Stendx.pdf - Hordaland fylkeskommune

Stend sett frå Fanavegen. Slik vi kjenner
situasjonen i dag, med gamal, velvaksen
tre- og buskvegetasjon og den sermerkte,
vakre hovudbygningen i bakgrunnen
Magne Bruun si skisse av vegen og alléen
frå sjøen og fram til hovudbygningen.
HORDALAND FYLKESKOMMUN * STEN]) HOVEDGÅRI) -
n~
DOKLJMENTASJON I REKONSTRUKSJON
Tek ein turen til Stend i dag, er det diverre lite å
finne som minner om hagen si storheitstid for
knappe to hundre år sidan.
Eit dramatisk forfall har funne stad. På overfiata,
som til dels er sterk forandra, finnest ein
trevegetasjon og mindre restar av annan vegetasjon,
som nok har vore med i det gamle hageanlegget.
Restar av ein steinmur finnest også i den søndre,
kuperte delen. Men renessansehagen er borte.
Med moderne utstyr og teknikk kan ein likevel
finne fysiske spor under overfiata, av hagegangar,
grensemuren og damanlegg.
Kombinasjonen av eldre kart og arkivmateriale og
vår tids «geo-radar teknikk» vil kunne sette oss i
stand til å rekonstruere dette viktige historiske
hageanlegget, og gje det eit «ankerfeste» i det
storslagne anlegget som ein gong var.
Gamle kart har, naturleg nok, ikkje dagens
nøyaktighet, og ikkje alle kart samstemmer heilt
med kvarandre. Eit sers viktig arbeid ligg difor
mellom forprosjektet og endeleg plan fram mot
arbeid i marka.
Mykje er kjend om hagen si form og innhaldet
gjennom game skrifter og bergenskunstnaren
J.F.L.Dreier sin akvarell frå 1816. I vestlandsk
hagetradisjon må difor «den forsvunne hagen» pa
Stend bli gitt ein viktig plass.
SVEINUNG SKJOLD - PROFESSOR EM. I LANI)SKAPSARKITEKT MNLA
-‘.
AGEPROSJEKT ~ j
Den som først samla, og utgav i bokfom soga om
hagen på Stend er Cari W. Schnitler med: «Norske
Haver i gammel og ny tid» (1916), eit bokverk,
som for alle kunstinteresserte, og ikkje minst for
norske landskapsarkitektar har fungert som
grunnpilar i den norske hagekunsten si soge.
I vår eiga samtid er det Magne E. Bruun sitt
bokverk: «Norske hager gjennom tusen år» som
gjev eit omfattande oversyn, rikt illustrert, over
den verdifulle arven som ligg i hagekunsten i vårt
land. Ikkje minst den vestlandske hagetradisjonen.
Ei samrådingsgruppe i nærområdet Stend med m.a.
Jone Erdal har i seinare år gjort eit sers fortenstfult
samlararbeid omkring den gamle hagen, med søk i
arkiv og eit solid struktureringsarbeid og
utarbeiding av informasjonspiansjar.
Desse skriftiege kjeldene, saman med eigne
arkivsøk, synfaringar og mange faglege kontaktar,
utgjer fundamentet for forprosjektet som her ligg
føre.
«Det Krohnske Familiearkiv» ved UiB,
Statsarkivet i Begen og Hordaland Fylkes eige arkiv
står også heilt sentralt i arbeidet.
EEF - I I I
10 10 ~ 10 ~.4L