Stendx.pdf - Hordaland fylkeskommune

More documents

Recommendations

Info

Stend sett frå Fanavegen. Slik vi kjenner situasjonen i dag, med gamal, velvaksen tre- og buskvegetasjon og den sermerkte, vakre hovudbygningen i bakgrunnen Magne Bruun si skisse av vegen og alléen frå sjøen og fram til hovudbygningen. HORDALAND FYLKESKOMMUN * STEN]) HOVEDGÅRI) - n~ DOKLJMENTASJON I REKONSTRUKSJON Tek ein turen til Stend i dag, er det diverre lite å finne som minner om hagen si storheitstid for knappe to hundre år sidan. Eit dramatisk forfall har funne stad. På overfiata, som til dels er sterk forandra, finnest ein trevegetasjon og mindre restar av annan vegetasjon, som nok har vore med i det gamle hageanlegget. Restar av ein steinmur finnest også i den søndre, kuperte delen. Men renessansehagen er borte. Med moderne utstyr og teknikk kan ein likevel finne fysiske spor under overfiata, av hagegangar, grensemuren og damanlegg. Kombinasjonen av eldre kart og arkivmateriale og vår tids «geo-radar teknikk» vil kunne sette oss i stand til å rekonstruere dette viktige historiske hageanlegget, og gje det eit «ankerfeste» i det storslagne anlegget som ein gong var. Gamle kart har, naturleg nok, ikkje dagens nøyaktighet, og ikkje alle kart samstemmer heilt med kvarandre. Eit sers viktig arbeid ligg difor mellom forprosjektet og endeleg plan fram mot arbeid i marka. Mykje er kjend om hagen si form og innhaldet gjennom game skrifter og bergenskunstnaren J.F.L.Dreier sin akvarell frå 1816. I vestlandsk hagetradisjon må difor «den forsvunne hagen» pa Stend bli gitt ein viktig plass. SVEINUNG SKJOLD - PROFESSOR EM. I LANI)SKAPSARKITEKT MNLA -‘. AGEPROSJEKT ~ j Den som først samla, og utgav i bokfom soga om hagen på Stend er Cari W. Schnitler med: «Norske Haver i gammel og ny tid» (1916), eit bokverk, som for alle kunstinteresserte, og ikkje minst for norske landskapsarkitektar har fungert som grunnpilar i den norske hagekunsten si soge. I vår eiga samtid er det Magne E. Bruun sitt bokverk: «Norske hager gjennom tusen år» som gjev eit omfattande oversyn, rikt illustrert, over den verdifulle arven som ligg i hagekunsten i vårt land. Ikkje minst den vestlandske hagetradisjonen. Ei samrådingsgruppe i nærområdet Stend med m.a. Jone Erdal har i seinare år gjort eit sers fortenstfult samlararbeid omkring den gamle hagen, med søk i arkiv og eit solid struktureringsarbeid og utarbeiding av informasjonspiansjar. Desse skriftiege kjeldene, saman med eigne arkivsøk, synfaringar og mange faglege kontaktar, utgjer fundamentet for forprosjektet som her ligg føre. «Det Krohnske Familiearkiv» ved UiB, Statsarkivet i Begen og <strong>Hordaland</strong> Fylkes eige arkiv står også heilt sentralt i arbeidet. EEF - I I I 10 10 ~ 10 ~.4L
HORDALAND FYLKESKOMMUNE * STEN]) HOVEDGÅRD - HAGEPROSJEKT ) ~ :. •~•— —~ : 0 ~ « . •~ • •~ .~ •.b :.. . - ~• 2k— - - V- . -- ~ - 7 .~ I ~ ~:: I — —- — ~ I~I — rciW ~.. ~ ~: ~ • ‘. Å. 4 — - . I - .*‘ • • * •. SVEINUNG SKJOLD - PROFESSOR EM. I LANDSKAPSARKITEKT MNLA * I sa BLOMSTERPARTERRE Ved hovedhuset sin østfløy, på sentralaksen, var det bygd eit blomsterparterre i stramt, rettvinkla og geometrisk mønster, ein ikkje ukjend tradisjon i større hage- og parkanlegg ute i Europa i samtida. Cari W. Schnitler si hageskisse (1916) syner klart at her har lege eit betydeleg stort parterre. Terrenget tyder likevel på at storleiken truleg må reduserast litt, serleg mot sør-aust, der den plane flaten går over i bratt skråning og eit høgare parti. Ein vil truleg få svar på dette ved bruk av geo-radar. Gjennom parterret, som ligg på ein plan flate, fører ein gangsti gjennom ein kort lauvgang, som endar i ein rund plass og ein paviljong nær grensemuren. Desse fire hovudelementa: parterret, lauvgangen, paviljongen (lysthus) og grensemuren står heilt sentralt i denne delen av hagen, og bør truleg også prioriterast høgt i det framtidige restaureringsarbeidet Parterret vil bli oppbygd av 12 plantebed, som alle er omkransa av låge hekkar av Buxbom, og med eit utval av stauder og blomsterplanter som vil gje eit frodig og variert inntrykk gjennom vekstsesongen. Som ved planteval i heile prosjektet er det ser viktig her, så langt råd er å nytte planter som var kjende, og var nytta på den tida. Det er såleis sers viktig å vektlegge relevant botanisk ekspertise i det framtidige utviklingsarbeidet. [171
Page 1 and 2: HORDALAND FYLKESKOMMIJNE * STEND HO
Page 3 and 4: 7 - I». ~\ •~. ~. ~.• i — I/
Page 5 and 6: I. I “3. ~ I. •.~ fl ~ I;).. -~
Page 7 and 8: 41~— ydF__~• A 4 /‘ ‘~ fl~
Page 9 and 10: ~&L~VI~ fl c. 0~ i: ‘G, c: a 0 ~
Page 11 and 12: 11ORI~ALAND FYLKESKOMMUNE * STEND H
Page 13 and 14: i fÅiJAVE4~ —I v — ~ —— ~-
Page 15 and 16: / ~ ,1~1 ~ ~ ~ ~ 11i~. I. / •5 N
Page 17: ~OPJ ÅV ‘31c(JRD LILAI4D -1~. JU
Page 21 and 22: HORDALAND FYLKESKOMMUNE * STEND HOV
Page 23 and 24: o~ ~ i ~ ‘~4;~_. .~ LANDSKAPSPARK
Page 25 and 26: 7 4 tAMMA~ HORDALAND FYLKESKOMMUNE
Page 31 and 32: HORDALAND FYLKESKOMMUNE * STEN]) HO

Stendx.pdf - Hordaland fylkeskommune

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?