Undrande og skapande â¢ God som gull â¢ Pioner frÃ¥ ... - nashornet

nashornet 

Om den store Rasmus Løland-markeringa og Ryfylkedagane 

Undrande og skapande • God som gull • Pioner frå Hylsfjorden 

Løland på dagsorden • Utan ball i Suldal • Sjeldan ferje snart i drift 

Står solid i kulturen • Dyrkar ikkje ugras • Kultur, adrenalin og skjulte skattar 

www.nashornet.no

Undrande og skapande 

Undring, fantasi og skaparkraft er tre 

stikkord som står sentralt i barnebokforfattaren 

Rasmus Løland 

sitt liv. Han var engasjert 

på barns premisser og var 

mellom anna den første 

som tok barna på alvor 

i forfattarskapen 

sin. Han pakka ikkje 

bodskapen inn, men 

sette ord på dei unge 

si tankeverd. 

Han bar med 

seg ei skapande 

undring. Det har 

han til felles med 

mange andre kunstnarar, 

men måten han 

gjorde det på utløyser 

framleis respekt og beundring. 

I år, hundre 

år etter, kan me framleis 

knyte denne skapande undringa 

til to område. Barna sine 

vilkår og den vidare utviklinga av 

nynorsken sin plass i samfunnet. 

Like aktuell i dag 

Løland vart fødd i Hylsfjorden i Ryfylke og i 2011 

er det 150 år sidan han blei fødd. I år er det hundre 

år sidan han døydde i Asker kor han budde deler av 

livet sitt. Ernst Drange vil i mai avdekke nye sider 

ved livet hans i sin nye biografi om Løland. 

Mange kjenner nok framleis titlar som ”Det 

store nashornet”, ”Kvitebjørnen”, ”Guten og grisen” 

og ”Bjednekniven”. Fleire av desse forteljingane 

kjem ut på nytt i år. Forteljingar som snakkar 

direkte til barna og dei er like aktuelle i dag som då 

dei kom ut for meir enn hundre år sidan. 

Rasmus Lølandsmarkeringa 2007–2011 vil 

setja Løland sitt virke på dagsorden overfor nye 

generasjonar. Ikkje berre forfattaren, men mennesket, 

samfunnsbyggjaren og journalisten skal 

vera med å skape engasjement for framtida. 

Å kjenna eigen kultur 

Naturleg nok er derfor visjonen for arbeidet ”Undrande 

og skapande”. Å ta utgangspunkt i barna 

sin fantasi og undringa, la dei kreative ideane og 

skaparkrafta deira få utfalda seg. Alt med eit utspring 

i det lokale, kulturen og identiteten, slik at 

og nye generasjonar blir betre kjent med og trygg 

på dei kvalitetar eit lokalsamfunn har. 

Media er sterkt, og barn og unge er utsette 

for eit enormt tilbod av informasjon gjennom 

mange kanalar. Kunnskapen om nasjonale og 

internasjonale spørsmål er ofte langt større enn 

eige nærmiljø. 

Ikkje mimre, men sjå framover 

Me skal ikkje bruke mykje tid til å sjå bakover, 

men utnytte ideane til Løland til å sjå framover. 

Skal dei unge vera med å forma framtida må dei 

likevel kjenne seg trygg på sitt eige. 

Derfor blir ei viktig utfordring for markeringa 

å leggja til rette for at dei unge kan få lov til 

å reflektere over endringar i eige nærmiljø, eigen 

kultur og lokalt næringsgrunnlag med tanke på å 

gjera dei trygge og stolte av eigen kultur og identitet. 

Det gir større rom for eit kulturelt mangfald 

der ulike kulturar kan leve godt ved sida av 

kvarandre. 

Viktige arenaer blir barnehage, skule og kulturtilbod 

for barn og unge. Tilboda her bør i langt 

større grad spegla lokal kultur og eigen identitet. 

Å auka statusen og haldningane til norsk kunst 

og kultur for barn og unge bør få ein lagt større 

plass i den offentlege debatten enn tilfellet er. Eit 

typisk døme er at det å skrive for barn og unge 

har langt frå den same statusen som når vaksne er 

målgruppa. Rogaland fylkeskommune har derfor 

oppretta eit Lølandsstipend på 100 000 kroner 

som blir delt ut i mai på Sand. Eit tiltak som er 

ein direkte konsekvens av det prosjektet som no 

er sett i gang. 

Me er i gang 

Nyskriven dramatikk, ”Betre utan ball”, som hadde 

premiere på Det Norske Teatret i mars, har og 

kome i stand som eit resultat av prosjektet. Dette 

stykket skal gjesta Suldal i mai. 

Det same ser me når Suldal kommune i år for 

første gong deler ut eit stipend på 300 000 kroner 

over tre år til unge talent som vil bruke talentet 

sitt og skaparkrafta si til å forme nye kunst- og 

kulturutrykk. 

Prosjektet som skal halda fram dei neste fem 

år er berre i startsblokka. Me meiner mykje vil bli 

skapt og merksemda kring norsk kunst og kultur 

for barn og unge skal ha ein lagt sterkare plass når 

prosjektet er sluttført ved utgangen av 2011. 

Og går det slik me vil skal Rasmus Lølandmarkeringa 

føre til at det blir etablert eit senter for 

nynorsk barnekultur og barnelitteratur i Ryfylke, 

som kan føra vidare dei mange ballane som no blir 

kasta opp. Ein stad der m.a. dokumentasjon på 

musikk, språk, journalistikk, litteratur kan samlast 

og vera til inspirasjon for barn og unge og dei som 

til dagleg arbeider med målgruppa. 

Prosjektet åleine kan ikkje gjera alt og me inviterer 

alle til å la dei tusen blomar bløme. Berre 

det vil utvikla prosjektet til den suksessen me alle 

ynskjer det skal bli. 

Marny Skeie Henkel er dagleg 

leiar i Stiftinga Rasmus Lølandmarkeringa 

2007 – 2011 

Norsk 

Plan as 

Redaktør : 

Marny Skeie Henkel 

Redaksjon: 

Astrid Eidhammer Hjelmeland 

Bente Kjos-Wenjum 

Einar Schibevaag 

Toyni Tobekk 

Foto (der ikkje anna 

er markert): 

Jan Nordtveit 

Anne Lise Norheim 

Redaksjonen 

Redaksjonelt ansvar: 

Norsk Plan as 

Næringsbedet i Vatlandsvåg 

4235 Hebnes 

52 79 04 80 

bladstova@norsk-plan.no 

www.norsk-plan.no 

Formgjeving: 

Gerhard Stoltz /Norsk Plan as 

Annonser: 

Gerhard Stoltz 

Huibert de Jong 

Utgjevar: 

Rasmus Løland-markeringa 

2007–2011 

Trykk: 

Haugesunds Avis 

Opplag: 

40 000 

Rasmus Løland-markeringa vert dessutan støtta av Suldal kommune, Asker kommune, Kunnskapsdepartementet, ABM-utvikling og Rogaland fylkeskommune 

 

RASMUS LØLAND-MARKERINGA 2007 – 2011

PROGRAM FOR LØLAND-MARKERINGA 

Måndag 21. mai 

Kulturskulen vitjar skulane med eit Lølandinspirert 

kulturarrangement 

Kl. 11.30 - 12.00 

Sogene til Rasmus Løland - opplesingsstund på 

biblioteket på Sand 

Vandring på Løland, kontakt turistinformasjonen 

52 79 05 60 

Tysdag 22. mai 

Biografien om Rasmus Løland av Ernst Berge 

Drange, lansering i Oslo 



Kl. 11.30- 12.00 




52 79 05 60 

Onsdag 23. mai 



Kl. 11.30 - 12.00 




52 79 05 60 

17.30 

Opning av utstillinga ved Ryfylkemuseet 

”Sølvkanne-universet – ei utstilling om Rasmus 

Løland og bygda” 

19.00 

Premiere ”Betre utan ball”, Det Norske Teatret, på 

Kulturhuset på Sand 

Inngang barn kr. 100, vaksne kr. 200 

Torsdag 24. mai – fødselsdagen til 

Rasmus Løland 

09.00 – 12.00 

Fylkesutvalet i Rogaland held sitt møte på Sand 

12.00 – 12.30 

Minnemarkering ved Lølandsteinen, tale ved Lars 

Olav Fatland. 

”Lølandsteinen” av Theodor Halvorsen, framført av 

”Lølandskoret” 

Barnekor syng 

Sand skulekorps spelar 

12.45 – 13.30 

Enkel servering på Kulturhuset 

13.30 – 14.45 

Ordførarmottaking på Kulturhuset 

Utdeling av Rogaland fylke sitt Lølandstipend 

Presentasjon av nyutgjeving av Rasmus Løland: 

"Gutar. Forteljingar i utval." Det Norske Samlaget 

Presentasjon av biografien om Rasmus Løland av 

Ernst Berge Drange. Det Norske Samlaget 

Innslag ved elevar i kulturskulen og skulane 

Forteljekunst med tonefylgje ved Anne Elisebeth 

Skogen og Tove Solheim 

Torsdag 24. mai – forts. 

15.00 

Dåp MF Sand ved Hydrokaien på Sand 

09.00 – 17.00 

Ryfylkemuseet ”Sølvkanne-universet – ei utstilling 

om Rasmus Løland og bygda” 

16.00 

”Betre utan ball”, Det Norske Teatret, Kulturhuset 

18.30 

”Betre utan ball”, Det Norske Teatret, Kulturhuset 

18.30 – 20.00 

Professor Harald Bache - Wiig: ”Rasmus Lølands 

”Hundrad år”: Et tilbakeblikk på framtida”, på 

Ryfylkemuseet. 

Tove Solheim med slåttar frå Suldal 

Inngang kr. 50 

20.30 

Festkveld på Ryfylke Fjordhotel 

Festtale ved Ernst Berge Drange 

Nils Bjarne Vold og Gullgutane 

”Rasmus vil heim att.” Sjølparlaget ved Terje 

Bråtveit, Jan Erik Kristensen og Atle Ingar Vold. 

Rønnaug Foss Alsvik og trio 

Konferansier Rønnaug Foss Alsvik 


Det vert høve til å kjøpa ”Lølandsuppe” med brød 

Fredag 25. mai 

Kl. 11.30- 12.00 



10.00 – 14.00 

Vandring i Løland sitt rike for tilreisande teaterfolk, 

føredragshaldarar og andre som ynskjer å vera 

med, påmelding innan 16. mai til: marny@ 

nashornet.no, el. tlf. 52 79 06 20. Transport kr. 

150, inngang Rosebua kr. 20, enkel servering 

09.00 – 15.00 

Ryfylkemuseet ”Sølvkanneuniverset – ei utstilling 


16.00 

”Betre utan ball” Det Norske Teatret, Kulturhuset 

18.30 

Evt. ekstraframsyning ”Betre utan ball”, Det 

Norske Teatret, Kulturhuset 

18.00 - 21.30 

Litterært kraftverk, leia av Ingvar Olimstad, på 

Ryfylkemuseet. 

Professor Harald Backe-Wiig: 

”Rasmus Lølands fortellinger for barn: ei 

omvendingssoge?” 

Professor Åsfrid Svensen: 

"Fortellingene i ”Det store nashornet” og 

”Kvitebjørnen” - næring for barn i vekst og 

utvikling." 

Barnebokredaktør i Det Norske Samlaget: Ragnfrid 

Trohaug: "Mellom rett og galt. - Moralen i 

Lølands barnefortellingar." 

Folkemusikken på Hylsstranda ved Ruth Anne 

Moen og Tove Solheim 


Det vert høve til å kjøpa ”Lølandtallerk” med 

drikke i pausen 

Laurdag 26. mai pinseafta 

12.00-16.00 

Ryfylkemuseet ”Sølvkanneuniverset – ei utstilling 


Søndag 27. mai 1. pinsedag 

Gudsteneste på Løland kl. 13.00 på Vanvik skule. 

Ernst Berge Drange miniforedrag – Rasmus Løland 

og trua 

Smørgraut og fjordabete vert servert. Program for 

ungane, leikar og spel ute eller inne. Dersom fint 

ver, drar ein opp til Løland etter grauten, går til 

Bjednesteinen, drikk kaffi og et lefsa der. 

Utstilling på Kulturhuset på Sand heile veka: 

Skulane, Kulturskulen, Suldal Mållag med fleire. 

