Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet

pæl el. påle m. pæl m.
påle m.
Ulike oppslag;
ulik ordlaging
ø/jo
fljot el. fløt adj. (rask,
snøgg)
fljot el. fløt adj.
Normhistorikk
Felles for mange av orda ovanfor er at dei har éin skrivemåte i eldre nynorsk, som så har
fått konkurranse frå ei nyare form, ofte ei «tilnærmingsform». Det har variert frå
ordgruppe til ordgruppe og frå ord til ord når den nye forma kom inn, og kva slags status
ho fekk. Utviklinga for y og ø kan brukast som døme:
Aasen 1917 1938 1959
Kyrkja
Bytta
bytte [bøtte]
fylgja fylgja [følgja] følgja [fylgja]
fyrst fyrst [først] fyrst el. først
styrd styrd styrd el. støl støl [styrd]
myrk myrk [mørk] mørk
Fyl
føl
Viss me ser på kvar enkelt gruppe ovanfor, kan me sjå ei tilsvarande utvikling i
skriftmålet for fleire av dei:
Ord med e/i går i retning e: smikke > smekke, lippe > leppe.
Ord med e/æ går i retning e: sæter > seter, spræk > sprek.
Ord med jo/y går i retning y: bjoda > byda, skjota > skyta.
Ord med o/u går i retning o: buble > boble, sumla > somla.
Ord med o/ø går i retning ø: gòr > gørr, mòl > møll.
Ord med u/y går i retning y: sturt > styrt, tunn > tynn.
I mange av desse tilfella vart tilnærmingsforma hovudform i 1959.
Oversynet nedanfor viser status for nokre «signalord» gjennom ulike normeringar:
Aasen 1917 1938 1959 1991
berr berr [bar] 1 berr berr [bar]
berre berre el. bare berre berre [bare]
da 2 el. daa då [da] da el. då da el. då
1 I 1917-rettskrivinga skilde komiteane for landsmål og riksmål i prinsippet mellom obligatoriske og
valfrie endringar i høve til gjeldande rettskriving. Her har me markert med klammer kva for former som
er «valfrie». Denne strukturen er likevel annleis enn det klammeformsystemet som seinare vart
gjennomført med 1938-rettskrivinga.
2 Aasen har da som eige oppslagsord, men skriv «s. daa». Under daa står det: «Hedder paa nogle St. da
(Østl.).»
45