Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

210
mørkje [mørke] ( formørkje)
styrkje [styrke]
verkje [verke]
yrkje [yrke]
Verb med stomnutgang på -skj-
Det er 2 verbformer med stomnutgang -skj- i NOB. Båe har j-laus sideform og likeins
preteritum på -kte.
Hovudform Sideform Tilleggsopplysningar
ryskje [ryske]
treskje [treske] (skurd- el skurtreskje)
Motframlegg til 2.2.1.b Hankjønnsord på -ar/-er i fleirtal (benker/benkar, bunader/
bunadar, sofaer/sofaer)
Motframlegg
Hankjønnssubstantiv av typen benk, vegg skal ha valfri fleirtalsbøying -ar/-er.
Hankjønnssubstantiv på -nad og -a skal i nynorsk rettskriving ha fleirtal -er, -ene, som i
den noverande læreboknormalen.
Normeringshistoria for denne substantivgruppa viser vakling i fleirtalsbøyinga mellom
-ar og -er fram til 1959, da -er-bøyinga vart fastsett som eineform. Det er rimeleg å gå
ut frå at vaklinga hos dei som fastsette eller gav råd om rettskrivinga, hadde bakgrunn i
uttaletilhøve: ein skriven -d i utlyd vil normalt ikkje bli uttala i norsk. Dette ville gje ein
uttale /a–ar/, som ein ikkje såg som ønskjeleg, og som mange framleis misliker, jf.
merknad frå Kjell Venås til 2000-framlegget (30.11.99) om skriftformer som gjev to
påfølgjande a-ar:
"I tale vil uttale med éin a eller to ikkje skilja seg mykje. Det har med vellyd å gjera, og
eg minner om at vellydsomsyn var éin grunn til at nynorsk så lenge hadde månader og
villaer som eineformer."
Omfang. Talet på substantiv som får dobbel bøying om -er og -ar blir jamstelte, er
stort, og somme av desse orda er mykje brukte. Språkrådet har samla seg om at -nad er
eit parallelt suffiks til -ing, dvs at ein i prinsippet kan lage substantiv til alle
verbstomner med dette suffikset. Dermed er det potensielt ei stor ordgruppe. NOB har
(siste utgåve) om lag 70 hankjønnssubstantiv på -nad. Somme -nad-ord er svært vanlege
både i nynorsk og i bokmål (t. d. bunad, lovnad, søknad). Mange av avleiingane på -nad
er abstrakt som sjeldan eller aldri blir brukte i fleirtal (t.d. bygnad, fagnad, mognad,
saknad), eller kollektiv (fenad).