For tinging av billettar: 

Kulturhuset. tlf. 52 79 22 90 

eller: 

www.suldal.kommune.no 

PROGRAMMET VIDARE 

7. og 8. juni 

Kulturskulen si framsyning av Rune Belsvik si 

dramatisering med utgangspunkt i Rasmus 

Løland sine tekstar 

8. og 9. juni 

Ryfylkedagane 

18. juni – 27.juni 

Noregs Ungdomslag – folkekulturfestival og 

amatørteaterfestival 

Lunsj & Lyrikk 21. juni kl. 12.00-12.15 i 

Teaterbistroen på Det Norske Teatret: Forteljar 

Anne Elisebeth Skogen fortel segna om ”Søren 

Ytrebjerga” 

22. -25.juni 

Rogaland 4H fylkesleir i Suldal med aktivitetsdag 

på Løland 

27.juni – 1.juli 

Dei Nynorske Festspela i Ørsta med Rasmus 

Løland på programmet 

Veke 41 

Hovudmarkering i Asker med mellom anna 

konferansen ”Å bera på livet i ein tråd” 

Opning av Lølandstua 

Med atterhald om endringer 

UNDRANDE OG SKAPANDE • www.nashornet.no

KjernenE 134 

Røldal 

E 134 

i Ryfylke 

E 134 

Etne 

Ølen 

Vikedal 

Vatlandsvåg 

Hebnes 

520 

Ilstad 

Ropeid 

Sand 

Lovra 

Sauda 

Løland Hylen 

13 

Suldalsosen 

Nesflaten 

Hamrabø 

Bråtveit 

fylkesutvalet 

Gullingen 

tekst fra einar 

13 

Jelsa 

Foreneset 

Erfjord 

Vadla 

Nesvik 

13 

Hjelmeland 

Går for Lølandsfond 

Fylkesvaraordførar Reidun Korsvoll vil 

at Rogaland fylkeskommune skal etablera 

eit fylkeskommunalt fond med 

sikte på å få etablert eit eige kultursenter 

for barn i Løland si ånd. 

Ein engasjert fylkesvaraordførar ser fram til å ta fylkesutvalet 

med seg til Sand for å ha fylkesutvalsmøte 24. mai og dela 

markeringa med sine folkevalde kollegaer. 

Ho meiner det er spesielt nyttig å leggja fylkesutvala sine 

møte ut i kommunane og samstundes få sjå og ta del i dei 

saker som er på dagsorden lokalt. 

- Det får me no og eg gler meg til at fleire av dei folkevalde 

får ta del i Lølandsmarkeringa som eg til no synes har 

vore svært bra. Det engasjerer dei unge og gir oss vaksne syn 

for Løland sitt arbeid på ein ny måte. 

Lært mykje 

Ho innrømmer at kunnskapen om Løland var liten før 

prosjektet starta. No har ho følg prosjektet tett og ser at forfattaren 

hadde ei viktig oppgåve i si samtid, men og ved at 

mange etter han har latt seg inspirera av han. 

- Oppbakkinga prosjektet har fått frå fylket er eit signal 

om at ein trur på grunnlaget for prosjektet. 

Ho meiner det trengst eit senter for kultur for barn 

og unge med fokus på til dømes litteratur for målgruppa. 

Grunnlaget ligg i Lølandmarkeringa sitt virke og me kan 

her få meir ut av dei ti millionane som er lagt på bordet til 

markeringa ved at ein kan få permanent aktivitet helst knytt 

opp til Ryfylkemuseet. 

- Derfor vil eg på junimøtet i fylkestinget ta opp til drøfting 

etablering av eit Lølandsfond som har som siktemål å 

få etablert eit slikt senter. 

Fantastisk 

Dette gler oss å høyra, seier nestleiar i styret for Lølandsmarkeringa, 

Hans Sæter. Målet for makeringa er å greie ut om 

det er grunnlag for å vidareføra arbeidet slik at eit senter kan 

etablerast etter at markeringa er over. 

- At Korsvoll no kjem oss i forkjøpet gler oss svært mykje. 

Me har trudd på at det skal la seg gjera, men dette framlegget 

er det beste beviset på at markering og kan gje Suldal 

kommune varig aktivitet i form av viktige og spennande arbeidsplassar 

til kommunen. 


Reidun Korsvoll gler seg til å sjå Det Norske 

Teatret si oppsetjing ”Betre utan ball” i 

lag med sine kollegaer i fylkesutvalet. 

– Du har noko å gleda deg til, seier Hans 

Sæter som var i Oslo og såg premieren 

 


God 

som gull 

– Ei bregne, god som gull – som meg, 

ler tenestejenta Kristina og drøymer 

seg tilbake til opplevingar saman 

med den unge og forelska forfattaren 

Rasmus Løland. 

Det er på Lølandstunet i Suldal Kjersti Sandal 

tek oss med tilbake til ei tid då unge 

jenter gjekk i teneste på gardane rundt 

i landet. Ei ungjente var også i teneste hjå familien 

Løland der Rasmus vaks opp, men ho vart 

ikkje så lenge. 

– I biografien til Ernst Berge Drange er det 

sagt at dei elska kvarandre, seier manusforfattar og 

skodespelar Kjersti Sandal. I løpet av ein halvtimes 

monolog skildrar ho det korte men intense forholdet 

mellom Løland og tenestejenta Kristina. 

Urpremiere 

I høve Løland-markeringa heime på Løland-garden 

i midten av april hadde Kjersti Sandal urpremiere 

på bestillingverket ”Kristina – ei av kvinnene 

i Rasmus Løland sitt liv”. Sandal biletleggjer 

det nære forholdet mellom Løland og tenestejenta 

Kristina, og me får bli kjende med nye sider av 

den unge forfattaren. 

Me møter Kristina då ho nett har fått vite 

av Løland at forholdet deira ikkje kjem til å gå. 

Gjennom tankar om fortid og framtid som Kristina 

deler med kua på garden får ein som tilskodar 

eit godt innblikk i ein periode av diktaren 

Løland sitt liv. 

Sjuk av sjalusi 

Kjærleiksforholdet riv og slit i forfattaren. Løland 

er tydeleg blitt glad i den unge og livsglade tenestejenta 

Kristina, samstundes som han ikkje klarar å 

styra dei destruktive kjenslene sine. Løland hadde 

tydeleg ikkje tru på at Kristina ville ha han og vart 

sjuk til sinns av sjalusi med tanken på at ho var saman 

med naboguten. Difor blir tenestejenta sendt 

vekk etter berre fem månadar på garden. 

Skriv sjølv 

- Eg har nytta utdrag frå Ernst Berge Drange sin 

biografi om møta mellom Løland og Kristina og 

laga ei halvtimes framsyning, seier Kjersti Sandal. 

Det er fyrste gong ho sjølv har skrive eit manus. 

Kjersti Sandal er oppvaksen i Stryn og gjekk 

ut frå Statens Teaterhøgskule i 2001, berre 23 år 

gamal. Ho er fast tilsett ved Den Nasjonale Scene 

i Bergen, men er på to stykkekontraktar ved Rogaland 

Teater i Stavanger. 

– Eg hadde ingen kjennskap til Løland før eg 

fekk denne førespurnaden, seier ho. – Men eg er 

blitt veldig glad i litteraturen hans, særleg i barneforteljingane. 

Desse vil eg formidla vidare til mine 

eigne born når det vert aktuelt, smiler ho. 

Meir Løland i skulen 

Trass i at Sandal er oppvaksen i nynorskkomunnen 

Stryn har ho ikkje blitt introdusert for Løland. – 

Eg veit at eg ville ha elska desse forteljingane som 

liten, seier Sandal. – Me hadde Rune Belsvik og 

Ragnar Hovland i skulen, desse har skrive fantastiske 

bøker, men det hadde ikkje skada å fått med 

Løland sine tekstar. 


Skodespelar Kjersti Sandal har 

skrive manus ut frå utdrag av samtalar 

henta frå Ernst Berge Drange 

sin biografi om Rasmus Løland. 

”Ei bregne – god som gull – som meg.” 

Rasmus Løland la merke til detaljane i så vel 

natur som i menneskesinn og han let Kristina 

ta del i fleire av observasjonane hans. 


Pioner frå 

Hylsfjorden 

Ernst Berge Drange lanserer i 

slutten av mai i år ein nyskriven 

biografi om forfattaren, journalisten 

og samfunnsdebattanten 

Rasmus Løland. 

Basert på dagbøkene til forfattaren er biografien 

tenkt som ei ”nær-Løland-oppleving”, 

kunne Drange fortelja på opninga 

av Løland-markeinga i Suldal, ein biografi der ein 

kjem tett innpå tankane, dagleglivet og diktinga 

til forfattaren frå Ryfylke. 

Barnebokpioner 

Løland kom ut med den fyrste barneboka i 1892 

og vert rekna som ein pioner innan den realistiske 

barnebokdiktinga. Han braut med den idylliserande 

og moralske barnebokstilen i barnediktinga si, 

og sat med ei sjelden evne til å skildra tankelivet 

og kvardagslivet til borna i forteljingane. Borna 

er ekte og autentiske. 

Målmann 

Løland var ein sentral aktør i det såkalla Røelaget 

i hovudstaden, eit uformelt forum der viktige personar 

i landsmålsrørsla diskuterte både ideologi og 

praktiske tiltak for å fremje målsaka. Løland var 

også pådrivar i den tidlege nynorske teaterrørsla i 

andre halvpart av 1890– talet. 

Drange kunne fortelja at arbeidet for eit norsk 

mål var den viktigaste årsaka til at Rasmus Løland 

skreiv bøker for born. På 1890- talet gjekk 

kampen for landsmålet for alvor over frå å vera ei 

romantisk førestilling om noko opphavleg, til å 

verta ein kamp for å vera den ein var, og å kunne 

bruka sitt eige mål i skrift og tale. 

– Dersom borna frå fyrste stund fekk opplæring 

i eit skriftmål som var naturleg for dei, ville 

kampen etter kvart vinnast. Men det var ikkje 

mykje barnelitteratur å oppdriva på den tid. 

Fritenkjar 

Løland utvikla seg og frå å vera ein from, ung 

mann til å bli ein fritenkjar. Dei siste åra av livet 

sitt opplevde han å stå mest åleine i miljøet sitt 

på barikadane for den frie tanke og eit darwinistisk 

livssyn. Noko som mellom anna resulterte i 

vaksenbøkene ”Aasmund Aarak” (1902) og ”Umskifte” 

(1904). Desse bøkene vart i stor grad boikotta 

både av ungdomslagsrørsla, folkehøgskulerørsla 

og landsmålsfolket. 

Som vaksenbokforfattar har Løland med 

urett havna i båsen med heimstaddiktarane, seier 

Drange. Løland hadde eit større vingefang enn 

som så, og hadde ikkje mykje til overs for forgylte 

bondeskildringar. Alt i ein tidleg fase som forfattar 

blei Rasmus Løland kjent som "psykolog" og 

"sjeleframsynar". 

Samfunnsengasjert 

Rasmus Løland var engasjert i samfunnsdebatten 

som rørte seg i åra rundt 1900, og arbeidde 

som utanriksmedarbeidar i landsmålsavisa Den 

17de Mai. 

Hovudengasjementet hans var målsak, demokratisering 

av samfunnet gjennom røysteretten og 

unionssaka. 


Utsyn mot Hylsfjorden frå Løland-garden. Midt på 

biletet Bjednesteinen, som ga inspirasjon til forteljinga 

"Bjednekniven." 

Rasmus Løland (1861-1907) 

Fødd i Vanvik i Ryfylke. 

Dei første forteljingane hans kom på prent i 1888. 

Flytta til Kristiania i 1895, fekk fast arbeid i Den 17de Mai og 

skreiv mykje i målblad. Skreiv mykje trass i vanhelsa. 

Bibliografi (utval) 

Folkeliv, Skuld (1892), Skattegravaren (1893), barnebøkene 

Ungar (1892), Paa sjølvstyr (1892) og Kor vart det av jola? 

(1894), Gamle ungkarar (1895), Emne (1896), Nervesliten 

(1896), Jordvend (1898), Aasmund Aarak (1902) og i Hundrad 

aar (utgjeven posthumt i 1910). 

På skuggsida, utgjeven også posthumt i 1908, har eit etterord 

av Arne Garborg. 

Mellom dei mest kjende barnebøkene er Det store nashorne 

(1900) og Kvitebjørnen (1906). 

Løland skreiv for Haugesunds Avis i perioden 1886–87, då 

avisa var ny. 

Frå 1902 styrde Løland Norsk Barneblad, der han skreiv det 

meste sjølv. Omsette også mange barnebøker til norsk. Dei 

siste 3-4 åra budde han på Labråten i Asker, med Garborg og 

Steinsvik som grannar. 

Det Norske Samlaget reiste minnestein på grava hans i Asker, 

Rogaland ungdomslag på Sand. 

 


"Løland er ein skatt av 

ein forfattar som tåler å 

bli løfta fram att." 

I ny drakt 

I 

desse dagar er Det Norske Samlaget 

i ferd med å finpussa detaljane 

til ei nyillustrert forteljesamling 

med tekstar av Løland, som 

har fått tittelen ”Gutar”. I tillegg til 

nye illustrasjonar av Åse Irgens kjem 

tekstane i ny språkdrakt. Arnt Birkedal 

har omskrive boka som skal lanserast 

i slutten av mai i samband med 

markeringa av Løland-jubileet. 

Nye unge lesarar 

– Det er viktig at språket er tilgjengeleg 

for born samstundes som ein 

beheld innhaldet, seier Ragnfrid 

Trohaug, redaktør for barne- og 

ungdomsavdelinga i Samlaget. Ho er 

klar over at somme vil reagera på at 

ein moderniserer språket til Løland, 

men understrekar at poenget er å få 

nye lesarar til Løland sine tekstar. 

– Me ynskjer at andre enn gamle 

Løland-lesarar vil lesa bøkene. Siste 

utgåva av Løland som vart gitt ut 

på Samlaget, kom i 1978, seier Trohaug. 

