Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet

1.6 Retningslinjer for arbeidet i nemnda
1.6.1 Prinsipp for arbeidet
Nemnda valde tidleg i arbeidet å operasjonalisera mandatet frå styret i Språkrådet i fire
prinsipp som skulle følgjast i det konkrete normeringsarbeidet:
1. Nynorsken skal normerast på eigen grunn (ubunde av bruk i bokmål).
2. Normeringa skal skje ut frå skriftspråkleg tradisjon og praksis (det skal bli ei
nasjonal norm, ikkje regionale normer).
3. Talemålsformer med stor geografisk utbreiing skal tilleggjast vekt.
4. Lite brukte former skal som hovudregel takast ut av norma, medan variantar som
står sterkt, skal jamstellast.
Nemnda har vurdert framlegga sine opp mot mandatet og dei vedtekne prinsippa, og
opp mot innkomne innspel. Ein del dilemma har me likevel møtt i alle delar av
prosessen. Her har me strukturert spørsmåla som har meldt seg i samband med kvart
prinsipp:
1) Nynorsken skal normerast på eigen grunn (ubunde av bruk i bokmål).
I framlegga har nemnda lagt stor vekt på det som synest å vera mest brukt blant
nynorskbrukarar. Tilnærmingslinja er ikkje lenger offisiell norsk språkpolitikk, og
nemnda har såleis lagt vekt på å finna fram til dei formene som står sterkast i nynorsk,
uavhengig av bokmålet. Ei form som er vanleg i nynorsk, kan ikkje vera diskvalifisert frå
å bli gjeldande form fordi ho finst i bokmål òg.
2) Normeringa skal skje ut frå skriftspråkleg tradisjon og praksis (det skal bli ei
nasjonal norm, ikkje regionale normer).
Nemnda har brukt det nynorske tekstkorpuset ved Universitetet i Oslo og andre
skriftlege kjelder som hjelpemiddel for å danna seg eit mest mogleg objektivt inntrykk
av skriftspråktradisjonen. Ved hjelp av nynorskkorpuset har nemnda kunna kartleggja
skriftspråkleg tradisjon og praksis frå 1800-talet og til i dag.
Med ei nasjonal norm meiner nemnda ei norm som nynorskbrukarar over heile landet
oppfattar som akseptabel, fordi ho inneheld eit formsett som ikkje knyter henne spesielt
til ein særskild landsdel.
3) Talemålsformer med stor geografisk utbreiing skal tilleggjast vekt.
Nemnda har ofte drege talemål inn i diskusjonen, men har samtidig vore bevisst på at
me skal koma fram til ei nasjonal skriftnorm. Dersom eitt talemålstrekk er typisk for ein
stor landsdel og eit anna for ein annan stor del av landet, har det gjerne vore eit
argument for å behalda to valfrie former. Talemålstrekk som har vore normerte i skrift
utan at dei har slått gjennom i tekst, har nemnda i stor grad føreslått å ta ut.
32