Banning – makt eller avmakt? - Språkrådet
Banning – makt eller avmakt? - Språkrådet
Banning – makt eller avmakt? - Språkrådet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Slik var det i Språknemnda<br />
Til jamføring har eg òg laga ein indeks<br />
for Norsk språknemnd, som eksisterte<br />
frå 1952 til 1972, altså i tjue år. Språknemnda<br />
hadde ein enklare struktur,<br />
med berre eit arbeidsutval på tre medlemmer<br />
pr. målform. Dermed blir indeksen<br />
enklare her. Eg gir eitt poeng<br />
for eitt år som medlem og to poeng pr.<br />
år for formannsstillinga (alle medlemmene<br />
i arbeidsutvalet i Språknemnda<br />
var menn), totalt 80 poeng for kvar<br />
seksjon. Språknemnda vart oppnemnd<br />
av Kyrkje- og undervisningsdepartementet<br />
<strong>–</strong> for dei fleste plassane etter<br />
innstilling frå institusjonar <strong>–</strong> men dei<br />
språkpolitiske organisasjonane var<br />
ikkje med, om ein ikkje reknar med<br />
Det Norske Samlaget, som nok vart<br />
rekna som ein kulturinstitusjon meir<br />
enn eit språkstridstiltak. Indeksen er<br />
slik:<br />
Bokmålsseksjonen<br />
Universitetet i Oslo <strong>–</strong> 40 poeng<br />
Norsk Presseforbund <strong>–</strong> 13 p.<br />
Lærarskolen ved sin lærarorganisasjon<br />
<strong>–</strong> 10 p.<br />
Tre institusjonar hadde færre enn<br />
10 poeng.<br />
Nynorskseksjonen<br />
Det Norske Samlaget <strong>–</strong> 31 poeng<br />
Kyrkje- og undervisningsdepartementet<br />
<strong>–</strong> 13 p.<br />
Universitetet i Oslo <strong>–</strong> 12 p.<br />
Fem institusjonar hadde færre enn<br />
10 poeng<br />
Dei høge skårane for Universitetet i<br />
Oslo og Det Norske Samlaget i kvar<br />
sin seksjon kjem av at desse institusjonane<br />
okkuperte formannsstillingane<br />
det meste av tida (Alf Hellevik for<br />
nynorsk) <strong>eller</strong> heile tida (professorane<br />
Didrik Arup Seip, Trygve Knudsen og<br />
Eyvind Fjeld Halvorsen frå Universitetet<br />
i Oslo utgjorde ei ubroten formannsrekkje<br />
på bokmålssida). Kyrkjeog<br />
Undervisningsdepartementets mann<br />
i nynorskseksjonen det meste av tida<br />
arbeidde òg ved Universitetet i Oslo,<br />
rett nok ikkje som nordist (keltologen<br />
Magne Oftedal). Også i <strong>Språkrådet</strong><br />
har desse institusjonane hatt ein slags<br />
hevd på desse postane, Universitetet i<br />
Oslo rett nok mest på fagnemndleiarplassen.<br />
Der har Eyvind Fjeld Halvorsen,<br />
Einar Lundeby, Dag Gundersen<br />
og Kjell Ivar Vannebo vore leiarar<br />
på bokmålssida i 28 år, berre avbrotne<br />
av Egil Pettersen frå Universitetet i<br />
Bergen i éin periode, og Kjell Venås<br />
var leiar på nynorsksida i seksten år<br />
uavbrote. Det Norske Samlaget, på si<br />
side, har hatt styreleiarane på nynorsksida<br />
i seksten år til saman (Leif<br />
Mæhle hadde vervet i femten år, men<br />
han sat først to periodar frå Universitetet<br />
i Oslo, deretter to periodar frå<br />
Det Norske Samlaget, og sidan 1996<br />
har leiarane Kåre Lilleholt og Jan Olav<br />
Fretland representert Det Norske Samlaget).<br />
Elles kan ein merke seg at språkstridsorganisasjonane<br />
har hatt ei sterk<br />
stilling. Riksmålsrørsla har over seksti<br />
poeng, og har hatt plassar både i fagnemnd<br />
og styre i lange periodar, om<br />
enn mest i fagnemnda. På syttitalet og<br />
åttitalet hadde dei i periodar både<br />
leiaren og ein styremedlem. Også<br />
Noregs Mållag har stått sterkt. Dei har<br />
prioritert å sitje i fagnemnda, og det er<br />
20 SPRÅKNYTT 3<strong>–</strong>4/2004
Change language