Med dei nye illustrasjonane 

ynskjer Åse Irgens lesaren velkomen 

inn i bileta og forteljinga, fortel redaktøren. 

Høgtlesing 

– I dag er lesing blitt ei privat sak, 

held Trohaug fram. Sjølv om det er 

viktig med det hemmelege eigne leserommet, 

er det og viktig med lesing 

som fellesaktivitet. 

Ein bør ifølgje Trohaug også 

tilby ungdomsskuleelevar høgtlesing 

og ikkje berre lesa for borna i 

småskulen. 

– Med høgtlesing vil både den 

svakaste og sterkaste elevane få ta 

del i dei same opplevingane. 

Biletbok 

Samlaget er og i ferd med å få laga 

ei biletbok av forteljinga om Kvitebjørnen. 

Denne boka vil ha born i 

sju-års alderen som målgruppe. Åse 

Irgens illustrerer også denne boka, 

som er venta å vera klar på seinhausten, 

medan Arnt Birkedal også her 

står for omskriving av teksten. 


Dagsaktuelt innhald 

I følge Trohaug er Løland moderne 

i måten han skildrar barnepsykologi 

på, samstundes som tekstane hans 

er ein nøkkel til å få forståing om 

gamle tider. 

– Men alt skal ikkje vera forståeleg, 

understrekar Trohaug. Born 

treng å strekka seg etter noko, held 

ho fram. Det er viktig at vaksne les 

for og med borna eller er tilgjengelege 

for å hjelpa borna å forstå dersom 

det er ord og uttrykk som ikkje 

er lenger er like aktuelle. 


Vi finansierer Kommune-Norge 

Kommunekreditt er kommunane sitt eige kompetansesenter. 

Me hjelper deg med: 

låneopptak • finansstrategiar 

samansetning og styring av låneportefølje 

bankavtalar • formueforvaltning • selskapsorganisering 

bompengefinansiering 

Beddingen 8, 7410 Trondheim 

(Avdelingskontor Oslo: Dronnings Maudsgt. 15, 0250 Oslo) 

Telefon: 73 80 95 80, Faks: 73 80 95 81 

e-post: post@kommunekreditt.no 

www.kommunekreditt.no 

norsk plan as / gstoltz 

 


Levande 

kultur 

Årets kulturkommune i Rogaland 2007 og vertskap 

for ungdomskonferansen Childrens Conference 

for Culture and Peace under markeringa 

av som kulturhovudstad 2008. 

Korleis klarar Suldal å få til dette? 

Suldal har eit allsidig og rikt kulturliv 

å tilby innbyggjarar og besøkjande. 

I tillegg til aktivitetar i 

kommunal regi dekkjer om lag to hundre 

lag og organisasjonar eit breidt spekter 

av aktivitetar. 

– Satsar ein heilhjarta på kultur får 

ein mykje att i form av resultat og kvalitet, 

understrekar kultursjef i Suldal Vegard 

Vandvik. Mykje av kulturarbeidet 

handlar om å leggje til rette for fruktbare 

samspel og gode prosessar mellom kommunen 

og dei mange samarbeidspartnarane 

som ein har ikring seg, understrekar 

Vandvik. Gode kulturbygg og idrettsannlegg 

er og viktige føresetnader. 

Liten men aktiv 

Suldal kommune har i underkant av 

3900 innbyggjarar men klarar likevel å 

hevda seg blant større kommunar når det 

gjeld kulturtilbod. 

– Det er ikkje mange kommunar 

på storleik med Suldal som har ein 

kulturskule der nærare halvparten av 

skule-borna deltek innan musikk, dans, 

drama, biletkunst og film, og som deler 

ut kulturstipend på hundretusen i året 

til unge kunstnarar i etablerarfasen, held 

Vandvik fram. 

Allsidig jubilant 

Kulturhuset på Sand feirar i år fem år. 

Huset blir flittig brukt til både konsertar, 

utstillingar og kulturskuleaktivitetar. 

I fjor hadde huset over 52 000 besøkjande. 

Grunna auke i besøkstal og auke i talet 

på arrangement planlegg ein allereie å 

utvida kulturhuset. 

Uteamfi 

Suldal har Noregs einaste uteamfi i samband 

med kulturhuset. Amfiet sto klart 

til bruk til Suldalsspelet, "Syng Elvestraum", 

i juni i fjor. Spelet er ifølgje 

kultursjefen det største kulturløftet i 

Suldal sidan operaen "Barberen i Sevilla", 

som vart framført i Hylen kraftstasjon 

i 1996. 

Kunstnar og bilethoggar Kristian 

Blystad sto for utforminga av amfiet. 

Og resultatet er eit flott bruksamfi med 

eit kunstnarleg uttrykk som kan nyttast 

i alle sumarmånadane til alt frå konsertar, 

teater og revy til auksjonar. - Amfiet er til 

dømes ypparleg til bruk for grupper som 

ynskjer work-shops innan sang, dans eller 

musikk der dei både kan vera ute og 

inne, understrekar Vandvik. 

Stavanger 2008 

Fred og miljø er eit av hovudtema for 

markeringa av Stavanger som kulturhovudstad 

2008, og i den samanhengen 

er eit av tre større arrangement lagt 

til Suldal. 

Medan fredsprisvinnarane skal ha 

eigen konferanse i Stavanger, skal Suldal 

kommune vera vertskap for ungdomskonferansen 

Childrens Conference for 

Culture and Peace, og husa ungdommar 

frå åtte konfliktområde frå heile verda. 

– Om lag førti utanlandske og førti 

norske ungdomar skal i løpet av to veker 

bli kjende med Suldal og ungdom frå 

Suldal, seier Vandvik. Men deltakarane 

på ungdomskonferansen skal også delta i 

Stavanger og fredsprisvinnarane skal vitja 

konferansen i Suldal. 

Løland viktig 

Varaordførar i Suldal, Hans Sæter, meiner 

Rasmus Løland-markeringa er ein 

viktig grunn til at Suldal nådde til topps 

i kulturkommunetevlinga i Rogaland. 

– Kommunen har gjennom år hatt ei 

medviten satsing på kultur. Det gir resultat. 

Dei frivillige organisasjonane må ta 

mykje av æra for den heider kommunen 

no får. Men og etableringa av nytt kulturhus 

med uteamfi, satsinga på kulturskulen, 

distriktsmusikarordninga og ikkje 

minst det bidraget Suldal kommune gir 

til det interkommunale museet for Ryfylke 

er med og bidreg, seier Sæter. 

– Prisen inspirerer kommunen og me 

vil gjerne utvikle oss vidare. 

Astrid E. Hjelmeland/Bente Kjos- 

Wenjum 


Ung 

Løland på dagsord 

Skrivetevling for ungdom 

Klassekameratar 

frå Sand 

skule stakk 

av med dei to 

gjevaste plasseringane 

i 

skrivetevlinga 

for 8. og 9. 

klassingar. 

Førsteprisen gjekk til Anita Svendheim med 

teksten ”Skapnaden på jordet”, medan Bård 

Drange fekk 2. plassen med ”Den daude 

hunden”. 

I vinter har styret i Rasmus Løland-markeringa 

invitert ungdommar i distriktet med på ei 

skrivetevling. Oppgåvene i tevlinga var inspirerte 

av Rasmus Løland sine historier, og målet var at 

innsendarane skulle late seg inspirere, både til å 

skrive og til å lese. 

Glitrande 

Om fyrsteprisvinnaren Anita Svendheim seier 

juryen at dei har lete seg imponere av stemninga 

den unge forfattaren maktar å skape, og at dei 

har sett pris på dei glitrande naturskildringane i 

teksten hennar. 

Bård Drange har ifølge juryen lete seg inspirere 

av Rasmus Løland-historia ”Det store Nashornet”. 

Men han har laga ei heilt eiga historie med handling 

som tydeleg er plassert i vår tid. Forfattaren 

”fortel levande om kameratskap, krangel, fantasi 

og bråe humørsvingningar som er karakteristisk 

for aldersgruppa.” 

Fyrste- og andrepremien var pengegåver på 

tre og to tusen kroner, som var løyvde av Sauda 

Sparebank 

Ivrige lesarar 

Svendheim har i følgje mora vore ein ivrig lesar 

heilt frå ho var lita. – Ho lærte seg å lese og skrive 

sjølv då ho var 5 år, fortel ho. Anita har alltid 

vore glad i både å bli lesen for og å lesa sjølv. 

Sjølv seier ho at ho likar best å lese krim og spenningsbøker. 

Klassekameraten, Bård Drange, er og glad i å 

lese. Han har ikkje tenkt å kjøpe bøker for premiepengane, 

men håpar han får gode bokgåver 

til konfirmasjonen. – Eg likar best seriar, seier 

han og nemner ”Harry Potter” og ”De fire og 

han som gjør galt verre” som døme på bøker han 

har likt å lese. 

Korkje Bård eller Anita har skrive noko særleg 

utanom oppgåver i samband med skulearbeid 

ennå, men begge seier at dei likar det godt, så lenge 

oppgåva er interessant og dei får ein god ide. 

Mange bidrag 

I juryen sat journalist Heidi Hjorteland, dei to 

tidlegare lærarane Ingvar Olimstad og Anne Berit 

Skeie og forfattar Olaug Nilssen. 29 elevar sende 

inn tekstane sine, og juryen fann mange gode 

kandidatar til første- og andrepremie. 


10 


en 

Kulturskuleelevane på drama (f.v) Linda W. Myhre, 

Solfrid H. Skogen, Daniel M. Veggeberg og Kristian 

C.R. Schibevaag har hovudrollene i filmen som er 

basert på novellene ”Fisketuren” og ”Lensmannen”. 

e filmskaparar på Ropeidhalvøya 

Kristin Vold (t.v) er bachelorstudent 

ved UIS og hadde med seg Alfred 

Lindal Haug (biletet) og Malin 

Sildelid til sjølve filminga. 

Elevar frå kulturskulen 

i Suldal 

har laga film med 

utgangspunkt i to 

av Rasmus Løland 

sine noveller. 

Arbeidet med filmen, som har premiere i 

juni, har samla elevar i kulturskulen på 

tvers av fag og alder. Fyrsteårselevane i 

filmgruppa, Alfred Lindal Haug (13) og Malin 

Sildelid (13) sto for sjølve filminga. Lindal Haug 

seier at det å lage film var kjekt og at han har lært 

mykje, mellom anna om filmvinklar, biletutsnitt 

og mikrofonarbeid. 

Lokale skodespelarar 

Rasmus Løland er tema for kulturskulen i Suldal 

i år. 

– Alle dramaelevane våre arbeider med noko 

som i ei eller anna form har tilknyting til Løland, 

seier dramalærar i kulturskulen, Anne Elisebeth 

Skogen. Fire dramaelevar frå Ropeidhalvøya har 

hovudrollene i filmen og gjorde ifølgje regissør 

Vold ein flott innsats. 

– Dei var flinke og filmarbeidet gjekk svært 

greit. 

Filminga vart gjennomført i løpet av 4 dagar. 

Vaksne skodespelarar og statistar stilte sporty opp, 

også dei henta frå lokalmiljøet. No er det musikkelevar 

frå kulturskulen som skal jobba vidare 

med filmen i høve til musikk og lydbilde fram 

mot premieren. 

Bacheloroppgåve 

Filmlæraren, Kristin Vold, studerer fjernsyn- og 

multimediaproduksjon ved Universitetet i Stavanger. 

Filmatiseringa på Hebnes er ein del av bacheloroppgåva 

hennar. Ho har kombinert to Lølandnoveller, 

”Fisketuren” og ”Lensmannen” i filmen. 

Manus har ho utarbeidd sjølv, medan regien er 

gjort i samarbeid med Anne Elisebeth Skogen. 

Gris med stjernerolle 

Kristin Vold er i gong med enda ein Løland-film, 

også dette som ein del av bacheloroppgåva. Filminga 

føregår på Kolbeinstveit og denne gongen 

er det historia om ”Guten og grisen” som vert 

dramatisert. Vold seier at ho likar godt å arbeide 

med film heime i Suldal. 

– Det er fint å kunne kombinere med besøk 

i heimkommunen, dessutan får eg låne gris her, 

fortel ho. 

Vold skal levere filmen til vurdering på Universitetet 

16. mai. Etter dette vil filmen vere tilgjengeleg 

for vising. 


UNDRANDE OG SKAPANDE • www.nashornet.no 

11

Sverre Solberg som den fotballglade 

faren og Tobias Santelmann som den 

ikkje fullt så fotballglade Knut. 

(Foto: DNT) 

Utan ball 

i Suldal 

”Betre utan Ball” vert sett opp 

på Kulturhuset på Sand 23. – 25. 

mai. Stykket har fått svært god 

omtale etter premieren i Oslo 

denne våren. 

Hans Sæter, varaordførar i Suldal, 

var til stades på premieren og 

seier at han gler seg til teatret 

kjem til Suldal. – Det var ein 

fulltreffar og ung eller gamal bør 

nytta høvet til å få med seg dette 

spennande stykket. 

– Oppsetjinga imponerer meg, måten dei har løyst 

førestillinga på med humor, men likevel alvor. Det 

forsterkar bodskapen i stykket, seier Sæter. 

