Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet

Talemålsgrunnlag
Diftongane dominerer i vestlandsk og i midlandsmåla. Elles står monoftongane sterkt i
talemåla. Men også her finst det ein del variasjon som er avhengig av konsonanten bak
vokalen: Framfor r er øy monoftongert også på delar av Vestlandet. I austnorsk er det
særleg framfor m at monoftongeringa er sterk, jf. 2002-innstillinga s. 39.
Ei vanleg konsekvenstenking er at høra/høyra og kjøra/køyra må gå likt, men fleire
målføre har kombinasjonen høyra/kjøra.
Vurdering
Ut frå søk i nynorskkorpuset ser det ut til at formene med monoftong framfor m er svært
lite i bruk i skrift, og at det er lite grunnlag for å ta dei med i ei ny, strammare norm.
I gruppa med monoftong/diftong framfor r ser det ut til at monoftongen står litt sterkare
enn i dei andre gruppene. Kjøra er eit døme på ei form som står ganske sterkt, ved sida
av forma med diftong: køyra.
2.2 Konsonantisme
2.2.1 Enkel eller dobbel konsonant
Status i dag
Ei rekkje ord har i dag to valfrie former med enkel eller dobbel konsonant, eventuelt ei
hovudform og ei klammeform med enkel eller dobbel konsonant: skot/skott, rømme
[rjome].
I mange av gruppene har orda lite til felles med kvarandre, men oppstillinga av ord med
same vokalveksling kan vera nyttig innanfor somme grupper – særleg vekslinga k/kk,
m/mm, n/nn og t/tt.
Framlegg til ny rettskriving
‣ Ord som i dag har hovudform med dobbel m og klammeform med enkel, skal i dei
fleste tilfelle ha berre forma med dobbel konsonant i den nye rettskrivinga.
Døme: plomme [plome]. Forma [plome] går ut.
‣ Der forma med enkel og forma med dobbel konsonant synest stå like sterkt, blir
formene valfrie. Døme: kjøken el. kjøkken.
52