A side 1-5 (Atrium nr. 1- 2004 - Atrium - Universitetet i Bergen

plakatkunst i PolenUnder eit studieopphald i Krakow, fekk Tomas Tronstad augaopp for polsk plakatkunst. Som kunsthistoriestudent vart hanoverraska over kor stor og mangfaldig denne kunstsjangerenvar.tekst: Hilde Bøbohilde_west@hotmail.comPlakattradisjonen i Polen skil seg frå det einvanlegvis forbind med teater- og filmplakatarandre stader på grunn av den særdeleskunstferdige utforminga. Etter andreverdskrigen byrja utviklinga av plakatkunstenslik Tomas skildrar han. Før den tid var detlite som skilte plakatproduksjonen i Polenfrå produksjonen i andre deler av Europa.Det kan verke som om eit sønderbomba landtrengte ei allment tilgjengeleg kunstform,og det vart oppretta ein romsleg nisje forplakatkunstnarane og produkta deira. Eignegalleri vart etablert, professorstillingar vedkunstakademia vart oppnemnt, verdas førsteplakatmuseum vart opna utanfor Warzsawai 1968, plakatbiennaler vart arrangert og eitomfamnande distribusjonsapparat vart sett igong. Det var profesjonelle kunstnarar somutforma plakatane, anten som hovud- eller sombigeskjeft.Visuell retorikkOppgåva til Tomas tek utgangspunkt i tankenom ein visuell retorikk.- Eg forsøker å gjere reie for det retoriskei plakatane; bruk av metaforar og figurar, tildømes. Ei mengd biletspråklege grep vert nyttafor å kommunisere med omverda. Retorikker ikkje berre kunsten å overtale, men ogsåkunsten å vere veltalande, noko som kjem godtfram i den polske plakatretorikken.- Kva trur du er årsaka til at denne kunstformavart så populær og akseptert?- Den polske plakatkunsten er både stor ogsympatisk i den måten han formidlar bodskapasine. Plakatane kommuniserer så mykje på eingong. Dessutan er han så vidtfamnande; alleaktivitetar i det sosiale livet har sitt uttrykkgjennom plakatar. Ikkje berre vart det lagaplakatar for filmar, konsertar og teater, menogså for hendingar innan sport, nasjonaldagen,1.mai, kongressar, symposier og sirkus, for ånemne nokre. Utover 50-talet vart det ogsåprodusert ein del politiske plakatkunstverk.Plakattradisjonen i Polen har alltid hatt næreband til polsk verkelegheit og særleg til polskkulturliv. Eit anna viktig poeng er at det er eisvært tilgjengeleg kunstform. Plakatane hengder folk går til dagleg.Slått av HollywoodEin kan seie at dei polske plakatane hadde sistordomstid mellom 1950 og 1990. I dag er detlite å sjå til dei kunstferdige plakatane, dei storeHollywoodfilmane vil ha sine hovudpersonarog regissørar på plass – kommersialiseringa gjerseg meir og meir gjeldande også her.Viss ein undrar kor alle plakatane er blittav, så finst dei på museum, i galleri og somsamlarobjekt i private samlingar både i ogutanfor Polen.43hovedfagsstudenten: