Nynorskrettskrivinga - Språkrådet
Nynorskrettskrivinga - Språkrådet
Nynorskrettskrivinga - Språkrådet
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
60<br />
Aasen Veggjer Griser Sofaar Bunadar<br />
1901 veggjer/veggjir griser/grisir<br />
1917 vegger griser/grisar<br />
Skard 1920<br />
sofaer<br />
1938 vegger [veggar] grisar<br />
Hellevik 1959<br />
bunader<br />
1995 sofaer [sofaar] bunader [bunadar]<br />
Framlegg 2000<br />
Talemålsgrunnlag<br />
Er-klassen i hankjønn har halde seg nokså godt i svært mange norske dialektar opp til<br />
våre dagar. Men det har òg vore vanleg at ord av denne klassen har kunna hatt både -er<br />
og -ar hjå same språkbrukarane. Hjå yngre i dag på Vestlandet ser det ut til at denne<br />
bøyingsklassen går fullstendig opp i ar-klassen. Og det same har skjedd tidlegare i<br />
dialektane i Trøndelag og i Nord-Noreg.<br />
Når det gjeld fleirtalsendinga i ord på -nad og -a, er det vanskeleg å finna<br />
dialektar som har endinga -er i desse substantiva (dersom dialekten skil mellom -er og -<br />
ar i endingar). Alle dialektar lèt tydelegvis desse orda gå etter hovudmønsteret, altså arklassen.<br />
(Somstad får ein rettnok kontraksjon av dei to trykklette a-ane: fleire kostnar<br />
(Vest-Telemark).)<br />
Det vanlege i målførelitteraturen er at den maskuline er-klassen blir spesielt<br />
nemnd, men at -nad-ord ikkje er kommenterte, heller ikkje tekne med som eksempel<br />
under er-klassen. Det kan ein tolka slik at nad-orda går som vanlege maskuline ord med<br />
ar-bøying. Slik er det t.d. i sunnmørsgrammatikken åt Aasen, i vossagrammatikken åt<br />
Heggstad(1932), i oversynet åt Hannaas over setesdalsmålet (1919), i skildringa åt Beito<br />
av valdresmålet (1958), og i boka åt Ølmheim om målet i Sogn og Fjordane (1983).<br />
Venås (1977) har derimot nemnt spesielt at hallingmålet har fleirtalsformer på -naa (s.<br />
81). Dei dialektane ein mest skulle venta ei arkaisk bøying i, har altså fleirtal på -a(r).<br />
Skriftmålsgrunnlag<br />
Bruken er ikkje systematisk undersøkt. Men i eit ord som månad viser frekvensordboka<br />
5 tilfelle av ar-ending og 22 av er-ending. Det var frå eit materiale kring 1980, då -erforma<br />
var obligatorisk.<br />
Vurdering<br />
a) Talemålsutbreiinga. I yngre dialektar er ar-bøying dominerande, og i ord på -nad og<br />
-a kan me rekna denne endinga som gjennomført.<br />
b) Skriftleg bruk er ikkje undersøkt.<br />
c) Den indre bygnaden. Denne underklassen med -er og -ene kompliserer strukturen i
Change language