Nynorskrettskrivinga - Språkrådet

105
Frekvensordboka viser at -te er nærast einerådande etter l og n (med unntaket
kjende), og same endinga dominerer etter m. Men etter ld, nd og ng dominerer -de. Ved
utgang på -r er frekvensane jamnare fordelte på -te og -de.
Vurdering
a) Talemålsutbreiinga. Endinga -te dominerer nok i norsk talemål i dei verba som er
aktuelle i denne gruppa.
b) Skriftleg bruk. Generelt sett ser det her ut til at dei to variantane står jamsterkt.
c) Den indre bygnaden. Den indre bygnaden blir styrkt ved at ein får klårare og meir
eins mønster. Det kan ein oppnå ved å opna for mest mogleg gjennomgåande val; det
gjev ein pedagogisk lette.
d) Ordgruppe. Utgangskonsonantismen gjev dei aktuelle orda preg av å utgjera ei
gruppe.
e) Som identitetsuttrykk. Endingane på -te i ein del av verba blir nok oppfatta som
”moderne”, men dette skiljet er neppe ein tydeleg markør.
f) Nytt Jamført med rettskrivinga i dag blir valfridomen den same, men tidlegare
klammeformer får no større bruksrom. Me opnar ikkje for valfridom ved dei verba med
utgang på -m og -r som før berre hadde endinga -te, dvs. former som drømte og verba
på -ere, jf. skjemaet under Status i dag ovanfor. Derimot føreslår me ny valfridom for
tolde/tolte og kvilde/kvilte. Det er det einaste nye i spørsmålet om valfridom.
Konklusjon
Det trengst litt ryddigare mønster for verbendingane i denne gruppa. Det kan me oppnå
med dette framlegget, og det er godt talemåls- og skriftgrunnlag for å gjennomføra det.
Mønsteret vist under Status i dag kan då forenklast til det nedanfor med klårt færre
kategoriar å skilja mellom. (Av plassomsyn er det teke med berre eit par døme i kvar
rute.)
-de/-te
-te
l ld m n
fortalde/fortalte melde/meldte drøymde/drøymte kjende/kjente
tolde/tolte
limde/limte
kvilde/kvilte
bestemde/bestemte
drømte
nd ngj r rd