Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

81
kk finst ved sida). I Trøndelag er former utan k eller g det vanlege, unnateke somme
stader i inkjekjønn og fleirtal. I Nord-Noreg blir forma nån brukt i skifte med former
som har g eller k.
nugun/någå/någen: Former med g finst i Nord-Gudbrandsdalen. I indre bygder av
Agder, i Rogaland sørfrå opp til midt i Ryfylke finst òg g-former i samanheng med den
allmenne overgangen frå k til g etter vokal. – I fleirtal er g noko meir utbreidd enn i
eintal.
nok(k)en/nok(k)on: Slike former er i bruk i Valdres (- Begnadalen), til dels i Ådal,
Hallingdal med Eggedal og Sigdal, Numedal nord for Flesberg, i Øvre Telemark, i ein
del indre bygder i Agder. I Rogaland er formene med k i bruk frå midt i Ryfylke der dei
“harde” konsonantane byrjar, og former med k er så i bruk i bymål og bygdemål
oppover heile Vestlandet til og med Romsdal. I Trøndelag ser det ut til at k-former berre
finst i inkjekjønn. I Nordland er k(k) vanleg, men former utan konsonant eller med g
finst i fleire bygder. Det same skal visst gjelda for Troms og Finnmark.
Fleirtalspronomenet nokre skal brukast når talaren har visse personar, dyr eller
ting i tankane, medan ein elles bruker nokon (jf. Hellevik 1971:80). På den måten får dei
to setningane i kvart par nedanfor ulikt innhald:
I a
I b
Kom det nokre målkvinner på møtet i går
Kom det nokon målkvinner på møtet i går
II a Kjem det nokre turistar frå Tyskland i dag, kan du opplysa om ekstraturen i
morgon.
II b Kjem det nokon turistar frå Tyskland i dag, kan du opplysa om ekstraturen i
morgon.
I setning I a og II a siktar den som spør, til visse målkvinner og turistar som han har i
tankane. I I b og II b er det heilt ope om det finst aktuelle målkvinner og turistar, dvs. at
spørsmål I a går like mykje på om det faktisk kom nokon som var målkvinne. Og
vilkåret i II b gjeld såleis om det i det heile teke kjem turistar frå Tyskland.
Dette skiljet er nok lite gjennomført i dialektane no, og på Vestlandet ser forma
nokon ut til å vera den vanlege fleirtalsforma i begge tydingane.
Skriftmålsgrunnlag
I forfattarskapane frå 30-åra fanst dette pronomenet i mange variantar; attåt noeformene
også døme som noke og noken. Slutninga Vikør trekkjer, er at eit relativt
einskapleg tradisjonelt mønster (nokon, noka, noko, nokre) held seg hjå om lag
halvparten av dei ti, medan dei andre finn ulike tilpassingar til skiftingane i talemålet.
Dei ni forfattarane frå 50-åra er ikkje representerte med anna enn hovudformene, og
hovudvekta ligg òg på dei tradisjonelle formene hjå 70-årsforfattarane. Her har berre éin
av dei ti valt bøyingsformene av noen (Øivind H. Solheim), og Rolf Sagen har brukt