutlegging i dei to kommunane Bergen og Fjell som er ansvarleg planmynde for fastlandssambandet Sotra- Bergen.I høyringsperioden vil tiltakshavar Statens vegvesen Region vest i samarbeid med dei berørtekommunane Bergen og Fjell kommune, arrangere opne informasjonsmøte i kommunane slik at busetteog brukarar i lokalmiljøa vert informert om saka og kan kome med innspel.Rapporten og alt tilhøyrande planmateriale er offentleggjort på følgjande nettadresse:www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrasambandet eller www.vegvesen.no/Vegprosjekter/sotrabergenAlle kan kome med merknad og innspel til planframlegget i løpet av høyringsperioden. Desse verthandsama både av Statens vegvesen og dei berørte kommunane og vil følgje saka i den politiskeslutthandsaminga.Dei to kommunane Bergen og Fjell skal på grunnlag av dei merknadar og uttale som kjem inn, og eigenpolitisk handsaming av saka, gjere planvedtak der dei vel løysingsalternativ for fastlandssambandetmellom Sotra og Bergen.På grunnlag av endeleg planvedtak for val av løysing, skal denne løysinga planleggast vidare gjennomutarbeiding av reguleringsplan. I denne planfasen vert løysinga optimalisert og vidare detaljert. I dennefasen vert det og utført oppfølgjande utgreiingar og vurderingar som omtalt i neste punkt.Dei statlege fagorgana, fylkeskommunen og nabokommunane som er berørt av tiltaket, kan reisemotsegn til ein eller fleire alternative løysingar i samband med sin handsaming av planpramlegget tilkommunedelplan.Statens vegvesen Region vest 188

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing18 Oppfølgjande undersøkingarI samsvar med punkt 15 i Planprogram for fastlandssambandet Sotra – Bergen er det i dette kapitteletsett opp tema som skal utgreiast vidare i eit miljøoppfølgingsprogram (MOP) som skal utarbeidast i nesteplanfase - reguleringsplan. Tilhøve som er avdekka gjennom denne konsekvensutgreiinga er summertopp som innspel til eit slikt program. I tillegg vil trafikktryggleik ved gjennomføring være sentralt i denHMS-planen (helse, miljø og sikkerhet) som skal leggjast til grunn for anleggsperioden.Landskapsbilete, Utforming og estetikk Utarbeide ein rettleiar for utforming og materialbruk i samband med konstruksjonar som størreterrengmurar, bruer, tunnelportalar, kulvertar, støyskjermar m.m., og for andre tunge terrenginngrepsom fjellskjeringar, fyllingar, deponiområde m.m. med sikte på å få ein god og heilskapleg estetiskutforming av veganlegga i fastlandssambandet Sotra - Bergen. Vurdere bruk av arkitektkonkurranse i samband med store og viktige konstruksjonar som bruer ogtunnelportalar. Utgreiing for lokalisering og utforming av evt. massedeponi i høve til landskap og opplevinga avlandskapetKulturminne og kulturmiljø Både registrerte kulturminne og kulturmiljø og område med potensiale for funn av kulturminne måundersøkast slik at undersøkingsplikta vert oppfylt (jf. lov om kulturminner § 9) Det må etablerast rutinar for korleis ein skal handsame vet funn av kulturminne både ianleggsperioden og seinareNaturmiljø Naturverdiar og biologisk mangfald i planområdet må dokumenterast i samsvar medNaturmangfaldlova § 8 - 12 Inngrep i naturmiljø skal avgrensast i anleggsperioden. Ved bygging av veganlegg i eller i nærleikenav vassdrag, skal det spesielt fokuserast på avgrensing av utfyllingar og å unngå utslepp avforureining. Inngrep i naturbeitemark med høg verneverdi på Bildøy må avgrensast i størst mogleg grad.Avbøtande tiltak må vurderast Tilhøve til gyteområde for torsk i Kolltveitosen må avklarast og avbøtande tiltak i anleggsperiodenvurderast Konsekvensar av eventuell utfylling i Storavatnet må vurderast i den vidare planprosessenNærmiljø Optimalisere veganlegget med omsyn til inngrep i nærmiljø, spesielt bustadmiljø Utgreie avbøtande tiltak med omsyn til barriereverknad som til dømes å opprette gode og sikrekryssingspunkt for gang- og sykkeltrafikk Utgreie arealinngrep som veganlegget vil føre med seg i berørte eigedomarKollektivløysingar - innfartsparkering Prioritere gode og effektive løysingar for kollektivtransport slik at den har minst like god framkomstsom annan trafikk. Kollektivtransport på eigne felt skal prioriterast i størst mogleg grad. Utgreie detaljerte løysingar for innfartsparkering og kollektivterminalar i samarbeid med berørtekommunar, Hordaland fylkeskommune og SkyssGang- og sykkelvegar Traséval og standard for g/s veg skal avklarast i reguleringsplanen.Statens vegvesen Region vest 189