Og Sæter hadde støtte for synet sitt, noko dei 

frammøtte viste på premieren. Etter teppefall 

måtte skodespelarane inn att på scena ei rekkje 

gonger for å møta trampeklapp frå dei frammøtte 

i salen. 

Kjempekritikk 

”En forestilling med varme, humor og alvor….en 

fornøyelse” stod det i Dagsavisen. 

”Rett i mål”, skriv meldaren i Dagbladet om 

premieren. ”Eit teaterstykke i kryssingspunktet 

mellom ting som skjer i kvardagen, raritetar, rikt 

krydra med festlege påfunn som det er. Her var 

det fysisk komikk, fartsfylte sprell og humoristiske 

overraskelsar – ei livlig tolking av Glenn Belden 

sitt stykke.” 

”Altså ny, norsk fersk og frisk barnedramatikk 

som gjekk rett i mål”, avslutta meldaren. 

Stykket 

Måndag står det gym på timeplanen, da er Knut 

”sjuk”, han har vondt i magen, han hatar gymtimane 

for da skal det på død og liv spelast fotball. 

Men det er ikkje berre på skolen det er fotballpress, 

pappa masar og kjøper kjempefin ball til bursdagen, 

kameratane masar og mobbar han for å vere 

jentete. Det er ikkje lett å vere Knut, ein heilt vanleg 

gut, som heller vil leike med dokker og misunner 

jentene som slepp å spele fotball. Betre utan 

ball er historia om ein gut som er litt annleis og 

menneska rundt han som presser på for å få han 

til å gjere som dei vil. Møtet mellom Knuts eigen 

vilje og presset utanfrå gir rom for både skjøre augeblikk 

og meir robust teaterleik. 

I rolla som Knut finn vi 25-år gamle Tobias 

Santelmann som kom direkte til Det Norske Teatret 

frå teaterhøgskolen hausten 2006. Dei andre 

rollene blir spela av Ingunn Øyen, Ellen Dorrit 

Petersen, Sverre Solberg, Cecilie Enersen, Espen 

Sandvik og Anders Rummelhoff. Stykket blir sett 

i scene av Øyvind Osmo Eriksen og scenografien 

er ved Nora Furuholmen. 

Glenn Belden vann hausten 2006 førsteprisen 

for stykket i dramatikktevling for barn i høve 

Rasmus Lølands minneår. 

Glenn Belden debuterer også denne våren som 

barnebokforfattar med "Tøff med tøfler" som kjem 

ut på Epoke forlag. 


Nashorn av alle slag 

Ungar frå 0-15 år har tevla 

om kven som kan laga det 

mest spennande nashornet. 

Temaet i konkurransen 

var henta frå Rasmus 

Løland si forteljing om gutane 

Pål, Gunnar, Kolbein 

og Andres då dei møtte det 

store nashornet inne i skogen 

på Løland i Vanvik for 

mange år sidan. 

Innsendarane hadde 

teke i bruk ulike teknikkar 

som trearbeid, perling, maling, 

teikning og toving. 56 

flotte nashorn kom inn til 

juryen og vitna om fantasi 

og skaparglede blant den 

yngre garde. 

Vinnarane av tevlinga, 

Gunnar Skålheim, Susanne 

Angvik Tveit, Bjørnar 

Tveit Vela, Patrick Weerstand 

og Håvard Bakka 

vart premierte med gratisbillett 

til ei framsyning av 

”Betre utan Ball” av Glenn 

Belden med Det Norske 

Teatret som kjem til Suldal 

i mai. 


12 


Sjeldan ferje 

snart i drift 

I tillegg til at dørene får symbol frå to av Lølands mest kjende historier, 

skal også bildekket smykkast med sitat frå fleire av Løland-historiene. 

Bygdebokskrivar og Løland-biograf Ernst Berge Drange og Ingvar 

Olimstad frå Suldal sogelag har henta ut visdomsord og gullkorn av 

typen ”Den trugnaste av alle vokstrar er mosen” og ”Minne kan gjera 

det småe stort”. 

Det er heilt uvanleg at ein 

ferjeskorstein blir utsmykka 

med symbol frå litteraturen. 

Men det skjer i Suldal. 

- Skal vi gå inn i Nashornet eller i Kvitebjørnen 

i dag? 

Slik ser Marny Skeie Henkel for seg at ferjepassasjerane 

kan spørje seg når dei snart får kome om 

bord i den splitter nye ferja som skal trafikkere 

Sandsfjorden i Suldal kommune. 

Den nye M/F Sand skal nemleg bere preg av 

den pågåande markeringa av Suldals-forfattaren 

Rasmus Løland. Inngangsdørene til salongen skal 

mellom anna målast grøne og få kvart sitt namn 

og symbol: Den eine blir Nashornet og den andre 

blir Kvitebjørnen. 

Gjere det småe stort 

Henkel er dagleg leiar for Rasmus Løland-markeringa 

2007 – 2011. Ho har nyss vore i møte med 

ferjeselskapet Stavangerske og er glad for den begeistringa 

ho møtte der. 

- Dei synest og dette er spennande og kjekt. 

Ferjeselskapet meiner dette er den einaste ferja 

som blir smykka ut på dette viset, i alle fall i 

Noreg. 

Og høgt i toppen 

Sjølv på avstand skal ein kunne sjå at denne ferga siglar under Lølands 

flag. Skorsteinane skal nemleg ha nashorn-emblemet måla på eine sida, 

og det er ifølgje fergeselskapet Stavangerske svært uvanleg at ein tillet 

andre merke enn rederiets eige på skorsteinen. 

- Me har vanlegvis gule skorsteinar på ferjene våre. Men nett denne 

ferja, M/F Sand, er ikkje ei Stavangerske-ferje, seier Olaug Sjursø, assisterande 

direktør i Stavangerske. 

Den nye ferja er eigd av Norferjer, forklarar ho. Og Norferjer er eigd 

50 prosent av Stavangerske og 50 prosent av Tide. 

- Norferjer er eit såpass nytt selskap at det ikkje har fått eige skorsteinsmerke 

enno, og derfor kunne me sleppe Nashornet til, fortel Sjursø. 

Uvisst når 

Sjølv om det var Lølands-markeringa som trykte på for å få til dette 

samarbeidet om utsmykking av ferja, er Stavangerske heilt klare på at 

dei synest det er spennande å få samarbeide med lokalsamfunnet på 

denne måten. 

Det store spørsmålet har i lengre tid vore kva tid denne ferja skal 

kome i drift, og det har vore vanskeleg å få nokon dato på boordet. Heller 

ikkje Sjursø kan seie noko konkret om den saka, anna enn at ferja 

skal døypast den 24. mai på Sand. 

Den nye M/F Sand er ei firemotors dieseldriven ferje med plass til 

50 bilar, mot dagens kapasitet på 34. 

Toini Tobekk 

Kulturskulen med nyskrive teaterstykke 

Kulturskulen i Suldal er klar 

for urpremiere på Rune Belsvik 

sitt nyskrivne skodespel, 

"Kor vart det av jula?", i byrjinga 

av juni. 

Kulturskulane i Suldal og Asker er dei første som 

får sjansen til å spele stykket som er basert på tekstar 

av Rasmus Løland. 

Premieren i Suldal er torsdag 7. juni på Kulturhuset 

på Sand. Dagleg leiar i Løland-stiftinga, 

Marny Skeie Henkel, seier at stykket skal tilbys 

andre kulturskular etterkvart, men at Suldal og 

Asker får prøve seg først. 

Løland tekstar 

Belsvik blei engasjert av Suldal kommune og Stiftinga 

Rasmus Løland-markeringa til å dramatisere 

tekstar av Løland til ei teaterframsyning som 

kan brukast av kulturskular. 

Skodespelet er basert på romanen "Kor vart 

det av jula", forteljingane "Då bestemor fall frå", 

"Striden om himmelriket" og "Kvitebjørnen". 

Belsvik har også brukt sitat frå boka "Sjølvbiografi" 

og har laga eit stykke i sju scener med 13 roller 

for jenter og gutar frå omlag elleve til atten år. 

Førebuing 

Dramalærar Anne Elisebeth Skogen har ansvar for 

regien, kostyme og scenografi, med god hjelp av 

lærar i biletkunst Nenad Ignjatic. Goos ten Napel 

er engasjert for å skriva musikk til stykket for 

fløyte, fiolin, hardingfele, klaver og slagverk. 

To jenter og åtte gutar frå Suldal kulturskule 

er godt i gong med øvinga på tearterstykket. Nye 

kostyme er under produksjon, og skulen er ute på 

bygda og ser etter nødvendige rekvisita. 


UNDRANDE OG SKAPANDE • www.nashornet.no 13

Me kan og me vil 

Marvik skule med 

Løland-prosjekt 

Med utgangspunkt i Rasmus 

Løland sine idear og bøker 

skal det gjennomførast ei pedagogisk 

satsing som rettar seg 

mot ungdom i grunnskulen. 

”Me kan og me vil” er eit delprosjekt i Lølandmarkeringa 

og skular frå Ryfylke og elles i landet 

vil verta inviterte til å vera med på pilotprosjektet, 

som inneber fleire prosjektperiodar fram til 

2011. 

Ei av bøkene til Løland vert utgangspunkt/ 

idegrunnlag for det pedagogiske opplegget. Det 

er ikkje lagt opp som eit reint leseprosjekt, men 

vil dekka deler av pensum i mellom anna norsk 

og samfunnsfag. 

Bulyst, trivnad og vekst 

I tillegg til å inspirera til auka leseog skrivelyst 

er det eit mål at eleven skal læra om og forstå staden 

han/ho kjem ifrå. I dag gjev ulike media oss 

impulsar og informasjon frå heile verda. Dei fleste 

grunnskuleelevane veit nok godt kven Osama bin 

Laden er, men veit dei kven som er ordførar i sin 

eigen kommune eller kva som er spesielt ved akkurat 

deira heimstad? Å læra å forstå heimstaden 

og dei kvalitetane som ligg der, er ein raud tråd i 

satsinga. Dei fleste menneske har behov for ei lokal 

forankring, og det er eit innebygd mål at prosjektet 

skal bidra til utvikling av ein lokal identitet. 

Naturkraft 

Prosjektet ”Me kan og me vil” vert lagt opp i tråd 

med intensjonane i læreplanen, som legg til grunn 

at ungane er nysgjerrige og forvitne av natur og at 

dei sjølve skal vera aktive i prosessen med å byggja 

sin eigen kunnskap. 

Elevane skal forska på heimstaden sin. Dei 

skal bruka ressursar i nærmiljøet, gjere intervju og 

samtale med folk i lokalmiljøet, bruka bibliotek, 

museum, aviser, tidsskrift og søke informasjon via 

elektroniske databasar. Interaktive nettbaserte løysingar 

skal nyttast for at elevane skal kunne kommunisere 

med andre pilotskular. Det å presentera 

resultat av arbeidet vert og del av opplegget og 

er tenkt løyst ved framføringar, animasjon- eller 

anna film, lydbøker, avisartiklar og utstillingar til 

dømes i form av eit bygdemøte. 

Etterbruk 

”Me kan og me vil” tek utgangspunkt i nærmiljøet 

og vil kunne leggjast til rette for både by og land. 

Rasmus Løland-stiftinga ynskjer at Ryfylkemuseet 

skal sitja på metoden og vidareføra satsinga etter 

at prosjektperioden er slutt. 

Prosjektet går over 5 år og har ei kostnadsramme 

på totalt 3.5 mill. Rogaland fylke har løyvd 

midlar og i tillegg vil Stiftinga Rasmus Lølandmarkeringa, 

ulike samarbeidspartar og næringliv 

bidra økonomisk. 


På Marvik Skule på Ropeidhalvøya 

i Suldal har dei jobba med utgangspunkt 

i Løland denne våren. 

Elevar og lærarar på Marvik skule har late seg inspirere av 

Rasmus Løland og verket hans. Elevar frå 1. – 10.klasse har 

vore med i eit prosjekt som har gått over ein periode på fire 

veker og som munna ut i framføringar og utstilling på skulen. 

Elevane har sett seg inn i Løland sitt liv og verk, og har 

formidla kunnskapen sin gjennom veggavis, teikneserie og 

teikningar. 

Prosjektet inneheld høgtlesing av til dømes Bjednekniven 

og Det store nashornet, og mykje aktiv jobbing ut frå 

stoffet. Elevane har skrive bokmeldingar, dramatisert tekstane 

og skrive fritt med utgangspunkt i Løland sine tekstar. 

Mål for prosjektet har mellom anna vore å arbeide kreativt 

med teikning og skriving i samband med lesing, å samarbeide 

med andre gjennom leik, dramatisering og samtale, 

å opptre i ulike språkrollar, å vurdere sterke og svake sider 

ved eigne og andre sine tekstar, å lage samansette tekstar, 

drøfte språkbruk og formidle eigne leseopplevingar basert 

på tolking og refleksjon. 

Noko for din skule? 

Andre skular som har lyst til å jobbe med Løland, kan late 

seg inspirere av planen for Lølandprosjektet på Marvik Skule, 

som kan lastast ned frå nettsida til Stiftinga Rasmus Løland-markeringa 

www.nashornet.no 


Rett inn i barnesinnet 

Det er ei utfordring å formidle 

hundre år gammal litteratur til 

dei unge. Men det går an. 

