Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet
Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet
Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Eit moment som har vore framme i <strong>rettskriving</strong>sdrøftingane, er at ein lettare skal kunna<br />
opna <strong>for</strong> valfridom i ord med stor frekvens i språket enn i ord med liten frekvens. […] Det<br />
vil seia at desse orda er blant dei 1000 vanlegaste orda i norsk: anten/enten,<br />
bar(e)/berr(e), bilde/bilete, framand/fremmend, gjere/gjøre, haldning/holdning,<br />
hjarte/hjerte, idrett/idrott, mog(e)leg/muleg, mye/mykje, no/nå, sia/sidan, so/så,<br />
sommar/sumar, somme/sume, true/truge, verd/verdi. Desse må reknast <strong>for</strong> frekvente og <strong>til</strong><br />
dels svært frekvente ord. (2002-inns<strong>til</strong>linga, s. 112)<br />
Mye/mykje er eit av dei frekvente orda der ein kunne vurdera opna <strong>for</strong> valfridom ut frå<br />
frekvens. Nemnda har likevel valt å halda på mykje som einaste <strong>for</strong>m, <strong>for</strong>di mange<br />
oppfattar mye som ei framand <strong>for</strong>m i <strong>ny</strong>norsk.<br />
Nemnda har ikkje berre sett på frekvensen av eit ord, men om dei to variantane av or<strong>det</strong><br />
er frekvente. Gjera er <strong>til</strong> dømes eit frekvent ord, men klamme<strong>for</strong>ma [gjøra] er lite brukt. I<br />
slike <strong>til</strong>felle legg nemnda vekt på at den eine <strong>for</strong>ma klart har slått gjennom i skriftleg<br />
praksis, og me <strong>ny</strong>ttar <strong>det</strong> som eit argument <strong>for</strong> at <strong>for</strong>ma bør bli eine<strong>for</strong>m.<br />
Ein del av orda som i ordbøkene har to valfrie <strong>for</strong>mer, har i praksis berre ei <strong>for</strong>m som er<br />
i bruk i skrift. Ein del <strong>for</strong>mer kan såleis takast ut or <strong>rettskriving</strong>a utan at brukarane vil<br />
merka <strong>det</strong>.<br />
Mange av orda ovan<strong>for</strong> har ei eldre <strong>for</strong>m og ei <strong>for</strong>m som kjennest meir moderne. Former<br />
som er svært alderdommelege eller svært sjeldsynte i bruk i skrift, har nemnda gått inn<br />
<strong>for</strong> å ta ut or <strong>rettskriving</strong>a. Men i mange <strong>til</strong>felle er dei to variantane ikkje heilt syno<strong>ny</strong>me,<br />
og då har nemnda sagt at dei bør ordlisteførast som ulike oppslagsord, og ikkje som to<br />
variantar av same ord. Sjå reglane <strong>for</strong> når ord bør førast opp kvar <strong>for</strong> seg, under punkt<br />
1.6.3.<br />
2.5 Nokre prefiks og suffiks med valfridom<br />
2.5.1 Fore- el. føre-<br />
Status i dag<br />
Nokre få ord har valfridom mellom prefiksa <strong>for</strong>e- og føre-, mens ei lang rekkje ord har<br />
valfritt <strong>for</strong>- eller føre-. Døme: <strong>for</strong>edrag/føredrag, <strong>for</strong>middag/føremiddag.<br />
Framlegg <strong>til</strong> <strong>ny</strong> <strong>rettskriving</strong>:<br />
Fordelinga av <strong>for</strong>-, <strong>for</strong>e- og føre- blir som før. Forbilde, som før var klamme<strong>for</strong>m, blir no<br />
jams<strong>til</strong>t <strong>for</strong>m.<br />
Framlegget gjeld desse orda:<br />
83
Change language