Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

121
3.2.1.d Fleirtalsformene møbel – møbla/møbli
Status i dag
Ordet møbel har i nynorskrettskrivinga no både hankjønns- og inkjekjønnsbøying i
fleirtal: møbel – møb(e)let – møbel/møblar – møbla/møbli/møblane
Framlegg
Fleirtalsformene møbel – møbla/møbli går ut, og dette bøyingsmønsteret blir eineform:
eit møbel – møbelet – møblar – møblane
Normhistorikk
Substantivet møbel var oppført som inkjekjønnsord i Matias Skard Nynorsk ordbok
1920 og 1945. I 1954-utgåva var alternativ hankjønnsbøying i fleirtal komen med,
medan Gerhard Haaland i Norsk ordliste. Nynorsk 1957 let møbel ha berre
inkjekjønnsbøying. I Samlaget si Nynorsk ordliste 1959 var oppføringa “møbel et,
møblar”. I 1963-utgåva stod det klårare: “møbel et, fl -el, møblar”. Denne alternative
fleirtalsbøyinga har sidan golde.
Det går ikkje fram av førearbeida til 1938-rettskrivinga eller 1959-normalen at
bøyinga av møbel har vore omtala, heller ikkje er dette ordet teke med i lister over
substantiv med skiftande kjønn eller oppført i dei to ordlistene som vart gjevne ut ved -
reformene. Men me må vel rekna med at ordlisteforfattarane har registret
hankjønnsbøyinga i fleirtal som så utbreidd at dei har teke desse formene med i
oppføringa. Som oversikta ovanfor syner, har ordlistene gjeve ulike opplysningar.
Nynorskseksjonen av rådet vedtok på møtet 3.–4.2.2000 desse bøyingane:
eit møbel – møbelet – møblar [møbel] – møblane [møbla] [møbli]
Talemålsgrunnlag
Her har me inga undersøking å visa til. Talemålet har nok tidleg fått hankjønnsbøying
her. Somme stader er ordet òg hankjønnsord i eintal.
Skriftmålsgrunnlag
Nynorsk frekvensordbok, som byggjer på dei vanlegaste orda i skriftleg nynorsk henta
frå aviser, sakprosa og romanar i tida 1978–84, har eitt belegg på møbel (ubunde
eintal/fleirtal), tre på møblane, tolv på møblar og to på *møbler.
Vurdering
Går me ut frå strukturen, er fleire møbel – alle møbla [møbli] dei systemrette formene.
Språkbruken i skrift har mest heilt og fullt gått over til å gje ordet hankjønnsbøying i
fleirtal. Valfritt fleirtal som det har vore hittil, er inga god løysing dersom den eine
forma så å seia ikkje er i bruk, trass i strukturargumentet. Éi løysing er sjølvsagt å ha