Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

137
Talemålsgrunnlag
Refleksivforma -st er først og fremst eit vestlandsk og til dels eit midlandsk drag. Forma
er òg litt brukt i trøndersk. Nordafjells og på resten av Austlandet dominerer -s.
Skriftmålsgrunnlag
Åse Wetås skriv om det publiserte materialet ho har granska, at det òg for bruken av
passiv og refleksivformer er ein tydeleg tendens til einsretting i formvalet: Det er
hovudformene som blir valde. I det upubliserte materialet fann ho derimot at tendensen
til val av -st i refleksiv og passiv ikkje var så eintydig. Her fanst det tvert om ein god del
innslag av passiv- og refleksivformer med [-s].
I 1930-åra brukte fem av dei forfattarane Vikør omtalar i undersøkinga si, passiv-
/refleksivformer på -ast, to brukte [-as], ein [-es] og ein kløyvd ([-as/-es]). Alle dei ni
1950-årsforfattarane brukte -ast-forma, og det same gjorde dei ti 1970-årsforfattarane.
Vurdering
I talemåla er former med -s svært mykje brukte, i skrift er desse formene sjeldan å sjå.
Konklusjon
Klammeforma på [-s] har altså vore tillaten i skrift sidan 1938 utan å slå gjennom. Me
rår til å ta denne forma ut or normalen.
3.2.4.d Enkeltformer i bøyinga: [fær – fenge], [slær], [slæst]
Status i dag
I dag har desse verba denne bøyinga:
få – får [fær] – fekk [fikk] – fått [fenge][fengi]
slå – slår [slær] – slo – slått/slege/slegi
slåst – slåst [slæst] – slost – slåst/slegest/slegist
Framlegg
For verba få, slå og slåst går sideformene [fær] – [fenge], [slær] og [slæst] ut or norma.
Me gjer merksam på at det ikkje vart drøfta på møtet 13.5.02 å ta [slæst] ut or norma, så
det har me eigentleg ikkje noko vedtak om. Men me tek det ut som ein konsekvens av at
[slær] blir fjerna.
Normhistorikk
[fær] [ fenge]
Etter 1917 kom dei svake presens- og perfektum partisipp-formene får og fått inn
jamsides med fær og fenge. Etter 1938-rettskrivinga var både fær og fenge borte frå
ordlistene, og om fengi står det i Skards Nynorsk ordbok frå 1945 at det kan brukast “i