Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

109
dersom ein vil samsvarbøya dei, er nokså innfløkte for dei som ikkje har
talemålsgrunnlag for dei. Bøyingsformene for dei sterke partisippa er derimot nokså
enkle, og ein finn dei same att i bøyinga av adjektiv på -en, som står endå sterkare. Det
gjer nok at samsvarbøying av sterke partisipp ser ut til å vera gjennomført utan problem
i nynorsk, også av dei som ikkje har talemålsgrunnlag for det.
e) Som identitetsuttrykk. Dei som ynskjer å skrive tradisjonell nynorsk, legg nok vekt
på å bruka tradisjonell samsvarbøying. Men så vanleg som ikkje-samsvarbøying av
svake partisipp har vorte dei siste par tiåra, kan ein neppe seia at ho er noka sterk
markering no.
f) Nytt Framlegget avviklar valfridomen i sterke partisipp, dei skal no ha obligatorisk
samsvarbøying. Denne delen av valfridomen frå 1981 ser ikkje ut til å vera teken i bruk.
Konklusjon
Samsvarbøyinga er etter kvart mykje mindre brukt i nynorsk ved svake partisipp, og ho
er ein tydeleg komplikasjon i læringa for dei som ikkje har grunnlag for ho i talemålet
sitt. Difor er det rimeleg å sløyfe det obligatoriske kravet om samsvarbøying av svake
partisipp. Derimot viser skriftleg praksis at sterke partisipp korkje valdar store
læringsproblem eller er på vikande front. Difor gjer me framlegg om at ho blir
obligatorisk i den nye nynorsknorma.
2.2.5 Adverb
2.2.5.a Adverb med a-/-an- framfor konsonant i retningsadverb/preposisjonar)
(typen austafor/austanfor)
Status i dag
Retningsadverba har valfritt -a- eller -an- i samansetningar unnateke framfor sisteledd
som byrjar på vokal, altså utafor/utanfor, utapå/utanpå, utatil/utantil, men utanom,
utanåt. Når retningsadverbet er eit ord for ei himmelretning, skal affikset -a- brukast
framfor konsonant og -an- framfor vokal, men likevel slik at det er val framfor -til,
altså: austafor, austapå, men austanetter og austanom, og så austatil/austantil.
Framlegg
Føreledd av typen austan- kan nyttast framfor vokal og konsonant. Framfor konsonant
kan typen austa- (utan utlydande -n) også brukast.
Normhistorikk
Valfridomen ved ord for himmelretningane gjeld berre framfor -til (austatil/austantil).
Framfor konsonant elles skal n-en falla (austafor, austapå). Framfor vokal står n-en
eller suffikset blir ikkje brukt (austanom/austom). Eineformene med -a- vart innførte i