Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

90
Kortforma gje vart godkjend i 1938, då kom òg perfektum partisipp gjevi og [gitt] inn i
norma. Frå 1959 vart infinitivane gi og gje(ve), presensformene gjev og gir og
perfektum partisippa gjeve, gjevi og gitt jamstilte hovudformer. I 1981 vart det vedteke
at svake partisipp av sterke verb som hittil hadde vore ubøyelege, kunne brukast
ubøygde eller få vanleg samsvarbøying i læreboknormalen. Det førte til at
partisippforma gitt fekk tilført han- og hokjønnsforma gidd og fleirtalsforma gidde.
Gange og stande hadde fram til 1938-reforma denne bøyinga:
gange/gå – gjeng/går –gjekk [gikk] – gjenge/gått
stande/stå – stend/står – stod – stade
Etter 1938 hadde ordlistene den merknaden til oppføringane gange – gjeng og
stande – stend at dette var former som var tillatne i poetisk stil. Dette vart endra frå
1981 av. I årsmeldinga for Norsk språkråd frå det året står:
“Opplysningen “poetisk” om ordene gange, stande […] i ordlister utgår.
Ordene får denne oppføringen:
[gange – gjeng – gjekk – gjenge]
[stande – stend – sto(d) – stade]
[…]”
Talemålsgrunnlag
Talemålsgrunnlaget for tostavingsformene er svært svakt, men det er ikkje undersøkt
nøyaktig.
Skriftmålsgrunnlag
Fire av 30-årsforfattarane (Vikør 1995) brukte bøyinga gi – gir – gitt, ei brukte gi – gjev
– gjeve. Vikør nemner at dette neppe er representativt for språkbruken i tida. Vaage,
som også elles valde langformene, hadde gjeva. Fire hadde valt kortforma gje. Tre av
dei ni forfattarane frå 50-åra brukte gi, og langforma gjeva finn me berre hjå Høydal. I
1970-åra er det tre valfrie hovudformer å velja mellom, gi/gje/gjeva. Hjå dei undersøkte
forfattarane frå desse åra dominerer gi (brukt av åtte–ni av forfattarane) over gje,
langforma er ikkje brukt.
Ingen av dei undersøkte forfattarane frå 30-åra har brukt formene gange og gjeng,
partisippforma gjenge er nytta av éin. Desse formene var jamstilte hovudformer på den
tida. Det var også stande – stend – stade, men av dei var berre stade brukt, av tre av
forfattarane. Etter 1938 fører ordlistene opp at desse verba er tillatne i poetisk stil. Ingen
av dei undersøkte 50-årsforfattarane har brukt nokon av dei, og dei vart heller ikkje
funne hjå forfattarane frå 70-åra.