Korleis kan unge i dag møte Rasmus Løland? Språket 

er ikkje det enklaste, med gamle vendingar og 

ord som ikkje lenger er vanlege. Handlinga i tekstane 

blir driven fram langsamt, noko som kan 

vere ei utfordring for dagens unge som er vane 

med eit rivande tempo. 

– Forma er vanskeleg, seier forfattar Olaug 

Nilssen. 

Ho føreslår at det kan vere dei vaksne som først 

og fremst tar tak i litteraturen hans for å ”lese og 

bli betatt”, som ho seier: 

– Eg finn tekstane hans ekstremt tiltalande. 

Smertefullt 

– Rasmus Løland skreiv om ting som kan forståast 

av alle barn til alle tider. Mange kjenner seg 

utruleg godt att i skildringa av barnelivet, peiker 

pensjonert lærar Anne Berit Skeie på. 

– Barn er så annleis enn vaksne, det kan vere 

så smertefullt å vere barn. 

Både Skeie og Nilssen har vore med i juryen 

til den store skrivetevlinga som Løland-stiftinga 

arrangerte i vinter. Ut frå alle tekstane som kom 

inn kunne dei sjå korleis også naturskildringane til 

Rasmus Løland har vore til stor inspirasjon. 

Djupare enn Vestly og Egner 

Båe to meiner det er vel og bra å introdusere barn 

for Anne Kath. Vestly og Torbjørn Egner, men 

spør seg samstundes om ikkje det er vel så klokt 

å syne fram dei meir ukjende og utilgjengelege 

forfattarane i skulen. 

– Egner og Vestly møter dei så mange andre 

stader, og. 

Utan å seie noko negativt om desse to kolossane 

innan norsk barnelitteratur, hevdar dei at 

Rasmus Løland har ei anna djupne. 

Skeie og Nilssen nemner spesielt historia ”På 

sjølvstyr”. 

– Utruleg gripande. Får ein til å tenkje på korleis 

ein møter dagens fattige. 

Likar å leike Løland 

Sand skule har arbeidd ganske intensivt med Løland-tekstar 

i to veker. Ifølgje norsklærar Anne 

Moe har elevane lika godt å skrive, lage nashorn 

og dramatisere tekstar. 

Moe er oppteken av å sjå språket som ei utfordring 

snarare enn eit hinder. 

– Elevane har vore språkforskarar og slått opp 

og funne meininga i mange rare og ukjende ord i 

løpet av dei to vekene vi har jobba med Løland. 

I mange tilfelle fann elevane at orda framleis 

er i bruk - i tale, om ikkje i skrift. 

Anne Moe trur uansett det viktige er å gje 

barna små og overkommelege mengder med tekst, 

slik at ikkje utfordringa blir alt for stor. 

- Dessutan eignar Løland sine tekstar seg veldig 

godt til dramatisering, minner ho om. 

Toyni Tobekk 

14 


„Rett i mål...rikt krydret med festlige påfunn..fersk og frisk 

barnedramatikk„ 

DAGBLADET 

„Morsomt fortalt, gøyale innslag...forestillingen har et fint budskap 

til barna„ 

AFTENPOSTEN 

„En forestilling med varme, humor og alvor...en fornøyelse„ 

DAGSAVISEN 

Passar 

for barn 

frå 5 år 

av Glenn Belden 

Glenn Belden vann hausten 2006 førsteprisen i dramatikktevling 

for barn i høve Rasmus Lølands minneår for stykket. Prisen vart 

lyst ut av Suldal kommune og Det Norske Teatret. 

Regi/musikk/video: Øyvind Osmo Eriksen 

Omsetjing: Tonje Ramse Trædal 

KULTURHUSET 

på Sand i Suldal 

23.mai kl.19.00 

24.mai kl. 16.00 og kl.18.30 

25.mai kl. 16.00 

Billettar kan kjøpast: Kulturhuset på Sand, 

www.suldal.kommune.no, og tlf. 52 79 22 90 

Barn kr. 100, vaksne kr. 200, familie kr. 500 

Rasmus Lølandmarkeringa 

UNDRANDE 

OG SKAPANDE 

www.nashornet.no 


15

Den siste frå Kultur-Høgre, 

kviskrar ein eller annan når 

Roald Bergsaker kjem opp 

som portrettmateriale. Men 

det vil ikkje Roald Bergsaker 

høyre snakk om. 

Sjølvmelding 

Namn: Roald Bergsaker 

Alder: 64 

Bur: Sandnes 

Er: Fylkesordførar i Rogaland 

I det sivile: Gift, 3 barn, 7 barnebarn 

Les: Eg les for lite skjønnlitteratur, det blir mest 

politisk litteratur og biografiar. Nett no er det 

Stalin-biografi, og etter det blir det Mao. 

Høyrer: Likar best lett musikk. Sidan eg har hatt 

tysk som fag, er eg og glad i tysk musikk. 

Tre ord eg assosierer med kultur: Eg er glad i 

måleri og målarkunst, teater og konsertverksemd. 

Høgre er mykje meir eit kulturparti enn 

det partiet får kreditt for, meiner fylkesordføraren 

og styreleiaren i Rasmus 

Løland-stiftinga. 

- Høgre-ordførarane i Sandnes og Stavanger 

har då verkeleg vist at dei satsar på kultur, gjennom 

Stavanger som Europeisk Kulturby 2008. 

Gamle båtmotorar 

Hans eige kulturengasjement skriv seg mellom 

anna frå foreldra. 

– Begeistringa for målarkunst har eg frå mor 

mi, fortel han og snakkar varmt om Kitty Kielland 

og Harriet Backer. I ungdommen studerte 

han historie, og historie som fag har blitt omsett 

i interesse for kultur. Heilt sidan oppstarten av 

Jærmuseet har han dessutan sete i styret. 

Kystkultur i det heile er noko han er 

brennande oppteken av. Gjennom Kystlaget 

har han fått interesse for gamle båtmotorar, 

ei interesse han har latt gå i arv til sonen. 

– Eg har ein gammal 63-modell Marna, fortel 

han, men innrømmer lattermildt at der han har 

ein motor, har sonen 10-12. 

Kjapp og raus 

Han hastar vidare i samtalen. Bergsaker snakkar 

fort, han snakkar høgt og låtten sit laust. Han får 

sagt mykje på kort tid. 

Av kollegaer, politiske motstandarar og andre 

som kjenner han vel blir Bergsaker beskrive som 

ein tydeleg, raus og romsleg person. 

Ikkje ein gong då VG i fjor hengte han ut for å 

bruke kommunale kroner til alkohol i politisk selskap, 

blei omdømmet hans særleg svekka. Mellom 

anna skal han ha spandert konjakk og irish coffee 

i avskildsselskapet til tidlegare fylkesvaraordførar 

Eirin Sund (Ap). Det politiske Rogaland lette mest 

ikkje på ein augnebryn. Ap forsvarte han som ein 

raus og rundhanda medkollega og ikkje ein gong 

Krf ønskte å bruke høvet til å henge ut mannen 

med spanderbuksene. 

Skuffa over Høgre 

Vi held oss i politikken. Det er nemlig somme av 

partifellene Bergsaker er lite fornøgde med: 

Står solid i 

kulturen 

– Eg er skuffa over måten ungdomspartiet har 

behandla sidemålet på, seier han og kommenterer 

Unge Høgre sin politikk om å avskaffe sidemålet 

ein gong for alle. 

Sjølv om det er sidemålet Unge Høgre snakkar 

om, er det liten tvil om at det nynorsken som 

skal til pers, meiner Bergsaker. 

– Å støyte frå seg alle som brukar nynorsk 

gjennom slik politikk, nei det er svært uheldig. 

Det er skuffande. 

Bergsaker sjølv synest det har vore positivt 

å vere med å gje nynorsken eit løft gjennom 

arbeidet med forfattaren Rasmus Løland. 

– Veldig inspirerande. Både gjennom Lølandmarkeringa 

og gjennom Rogaland fylkeskommune 

si satsing på forfattarstipendet har eg sett 

verdien av å vere med og stimulere skrivande unge 

menneske. 

Snart president 

Ved sida av politikken, er det idretten som står 

han spesielt nær. Han har vore innom fotball, friidrett, 

sykling, til og med Noregs Olympiske komite 

har han sete i. No kan det verke som idretten 

skal ta han for alvor, i og med at han har akseptert 

å vere kandidat til vervet som president for Noregs 

Idrettsforbund. Valet skjer samstundes med 

at denne avisa går i trykken. 

– Eg er lysten på jobben, seier han, sjølv om 

han ser med blanda kjensler på det å skulle gå av 

som fylkesordførar etter åtte år. – Det har vore 

heilt utruleg. 

Og når du les dette, veit du om han blir idretten 

sin fremste tillitsvalde dei neste åra, eller om 

han går attende til den gamle jobben ved Forus 

næringsforum. 

Varige mén 

Når han går av som fylkesordførar til hausten, 

går han og av som styreleiar for Løland-stiftinga. 

Det er han ikkje så veldig lei seg for, sjølv 

om han gjerne skulle følgt arbeidet frå første rad 

noko lengre: 

– Eg er ikkje eigentleg spent på korleis markeringa 

vil gå etter det, for eg veit ho er i gode 

hender. Men eg er spent på og håpar at det blir 

riktig mange, gode ringverknader av det arbeidet 

vi har sett i gang. Vi satsar på at det blir varige 

biverknader! 

Toyni Tobekk 

16 


Dyrkar ikkje ugras 

Sjølvmelding 

Namn: Marny Skeie Henkel 

Alder: 55 

Bur: Odda og Sand 

Er: Dagleg leiar for Rasmus Lølandmarkeringa 

2007 – 11 

I det sivile: Gift, 2 barn, 4 barnebarn 

Les: Isabel Allende er ein favoritt. Er og glad i 

Gunnar Staalensen sin krimhelt Varg Veum, 

til trass for at eg ikkje likar krim elles. 

Høyrer på: Drivande blues, gjerne høgt, men 

eg likar godt å ha det stille. Det er så mykje 

støy og lydar i kvardagen vår, når eg er åleine 

er gjerne TV, radio, musikk slått av. Prøv, det 

gjer godt å kjenna på stillheita. 

Tre ord eg assosierer med kultur: Oppleving, 

kjensler, utvikling. 

– Vi dyrkar ikkje ugras i 

denne jobben, vi dyrkar 

blomar, seier Marny Skeie 

Henkel om Rasmus Løland– 

markeringa. Sjølv får ho 

verkeleg dyrke denne jobben 

ho har blitt sett til når hu bur 

og jobbar på Sand fire dagar 

i veka og reiser heim att til 

Odda på langhelg. 

Det var litt skummelt å gå frå ein trygg jobb 

i kommunen med fri sikt inn i pensjonisttilværet 

til ein prosjektstilling som tar 

slutt når ho er 60, medgir ho. 

Imponert 

Framleis er ho i permisjon frå jobben som leiar 

ved sørvistorget i Odda, men ganske snart 

må ho bestemme seg for om ho vil halde fram 

som dagleg leiar av Rasmus Løland-markeringa. 

– Eg likar denne jobben så godt, seier ho, og forskotterar 

med både kropp og tale kva avgjerda kan 

kome til å bli. Sjølv om ho då kan kome til å bli 

”60 og arbeidsledig” etterpå. 

Noko av det første ho gjorde då ho vart tilsett 

som dagleg leiar for Løland-markeringa, var 

å byrje å lese seg opp på Løland. Frå før hadde ho 

ikkje så stor kjennskap til forfattarskapen hans, 

men no er ho mektig imponert over i kor stor 

grad litteraturen til Løland lever vidare. 

– Eg har funne ut at han finst i mange 

norskbøker for grunnskulen, og det syner at 

han kanskje ikkje er så ukjend som mange trur. 

Sjølv trekker ho fram ”På sjølvstyr” og ”Hamsuneliksiren” 

som to Løland-tekstar som har gjort 

stort inntrykk. 

– Det er så givande å lese desse tekstane, her 

er så mykje ein kan kjenne att sjølv i 2007, seier 

ho overbevisande. 

Luksus i livet 

Arbeidsdagane i Suldal Næringshage på Sand blir 

ofte lange. Det synest ho er heilt greitt. 

– Eg jobbar på Sand, og så tar eg fri når eg tar 

fri. Det er ganske spennande å få vie seg så heilt til 

denne jobben, og eg ser at det hadde blitt vanskeleg 

å ha ein slik jobb viss eg hadde hatt ungane små. 

På hybelen på Sand har ho ikkje fjernsyn, berre 

radio og ein del bøker. Både den vesle hybelen 

og fråværet av skjerm er heilt bevisste val. Luksus 

kallar ho det: 

– Ikkje treng eg bruke mykje tid på å gjere 

reint, og eg brukar kveldane til å lese eller gå tur og 

tenkje. Eller eg løyser sudoku for å klarne hovudet. 

Det er eit privilegium å få leve eit enkelt liv. 

På lista over bøker ho skal lese framover står 

stavangerforfattaren Arnt Birkedal høgt ope. 

