Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

31
2 FRAMLEGG TIL VALFRIE FORMER
2.0 Disposisjon og kjelder
Disposisjon
Dei kategoriane som skal omtalast her, går fram av Vedlegg 2, punkt II, og dei byggjer
såleis på vedtaket på møtet i nynorskseksjonen i Norsk språkråd 13.5.02 om kva kategoriar
ein ynskte nynorsknorma skulle ha valfrie former i. Dei kategoriane det på same
møtet var fleirtal for å sløyfa valfridom i, blir omtala i kapittel 3.
Disposisjonen i utgreiingane nedanfor følgjer på lag den som har vore brukt i
tidlegare utgreiingar om rettskrivingsendringar, særleg Framlegg til læreboknormal
1957. Kapittel 2 er delt opp i hovudgruppene lydverket, formverket og einskildord, som
atter er delte opp i underpunkt. Kvart underpunkt representerer ein kategori det er
formulert eit framlegg til. Dette framlegget svarar til vedtaka 13.5.02, men i eit par
tilfelle har referansegruppa funne det naturleg å slå saman kategoriar frå maimøtet.
Under kvart punkt kjem det i tillegg til ei formulering av framlegget også ein
omtale av status i dag, normeringshistoria og tale- og skriftmålsbakgrunnen. Omtalen
munnar ut i ei vurdering og ein konklusjon som tek utgangspunkt i prinsippa for
normeringa, jf. 1.3 og 1.6:
a) talemålsutbreiinga
b) utbreiing i skriftleg bruk
c) den indre bygnaden
d) om kategorien utgjer ei ordgruppe (ein klasse).
Dessutan vart det på seksjonsmøta i februar og mai 2002 understreka at ein også bør ta
omsyn til dei mange ynska som finst om å skriva ein personleg, tradisjonell, moderne
eller regional nynorsk. Eit slikt omsyn kan opna for at også mindre frekvente drag kan
koma med i norma når ein ser at dei er viktige for grupper av nynorskbrukarar. Dette
prinsippet tek også omsyn til det læringstekniske argumentet at brukaren skal kunna
kjenna att talemålssærdrag i skriftspråksforma og dermed identifisera seg med
språkforma. På dei same møta var det også ynske om at ein har som siktemål med
arbeidet at flest mogleg nynorskbrukarar skal sleppa å måtta leggja om skrivevanane
sine. Difor har me også teke med desse momenta under vurderinga:
e) om kategorien representerer noko som blir brukt som identitetsuttrykk, og
f) om framlegget innfører noko nytt jamført med rettskrivinga som gjeld i dag.
I dei tilfella der eitt av desse kriteria er rekna som irrelevant, blir det hoppa over i
framstillinga.
Under Status i dag tek me utgangspunkt i det ordtilfanget som er kome med i
Nynorskordboka. Når det gjeld utbreiinga i dialektane og i skriftleg bruk, er det som
nemnt ovanfor problem med å ha heilt oppdaterte opplysningar. Kriteriet om den indre