Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

6
1 INNLEIING
1.1 Bakgrunn og status
1.1.1 Mål
Bakgrunnen for denne utgreiinga er eit brev frå Kulturdepartementet 5.12.00, der
departementet ber "Norsk språkråd lage ei utgreiing som nærare drøftar korleis skiljet
mellom hovudformer og sideformer eventuelt kan takast bort også i nynorsk, og korleis
ein i så fall kan tenkja seg å løyse dei spørsmåla som reiser seg i kjølvatnet av dette."
(Jamfør vedlegg 1, pkt. 3 s. 190.) Dette punktet i brevet har som utgangspunkt eit vedtak
bokmålsseksjonen i Språkrådet gjorde på årsmøtet i rådet i 2000: at ein i bokmålsrettskrivinga
skal ta bort skiljet mellom den trongare læreboknormalen og den vidare
rettskrivinga. (Sjå elles pkt. 1.3 om bakgrunnen for språkrådsvedtaket i 2000 og brevet
frå departementet, vedlegg 1.)
Målet med denne utgreiinga er difor å grunngje framlegga til ei revidert norm for
nynorsk skriftmål der det ikkje er skilt mellom ein trong læreboknormal (hovudformer)
og ei vid rettskriving (som omfattar både hovudformer og klammeformer/sideformer).
Normeringsspørsmålet blir sett inn i både ein normeringsteoretisk, historisk, sosial og
pedagogisk samanheng. Det er naturleg i samband med ei så omfattande endring som
det her er tale om: ei full gjennomgåing av heile nynorsknorma. Sjølv om omfanget av
dei konkrete endringane ikkje er så stort, er det her lagt vekt på å sjå på heilskapen i
norma og ikkje berre enkeltdrag. Departementet har også lagt vekt på at den norma ein
no kjem fram til, bør kunna gjelda i lang tid framover. Dermed kan denne revisjonen
samanliknast med dei større normendringane i 1901, 1917, 1938 og 1959. Det gjer det
også rimeleg med ei utgreiing som grunngjev endringane for både samtida og framtida.
Det skal elles presiserast at denne utgreiinga om nynorsknorma ikkje tek opp
spørsmålet om ordtilfanget.
1.1.2 Arbeidet med utgreiinga
Styret i Språkrådet sette i 2001 ned denne referansegruppa til å førebu saka: Jan Terje
Faarlund, Oddrun Grønvik, Eilov Runnestø, Helge Sandøy, Kåre Skadberg, Olav Veka
og Lars S. Vikør. Sandøy har vore leiar for gruppa, og skrivegruppa var Faarlund,
Runnestø og Sandøy.
Styret planla framdrifta i drøftingane slik at nynorskseksjonen på rådsmøtet i 2002
skulle ta stilling til spørsmålet om Språkrådet skulle gå inn for å ta bort hierarkiet i
norma, altså skiljet mellom læreboknormal og rettskriving. Deretter skulle referansegruppa
eventuelt arbeida vidare med eitt eller fleire detaljerte framlegg til ei norm utan
skilje (dvs. ”korleis skiljet mellom hovudformer og sideformer eventuelt kan takast bort
også i nynorsk,” som det står i brevet frå departementet).
Referansegruppa kom til at det neppe var mogleg for nynorskseksjonen både å
diskutera igjennom dei prinsipielle spørsmåla og å gjera vedtak alt på rådsmøtet i febru-