Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

79
norsk; men den har vist merkelig liten evne til å hevde sig i skrift, og synes i
det hele også å gjøre sig mindre og mindre gjeldende tid for tid. (S. 46)
Eigentleg var framlegget å ta ut honom i nynorsk og ham i bokmål, slik at begge
målformene skulle få han som einaste objektform. Rettskrivinga frå 1938 følgde ikkje
tilrådinga på dette punktet, og honom har vore jamstilt form fram til i dag.
Talemålsgrunnlag
Framlegg til læreboknormal 1957 peiker på at mange norske dialektar skil mellom
subjekt- og objektform av dette pronomenet. “Hanom, honom og forskjellige former av
disse ord er vidt utbredt.” (S. 92) Han er utbreidd i Nord-Noreg, elles finn ein dels han
og dels honom i dei andre landsdelane.
Utbreiinga av skiljet han – honom er annleis enn ho – henne, og det kjem av at
mange dialektsystem har utgangspunkt i det norrøne nominativ-akkusativskiljet, der ein
altså hadde hann – hann mot hon – hana.
Skriftmålsgrunnlag
Forma honom er svært lite bruk i skrift. Ettersom det ikkje er gjort systematiske
granskingar av korleis bruken av objektforma er, kan lite seiast eksakt. Men ei
jamføring med hokjønnspronomena i Nynorsk frekvensordbok viser at honom står svakt
som objektform: 99,6 % han og 0,4 % honom mot 81,4 % ho og 18,6 % henne.
Vurdering
a) Talemålsutbreiinga. Utbreiinga av forma honom er ikkje svært stor, og ho minkar
fort der dativsystemet går ut or bruk.
b) Skriftleg bruk. Bruken av honom er forsvinnande liten.
c) Den indre bygnaden. Jamfør under førre punktet om ho–henne.
d) Ordgruppe. Her er det ikkje tale om ordgruppe.
e) Som identitetsuttrykk. Forma honom er ei svært tydeleg markering av tradisjonell stil.
f) Nytt Framlegget representerer ikkje noko nytt ut frå gjeldande norm.
Konklusjon
Talemåls- og skriftmålsbruken er ikkje sterke argument for å halda på forma honom,
skriftmålsbruken talar kanskje for det motsette. Men me legg her avgjerande vekt på det
grammatiske systemet: Når me opnar for eit kasusskilje i hokjønnspronomenet, bør det
også kunne brukast i hankjønn. Det er då òg talemålsgrunnlag for å behandla dei to