Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

204
Tilfanget for hand femner om meir enn 130 oppslagsformer berre for verb. Med
homografseparering og samansetningar vil eit vedtak omfatte fleire hundre verb.
Mellom dei er somme av dei mest frekvente og produktive verba i nynorsk. Alt dette
tilseier varsemd.
I tillegg kjem andre ordklassar med -j-laus sideform ved sida av verba. Den med flest
ord i seg, er svake hokjønnssubstantiv. Det er uråd å gje sikre tal for storleiken på ei slik
ordgruppe, men NOB har mellom 20 og 30 usamansette svake hokjønnsubstantiv på -
gje eller -kje. (Dei nynorske ordsamlingane har om lag 80.) Drøftingane nedanfor gjeld
likevel først og fremst verba, inndelt i grupper etter stomnutlyd (konsonantgruppa
framfor infinitivsendinga).
Tilfanget
Drøftinga nedanfor byggjer på ein gjennomgang av alle usamansette verb med infinitiv
på
-gje eller -kje som finst i databasen for siste utgåve av Nynorskordboka (NOB). Kvar
verbform er teken med ein gong, men kan representere opp til tre homografar
(likeskrivne ord) med svak bøying. Når ordet verbform er nytta nedanfor, er det av di
tilfanget ikkje er homografseparert i denne presentasjonen.
Delar av tilfanget som er teke med her, er ikkje kome med under grunngjevinga for
framlegg A. Det gjeld verb med stomnutlyd på -lkj, -rkj-, -skj-. Men sidan desse orda
fyller vilkåra for å reknast med i gruppa, er dei likevel tekne med her.
Sterk vs linn bøying
Somme av desse verba er sterke, men dei fleste er linne. Ein del har -a-bøying, men dei
fleste har -e-bøying, og innanfor den noverande læreboknormalen fordeler dei seg slik
at preteritum på -de er det vanlegaste for verb med stomnutgang på -g-, medan dei med
stomnutgang på -k- normalt har preteritum på -te. Dette er ein veletablert del av
systemet i rettskrivinga som har stått fast så lenge nynorsken har hatt ein vedteken
rettskrivingsnormal.
Mange av verba med preteritum på -gde kjem også inn under punkt 2.2.4.h, jf. også
motframlegg lenger ned.
Parverb
Ein del av desse verba er parverb til sterke verb med same stomnutgang, men utan -jframfor
infinitivsendinga. Dette draget er godt gjennomført innanfor læreboknormalen
og ein vel etablert pedagogisk regel som det er god grunn til å ikkje røre ved.
Dei ulike verbgruppene
Verb med stomnutgang på vokal eller diftong + -gj-
Dei fleste verba har berre hovudform, ikkje -j-laus sideform. Desse står oppførte i NOB:
bleigje, bægje, fløygje, høgje (med samansetningane for-, opphøgje), lægje, søgje,
vægje, øygje.