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingUndersøkingar av grunntilhøve Utføre meir detaljerte grunnundersøkingar både på land og i sjø for å få best mogleg grunnlag forreguleringsarbeidet.Anleggsperioden Ikkje overskride grensene for støy (T-1442) og forureining. Mellombels riggplassar skal utformastmed oppsamling for mogleg forureinande stoffer. Avbøtande tiltak som har samanheng med anleggsverksemd og bygging av tiltaket må være klarlagtog i verksatt innan bygge- og anleggsstart. Det gjeld mellom anna tilhøve til gyteområde for torsk iStraumeosen, inngrep i naturområde med verneverdi, tiltak for å hindre forureining av vassdrag m.m. Det må utarbeidast planer for anleggsperioden som sikrar trafikkflyt, god trafikktryggleik og tilgjengefor alle trafikantgrupper. Eksisterande g/s-vegar og turvegar skal oppretthaldast så langt som mogleg. Alle kryssingspunkt(over/undergangar) skal takast vare på eller erstattast. Matjord som vert grave vekk, skal takast vare på for utlegging som toppjord på rørt sideterreng nåranleggsområdet skal settast i stand att. Det skal utarbeidast deponiplan for overskotsmassar Tiltak for å avgrense landskapsinngrep i anleggsperioden skal gjennomførastRisikoanalysarFor å få fram viktige moment som skal utførast for å få sikre tilhøve for alle trafikantgruppene ogomgjevnadane, skal det utførast meir detaljerte risikoanalysar for veganlegget i høve til: Oppfølging av trafikkvurderingane og prognosane med omsyn på resttrafikken på eksisterande veg.Tiltak for å styre trafikken til ønska trasé for ein best mogleg fordeling av trafikken bør utgreiast. Vurdering av eventuelle behov for restriksjonar eller tryggleikstiltak for transport av farleg gods, sliksom særskilte køyretider, avstand mellom køyretøy, tilrettelegging for forbikøyring og stogg langsvegen etc. Utgreie tekniske, operative og organisatoriske beredskapsløysingar knytt til bygging og drift av detsambandet som blir vald. Utgreie tiltak knytt til sjølvredning i tunnelar. Utgreie risiko som skyldast endra trafikkbilete på sjø. Utgreie tiltak i dagsone, i tunnel og på bru som kan redusere fare for utslepp til omgjevnadane ogredusere fare for uhell og evt. konsekvensar av eit uhell – også i anleggsfasen. Stille krav til entreprenør om rutinar for handsaming av dette.Statens vegvesen Region vest 190

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiing19 Vedleggsdokument og referansarDokument utarbeidd i samband med kommunedelplanarbeid med KUfor Sotrasambandet. Rv 555 Fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet.Juridiske plandokumentFjell kommuneFøresegnerParsell Kolltveit – kommunegrensa mot Bergen. Høyringsframlegg til føresegner og retningsliner for alletraséalternativ, plan ID 20050021, datert 16.02.2012.PlankartKonsept J Kommunedelplan for traséalternativ J101_J102, plan ID 20050021, teikning nr 01, datert16.02.2012Konsept F Kommunedelplan for traséalternativ C101 – C7 og C7/C9, plan ID 20050021, teikning nr 02,datert 16.02.2012Konsept F Kommunedelplan for traséalternativ C102 – C7 og C7/C9, plan ID 20050021, teikning nr 03,datert 16.02.2012Bergen kommuneBestemmelserParsell kommunegrensen mot Fjell - Storavatnet. Høringsforslag til bestemmelser og retningslinjer for alletraséalternativ, plan ID 19920000, datert 16.02.2012PlankartKonsept J Kommunedelplan for traséalternativ J101_J102, plan ID 19920000, tegning nr 01, datert16.02.2012Konsept F Kommunedelplan for traséalternativ C7, plan ID 19920000, tegning nr 02, datert 16.02.2012Konsept F Kommunedelplan for traséalternativ C7/C9, plan ID 19920000, tegning nr 03, datert16.02.2012Fellesbilag for begge kommunedelplananePlanrapport - høyringsframleggHøyringsframlegg – planrapport, datert 16.02.2012Teikningsbilag1. Statens vegvesen (2012): Teikningshefte – Plan og profilteikning for alle trasealternativa, Februar2012Planprogram2. Statens vegvesen (2011): Planprogram. Bergen 27.01.11 Vedteke versjon datert 12.09.11Statens vegvesen Region vest 191

