Tekst og tradisjon M. B. Landstad - TEORA - Høgskolen i Telemark

attlevande. Det bibelske perspektivet er representert av biletet av Jesus som den gode
hyrdingen, som tar sjela med seg heim til himmelen på sine skuldrer. Tanken på fred og
forsoning, ro og kvile trøystar også her, og bileta av den livsens krone som ventar, gir frimod,
hjelp og trøyst. Til slutt taler den døde frå si grav eller frå kista. Dette er eit gamalt motiv vi
finn i mange gravferdsdikt o.l. Bøna til slutt dreiar seg om kvile, syndsvedkjenning og frelse.
Her er det i alle fall ingen idyll, men ei slags åndeleg dødshjelp, eller ein slags ars moriendi,
lenge før det vart tale om andre former for dødshjelp og verdig død.
Men la oss no ikkje ende i døden, men i livet, i minst dobbel meining! Landstads
salmar har vore slitesterke i mange generasjonar. Kvifor det? Her er det mange svar, og også
svar som har med kyrkjepolitikk og språkpolitikk å gjere. Men dei svara er vi ikkje interesserte
i her og no. Eg vil hevde at salmane er slitesterke fordi dei er Kristus-sentrerte, bibeltru og tru
mot kristeleg tradisjon og luthersk lære. Og samstundes maktar Landstad å knyte dette til si
eiga tid og til det allmenne og allmennmenneskelege i denne tida. Og naturbileta får ein sentral
plass hos han. Han gir salmane både eit bibelsk og eit personleg, og til dels eit nasjonalt preg.
Pilegrimslivet under Guds åsyn er eit liv alle truande vil kunne identifisere seg med, og
forventninga om eit lysare og betre liv, i ein paradishage med kvile og fred, varme og song, på
andre sida av død og grav og jordelivs til tider tunge dalar, er trøystande og gledeskapande for
alle pilegrimar og framande i verda.
Og ikkje minst: Landstads form er oftast klar, enkel, presis og farga av ein biletbruk
som er allmenn og bibelsk, og som gir rom for erfaringar frå eit vanleg jordeliv og ein natur
som har både allmenne og norske drag. Rytme og rim fungerer godt. Og det gjer at mange
salmar har fått melodiar som lever og ber salmane gjennom generasjonane.
Og så lenge folk her i landet vil leve under Guds åsyn, med ein Kristus som kom, kjem
og skal kome til jorda og til si kyrkje, så lenge vil også salmar av Landstad kunne lyde som
“sørgende Strenge af Suk og af Graad”, og som jublande “Toner om Syndens Forsoner, Om
Seier og Fred”!
Litteraturliste:
Akslen, Laila: Norsk barokk, Oslo 1997.
———: Femfaldig festbarokk. Norske perikopedikt til kyrkjelege høgtider, Sofiemyr 2002.
Elseth, Egil: Magnus Brostrup Landstad. Pilegrimen og poeten, Oslo 1986.
———: Magnus Brostrup Landstad. Kulturvilje og kristentro, Oslo 1997.
41