– Ja, han skal kome til kulturskulen i Suldal 

og halde skrivekurs, og der skal eg også vere med 

og hjelpe til! 

Blir flau 

Gleda og begeistringa synast att i kroppsspråket 

hennar. På same vis kjem det alvorlege 

og tenksame draget når samtalen dreier inn 

på ein av dei andre store lidenskapane i livet 

hennar: Politikken. Ho har vore aktiv SV’ar 

og sete i kommunestyret i Odda tidlegare. 

Sjølv er ho oppteken av velstandens pris, korleis 

vi aldri ser ut til å bli fornøgde uansett kor mykje 

vi har. Forbruket vårt er umoralsk sett i verdssamanheng, 

meiner ho. 

– Vi har utelysa ståande på heile dagane og 

svære hytter som slukar straum. Samstundes klagar 

vi på straumprisar og bensinprisar. Eg blir flau. 

Sjølv om ho ikkje saknar å vere aktiv politikar, 

meiner ho det er ei borgarplikt langt fleire 

kunne smake på. 

– Det burde nesten vore kamp om plassane i 

politikken. Alle bør bidra. 

Glede i fem år 

Skeie Henkel er ikkje med på at det blir for 

mykje og for stort med fem år med Løland og 

meiner det er litt misforstått å tru at ein skal 

drive ei fem år lang personfokusert markering. 

– Det vi vil er å bruke ein forfattar til å fremje leseog 

skriveglede i fem år, og så håpar vi at desse fem 

åra vil setje varige spor etter seg, seier ho. 

– Eg må også få seie at det er så utruleg mange 

flinke og kreative folk her i Suldal. Viss det var 

noko eg skulle ønskt annleis på suldølens vegner, 

så måtte vere at endå fleire mellom dei såkalla 

”meinigmann” kan gle seg over Løland-feiringa. 

Toyni Tobekk 


Lytt til folk med erfaring 

når du skal ut i ukjent terreng! 

Før du skal ut på tur er det viktig å orientera seg. Det same gjeld når du skal fi nna gode, 

økonomiske løysingar for deg sjølv og bedrifta di. Me i SpareBank 1 SR-Bank har dyktige 

økonomiske rådgjevarar som kan hjelpa deg med spørsmål om plasssering, fi nansiering 

og pensjon. I tillegg har eigedomsmeklarane våre god kunnskap om bustad- og 

hyttemarknaden i Suldal. 

Me er her for å hjelpa deg med dine val! 

Ta kontakt med kundesenteret vårt for privatpersonar på telefon 02002, på telefon 02008 

for bedrift eller ring 51744853 (ryfylke@em1.no) for å snakka med ein av eigedomsmeklarane. 

Les meir på nettsidene våre, www.sr-bank.no. 

Me ser fram til å høyra frå deg! 

Helsing oss i SpareBank 1 SR-Bank, Suldal 

«Perlå» 

i Ryfylke 

Blåturer og firmaturer? 

Vi skreddersyr alle typer arrangementer etter ønske. 

N-4230 Sand - Tlf. 52 79 27 00 - Fax. 52 79 27 01 - E-mail: ryhotell@online.no 

www.ryfylkefjordhotel.no 

18 


Prisvinnar 

Med Suldal kommune 

som støttespelar kan 

Birgit Nerheim (25) 

fokusera på å utvikla 

seg som skodespelar i 

London. Med musikk og 

sangbakrunn stiller ho i 

ein klasse for seg. 

Som ein av elleve søkjarar til Suldal kommune 

sitt kulturstipend gjekk Nerheim av med sigeren, 

og er dei to komande åra sikra ei årleg 

inntekt på hundre tusen kroner. 

Fokus på yrket 

– Det er fantastisk å kunne satsa fullt og heilt på 

skodespelaryrket, strålar Nerheim. - Det kan til 

tider vera tøft å leva som frilansar i etablerarfasen, 

og ein må ofte ty til ekstrajobbar som er vanskelege 

å kombinera med skodespelaryrket. 

– Eg er framleis ung og det tar tid å byggja 

opp ein karriere, seier Nerheim. Med økonomisk 

støtte i ryggen dei komande to åra kan Nerheim 

fokusera på å halda seg oppdatert på kva som 

hender i teaterverda. 

Allsidig 

Som skodespelar med erfaring innan sang og fiolin 

har ho eit breidt spekter å spela på i bransjen. 

Etter endt utdanning ved skodespelarlinja ved 

Liverpool Institute For Performing Arts (LIPA) i 

2005 har ho hatt ymse oppdrag i London, turnert 

i Europa og delteke i tre episodar av ”Hollyoaks”, 

som nå går på TV2 Zebra. 

Blir i England 

I Suldal hadde ho i fjor rolla som Gudrid i ”Syng 

Elvestraum”. – Det er kjekt å gjera teater på norsk 

og i heimbygda mi, seier Nerheim. Men marknaden 

i Suldal er ikkje stor nok nett nå smiler Nerheim 

og understrekar at ho likar godt å spela teater 

på engelsk, og ho blir nok verande i England 

nokre år til. – Eg budde i Newcastle frå eg var 

10-11 år og vart veldig glad i det engelske språket, 

seier Nerheim. 

Grasrotkunstnarar 

Tanken bak kunstnarstipendet som vart delt ut på 

opninga av Løland-markeringa i midten av april, 

er å satsa på eigne grasrotkunstnarar som har bakrunn 

i Suldal, men som treng økonomisk støtte for 

å jobba seg inn i den profesjonelle verda. 

Suldal kommune fekk inn søknadar frå elleve 

særs godt kvalifiserte unge kunstnarar i alderen 

20-32 år. Søkjarane held på med eller ynskjer vidareutdanning 

innan biletkunst/kunsthandverk, 

litteratur, musikk, film, og skodespel. Juryen har 

vore samansett av leiar for Levekårsutvalet Tone 

Mari Sand, ordførar Andreas Drarvik, kulturskulerektor 

Aud Marit Hauge og kultursjef Vegard 

Vandvik. 

Bakrunn frå Suldal 

Birgit Nerheim har lang erfaring frå kulturlivet i 

Suldal. I åtte år var ho fiolinelev ved kulturskulen 

på Sand. Ho gjekk på musikklinja ved Lundehaugen 

vidaregåande skule, der hovudinstrumentet 

var fiolin. Vidare gjekk turen til Romerike Folkehøgskule, 

der ho gjekk på skodespelarlinja. – Eg 

ville i større grad fokusera på teater, seier Nerheim. 

Og det var tydelegvis eit klokt val. Medan 

ho gjekk på folkehøgskulen hadde LIPA opptaksprøvar 

på skulen, og Birgit fekk tilbod om plass, 

som ein av 32 studentar, til skulen som årleg har 

ein søkjarmasse på 5000. 


Birgit Nerheim 

i aksjon saman 

med skodespelar 

Andreas Kolstad 

under spelet Syng 

Elvestraum i juli 

i fjor. 


Ryfylkedagane 8. –10. juni 

Fredag 8. juni 

Foto: Pål Christensen, Stavanger Aftenblad 

Kl. 18 

Kl. 19 

Kl. 20 

Internasjonal kafè på Ryfylkemuseet. Gratis inngang. 

Arr: Ryfylkemuseet. 

”Kor vart det av jula?”, Kulturhuset. 

Teaterstykke skrevet av Rune Belsvik. Basert på bøkene til Rasmus Løland. 

Framført av Kulturskulen. Kr. 100,- for vaksne, kr. 50,- for barn. 

Skumparty på Tunet. 

Arr: Ungdomslaget på Sand, Kulturhuset i Suldal. 

Kl. 20 Revy: ”Gaukongar 2”, Suldal Samfunnshus. Kr. 150. 

Laurdag 9. juni 

Kl. 10 Gata opnar med ”pomp og prakt ”. 

Konferansier: Arne Nordbø, Ryfylke Livsgnist. 

Barnerøyster og Sand Skulekorps blir med. 

Kl. 10 - 15 

Kl. 11-13 

Kl. 11-14 

Kl. 11-14 

Kl. 11-14 

Kl. 12 

Kl. 13 

Kl. 14 

Kl. 14.30 

Kl. 14.45 

Kl. 17 

Kl. 19 

Padling, Hydrokaien. Kr. 100 pr tur (ca.45 min). 

Maks kr. 200 pr. familie. Arr: Ryfylke Kajakk. 

Skattejakt og sjørøveri på Hydrokaien! 

Piratskule for barna. 

Sea-Rafting ved ferjekaien. 

Kr. 100 pr. tur. Dei under 12 år må ha følgje med ein vaksen. Arr: Erfjord IL. 

Ope museum, Nesasjøhuset. 

Ustillinga ”Sølvkanneuniverset - ei utstilling om Rasmus Løland og bygda”. 

”Brødrene av Sand” ved Hydrokaien. 

Kom om bord og opplev 1800-tals jekta. Mannskap viser rundt. 

Arr: Veneforeinga for ”Brødrene av Sand”. 

Opning av sommarustilling, Galler-bj. 

Utstillarar: Bibiche Mourier, Knut Jespersen og Berit Myrvold. 

Opning av sommarutstilling, Kulturhuset 

Utstillar: Ellen Kalvig. 

Anda-løp ved hotellet. 

Korpsoppmarsj til Kulturhuset. 

Korpskonsert i Amfiet på Kulturhuset. 

Butikkane stenger. 

”Brødrene af Sand”, 10– års jubileum. Grilling, song og musikk. 

Arr: Veneforeininga for ”Brødrene af Sand”/Ryfylkemuseet. 

Kl. 20 Revy: ”Gaukongar 2”, Kulturhuset. Kr. 150. 

Søndag 10. juni 

Kl. 11 

Kl. 18 

Gudsteneste, Sand Kyrkje. Presentasjon av 50års konfirmantar. 

Konsert med Gatemusikantene (Kari Svendsen, Lars Klevstrand, 

Steinar Ofsdal og Kjetil Skaalien), Kulturhuset. 

Kr. 150 for vaksne, kr. 75 for barn. 

Andre ting som skjer…. 

* Det blir grilling utanfor Ryfylke Fjordhotel frå kl. 14 til kl. 21. 

* O-laget skal ha ”minnesmerke-løp” med start frå Turisthytta, mens Speidarane skal ha 

aktivitetar for små og store på parkeringsplassen utanfor Turisthytta. 

* Det blir tivoli for dei små bak Coop. 

* På standane til Møgedal og Steine Maskin blir det mulegheit til å prøve seg på 

motoriserte framkostmiddel 

Fotos: Suldalsposten og Anne Lise Norheim 

20 


Kultur, adrenalin og 

skjulte skattar 

Er du klar for fart og 

spenning på fjorden 

eller lysten på revy eller 

eit museumsbesøk bør 

du ta deg ein tur på 

Ryfylkedagane på Sand 

andre helga i juni. 

– Fokus for festivalhelga er å fronta leiker for born og ungdom, seier 

aktørane bak Ryfylkedagane som blir skipa for 24. gong i sentrum 

av Sand helga 8.- 10.juni. Her kan du finna både piratar og sjørøvarskip 

eller prøva deg på havrafting, kajakkpadling og få med deg 

det populære andeløpet i Suldalslågen. 

– Målet er å ha eit så breidt tilbod som mogleg for så vel born som 

vaksne, seier arrangørane Brita Bøen Hoftun frå Suldal Utviklingsselskap, 

Berit Reinertsen Sandvik frå Reiselivslaget, Geir Skjefstad, 

leiar i sentrumsgruppa og sentrumsleiar Kirsten Vigre. 

Skattejakt 

– Suldal har "skattkammeret" som slagord, og i år har me tatt tak i 

det og skipar til skattejakt for dei minste, seier Vigre. På Hydrokaien 

vil ei sjørøvarskute leggja til kai. Piratane om bord har høyrt om 

ei stor skattekiste som er gøymd på Sand, og denne skatten vil dei 

gjerne ha. Men for å klara dette, treng dei treng hjelp av så mange 

småpiratar som råd. Så her er det berre til å stilla opp og hjelpa til 

med å finna skatten. 

Revy og utstilling 

Revyen ”Gaukongar 2” vil bli vist på Kulturhuset laurdagskvelden og 

utstillinga ”Sølvkanneuniverset – ei utstilling om Rasmus Løland og 

bygda” kan du få med deg på Nesjasjøhuset. Elles vil gatene på Sand 

vera prega av utstillarar, og det blir tivoli for dei minste. 

Full fart på fjorden 

Er du lysten på å sleppe ut håret, få opp pulsen og kjenna saltvatn i 

andletet er havrafting noko for deg. På Ryfylkedagane kan du få deg 

ein timinuttars tur med fart og spenning på fjorden i ein havrafting 

båt i regi av Erfjord IL. - Vanlegvis føregår rafting på ope hav, men 

det blir nok like heftig på fjorden, seier Vigre. 

Kajakktur 

Nytt av året er høvet til å få seg ein kajakktur på fjorden laurdagen. 

– Me strekker oss alltid etter å bli betre på å ha spennande tilbod til 

besøkjande i alle aldrar seier, Skjefstad. 

Korps i vekst 

Korpset på Sand har i dag nærare 30 medlemer og skal under Ryfylkedagane 

skapa liv og røre i gatene. Det skal og vera korpsstemne og 

korpskonsert i Amfiet ved Kulturhuset, der alle korpsa i grendene i 

Suldal kommune skal vera med. 



