Innstilling til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet - Språkrådet

Ord som får endra genus som konsekvens av framlegget:
Denne bøyinga gjeld i dag: Framlegg i 2010: Merknad
bedding f. (slipp) bedding m. el. f.
demning f. (stengsel for vatn) demning m. el. f.
festning f. festning m. el. f.
forlegning m. (militær-) forlegning m. el. f.
frysning m. frysning m. el. f.
ladning m. ladning m. el. f.
lysning m. lysning m. el. f.
munning m. munning m. el. f.
strekning f. strekning m. el. f.
Vedlegg 1 gir ei oversikt over ord på -ing og -ning som ikkje er reine verbalsubstantiv.
Normhistorikk
Norsk språkråd gjorde fleire forsøk på å skapa mest mogleg samsvar mellom tale og
skrift når det galdt orda som enda på -ing og -ning. To problemstillingar har vore oppe:
Skal orda skrivast med -ning eller ikkje, og kva for kjønn har dei? Mellom anna hadde
fagnemnda ein grundig gjennomgang av emnet i 1986, jf. årsmeldinga s. 17–18. Då tok
dei for seg både om endinga skulle vera -ing eller -ning i ein del tvilstilfelle, og kjønn på
ein del -ing-/-ning-ord.
Saka om kjønn på ord som endar på -ing og -ning, var oppe i rettskrivingsnemndene
både i 2000 og 2002. I 2002-innstillinga står det mellom anna:
Av dei ordgruppene som har valda litt problem, er ord laga med suffiksa -ing og -ning.
Aasen let svært mange ning-ord vera hokjønnsord (f.eks. ei bygning og ei ladning), men
ordlistene på 1900-talet gjorde desse substantiva meir og meir til hankjønnsord. Største
omlegginga skjedde med nyutgåva frå 1931 av Norsk grammatikk ved Leiv Heggstad, som
òg får følgjer for normeringa i 1938. Heggstad knyter både ning-suffikset og hankjønn til
konkret tyding, medan Aasen lét tendensen til konkret tyding liggja i suffikset -ning
uavhengig av kjønnet. Frå 1938 vart altså tendensen til hankjønn i desse orda forsterka i
nynorsk, og dermed oppstod ein del avvik frå både talemålet og praktisert nynorsk. (2002-
innstillinga, s. 55)
Fagnemnda i Norsk språkråd arbeidde med saka att i 1997 og prøvde då både å få til
betre samsvar med genusbruken i talemålet og å etablera ordgrupper etter innhaldet.
Skriftspråkleg tradisjon og praksis
Det er ikkje undersøkt.
114