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingBilag til planprogram3. Statens vegvesen (2011): Oppsummering av tidlegare planprosess, rammer og føringar forplanarbeidet, utfordringar og problemstillingar, datert 13.01.114. Statens vegvesen (2011): Grunnlag for siling, rapport av Statens vegvesen, desember 2010,revidert 25.01.20115. Siv ing Helge Hopen AS (2010): Overordnet trafikkanalyse av tilknytningen til transportnettet iBergen, datert 09.12.106. Safetec Norge AS (2011): ROS analyse av aktuelle løysingar i utvida planområde, datert februar20117. Statens vegvesen (2009): Sotrasambandet – Rv 555 Fastlandssambandet Sotra – Bergen.Kommunedelplan med konsekvensutgreiing. Vidare gang i saka etter KS1 avklaring. Tilhøve tilvedteke planprogram og traséalternativ som skal vurderast i revidert kommunedelplan, datert25.11.09KS 1 avklaring frå Samferdselsdepartementet8. Brev frå Samferdselsdepartementet, datert 17.08.09Deltemarapportar til konsekvensutgreiinga9. Norconsult (2008): Landskapsbilete, Bergen 30.06.0810. Asplan Viak (2006): Overordna landskapsanalyse. Bergen august 2006 oppdatert 2008.11. Norconsult (2008): Nærmiljø og friluftsliv. Bergen 30.06.08, med underbilag;12. Norconsult (2010): Oppdatert støyberegninger og tal på berørte hus i gul og rød støysone, sistrevidert 10.01.12. Oppdatert kart over støysoner, datert februar/mars 201013. Norconsult (2010): Oppdatering av luftforureingsberekningar, datert 12.02.201014. Norconsult (2008): Naturressursar. Bergen 30.06.0815. Rådgivende biologer (2008): Naturmiljø. Bergen 30.06.0816. Sweco Grøner AS og Statens vegvesen (2008): Kulturmiljø, Bergen 30.06.0817. Asplan Viak (2008): Sotrasambandet delprosjekt 2, Rv. 555 Kollsnesskiftet – Austefjorden.Kommunedelplan med KU. Temarapport Nyare tids kulturminne. 2008.18. Norconsult (2008): Lokale og regionale verknadar. Bergen 30.06.2008, revidert i september 2008Tekniske fagrapportar19. BKK (2011): Sotrasambandet- Oppdatert konsekvensvurdering. Mulige omlegginger av 300 kVog 132 kV ledninger i samband med opprusting av veganlegg på Sotra, nytt Sotrasamband.Bergen 11.11.201120. BKK (2009): Sotrasambandet – konsekvensutredning kraftnettet, Bergen 27.02.200921. BKK (2008): Mulige omlegginger av 300 kV og 132 kV ledninger i samband med opprusting avveganlegg på Sotra, nytt Sotrasamband. Bergen 01.09.200822. Statens vegvesen (2010) Notat datert 03.09.2010 vedr Alvøyvegen og Bohus, Drotningsvik.Boring i forbindelse med planlegging av vegtrasé for Sotrasambandet.23. Statens vegvesen (2008): Geologi. Fastlandssambandet Sotra - Bergen. Bergen 11.02.2008.i. Geoconsult (2007): Oppmålingsrapport, sjøbunnkartlegging. Straumsundetmellom Lillesotra og Bjorøy.24. Haug og Bom Bakke AS (2008): Sotrasambandet, Ny Sotrabru – Aktuelle løsninger. 28.03.200825. Haug og Blom Bakke AS (2008): Tilleggsnotat vedr ny bru med bybane, oppgradering aveksisterende bru. Notat 10.09.200826. Opticonsult AS (2008): Forprosjekt konstruksjoner. Bergen 08.02.200827. Statens vegvesen (2008): Tekniske føresetnadar - dimensjoneringsgrunnlag, Notat 10.06.200828. Norconsult (2008): Sambandet Sotra – Bergen, Utredning av lokalvegsystem og miljøtunnel påStraume, for alt C 102. Bergen februar 2008Illustrasjonar29. Norconsult AS (2012): Digitale modellfoto av bruløysing i konsept J (februar 2012)30. Statens vegvesen (2008): Digitale modellfoto av løysingar i konsept F (september 2008)31. Statens vegvesen (2008): Video av løysing i konsept F. (september 2008)Statens vegvesen Region vest 192