Volleyballgymnas 

Med nye pilotprosjekt 

for tettstadutvikling og 

nye handlingsplanar for 

kunstprosjekt er kunstlos og 

tettstadforvaltar, Alf Waage, 

i ferd med å staka ut kursen 

for Suldal. 

Stakar ut kursen 

Langsiktig satsing på idrett og volleyball 

vart krona med at Noregs fyrste volleyballgymnas 

vart lagd til Suldal. 75 elevar 

og mange positive verknadar for lokalsamfunnet. 

Nye syttito elevar skal takast opp frå 

hausten av på Sand, og dei heldige får satsa 

på volleyballidretten i kombinasjon med 

vidaregåande utdanning. . 

Noregs Volleyballforbund (NVBF) har 

hovudansvaret for det sportslege opplegget 

på avdelinga, som ligg under Sauda vidaregåande 

skule, og har tilført spisskompetanse 

på trenar og leiarsida. Noregs Volleyballforbund, 

Rogaland Fylkeskommune, 

Suldal kommune og Statkraft samarbeidar 

om utvikling og drift av dette eineståande 

studie og volleyballtilbodet. For meir informasjon 

kan du vitje www.toppvolley.no 

Ved å satsa på kunstnarprosjekt der kommunen 

knyter til seg kunstnarar over 

lengre og kortare periodar ynskjer Suldal 

kommune å bli ein meir attraktiv stad for 

så vel innbyggjar, turistar og tilflyttarar. 

Hausten 2006 blei Alf Waage tilsett som 

kunstlos i kommunen for å administrera 

og få i havn dei ulike prosjekta. 

Synlege prosjekt 

Sidan 2004 har kunstnarprosjektet pågått 

i Suldal kommune og til nå har to kunstnarar 

vore tilsett medan seks gjestekunstnarar 

har vitja Suldal for kortare prosjekt. 

Kunstlosen er i ferd med å avslutta ei solid 

evaluering og legg i desse dagar fram ein 

ny handlingsplan for åra som kjem. 

I den nye handlingsplanen vil ein i 

større grad enn tidlegare vektleggja og 

synleggjera prosjekt for folk flest. Dette 

vil ein prøva å oppnå ved å prøva å integrera 

tilreisande kunstnarar med lokale 

prosjekt og folk som bur i Suldal. - Dess 

større grad av samvirke dess større vert 

innbyggjarane sitt eigarforhold til prosjekta, 

seier Waage. 

Men losen understrekar at det er viktig 

å balansera synleggjeringa og ikkje for ein 

kvar pris laga monument som viser att etter 

kunstnarbesøka. 

Importerer kunstuttrykk 

- I utkantkommunar tek det ofte lengre tid 

å bli eksponert for både kunstnarlege inntrykk 

og impulsar, seier kunstlosen. Det er 

difor viktig å få ”verda” til Suldal og importera 

nye inntrykk og impulsar. 

- Det ryktast raskt dersom ein kommune 

vel å satsa på kunst, og vert gjestekunstnarar 

tilbydde gode tilhøve vert 

det fleire som ynskjer å koma for å gjera 

prosjekt, held Waage fram. 

Pilotprosjekt 

Mest samstundes med dei nye handlingsplanane 

presenterer kunstlosen Ny givprosjektet 

for Suldal kommune. Ny giv 

har sitt opphav i at ferjesambandet Sand- 

Ropeid blir erstatta av bru. Grunna plasseringa 

av den planlagde brua kan Sand 

havna litt i bakevja. 

Prosjektet Ny giv tar for seg utforminga 

av det offentlege rommet og ser 

på korleis ein kan setja Sand på kartet og 

gjera sentrum attraktivt for reisande, seier 

leiar i levekårsutvalet for kultur, Tone 

Mari Sand. 

Heilskapleg planlegging 

Suldal kommune har sett fokus på heilskapleg 

planlegging i tettstadsutviklinga, 

og planane for kommunen inneber ei 

opprusting av mellom anna torget og sjøfronten. 

Ein tursti er planlagt langs lågen 

og ein vil gjera industriområdet Gåsavika 

om frå ein oppbevaringsstad til eit utstillingsvindu, 

då dette er bilistane sitt fyrste 

møte med Sand. 

-Det spesielle med prosjektet er at innbyggjarane 

i Sand har vore del av prosessen 

og har kome med innspel og sett premissar 

for tankar, idear og ynskje, avsluttar Alf 

Waage. – Den viktigaste delen av prosjektet 

er å auke medvitet til innbyggjarane i 

Suldal om det ein har og sjå det ein har 

gjennom andre sine auge. 


Kultur fremjar trivsel 

Trivs kunstnarane er det mogleg at dei vert 

buande og. Kunst og kulturopplevingar er 

som kjent viktig for at innbyggjarane skal 

trivast i ein kommune. Ofte vert satsing på 

kunst og kultur sett på som ein utgiftspost 

i kommunane, medan det på lang sikt er 

med på å auka trivselen og kvaliteten for 

innbyggjarane. 

22 


Melvær&Lien Idé-entreprenør Foto: Anne Lise Norheim 

Stor 

er lykka når 

fisken nappar. 

Større 

er draumane 

medan du ventar. 

Størst 

er nok fiskeskrøna du 

fortel veneme dine. 

Viktigast med imponerande natur er å bruke han aktivt. Då ser du den verkelege 

verdien med majestetiske fjell, frodige skogar, ville elvestryk og idylliske badeplassar. Suldal byr 

på alt dette og meir til. Aktivitetar for heile familien – og tøffe utfordringar for den modige. 

Kva for ein skatt jaktar du på? Kanskje er det du som skal gje deg i kast med storlaksen? 


Bjednesteinen 

Bjednesteinen er ein stein på Løland-garden i Suldal. 

Namnet har steinen fått frå forteljinga ”Bjedne-kniven” 

frå 1897 som handlar om då Pål får 

ein kniv i avskilsgåve av Bjedne. Bjedne har tent 

på garden i mange år men skal flytte til Amerika. 

Men Paal mister kniven i ein sprekk i ein stor 

stein, derav namnet. 

”Men paa ein stein nedanunder sat gutarne 

og saag etter. Det var ein stor svær stein. Han var 

høg og avlang som eit skip, og tvers gjenom han 

gjekk det nokre store rivnor. Det saag ut som han 

skulde ha slege seg i stykke i det same han kom 

veltande ned fraa Storenuten og stansa her. Men 

millom rivnorne var det godt aa sitja, og dei kunde 

herfraa sjaa smalen kring alle bakkarne. Kom ein 

sau ned og vilde renna heim, so sette dei berre i 

aa remia og gjøv til han snudde att. 

(Utdrag frå forteljinga ”Bjedne-kniven” frå 1897) 

Namn: 

Barnehage: 

Ja takk, eg/vi vil tinge eit abonnement på Pirion 

Abonnementet kostar 175 kroner (Studentpris: kr 145,-). Nye tingarar får også 

tilsendt nr. 4/2006. Abonnementet gjeld til det blir sagt opp skriftleg. 

Adresse: Postnummer: Poststad: 

Telefon: 

«EG ØNSKJER MEG EIN BARNE HAGE DER DEI 

VAKSNE LES, FORTEL OG SYNG FOR UNGANE MINE» 

PiRion 

E-post: 

kr 175,- 

Du kan og tinga Pirion per e-post: pirion@norsk-plan.no 

Pirion er eit kulturelt 

alternativ i ei tid prega av 

kommersiell kultur industri 

og straumlinjeforma 

marknadsføring. 

Pirion kjem med 4 nummer 

i året: februar, mai, august 

og november. 

KA 

HETTE 

DU? 

www.pirion.no 

Latter, fantasi og gode stunder saman: 

Blåmann Barnebokklubb gir deg dei beste bøkene! 

Meld deg inn i dag og få 

3 kvalitetsbøker GRATIS* 

Svarkupong 

Ja takk, vi teiknar medlemskap i Blåmann Barnebokklubb og har 

kryssa av for dei 3 bøkene vi ønskjer å motta GRATIS* i den fine 

velkomstpakken. 

Aldersgruppe 2-6 år 6-12 år 

Namn på medlemmen: 

INGEN 

KJØPE- 

PLIKT 

Du finn fleire gode tilbod på www.blamannbok.no 

Fødd: 

Namn på føresett: 

Adresse: 

Postadresse: 

Telefon/epost: 

Signatur: 

Medlemsvilkår 

Det er ikkje kjøpeplikt i Blåmann. Det einaste du forpliktar deg til for å 

få velkomstpakken gratis er å vere medlem i eitt år. Du får det fine 

medlemsbladet 10 gonger i året, og kan avbestille bøkene du ikkje 

ønskjer. Minst 12,5% rabatt på alle bøker! 

Svarsending 3045 

0092 Oslo 

24 


Blåsjø 

Blåsjø er det største reguleringsmagasinet 

i landet, og utgjer eit ”kraftstabbur” med 

eit energipotensiale på ca 7,8 TWh. Rundt 

blåsjå finn ein fleire av Norges største dammar. 

Kraftverksgruppe Ulla-Førre har sin 

administrasjon og sentralverksted på Suldalsosen 

i Suldal kommune. I denne gruppa 

inngår Kvilldal kraftverk, som med ei 

installert effekt på 1240 MW er Norges 

største kraftverk. I tillegg inngår Saurdal 

pumpkraftverk, Hylen kraftverk, og Stølsdal 

kraftverk. I tillegg er det 2 pumpestasjoner 

i Stølsdalen og på Hjorteland. Den årlege 

produksjonen i Ulla-Førreverka er normalt 

på ca 4,8 TWh. Dette dekker over 3,5 % av 

elforbruket i Norge. 

(Kjelde: Statkraft.no) 

Suldalsporten 

Suldalsporten er i dag det vanlege navnet på 

fjellformasjonen vest i Suldalsvatnet der massive 

fjellsider står steilt mot einnanan og dannar 

ein kjempestor port. Portalen vart tidlegare 

omtalt som ”mjødlo berjo”. 

Det spesielle landskapet her har fascinert 

folk i alle tider og fotografiet her er truleg frå 

kring 1890. 


25

www.suldal.net 

Lakseslottet Lindum er eit historisk 

hotell der atmosfære og god mat 

dannar ramma rundt moderne 

fasilitetar for opplevingsferie, kurs og 

konferansar. Det ligg i Suldal i Ryfylke, 

2 timars reise frå Stavanger og 

Haugesund. 

Ved Lakseslottet Lindum blir det servert 

lokal tradisjonsmat. Vi kan nemne 

spesialitetar som cognacmarinert laks, 

gjerne villaks frå Suldalslågen, aure 

frå Suldalsvatnet, hjort frå heiene 

rundt, Suldalsskinke og andre 

velsmakande rettar. 

Lakseslottet Lindum har fiskerett til 

Suldalslågen, og har fiskeutstyr ein 

kan leige. Vi kan også arrangere kurs 

i flugebinding og flugefiske. 

Vi tek i bruk Suldalslågen og naturen 

rundt eigedomen når vi arrangerer 

ulike aktivitetar. 

Vi kan tilby: 

Flåtetur /kanopadling • Laksesafari 

Aktivitetsløyper • Leirdueskyting 

Rappellering • Sykkelturar 

Tematiske vandreturar 

Kunst og kultur • Ro og Stille 

Golfbanen opnar sommaren 2008. 

19. mai er det opning av 

driving-range og bru over 

Suldalslågen. 

Sommarsesong frå 20. juni til 20. 

august med kunstutstilling, 

sommarmeny og rimelege 

overnattingar. 

Helga 13.-15. juli feirer me 

Lindum-dagar og opning av årets 

laksesfiske. 

N-4237 Suldalsosen 

+47 52 79 91 61 post@lakseslottet.no www.lakseslottet.no 

26 


Laksefiske 

Suldalslågen er elvestrekket som startar i Suldalsvatnet 

og endar i fjorden ved Sand, 22 km lenger 

nede. Lågen er best kjend som elva der du kan få 

dei store laksane, der førebels bestenotering er frå 

1913 med laks på 34 kg. Det går fisk langs heile 

elvestrekket og forutan laks er lågen levestad for 

sjøaure, innlandsaure, stingsild, røye og ål. 

I Suldal er det mange alternativ for deg som 

trivst med fiskestong og sjøstøvlar. Ein kan finne 

rike fiskevatn lett tilgjengeleg frå bil medan andre 

krev varierande grad av fysisk innsats. For dei som 

føretrekk sjøfiske finst det mange gode alternativ 

både frå land og båt. Hugs at retten til fiske ligg 

hjå grunneigaren. Kontakt Suldal Reiselivslag for 

meir informasjon. 

Suldalslefsa 

Bakeriet Suldalsbeten er kjend på grunn av gul og freistande Suldalslefse. 

Hovedingrediensar i lefsa er semulegraut og fløyte, -resten 

av oppskrifta er det uråd å få ut av bakstekonene på Nesflaten. Før 

i tida vart lefsa kun nytta ved samkomme som dåp, konfirmasjon, 

gravferd og bryllaup. Dersom ein skulle servere lefse ved mindre 

høgtidlege høve var det vanleg å leggja eit vaffelhjarte inni lefsa. 

