Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

118
Åse Wetås skriv i undersøkinga si av publisert materiale på nynorsk (Wetås
2001a:22):
Samtlege undersøkingar av substantivformer viser at det stort sett berre er
hovud-formene som er i bruk. Eitt og anna innslag kan det vera av
klammeformene, men det er heilt marginalt.
I det upubliserte materialet har ho funne same tendensen. I delmaterialet som gjeld
barne- og ungdomstekstar, er det ein mest heilt eintydig bruk av hovudformer i bøyinga
av hokjønnssubstantiva. I minneoppgåvematerialet (Wetås 2001b: 19) er
klammeformene [-or, -one] i svake femininum heller ikkje så godt representerte. I
materialet frå Telemark nyttar alle skrivarane hovudformene -er, -ene, med unntak av
éin, som i eitt tilfelle skriv “tri vikur”. I materialet frå Oppland nyttar éin skrivar
formene gjentor og gjentone. Åtte skrivarar nyttar konsekvent hovudformene.
Vurdering
Klammeformene av svake hokjønnsord på -or og -one er svært lite brukte, sjølv om dei
alltid har vore tillatne skriftspråksformer. Dei som gjer seg nytte av dei, er ei lita gruppe
språkmedvitne skribentar som vil halda mest mogleg på Aasen-normalen eller ein
”klassisk nynorsk”. Desse formene har svakare talemålsgrunnlag enn i-målet, som dei
heller ikkje heng strukturelt saman med, og det finst nynorskbrukarar som skriv i-mål
utan å bruke -or og -one i fleirtal. Sidan -or/-one-formene er så lite brukte, er det lite
som talar for å halda på dei. Det er heller ikkje særleg aktuelt å bruka dei i stadnamn,
slik at det argumentet me brukte for
-i-endinga i pkt. 2.2 , ikkje er aktuelt her.
Konklusjon
Det er liten grunn til å halda på endingane -or og -one i svake hokjønnsord i fleirtal.
3.2.1.c Fleirtalsformene menner, feilar – feilane, sko – skoa/skoi, vemmer –
vemmene, myser – mysene, lyser – lysene
Status i dag
ein mann – mannen – menn/menner – mennene
ein feil – feilen – feil/feilar – feila/feilane
ein sko – skoen – skor/sko – skorne/skoa/skoi
ei lus – lusa – lus/lyser – lusene/lysene
ei mus – musa – mus/myser – musene/mysene
ei vom – vomma – vommer/vemmer – vommene/vemmene