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingTidlegare utarbeid planmateriale32. Statens vegvesen (2008): Sotrasambandet. Delprosjekt 1 Fastlandssambandet Sotra-Bergen.Kommunedelplan med konsekvensutgreiing. Planrapport – Høyringsframlegg, datert september200833. Statens vegvesen (2006 og 2008): Planprogram. Bergen 31.10.06. Vedteke versjon datert30.01.0834. Statens vegvesen (2006): Silingsrapport. Vedlegg til Planprogram. Bergen, 31.10.0635. Norconsult (2008): Risiko og sårbarhetsanalyse – driftsfase. Bergen 30.06.200836. Norconsult (2008): Risiko og sårbarhetsanalyse – anleggsfasen. Bergen 30.06.2008Eksterne referansar37. Statens vegvesen (2011) Konseptvalgutredning (KVU) for transportsystemet i Bergensområdet,datert 13.05.201138. Statens vegvesen (2006): Konseptvalutgreiing (KVU) for Sotrasambandet. 12.6.200839. SINTEF (2009): Reisevaneundersøkelse for Bergensområdet, februar 200940. Avinor, Jernbaneverket, Kystverket, Statens Vegvesen (2008): Forslag til Nasjonal transportplan2010–2019. Januar 200841. Bergen kommune, Hordaland fylkeskommune og Statens vegvesen (2007): Transportanalyse forBergensområdet 2010-2030. Januar 2007.42. Direktoratet for naturforvaltning (2000): Viltkartlegging. DN Håndbok nr 11. RevidertInternettnettutgåve.43. Direktoratet for naturforvaltning (2007a): Kartlegging av naturtyper. Verdsetting av biologiskmangfold. DN-håndbok 13, 2. utg. http://www.dirnat.no44. Direktoratet for naturforvaltning (2007b): Kartlegging av marint biologisk mangfold. DN- Håndbok19-2001, revidert 2007. http://www.dirnat.no45. Lotsberg/Statens Vegvesen (2008): Målingar med Peugeot 308. Upublisert.46. Miljøverndepartementet (1993): Rundskriv T-5/93: Rikspolitiske retningslinjer for samordnetareal- og transportplanlegging.47. Miljøverndepartementet (2007): St.meld. nr. 34 (2006-2007) ”Norsk klimapolitikk”48. Norconsult (2000): Reisevaner i Bergensområdet i 2000, med. uviklingstrekk fra 1992. Bergen2000.49. Riksantikvaren: ”Rettleiar. Kulturminne og kulturmiljø i konsekvensutgreiingar” Riksantikvarensrapportar nr. 31, 2003.50. Stortingsmelding nr 16. Nasjonal transportplan 2010 - 201951. Samferdselsdepartementet (2008 - 2009): Nasjonal Transportplan. Handlingsprogrammet 2010-2019.52. Statens vegvesen (2000): Handbok 064. Nordisk beregningsmetode for vegtrafikkstøy 200053. Standard Norge (2005): NS 8175 Lydforhold i bygningar - Lydklasser for ulike bygningstyper”54. Statens vegvesen (2006): Veg og gateutforming. Håndbok 017.55. Statens vegvesen (2006). Konsekvensanalyser. Håndbok 140.56. Statens vegvesen (2008): Handbok 232 Tilrettelegging for kollektivtransport på veg.57. Statistisk sentralbyrå (1999): Utslipp frå vegtrafikk i Norge/sft 1999www.sf.n0/publikasjoner/luft/1622 /ta1622.pdf58. Stortinget (2008): Avtale mellom Arbeiderpartiet, Sosialistisk Venstreparti, Senterpartiet, Høyre,Kristelig Folkeparti og Venstre om klimameldingen 17. januar 2008.http://www.stortinget.no/diverse/klimaforlik.html59. Vegdirektoratet (2004): Bruker- og registreringsveileder for VLUFTStatens vegvesen Region vest 193

Rv 555 fastlandssambandet Sotra – Bergen.Parsell Kolltveit – Storavatnet. plan nr 20050021og plan nr 19920000Kommunedelplan med konsekvensutgreiingStatens vegvesen Region vest 194

Statens vegvesen Region vestAskedalen 4N-6863 Leikanger(+47) 815 44 010firmapost-vest@vegvesen.no