Dette drygde maten og metta fleire. 

På opninga av Lølandmarkeringa i midten av mai på Lølandstunet 

vart det servert suldalslefser frå Suldalsbeten til stor glede for 

dei frammøtte. 


27

Lølandsteinen 

Minnesteinen er plassert høgt og 

fritt ovanfor Ryfylkemuseet og samla 

ved avdukinga i 1911 mellom to 

og tretusen menneske for å heidra 

og minnast Rasmus Løland. Blant 

dei frammøtte gjestene var mellom 

anna utanriksminister Jørgen Løvland, 

som sto for avdukinga. 

Arne Garborg held minnetale 

og det seiast at den varte i nærare 2 

timar. Garborg avslutta talen med 

orda: ”Stor takk skylder me i det 

heile Rasmus Løland. Han var ein 

diktar som folke hev æra av. Og 

ein urædd rudningsmann var han, 

og ein saamann som det kjem til 

aa gro etter; minne hans skal me 

halda i ære.” 

24. mai vert fødselsdagen til Rasmus 

Løland markert med ei minnestund 

ved bautasteinen. Her vert 

tale, korsong, korpsmusikk og tog 

til kulturhuset der den offisielle delen 

av markeringa held fram. Fullstendig 

program og minnetalen til 

Garborg finn du på nashornet.no 

Skriv det på Jelsapresten 

Ivar Aasen-instituttet 

To-årig utdanning (120 stp) 

- Mastergrad i nynorsk skriftkultur 

- Aktuell skriftserie 

Stadig nye utgivingar 

Sjå også: www.hivolda.no/iaai 

Informasjon: Roger Ole Rangsæter, 

T. 70 07 50 16. E-post: ror@hivolda.no 

På Jelsa i Ryfylke var der ein prest som 

syns så synd på husmennene som ikkje 

hadde råd til mat at han ba dei handla 

seg mat og skriva det på Jelsapresten. Av 

dette kjem uttrykket Skriv det på Jelsapresten. 

Dette munnhellet er framleis i 

bruk i Suldal den dag i dag. 

Kjartan Fløgstad skriv i boka "Norske 

Landskap" om Ryfylke og ei av forklaringane 

på kvifor Jelsapresten har vore 

ein segnfigur i heile Ryfylke var at Jelsa 

Prestegarden på Jelsa var eit verdsleg og 

religiøst sentrum. I tillegg var prestegarden 

rekna som ein god skogagard og 

prestane tilsvarande velståande. 

HØGSKULEN I VOLDA | Boks 500 | 6101 Volda 

www.hivolda.no | T: 70 07 50 00 | F: 70 07 50 51 

Hytte i Suldal! 

Suldalsposten 

tar pulsen på lokalsamfunnet 

www.suldalsposten.no 

redaksjon@suldalsposten.no annonse@suldalsposten.no 

4230 Sand - tlf. 52 79 05 90 

28 


DET MÅ BLI 

GULT 

UTAN HINDRINGAR 

Areal- og transportplan for Ryfylke (2002 – 2011) 

er eit fantastisk utgangspunkt. Planen gir Ryfylke det løftet som er 

nødvendig for å møte framtida, og den gir nye generasjonar signal om at 

det å satse på distrikta er meir enn festtalar. 

RYFYLKEVEGEN AS arbeider saman med kommunane og 

fylkeskommunen på breitt politisk grunnlag for gjennomføring av planen. 

Så langt er me komne: 

1. Utbetringstiltak langs RV 13 

• Strekningar langs Tyssdalsvatnet blir bygde ut 

• Innkøyring til Hjelmeland er rusta opp 

• Iverflottunnelen er opna 

• Reguleringsplan ved Osberget i Erfjord er under ferdigstilling 

2. Ryfast/Espedal - Frafjord 

• Reguleringsplanarbeidet er under ferdigstilling 

3. Finnfast 

• Anlegget er i arbeid - opning 2009 

4. Sandsfjord bru 

• Reguleringsplan ferdig til handsaming hausten 2007 

5. Veg Sauda - Etne 

• Reguleringsplan ferdig til handsaming hausten 2007 

6. Diverse fylkesvegprosjekt 

• Sambindingsveg Foreneset - Erfjord ferdigstilt 

• Sambindingsveg Randøy ferdigstilt 

• Sambindingsveg Ombo ferdigstilt 

• Høllandsbru i Sauda ferdigstilt 

Meir om RYFYLKEVEGEN AS og om arbeidet for betre 

vegar i Ryfylke: 

www.ryfylkevegen.no 

Sandebygget 

4130 Hjelmeland 

Tlf 47 66 11 00 


Asker bygger opp Lølandsstova 

Ein tru kopi av den siste heimen til Rasmus 

Løland på Labråten i Asker skal 

byggjast opp og gjerast tilgjengeleg for 

publikum. Asker museum ventar i desse 

dagar berre på nokre avklaringar kring 

byggemeldinga, før det blir full guffe 

på bygginga. 

– Målsetninga er at vi skal kome i 

gang før sommarferien, og det håpar vi 

verkeleg at vi skal greie, fortel Fredrikke 

von Ubisch ved Akser museum. 

Beskjeden stove for ein beskjeden 

mann 

Lølandsstova var ein slags ”tredje vegg” 

i tunet på garden Labråten kor Hulda og 

Arne Garborg budde. I denne beskjedne 

stova på seksti kvadrat levde Rasmus 

Løland frå 1903 til han døydde i 1907. 

I 1968 vart stova riven i høve ei påtenkt 

vegutbetring som ikkje vart gjennomført. 

Stova som skal byggast opp no, vil 

få eit eige Rasmus Løland-rom i første 

etasje og eit bibliotek med ei skrivarstove 

i andre etasje kor kunstnarar som 

vil jobbe med Garborg eller Løland kan 

kome og verke. 

- Vi håper at Lølandsstova på Labråten 

skal bli ein introduksjon til Kunstnardalen 

og målfolket som levde her. 

Rasmus Løland levde i Lølandsstova 

t.v hjå Hulda og Arne 

Garborg i Asker frå 1903 til 

han døydde i 1907. Det var ei ei 

beskjeden stove på seksti kvadrat. 

(Foto: Asker museum) 

Rosebuå 

I år er det 100 år sidan Rasmus Løland døydde, 

og i 2011 er det 150 år sidan han vart fødd i Vanvik 

i Hylsfjorden. Heimstaden ligg i dag som ein 

tunformasjon og er stort sett den same som då 

Rasmus Løland vaks opp. Rosebuå, som ein viktig 

kulturhistorisk bygning i Rogaland, er ein sentral 

del av dette tunet. 

Rosebuå vart bygd kring 1650 og var stashuset 

og gjestebodshuset i Lølandstunet. Det er sentralt 

plassert midt i tunet. Huset skal ha vore bygd av 

folk med kompetanse på kyrkjebygging. Det kan 

ha vore dekorert alt då, kring 1650, men dagens 

dekor er av hallingen Lars Aslaksen Trageton i 

1798. Oppdragsgjevaren var den store og mektige 

Torjus Hadlesen Løland, som blant anna åtte halve 

Saudakyrkja med jordegods. 

Men store "bausar" var dei mange på Løland 

gjennom tidene. 

I Rosebuå samlast dei gjeve bøndene i Hylsfjorden 

og drakk øl av sølvkanner. Difor vert 

Hylsstrannå kalla Sølvkannestrannå. Sølvet var 

den store symbolfaktoren i fjorden, og spesielt 

sølvkannene. Der kunne vera fleire på kvar gard. 

I dag er det berre att 3 av dei. 

Det var òg rosebuer på fleire av gardane, men 

berre Lølandsbuå står att. Buene vart rivne i samband 

med moderniseringsprosessen på slutten av 

1800-talet. Bonden på Indre Bjerga reiv bua med 

orda: "Det der er berre nokre apekattstreker." 

Men så var han heller ikkje frå fjorden opphavleg, 

men frå Sjernarøyane. Mange sølvkanner 

vart seld til slue oppkjøparar av antikviteter på 

same tida. 

Lars Larssen Løland, bror til Rasmus Løland, 

hegna derimot om si rosebu. 

I Rosebuå på Løland er det òg mange aviser 

arkivert, aviser attende til 1880-talet. Det vitnar 

om det opplyste og ressursrike samfunnet i 

Hylsfjorden. 

Alt i 1923 vart Rosebuå freda. 

30 


Sølvkanneuniverset 

Ryfylkemuseet opnar 23. mai utstillinga ”Sølvkanneuniverset” med fokus 

på miljøet Rasmus Løland vaks opp i og utviklinga hans fram mot han var 

etablert som forfattar i Kristiania. 

-Me vil røska opp i gamle forestillingar om bygdesamfunnet og få fram at 

det faktisk var stor velstand og eit ekte samfunnsengasjement på landsbygda 

og, seier formidlingsleiar Åshild Marie Øverland ved Ryfylkemuseet på Sand. 

Det er viktig å få fram at folket på bygda også var opplyste og oppdaterte på 

ny litteratur, nyheitsbiletet og engasjerte i politikk. 

Sølvkannestranda 

Rasmus Løland vaks opp på nordsida av Hylsfjorden som frå gamalt av 

vart kalla Sølvkannestranda. Namnet kjem av at bøndene på gardane investerte 

formua si sølv. Det flottaste i sølv var sølvkanner som til dømes vart 

nytta i stasbuer. Sølvkannene vart også nytta til servering av øl i festlege lag, 

i følgje Øverland. Bakgrunnen for velstanden på Sølvkannestranda er den 

store tømmereksporten til utlandet på 1500-1600-talet. 

Tredelt utstilling 

Utstillinga er del av ei tredelt utstilling i samarbeid med Nynorsk kultursentrum 

og Asker Museum og har utgangspunkt i den verknaden Løland har hatt 

på barneboklitteraturen i Norge. I fyrste omgang vil musea ha kvar sine separatutstillingar, 

deretter vil dei tre institusjonane vitja kvarandre med sine respektive 

utstillingar. I ein tredje fase vil dei turnera med ei samleutstilling. 

Utstillinga opnar i Nesa-sjøhuset på Sand onsdag 23. mai kl. 17.30, og vil 

under Løland-markeringa vera open kl. 9-17 torsdag 24. mai og kl. 9-15 

fredag og laurdag. 

Lølandstipend til barnebokforfattar 

Fotograf: Bjarte Skipevåg 

I samband med Løland-markeringa vil Rogaland fylkeskommune dela ut eit stipend for å 

fremja norsk litteratur for barn. 

Fyrste stipendet som vil bli delt ut under hovudmarkeringa av Lølandprosjektet i Suldal i 

mai vil vera på 100 000 kroner. 

Tanken bak stipendet er å fremja produksjonen av litteratur for barn og unge, ved å gjera 

det mogleg for forfattarar å skriva på heiltid for ein periode, ta del i forfattarstudium eller 

liknande. 

Fristen for å koma med framlegg til kandidatar er 15. oktober kvart år. Aktuelle kandidatar 

har måtta vise til allereie publiserte tekstar anten i eiga bok, i antologiar eller tidsskrift 

eller liknande. 

 

 

 

 

 

 

– Bøkene er Zygmunt Baumans 

monument. Alt anna 

er støy, skriv Nils Christie. 

 

 

Martin Kolberg gjer sitt 

beste for å forklare meg 

kva solidaritet er i det 

karbonnøytrale samfunnet, 

skriv Nils Rune Langeland 

frå Ap-landsmøtet. 

 

 

 

 

 

 

 

Engelsken til Tolkien er 

demokratisk, men språket 

i den norske Ringdrotten 

har klasseskilje. 

 

 

Boris Jeltsin, fridomskjemparen 

som gjorde Russland 

til ein vits? 

 

ISSN 0803-3340 

 

 

 

 

 

 

9 7 7 0 8 0 3 3 3 4 0 1 5 

1 7 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ISSN 0803-3340 

9 7 7 0 8 0 3 3 3 4 0 1 5 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 8 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ny utanpå og ny inni: 

Slik har du ikkje sett Dag og Tid før! Vi har ny utsjånad: friskare og 

meir lesevenleg. Vi har nye skribentar som er kjende for utanfråblikket: 

Nils Rune Langeland, Karin Sveen, Walid al-Kubaisi, Jon Hustad, 

Olaug Nilssen, Bernt Hagtvet, Asbjørn Aarnes og mange fleire. 

Gå til www.dagogtid.no 

eller send e-post til tinging@dagogtid.no 

Tilbod til nye DAG OG TID-abonnentar 

Ti nummer for berre 195 kroner! (28% billegare enn laussal) 

Eit halvt år for 470 kroner! (Vanleg pris 620) 

namn:__________________________________________________________________________ 

adresse:_______________________________________________________________________ 

postnr./poststad:_____________________________________________________________ 

telefon:_ _________________________e-post: _ _________________________________ 

Svarsending 0091 

0109 Oslo 

AS 


31

32

Undrande og skapande â¢ God som gull â¢ Pioner frÃ¥ ... - nashornet

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Undrande og skapande â¢ God som gull â¢ Pioner frÃ¥ ... - nashornet