A side 1-5 (Atrium nr. 1- 2004 - Atrium - Universitetet i Bergen

forskerstafett:utvikling av språkprøvarav Eli Moe, arbeider som fagkonsulent på prosjektetNasjonale prøver i engelsk (Aksis/UiB)Min jobb er interessant, krevjande og variert.For å gjera ein god jobb, må eg ha kjennskap tilfleire ulike fagdisiplinar, og eg må samarbeidakontinuerleg med kollegaene mine, omresultatet skal bli godt. Fordi fagfeltet eg jobbarinnanfor er svært lite her i landet, må eg verarelativt godt orientert internasjonalt og haei rekkje kontaktar i andre land. Skal eg påkurs eller konferansar for å læra meir, må egut av landet. Eg blir stadig stilt overfor nyeutfordringar, og eg (og teamet eg jobbar i) mårett som det er velja ei blant mange løysingar.Arbeidet eg gjer, skjer like ofte i dynamiskmeiningsutveksling med andre, som i djupog einsam konsentrasjon ved skrivebordet/datamaskina. Nokre gonger må eg ut i feltenfor å observera korleis noko av det vi harutvikla, fungerer, medan andre gonger lærer egopp andre til å bruka noko av det vi har utvikla.Arbeidet eg gjer, og vala eg er med på å ta,berører ofte andre personar. Difor er det sværtviktig ikkje å trø feil. Høyrest dette kjedeleg ut?Det er det ikkje!Sjølv om det har blitt laga språkprøvarså lenge det har vore språkundervisning, erspråktesting eit relativt nytt fagområde her hososs. Mange går ut frå at «dei fleste» kan lagagode prøvar. Når eg fortel kva jobb eg har, fåreg ulike reaksjonar på det:- Å ja, du er språklærar!- Er det å laga språkprøvar ein eigen jobb?- Kan det vera ein fulltidsjobb?- Kan ikkje alle lærarar og andre som kan eitspråk, laga gode språkprøvar?Eller noko liknande. Dei fleste er einige omat det er viktig at dei som underviser i språk,både har solid fagleg og pedagogisk relevantutdanning. At dei som lagar språkprøvar ogvurderer språk, treng spesifikk kunnskap om ogopplæring i dette, er det derimot ikkje så mangesom stiller krav om.Språktesting er eit nytt fagområde og einny forskingsdisiplin her i landet. Det er eiteige fagfelt samstundes som det også byggjerpå forsking og kunnskap frå andre fagfelt t.d.andrespråksforsking, lingvistikk, pedagogikk,statistikk og testteori. Dei som utviklarspråkprøvar, bør difor ha ein viss kjennskap tilalle desse fagfelta.At den som lagar ein prøve i tysk forpersonar som ikkje har tysk som morsmål, måha kjennskap til tysk språk, er ikkje vanskelegå skjønna. At det også er viktig å vita nokoom generelle prinsipp for korleis innlæringav andrespråk skjer, er også klart. Viss denneprøven skal brukast i skulen, kan det vera viktigå vita noko om fagplanane som ligg til grunnfor tyskfaget i skulen, og også korleis elevanearbeider, og kva oppgåvetypar dei kjenner.Og ikkje minst – ein må kunna undersøka omprøven ein lagar fungerer etter intensjonen.Måler prøven det ein ynskjer han skal måla (erprøven valid)? Er prøven eit stabilt og pålitelegmåleinstrument som skil mellom sterke ogsvake elevar på ein fornuftig måte (er prøvenreliabel)? For å dokumentera at prøven fungerergodt i den samanhengen han blir brukt, må hanvera reliabel og valid og kunna gjennomførastpå ein praktisk og grei måte.Det er eit omfattande arbeid å laga gode ogpålitelege språkprøvar. Eg skal difor ta lesarenmed på ein tur gjennom prossessen.Ingen prøvar er gode eller dårlege i segsjølve. Dei er gode eller dårlege i ein bestemtsamanheng. Difor er det viktig å få avklart kvaprøven skal måla, og i kva samanheng prøvenskal brukast. Skal prøven gi eit generelt bildeav ulike personar sine språklege ferdigheiter,eller skal han kontrollere om elevar meistrarspesifikke ting det har blitt fokusert på iundervisninga? Skal prøven avdekkja kor flinkeelevar er til å snakka eit språk, eller kor godtdei beherskar grammatiske strukturar? Detein vel å leggja til grunn for ein språkprøvebør vera motivert ut frå språksyn uttrykt ifagplanar/pensum, eller frå behov avdekkai ein bestemt situasjon. Dei underliggjandeteoretisk formulerte prinsippa for det ein vil atprøven skal måla, kallar vi prøvekonstrukt.Når vi veit kva språklege ferdigheiterprøven skal fokusera på, kan vi begynna å lagaoppgåver. Som om dette er ei enkel sak. Skal vilaga ein leseprøve, må vi finna gode lesetekstarog innhenta løyve til å bruka dei, eller vi kanbetala folk for å skriva tekstar som kan brukasti prøvane. Skal vi laga ein lytteprøve, må visørgja for at det blir tatt gode lydopptak somkan vera utgangspunkt for oppgåver. Og heiletida må vi sjekka oppgåvene og innhaldet i dei40